28 Οκτωβρίου

 Έχει κι η 28^η Οκτωβρίου την μικρή της ιστορία, τον καιρό μας στα Γυμνάσια με τους ενδοσχολικούς και ενδοτμηματικούς εορτασμούς, το σχολείο γαλανόλευκο, οι πίνακες των τάξεων, η αυλή, κι ύστερα η συγκέντρωση όλων, επί Σπυριδάκι, έμεινε αλησμόνητη η ομιλία του φιλτάτου καθηγητή που τέλειωνε με το «αύριον αύριον το πάσχα του Θεού», κι εμείς μη ξέροντας από Ελύτη και τέτοια του βγάλαμε τ’ όνομα, ο Αύριον. Ήταν κι η παρέλαση, ως επί το πλείστον στις 25 Μαρτίου βάζαμε τα λευκά πουκάμισα, ανοιξιάτικοι, στις 28 Οκτώβρη τα μπλε πουλόβερ, τω καιρώ εκείνω που ξεχωρίζαμε εποχές, κι η πλατεία Μεταξά γεμάτη κόσμο, έκαμε η χούντα το πραξικόπημα στην Κύπρο, κι η 28^η μαράθηκε, πλατεία Μεταξά αλλαξοπίστησε, πού να ανεχτούμε, κι ο Μεταξάς τράβηξε τα δικά του, δεν είπε αυτός το ΟΧΙ (άλλα είπε βέβαια γαλλικά ο άνθρωπος) αλλά ο ομιλητής έπρεπε να αποδείξει πως δεν είναι ο Μεταξάς που το είπε, οι δικτάτορες αποκλείονται, κι ήταν τότε κι ο Δούντας πρεσβευτής, πήγαινε από σχολείο σε σχολείο να μιλήσει, να δείξει πως η Ελλάδα της Δημοκρατίας δεν είναι η χουντική, κάπου τότε μας εισήλθε και το λεγόμενο «δοκίμιο της πρεσβείας της Ελλάδας» γιατί η νεολαία άκουγε Ελλάδα κι έβγαζε σπυράκια ερυθρά, η 28^η υποτιμήθηκε, ήταν παλιοί καθηγητές που έζησαν τον καιρό του πολέμου στην Αθήνα και δεν το χώνευαν, έκλαιγαν, τόση υποτίμηση,  πέρασε ο καιρός, ο κόσμος ξεχνά, η ημέρα ξαναπήρε την λαμπρότητά της, είναι και καλός ο καιρός σήμερα, Χρόνια πολλά Πανέλληνες, με τα ΟΧΙ ζούμε.

 

 

το συμφέρον του ισχυροτέρου δικαιοσύνη και ασφάλεια

 Στέλιος Παπαντωνίου

Το συμφέρον του ισχυροτέρου, δικαιοσύνη και ασφάλεια

Το συμφέρον του ισχυροτέρου είναι ό, τι ισχύει στον φυσικό κόσμο, αλλά δυστυχώς και στις σχέσεις πολιτών στην κοινωνία, όπως και μικρών και μεγάλων κρατών. Το μεγάλο ψάρι τρώει το μικρό:  αυτός είναι ο νόμος της φύσης, και ως φυσικά όντα οι άνθρωποι συνεχίζουν εν πολλοίς  να ζουν και να πολιτεύονται με αυτό τον νόμο.

Για να ξεπεράσει ο άνθρωπος τον φυσικό   νόμο και να ζήσει σε κοινωνία, επιζήτησε να θέσει ως βάση της οργάνωσής του το δίκαιο, τον σεβασμό του άλλου. Σ’ αυτή την περίπτωση δίκαιο δεν είναι το συμφέρον του ισχυρότερου αλλά κάποτε και του ασθενέστερου. Δίκαιο είναι η αρμονία ανάμεσα στους πολίτες, να μην καταπατεί ο ένας τα δικαιώματα του άλλου. Να ξέρει ότι η ελευθερία του ενός σταματά εκεί που αρχίζει η ελευθερία του άλλου. Και  όλα αυτά είναι τρόπος ζωής, που πρέπει να διδάσκεται στα παιδιά, προπάντων με το παράδειγμα γονιών και δασκάλων.

