Δημήτρη
Λεβέντη, Συνομιλίες τοῦ Αἰγαίου, διηγήματα
Ροδακιό,
2020
Εἰκοσιτέσσερα διηγήματα μέ ἀναφορές στά
νησιά: Σαλαμῖνα, Κύθηρα, Σαντορίνη, Ὕδρα, Ἀμοργό, Ρόδο, Κρήτη, Τῆνο,
Κίμωλο, Μύκονο, Σύρο, Κέα, Κουφονήσι, Μῆλο, Αἴγινα, Πόρο, Πάρο, Σπέτσες,
Σκόπελο, Εὔβοια, Ἀντίπαρο, Νάξο, Σκιάθο και Ἐλαφονήσι.
Κι ἄλλοι πήγαμε σ’ αὐτά τά νησιά μά δέν
γράψαμε διηγήματα.
Ἄρα δέν εἶναι μόνο ἡ ἐπίσκεψη, εἶναι καί
τό τάλαντο. Νά θέλει ὁ διηγηματογράφος νά
μοιραστεῖ μέ τούς ἄλλους τίς ἐμπειρίες του, καί νά τά πεῖ ὡραῖα, νά εὐχαριστηθεῖ
αὐτός πού διαβάζει ἤ ἀκούει, μέ τίς περιγραφές, τήν ἀφήγηση, τούς διαλόγους,
προπάντων τήν εὐαισθησία.
Νά παρατηρεῖ καί νά συγκινεῖται ἀπό τά
μικρά, χωρίς νά ἔχει ἀνάγκη τά μεγάλα καί βροντερά, νά νιώθει ὡραῖα μέ τήν ὀμορφιά
τῆς φύσης, τῶν ὄντων καί φαινομένων της, τῶν πραγμάτων, τῶν ἀνθρώπων καί τῶν
δημιουργημάτων ἤ βιωμάτων τους.
Τό Αἰγαῖο τό εἴδαμε μέ τήν άναφορά στά
νησιά του.
Συνομιλίες μέ ποιόν, μέ τί; Μέ τούς ἀνθρώπους
τοῦ Αἰγαίου, μέ τή φύση καί τά κάλλη της, μέ τόν πολιτισμό τους.
Δεύτερο συνθετικό του τίτλου: τά ὀνόματα
τῶν νησιῶν καί πρῶτο: τό κέντρισμα, τό κύριο θέμα τοῦ διηγήματος, φυτά,
ψάρια, ἄνθρωποι, τό κάρδαμο, οἱ χαλεπιανές, κοτσύφι, οἱ γερμανοί, μουρμοῦρες. Φύση:
ἡ ἀνατολή, ἡ φωτιά , τό ἠφαίστειο. Τέχνη: τά ἐνθύμια, τό τραγούδι, τό ἄγαλμα, οἱ
εἰκόνες, τό ἀρχοντικό, τά σχήματα. Τεχνική, ἡ μπετονιέρα. Ἄνθρωποι: ὁ τραυματίας,
ὁ ξενοδόχος, οἱ κληρονόμοι, οἱ περαστικοί, οἱ Γερμανοί, οἱ ἱπποτικοί, οἱ
ξεχωριστοί, οἱ Οὐρσουλίνες.
Τά ταξίδια τοῦ Δημήτρη Λεβέντη στήν Ἑλλάδα
εἶναι τακτικά καί ἐνδιαφέροντα. Κι ὅλο κάποια ἱστορία ἀπό τό καθένα ἔχει νά μᾶς
διηγηθεῖ.
Ἡ τέχνη εἶναι, μέ ἁπλά άφηγηματικά μέσα
νά ζωντανεύει κανείς μιά σκηνή ἤ περισσότερες, νά σέρνει στό χορό καί τόν ἀναγνώστη,
νά μετέχει κι αὐτός, νά ζεῖ, νά ἀνοίγονται οἱ ὁρίζοντές του, νά ζεῖ ὅσα
δέν ἔζησε.
Ὁ Δημήτρης Λεβέντης στή βάση του εἶναι
φιλόλογος. Μεγάλη εὐλογία. Πολλές γνώσεις. Ὁ κάθε τόπος, τό κάθε νησί μέ τήν Ἱστορία,
τή Μυθολογία, τά ἤθη και ἔθιμα. Καί πάντα νά ἀνασύρει ἀπό τή μνήμη τήν Ἀμμόχωστο
μέ τά δικά της. Συγκρίσεις: ὁμοιότητες
περισσότερες παρά διαφορές.
