Τετάρτη 18 Δεκεμβρίου 2013

Δόξα τω Θεώ

Δόξα τω Θεώ
Του Στέλιου Παπαντωνίου

Αυτές τις μέρες πώς είναι δυνατόν να ασχολείσαι με άλλα, τετριμμένα και χιλιοειπωμένα, και δεν επιστρέφεις στην εκκλησιά σου, στη γειτονιά, στο χωριό σου, να ψάλλεις, να σιγοψιθυρίζεις κι εσύ τον ύμνο της γέννησης του Θεανθρώπου, να ξαναβρείς την παιδικότητά σου, το χαμένο παράδεισο της ζωής σου;

Χριστός γεννάται, δοξάσατε! Τη χαρά - το δοκιμάσαμε - δεν τη βρίσκουμε εκεί που μας καλούν οι διαφημίσεις, οι υπεραγορές, οι σειρές των ταινιών που αδιέξοδες προσπαθούν αγκομαχώντας να μας συνεπάρουν και μας βυθίζουν στον καγχασμό της αδυναμίας τους. 

Ξεχειλίζει από αγάπη το σύμπαν αυτές τις μέρες, γιατί ξαναβρίσκουμε τον παλιό καλό εαυτό μας, κρυμμένο στα βάθη, με τόνους τη σκουριά της καθημερινότητας, με δικαιολογίες τόμους εγκυκλοπαίδειες, με γερμένους τους ώμους από τα βάρη: η οικονομική καταστροφή, η ανέχεια, η πείνα, η ανεργία, η αδηφάγα τουρκιά, τα τρεχαντήρια της να θέλουν να μας αποκλείσουν ως Μεσολόγγι!

Αυτές τις μέρες τα παιδάκια λαχταρούν τη χαρά, την περιμένουν με την πραγματική αγάπη και ζεστασιά στην καρδιά μας, οι γονιοί περιμένουν να δώσουν ξανά τη χαρά στα παιδιά, ας την συνοδέψουν με το χάδι και το θερμό φιλί τους, τα γερόντια την ποθούν στην μοναξιά και προσφυγιά τους και τη βρίσκουν ίσως  στην ολιγάρκεια και στη θύμηση των παλιών ηθών και εθίμων.


 Θα μπορέσουμε ταπεινά αυτές τις μέρες να οδηγηθούμε στο σπήλαιο της καρδιάς μας σιγομουρμουρίζοντας το Δόξα εν υψίστοις Θεώ και επί γης ειρήνη; Θα μπορέσουμε να πούμε μια φορά από καρδιάς Δόξα τω Θεώ;

Τρίτη 10 Δεκεμβρίου 2013

Σε γκρεμό κρέμουμαι βαθύ, κι αυτό βαστώ μονάχο

Σε γκρεμό κρέμουμαι βαθύ, κι αυτό βαστώ μονάχο
Του Στέλιου Παπαντωνίου

Πολυκέφαλο τεράστιο αγώνα ανέλαβαν οι Άγγλοι κατά την περίοδο της αγγλοκρατίας να μας αφελληνίσουν και δεν το κατόρθωσαν. Ύβρη θεωρεί τις ενέργειές τους  ο Σεφέρης στο ποίημα Σαλαμίνα της Κύπρος: «Μαζεύουν σύνεργα για να τις αλλάξουν (τις ψυχές) δε θα μπορέσουν, μόνο θα τις ξεκάμουν, αν ξεγίνονται οι ψυχές», λέει. Που δεν ξεγίνονται, ως απλή πνοή Θεού.  Και φτάσαμε σήμερα στο σημείο να αποτελούμε μειονότητα στον τόπο μας οι Έλληνες,  κι αυτό βέβαια με την ανοχή, αν όχι την προτροπή  των τέως κυβερνησάντων: «Πολυπολιτισμική» κοινωνία μας ήθελαν, γιατί πίστευαν, όπως φαίνεται, πως η ελληνικότητα της πλειονότητας των Κυπρίων ήταν βασικό εμπόδιο για να λυθεί το κυπριακό κι έπρεπε να ξεβάψει το γαλανό, για να μην παρεμποδίζεται  η «κυπριακής ιδιοκτησίας» λύση, που όλο προκλητικά την ακούαμε,  μα πραγματικά δεν την βλέπαμε.