Δυστυχώς, καθημερινά παρακολουθούμε μέσω των ΜΜΕ συγκρούσεις μαθητών, γιατί ακόμα βρίσκονται στο στάδιο του προσωπικού συμφέροντος, ο καθένας να θέλει να αναδείξει το δικό του άτομο, να επιδείξει τη δική του δύναμη, να επιβληθεί εγωιστικά στον άλλο. Μέχρι να ανέλθει στο επίπεδο να σέβεται τον άλλο, μπορεί να περάσουν χρόνια. Αν το κατορθώσει. Το ίδιο ισχύει και στις σχέσεις των πολιτών, αφού και στο εσωτερικό της χώρας μας δεν λείπουν τα παραδείγματα, ο ισχυρότερος να κατατρώει τον ασθενέστερο. Γι’ αυτό και η απογοήτευση από την πολιτική ζωή, όταν συνοδεύεται από την αδικία.

Σε λίγο καιρό έχουμε στην Κύπρο εκλογές. Αυτό που περισσότερο χρειαζόμαστε, ύστερα από όλα αυτά,  είναι δίκαιους άρχοντες, οι οποίοι να σέβονται τα δικαιώματα των πολιτών και προ πάντων να επιλέγουν αξιοκρατικά τους ανθρώπους οι οποίοι θα υπηρετήσουν τον τόπο.  Δικαιοσύνη και αξιοκρατία δεν έχουν σχέση με κομματικές ταυτότητες. Είναι πανανθρώπινα ιδανικά στα οποία πρέπει να ασκηθούν οι πολίτες, ώστε να ζήσουν όσο το δυνατόν ανθρώπινα και  αρμονικά.

Όπως στις διαπροσωπικές σχέσεις έτσι και στο διεθνές παρακολουθούμε καθημερινά την στάση των κρατών, ιδιαίτερα των δυνατών, τον τρόπο με τον οποίο πολιτεύονται, την διά της βίας και της δύναμης των όπλων προσπάθεια επιβολής στους άλλους, ιδιαίτερα τους μικρότερους.

Για μας στην Κύπρο το πιο ζωντανό και καθημερινό σχεδόν παράδειγμα είναι η Τουρκία, με την βάρβαρη εισβολή του 1974 και καταπάτηση κάθε κανόνα δικαίου, με τον ετσιθελισμό της να επιβάλει παγκοσμίως την ύπαρξη ανύπαρκτου κράτους, με την επιδίωξη λύσης δύο κρατών και εξίσωση της νόμιμης Κυπριακής Δημοκρατίας με το παράνομο ψευδοκράτος της. Αλλά και ευρύτερα, στον ελληνικό χώρο, να καταλάβει το μισό Αιγαίο, ενώ διεθνώς αναμιγνύεται σε άλλων τις υποθέσεις, παίζοντας το παιχνίδι του συμμάχου και της Ανατολής και της Δύσης, και του ρυθμιστή των πραγμάτων σε μεγαλύτερη κλίμακα ή ακόμα χειρότερα του ειρηνοποιού.

Ως μικρό κράτος με τις αδυναμίες μας, στις σχέσεις μας με τα άλλα κράτη  στηριζόμαστε εν πολλοίς  για την επιβίωση και ασφάλειά μας στο διεθνές δίκαιο και στους διεθνείς οργανισμούς και στις αποφάσεις τους. Δυστυχώς όμως ζούμε σχεδόν καθημερινά τις παραβιάσεις διεθνών κανόνων και κανονισμών. Κι έτσι μας μένει η γεύση της αδικίας και της αδυναμίας. Ως μικρό κράτος δυσανασχετούμε με τις αδικίες των μεγάλων, παρόλο που ξέρουμε πως οι κοινωνίες των ανθρώπων δεν είναι ούτε των αγγέλων ούτε αγγελικά πλασμένες, ιδιαίτερα των τούρκων γειτόνων με την επεκτατική χιτλερική πολιτική τους.

Επειδή όμως πρέπει να επιβιώσουμε σ΄αυτό τον κόσμο, αφενός μεν απαραίτητος είναι ο σεβασμός του δικαίου, αφετέρου όμως χρειαζόμαστε άμυνα σύγχρονη, που να παρέχει στο λαό το αίσθημα της ασφάλειας και την πραγματική ασφάλεια. Όσοι περισσότεροι είναι εμπλεγμένοι στη διαφύλαξη της χώρας, τόσο το καλύτερο, όποιας ηλικίας και των δύο φύλων. Γιατί η διαφύλαξη της πατρίδας και η σωτηρία της είναι και πρέπει να είναι η πρώτη μας μέριμνα.