Ἡ ἀνθρώπινη παρέα τῶν φοιτητικῶν χρόνων,
μέ τήν ἀθωότητα τοῦ Κυπρίου πού γνώριζε τή μεγάλη πατρίδα γιά τήν ὁποία ἀγωνίστηκε
καί ἔχυσε αἷμα. Ὅλα φρέσκα, μέ τή νεανική φοιτητική ματιά, τίς παρθενικές αἰσθήσεις
καί συναισθήματα.
Οἱ ἄνθρωποι ἑνώνονται: τό ὅμαιμον και ὁμόγλωσσον,
τά κοινά ἤθη καί ἔθιμα, χωρίς καμιά βία, ἔρχονται στήν ἐπιφάνεια σπαρταριστά.
Τήν ὀμορφιά τῆς φύσης, τίς
μυρουδιές, τίς δροσιές της, τά νερά καί τίς λίμνες, βρίσκει τρόπους πολλούς ὁ ἄνθρωπος
μέ τίς αἰσθήσεις καί τήν ψυχή νά τίς ἀπολαύσει. Τότε πού γίνεται ἕνα μέ τή
φύση, μέ τά ἐρωτικά σκιρτήματα στή μυθολογία, στούς ἀνθρώπους, στά πουλιά, μέ τήν
ὀμορφιά του τό καθένα, ὁ καθένας καί ἡ καθεμιά.
Ὁ ἔρωτας ὡς ζωοποιός δύναμη διαπερνᾶ ἀνθρώπους
καί ζωντανούς ὀργανισμούς πού στολίζονται, ἀρσενικό ἤ θηλυκό, καλώντας τό ἄλλο
φύλο στό ἀγκάλιασμα.
Στήν Κύπρο θεά τῆς ὀμορφιᾶς καί τοῦ ἔρωτα
ἡ Ἀφροδίτη, τήν φέρουμε ἐντός μας παντοῦ, πλάθοντάς την μέ τή φαντασία μας ἤ ἀναπλάθοντάς
την με τή μνήμη, ὅπως τήν ὁραματίστηκαν μεγάλοι ζωγράφοι ἤ γλύπτες.
«Ὁ τόπος πλημμύρισε λυγαριές και
μυρτιές. Τά κοτσύφια πού εἶχαν σταματήσει γιά λίγο, συνέχισαν πιό ἔντονα τό
μελωδικό ἐρωτικό τους κάλεσμα.» (Τά κοτσύφια στα Κύθηρα)
Ἡ ζωή τοῦ πρωτόγονου πού ζοῦσε σέ
σπηλιές μπορεί σήμερα νά ἀναβιωθεῖ μέ τή μετατροπή τῶν σπηλιῶν σέ τουριστικά
καταλύματα, μέ θέα «ἀπό τήν ἀπότομη καλντέρα στήν ἀπέναντι Θηρασιά καί ἀνάμεσα
τό μικρό νησάκι μέ τό ἠφαίστειο» Κι ὅλοι νά τρέχουν νά προλάβουν τό ἡλιοβασίλεμα
στήν Οἴα.
Πολύ συχνά φαντάζομαι καί σκέφτομαι ἐκείνους
τούς προγόνους μας μπροστά στό θαῦμα τῆς ἀνατολής καί τῆς δύσης τοῦ ἥλιου, νά
γονατίζουν καί νά προσεύχονται καί νά ψάλλουν ἀργότερα τό Φῶς ἱλαρόν.
Τί Σαντορίνη, τί Πομπηία, κι οἱ
θαλασσινές σπηλιές με τόν ἐρωτισμό τους ἤ καλύτερα τόν ἐρωτισμό τῶν ἡρώων τῶν
διηγημάτων τοῦ Λεβέντη. Ταξιδεύουμε κι ἐμεῖς μαζί τους, ἔχουμε ἀκόμα τόπους νά
ἐπισκεφτοῦμε μέ τήν παρέα.
Τό θαῦμα δέν λειτουργεῖ στήν Κύπρο μόνο,
ὅπως τά ’λεγε ὁ Σεφέρης. Το κουβαλεῖ μαζί της ἡ παρέα, και μετέχουμε με τήν
ἀνάγνωση κι ἐμεῖς οι ἀναγνῶστες.
Καλοτάξιδο.
Στέλιος Παπαντωνίου