Μειοψηφία οι Έλληνες στην Κύπρο, σε σχέση με όλους τους άλλους, λένε οι καταγραφές πληθυσμού. Ξένοι μπαινοβγαίνουν, άλλοι νόμιμα άλλοι παράνομα, Ευρωπαίοι και μη,  εγκαθίστανται, εργάζονται, κι όλα αυτά χωρίς να προβλέπονται τα αποτελέσματα. Χώρια το τι γίνεται στα Κατεχόμενα, με την πλειονότητα των εποίκων και το σταδιακό αφανισμό των τουρκοκυπρίων.  
Ο ελληνικός πληθυσμός κινδυνεύει, οι νέοι μας ετοιμάζονται για το εξωτερικό, να εργαστούν, να διαπρέψουν, ενώ οι εναπομείναντες ανοίγουν καφενεία, αφού κλείνουν οι επιχειρήσεις, και φτιάχνουν ή προσφέρουν καφέ, ή τον πίνουν διαβάζοντας τις αγγελίες στις εφημερίδες: «Ζητείται...». Παρέα με τα γερόντια, που αυξάνονται και πληθύνονται.

Μας απομένει η ελληνικότητά μας, ως λόγος και χρέος ύπαρξης σ’ αυτό τον τόπο, με την τρισχιλιετή Ιστορία, η οποία βεβαιώνει πως δε χανόμαστε εύκολα, αιώνες υπάρχουμε κι επιβιώνουμε. Πολλά είδαμε και πάθαμε. Αλλά συν Αθηνά... Η χείρα δεν μπορεί να μένει ανενεργή, ούτε να υπακούει μόνο στις εντολές της Ευρώπης, που ίσως έχει άλλα προβλήματα, πάντως όχι τον Τούρκο να την πατά στο λαιμό και να την αποκαλεί «ανύπαρκτη»  ή και άλλα αποτρόπαια. Ίσως εκεί να’ χουν πρόβλημα ρατσισμού, γι’ αυτό και στα σχολεία μας, κατ’ αναλογίαν,  καραμελίζουν τον όρο διαρκώς. Εμείς όμως έχουμε πρόβλημα διαγραφής από το χάρτη. Κι αυτό έπρεπε να’ ναι μέλημα και του Υπουργείου Παιδείας και των δασκάλων και των μαθητών και της πρεσβείας της Ελλάδας και της Εκκλησίας βεβαίως.

Υπάρχουν τρόποι, λέει η υπεύθυνη για την καταγραφή του πληθυσμού, υπάρχουν σχέδια που άλλες χώρες έθεσαν σε εφαρμογή, όταν μπήκαν στο λαβύρινθο, κι έσωσαν την εθνικότητα και τον πολιτισμό τους, κράτησαν ασφαλείς αναλογίες. Μπορούμε κι εμείς, διαβεβαιώνουν οι ιθύνοντες, μόνο που λόγια ακούμε και το μηδέν βλέπουμε προς το παρόν στην πράξη.

Γι’ αυτό στο τέλος και πάλι – αρέσει δεν αρέσει- το χρέος μας εις διπλούν: Ένα χρέος η διατήρηση της ελληνικότητας στο νησί,  κι άλλο ένα η διατήρηση της Κυπριακής Δημοκρατίας ως του κράτους μας. Οι βάρβαροι, από ερευνητικά πλοία ως διπλωμάτες, δεν έλυσαν κανένα πρόβλημα παρά βαρβαρικώ τω τρόπω, κατά τα συμφέροντά τους, με πολλές αποδομικές ασάφειες. Εις στάσιν αναμονής εμείς. Και ετοιμότητας.


Σε γκρεμό κρεμόμαστε βαθύ, κι αυτά βαστούμε μονάχα.

Δευτέρα 2 Δεκεμβρίου 2013

Εξεταστέα ύλη: Δηλώσεις Μπαγίς
Του Στέλιου Παπαντωνίου

Δε μπορούμε κι εμείς να χαρούμε μια χαρά του Κεντρώου, μια ελπίδα κι αυτή για το κυπριακό, και με τον Μπαγίς θ’ ασχολούμαστε; Τώρα να μου πεις: κάθε που θα ρίχνει ένας Μπαγίς μια πέτρα στη λίμνη, θα τρέχετε να την ψαρεύετε; Μπαγίς είναι, ό, τι θέλει λέει. Κινδυνεύει ο άνθρωπος. Να βάλει τη χώρα του στην Ευρώπη ανάλαβε, και δεν του περνά. Βρίσκει εμπόδιο το Κυπριακό και τις υποχρεώσεις της Κυράς του  απέναντι στην Κυπριακή Δημοκρατία. Κι όμως τη ζημιά την κάνει. «Κι α σου μιλώ με παραμύθια και παραβολές», λέει ο Ποιητής, «είναι γιατί τ’ ακούς γλυκότερα, κι η φρίκη δεν κουβεντιάζεται γιατί είναι ζωντανή». Και καθημερινή.

