ανθρωπιστική παιδεία
του Στέλιου Παπαντωνίου
Ανθρωπιστική παιδεία. Έχει στην καρδιά της τον άνθρωπο. Καλλιεργεί τον ολόπλευρο άνθρωπο, σωματικά, ψυχικά, πνευματικά, δηλαδή νοητικά, αισθητικά, ηθικά, φιλοσοφικά, θρησκευτικά. Με τη σωματική άσκηση και σωστή δίαιτα, με τις καλές τέχνες και τη λογοτεχνία, με την άσκηση στη γνώση και την κρίση, επιστημονική, αισθητική, ηθική.
Όλα τα μαθήματα στα σχολεία συμβάλλουν στο να καλλιεργήσουν τον άνθρωπο, να μελετήσει το παρελθόν, να κατανοήσει το παρόν, να προγραμματίσει το μέλλον. Αν δε διδαχτεί Ιστορία, αν δε γνωρίσει τον πλούτο των έργων των προγόνων του και των συνανθρώπων του, μένει λειψός. Οι δικές του μόνο εμπειρίες δεν είναι ικανές να του διανοίξουν τους ορίζοντες που απλώνει μέσα του η λογοτεχνία, η τέχνη, η επιστήμη, η φιλοσοφία.
Ο Θεός δημιούργησε τον συν-δημιουργό Του άνθρωπο. Ο άνθρωπος δημιουργός είναι ένα χαρακτηριστικό κύριο του ανθρώπου, άρα και στόχος της ανθρωπιστικής παιδείας, να δημιουργήσει ο άνθρωπος, να φέρει στο φως εκ του μη όντος και να χαρεί κι αυτός και οι συνάνθρωποί του.
Όσα μαθήματα προάγουν τη δημιουργικότητα είναι καλά. Όλα μπορούν. Όσα μαθήματα ελευθερώνουν από την άγνοια, την ασχήμια, την ανηθικότητα, αλλά και δίνουν ευκαιρία να ελευθερώσει ο άνθρωπος δυνάμεις που κρύβει μέσα του είναι καλά. Ο ελεύθερος δημιουργός. Χωρίς να αναμασά τι είπαν άλλοι, χωρίς να του υπαγορεύουν το ορθό. Θα το βρει. Κι αν βρει κάτι άλλο, πάλι κέρδος.
Η ανθρωπιστική παιδεία δεν είναι μόνο των φιλολόγων, δεν είναι των θεολόγων, είναι των ελεύθερων πνευμάτων, των δημιουργικών. Που χαίρονται τις αντιρρήσεις των μαθητών τους, την άλλη οπτική γωνία, τον πραγματικό διάλογο, το φως της αλήθειας, της ομορφιάς, του καλού. Ο ελεύθερος δημιουργός.
Η ανθρωπιστική παιδεία πλησιάζει τον άνθρωπο στο συνάνθρωπό του και οδηγεί στα βάθη του τον ίδιο τον άνθρωπο. Όσο πιο βαθιά στον εαυτό του σκάβει, τόσο πιο κοντά στο συνάνθρωπό του βρίσκεται, τόσο πιο ταπεινός, συνειδητός γνώστης της άγνοιάς του, - εν οίδα ότι ουδέν οίδα- , αρχή σοφίας φόβος Κυρίου.
Θεός, άνθρωπος, συνάνθρωπος, ελεύθερος δημιουργός. Η καρδιά της ανθρωπιστικής παιδείας. Νομίζω.