Ασφάλεια των πολιτών και δικαιοσύνη είναι τα διαρκή απαιτούμενα για την επιβίωσή μας ως λαού μέσα σ΄έναν κόσμο όπου ακόμα βασιλεύει το συμφέρον του ισχυροτέρου. 

ανδρέας καραγιάν

 Ο Ανδρέας Καραγιάν είναι ένας κοσμοπολίτης συγγραφέας, εκ γενετής και εξ αποφάσεως, γυρίζει τον κόσμο για να μάθει, να ζήσει, να ερωτευτεί. Προπάντων όμως είναι ο συγγραφέας που εξομολογείται και ελευθερώνεται. Γνωρίζει κατάβαθα τον εαυτό του και πραγματοποιεί το αρχαίο εκείνο γνώθι σαυτόν. Δεν είναι εύκολη η κατάβαση στα βάθη εαυτού, όταν όμως την αποφάσισε όσο κι αν συγκλονίστηκε, γνώρισε τα χαρακτηριστικά του που δεν ήταν του καθενός. Στο έργο του παρακολουθεί κανείς την πορεία για αυτογνωσία, την απελευθέρωση από τα κρατούντα, την πορεία στη μοναξιά αλλά και στον άλλο, στον οποίο δίνει και δίνεται. Καλλιτεχνική φύση, ζωγράφος, συγγραφέας, μουσικός, αν ταξιδέψει ο αναγνώστης μαζί του θα μάθει πολλά για τα μουσεία του κόσμου, για έργα τέχνης της πάσης, με ιδιαίτερη αγάπη στον κινηματογράφο και τη ζωγραφική. Ένας θαυμαστός κόσμος τον αγκαλιάζει και ευχαρίστως τον μοιράζεται με τον αναγνώστη. Ο ερωτικότερος των συγγραφέων μας, αρκεί να διαβάσει ο αναγνώστης τα βιβλία του χωρίς παρωπίδες και να παρακολουθήσει την πορεία ενός ανθρώπου προς την απελευθέρωση.

οι φιλοσοφούντες και μη

 Και βεβαίως χρειάζεται δύναμη, ισχύς και στρατιωτική και πολιτική και οικονομική, αλλά θυμάσαι κι εκείνο το πλατωνικό, «το κακό στις πόλεις θα σταματήσει όταν κυβερνήσουν οι φιλοσοφούντες ή όταν οι κυβερνήτες αρχίσουν να φιλοσοφούν», και σκέφτεσαι, προεκλογική περίοδος είναι, πράγματι είναι κανείς που φιλοσοφεί, που φεύγει από τα μικρά και τετριμμένα και ανάγεται στις ανώτερες ιδέες, ιδιαίτερα στην ιδέα της δικαιοσύνης, και κλαις και λες, μα εγώ δεν βλέπω παρά προσπάθεια να κατέβουν όσο πιο κάτω, και από του καφενέ πιο κάτω κουβέντες παρακολουθώ, κι αν προσπαθήσει κανένας να ανέλθει τον τραβούν οι άλλοι κάτω, σε μια χώρα που η δικαιοσύνη είναι λέξη, για να τον αποπροσανατολίζουν, ενώ οι περισσότεροι πολίτες έζησαν την αδικία, στις προσλήψεις, στις προαγωγές, στην επαγγελματική αποκατάσταση, στις πληγές σωματικές ή ψυχικές, με μια βαριά καρδιά σαν θυμούνται.

Λοιπόν, να φιλοσοφήσουν, να ανέλθουν λίγο πιο πάνω από τις κουτσομπόλες της γειτονιάς, να σταματήσουν τη φλυαρία και την επίδειξη, τις άκομψες νευρικές κενές χειρονομίες, κι αν δεν κερδίσουν τις εκλογές, ας κερδίσουν την ψυχή τους. Να δει κανένα καλό ο δύσμοιρος τόπος.