«Οι δυο κοινότητες στην Κύπρο μοιάζουν με αντρόγυνο», λέει ο Μπαγίς, «κι αν δεν ταιριάζουν, ας χωρίσουν». Καλό κομμάτι, να το δώσουν οι δάσκαλοι στα παιδιά, τώρα που γνωρίζουν και τι εστί γραμματικός κριτικισμός ή κριτικός γραμματισμός, να δούμε αν μπορούν να κρίνουν. Κι  αν βρουν και αναλύσουν  το συλλογισμό, τα σοφίσματα και τους κρυμμένους όρους, να περάσουν στην άλλη τάξη, ή και να πάρουν θέση στα παιδαγωγικά τμήματα του «πανεπιστήμιου», να διδάσκουν στα παιδάκια, που, ανάγνωση και γραφή δεν ξέρουν, όμως μπορούν να μάθουν να κρίνουν «του φτέρου» κείμενα, της αρεσκείας του διδάσκοντος.

Μα, μη αγαπημένε μου Μπαγίς, δε βλάφτει να ξέρεις – και το ξέρεις σίγουρα, αλλά μεγάλη σουπιά που είσαι, ταχυδακτυλουργικώς τα κρύβεις στα μελάνια - ότι η χανούμ μάς εγκατάλειψε από το 1963. Θέλησε να ζήσει μόνη, με τη μάνα της  Σουλτάνα προφανώς, που τη συμπουργούσε. Η σουλτάνα λοιπόν  συνυπουργούσε, η χανούμ μας πήρε των ομματιών της, να ζήσει στην «απομόνωσή» της -το παραμύθι αργότερα ανακαλύφθηκε. Η Κυπριακή Δημοκρατία εκπροσωπούνταν και εκπροσωπείται από την ελληνοκυπριακή κοινότητα και μόνην. Η χανούμ αργότερα κουβάλησε χιλιάδες να κοιμούνται μαζί της, βρακοφόρους από την Ανατολία και τα μεχμετζίκ  –αστυνομία τζιαι στρατός εφτάσαν επί τόπου-  την φρουρούσαν να κάνει τις παρανομίες της από το 1974. Πήγε ν’ ανοίξει σπίτι δικό της και να κλείσει το δικό μας. Η μάνα της κουβαλά νερό με τα κοφίνια, κι ο Μπαγίς ονειρεύεται εξίσωση των δυο, της χανούμ και του συν- ζύγου, αλλ΄ο σύν- ζυγος έχει τη νόμιμη κηδεμονία των παιδιών κι η χανούμ των μπαστάρδικών της, των εκτός νόμου αποκτηθέντων.

Κι ύστερα δεν είναι μόνο η εξίσωση του Μπαγίς και τα τερτίπια: «ας χωρίσουν». Μ’ άλλα λόγια ένα σπίτι στο βορρά η χανούμ,  κοντά στη σουλτάνα,  κι άλλο ο άλλος στο νότο, ω της ισότητας και της δικαιοσύνης!  Και τι σκαρφίστηκαν τώρα που βρέθηκαν στις νότιες θάλασσες θησαυροί αμύθητοι; Μα θα τους μοιραστεί εξίσου το «αντρόγυνο»! Όλοι οι έξυπνοι του κόσμου πάνω στην κούτρα μας σκαρφίζονται τα πιο φανταστικά! Αστε και κανενός άλλου το Νόμπελ ευφυιούς... «διπλομμμματίας»!