Δραματοποιημένα Κοιλανιώτικα Έθιμα

 Μαρούλα Γιασεμίδου Κάτζη, Δραματοποιημένα Κοιλανιώτικα Έθιμα, Λεμεσός 2022

Η Μαρούλα Γιασεμίδου Κάτζη ανήκει στους τυχερούς αλλά προπάντων στους ταλαντούχους, αφού έζησε στο Κοιλάνι σε μια εποχή που έσφυζε από ζωή και τα ήθη και έθιμα, οι δεσμοί των ανθρώπων, η επαφή τους με τη γη και με τους συνανθρώπους τους ήταν στο αποκορύφωμα, έχει όμως και τη δύναμη της δραματοποίησης αλλά και της ζωγραφικής απεικόνισης των εθίμων της εποχής, στενά δεμένων με τη γη και την ανάπτυξη της αμπελοκαλλιέργειας στα Κρασοχώρια.

Στο βιβλίο της πρώτα θαυμάζουμε την ζωγραφική απεικόνιση πολλών τέτοιων εικόνων, και την δραματοποίηση εθίμων ή καλύτερα της ίδιας της ζωής στο χωριό, με πρωταγωνιστές γνώριμους της ανθρώπους, ώστε απολαμβάνουν αντικειμενικοποιημένη τη ζωή τους οι παλαιότεροι και να μπορούν να παρακολουθούν όσα δεν έζησαν οι νεότεροι και όμως ρέουν στο αίμα τους, γι’ αυτό και η παιδευτική αξία του βιβλίου είναι μεγάλη, αφού οδηγεί στις ρίζες μας και στο γνήσιο τρόπο ζωής των ανθρώπων της εποχής.

Διασώζουν όσα αγάπησαν ταλαντούχοι άνθρωποι, γι’ αυτό και η γενικότερη προσφορά τους στον πολιτισμό μας είναι άξια επαίνου. Ευχαριστήρια.

Στέλιος Παπαντωνίου

μη περιοράσθε τους πολεμικούς κινδύνους

 Μη περιοράσθε τους πολεμικούς κινδύνους

Νομίζει κανείς καμιά φορά πως η ζωή είναι φιλολογία και πως, επειδή είπε ο Θουκυδίδης τα σοφά του, τα  επαναλαμβάνουν κι οι λάτρεις του. Κι όμως η πραγματικότητα είναι ζωντανή, και τα λόγια του παππού και πάλι επαληθεύονται. «Μη περιοράσθε τους πολεμικούς κινδύνους». Σαν έρθει η ώρα, να είστε έτοιμοι και μην υποτιμάτε, μην τους παραμερίζετε τους κινδύνους του πολέμου. Ο γείτονας ετοιμάζεται να επιτεθεί, εμείς να ετοιμαζόμαστε να κρατηθούμε στα χώματά μας.

Η Τουρκία από το 1955 έθεσε σε εφαρμογή το σχέδιο να ανακαταλάβει την Κύπρο, δεν το κατάφερε στα δέκα χρόνια, το κατάφερε στα είκοσι,  να καταλάβει τη μισή το 1974, και όπως δείχνουν τα πράγματα η Τουρκία και πάλιν, ούτε Ερντογάν ούτε Τσαβούσογλου, οδηγούν τα πράγματα σε σύγκρουση με την Ελλάδα. Δεν χρειάζεται και πολύ, ρίχνουν οι ίδιοι μια πιστολιά από ένα νησί, «μας επιτέθηκαν οι Έλληνες, σας τα λέγαμε, είναι πολεμοχαρείς, ονειροπόλοι, πρέπει να υπερασπιστούμε τα δίκαιά μας», χραπ, αρπάζουν δυο τρία νησιά, όσα χρειάζονται για να μοιράσουν το Αιγαίο, ο υπουργός των στρατιωτικών της προβάλλεται περισσότερο από τον υπουργό των εξωτερικών, το πράγμα παίρνει στρατιωτική πλέον όψη και όχι πολιτική.

Είναι τώρα και μεγάλη ευκαιρία, ο πόλεμος της Ρωσίας εναντίον της Ουκρανίας, ή του Νατο με τη Ρωσία, όπως λέτε, μέσα στην αναμπουμπούλα ο λύκος χαίρεται, γιατί είναι ευκαιρία να κατασπαράξει, μια έκρηξη λοιπόν των μεγάλων, μπορεί να είναι η ευκαιρία και για τους τούρκους και για την τουρκική επιθετική ενέργεια, ποιος θα ασχοληθεί με τις βαρκούλες, εδώ καράβια χάνονται.

Καλά σας λένε λοιπόν, εσάς της «φτηνής βενζίνης»  τον εαυτό σας τουλάχιστον προσέχετε μη σας φαν οι βενζινάρηδες απεκεί μια μπουκιά, να μείνετε και μαντρισμένοι στα Κατεχόμενα.

«Μη περιοράσθε τους πολεμικούς κινδύνους», λέει εκείνος ο γέρος. Ξυπνάτε, ετοιμαστείτε λέει να κινδυνεύσετε, μην αποφεύγετε τον κίνδυνο κάμετέ τον μέρος της ζωής σας, ετοιμάζεστε να πεινάσετε να διψάσετε να δεχθείτε τον πόνο που θα φέρει η αδηφάγα χανούμ.

Μην τους υποτιμάτε τους κινδύνους, μην τους παραμερίζετε, αντίθετα παραμερίστε την καλοπέραση, κάπως έτσι μας τα  λέει ο Θουκυδίδης. Όποιος και να βγει στην εξουσία στην Τουρκία, η επιθετική της πολιτική θα είναι η ίδια.

 

 

Κώστας Σάββα

Κώστας Σάββα

Με τον ξάδελφο Κώστα του Σαββή και της Αλεξάνδρας ζήσαμε τα παιδικάτα και τα νιάτα μας, και στο Βουνό και στη Λευκωσία όπου είχε έρθει μαθητής στο Λύκειο Νεοκλέους. Καθόταν σ’ ένα σπιτάκι απέναντί μας, ήσυχος, μελετηρός. Ο πατέρας μου θεωρούσε χρέος στους δικούς του όσο μπορούσε να τους έφερνε στη Λευκωσία ή τέχνη να μάθουν ή σχολείο να παν.

Στο Βουνό μαζί κάναμε τους περιπάτους μας, ανεβαίναμε στο βουνό προς την Παναγία ή κατεβαίναμε στο ποτάμι. Ήταν μια λίμνη εκεί, τα παιδιά έμπαιναν μέσα και χαίρονταν τη δροσιά του νερού.

Ο θείος Σάββας σιωπηλός, εργατικός. Η θεία Αλεξάνδρα δεν προλάβαινε. Παιδιά πολλά, κι ένας φούρνος ν' ανάβει για ψωμιά. Τότε ήταν χαρά Θεού. Ανεβαίναμε στο δώμα του σπιτιού τους, καθόμασταν καμιά φορά στην απόλυτη εκείνη ησυχία του απογεύματος, ή κάποτε, όταν μας έπιανε το επαναστατικό, κρατούσαμε και κανένα γρόσι, πηγαίναμε στου Ζαχαρία, παίρναμε στα κρυφά μια μπίρα, την μοιραζόμασταν κάτω από την ελιά, κάποτε βραστή κάποτε παγωμένη, η επανάσταση ήταν το θαύμα, οι μικροί πίνουν μπίρα.

Όταν κάποτε με ρώτησε ο θεολόγος Θεοχάρης Σχίζας θεολόγος από πού τα πατρογονικά μου, είπα Βουνό, τον Κώστα, το φως του Βουνού, τον ξέρεις; Ναι, ξάδελφος. Κι ήταν πράγματι μέσα σ΄εκείνη τη στέγνια το φως του Βουνού. Εκτός από την βοήθεια στην εκκλησιά, να ψάλλει με τον παππού, ήταν κι η δημιουργία της Χριστιανικής νεολαίας, ΘΟΙ τα έλεγαν τότε, κι ένα θεατρικό είχαν ανεβάσει στο σπιτάκι εκείνο που κατεδαφίστηκε, κοντά στην εκκλησία, σαν πύργος έμοιαζε, κι έγινε για λίγο κέντρο των νέων. Τη θεατρική παράσταση όσοι την έζησαν δεν την ξεχνούν.

Πέρασαν τα χρόνια, ο καθένας πήρε το δρόμο του, ο Κώστας στη Λεμεσό συνέχισε να ψάλλει σε διάφορες εκκλησίες, ιδιαίτερα του αγίου Επικτήτου, τηλεφωνικά τα λέγαμε, ψάλλαμε από τηλεφώνου, τα βρίσκαμε. Κάποτε όμως όλα τελειώνουν, κι αποχαιρετούμε.

Να σαι καλά, Κώστα, εκεί που είσαι. Ο Θεός μαζί σου.