Στο μεταξύ τα πράγματα δεν είναι καθόλου καλά, μπαινοβγαίνω, συνεργάζεσαι, ξεπουλά, δείχνουμε διαβατήρια, ανέχεστε πρόστιμα, πληρώνουν. Τα παιδιά πρέπει να μάθουν να διαβάζουν τις τουρκικές δηλώσεις, να κρίνουν και να κατακρίνουν τα κακώς κείμενα, να παίρνουν θέση, να αναλάβουν αγώνα διαφώτισης, των συμμαθητών τους πανευρωπαϊκά και προπάντων παγκύπρια. Εδώ μέσα είναι το μέγα πρόβλημα. Καλή και σκληρή δουλειά. Γρηγορείτε. Εξεταστέα  ύλη υπάρχει άφθονη και καθημερινή. Κρίνετε και απαντάτε. Δικαιοσύνην μάθετε. Και σεβασμό στα δικαιώματά σας!

Σάββατο 30 Νοεμβρίου 2013

ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΔΡΑΚΟΣ

ΓΙΩΡΓΟΣ ΔΡΑΚΟΣ      επικήδειος (θάνατος 27.11.13, ταφή 30.11.13)

Μαύρη και βαριά κάθισε η θλίψη στα τραγούδια σου του άλλου κόσμου,
Βάλαμε τα μαύρα στην καρδιά  να σε αποχαιρετήσουμε, τον άλλο μας εαυτό,
παρακολουθώντας με δεμένα χέρια τη γραμμή των φίλων που φεύγουν
να μακραίνει. Μένουμε μόνοι.

Έτσι ξαφνικά που εισέρχεται το απροσδόκητο και το αφάνταστο στη ζωή μας
Που σε βλέπαμε να αποχαιρετάς εσύ με τόση μαεστρία τους άλλους φίλους
Και λέγαμε «Κι εμείς θα αξιωθούμε να μας τα πει ο Δράκος»
Και τώρα κατώτεροι από σένα σίγουρα
Καλούμαστε στο στερνό αντίο
Που θα κρατά για όσο εμείς θα’ μαστε στο εδώ
Κι εσύ θα μας περιμένεις εκεί,
στην άλλη όχθη Με τις αγκάλες όπως πάντα ανοιχτές
Να μας υποδεχτείς όχι με χαμόγελο αλλά με το τρανταχτό γέλιο
αυτών που ξέρουν.

Στ΄ Όμοδος θα γράφτηκες με φωτεινά γράμματα στα δεφτέρια του σχολείου σου, είναι σίγουρο.
 Ξαφνιάζονταν πάντα δάσκαλοι και καθηγητές σου, γιατί άλλος έδειχνες κι άλλος ήσουν.
Ο άριστος,  η μοναδικού μεγέθους μνήμη, η εξυπνάδα, το γέλιο, οι γνώσεις κι η συζήτηση επί παντός επιστητού.
Ο καλλικέλαδος στην εκκλησιά. Σε καμάρωνε η Θεοδώρα σίγουρα, κι ο Κώστας από κοντά, ανακαλύπτοντας κι αυτοί σιγά σιγά   ποιο θησαυρό τους έστειλεν ο Πλάστης.
Κι ύστερα, από την γ΄τάξη του γυμνασίου,  στα στενά δρομάκια της γειτονιάς μας,                          στον άγιο Κασσιανό, να μάθεις ποδήλατο γιατί έπρεπε να δουλέψεις μόλις ήρθες,                              οι πρώτες γνωριμίες κι οι πρώτες εκπλήξεις,                                                                                    
το παιδί στο μπακάλικο είναι βιβλιοθήκη γνώσεων.

Κι η επιβεβαίωση στο Παγκύπριο. Εκεί ενθουσιασμένοι οι καθηγητές μας,                            
ένας ρήτορας γεννήθηκε στην τάξη,                                                                                                 
και να μη σταματάς να δουλεύεις τις νύχτες στα σουβλάκια στο Ρουβιθά ,                           
ενώ η πατρίδα περίμενε από σένα και τις ομάδες σου.
Η συμμετοχή στον αγώνα, καθένας με τις δυνάμεις του.                                                           
 «Πήγε να με ζορίσει ο Περέιρα, ο ξακουστός ανακριτής, αλλά τι να μάθει από ένα Δράκο, 
που όλη η οικογένειά του ήταν βαθιά στον αγώνα;»
 Ένας παντοτινός και φωτεινός σημαιοφόρος ιδεών.

Σ’ αυτά τα χρόνια σφιχτοδέσαμε. Κι από τότε, τίποτε δε μας χώρισε.                                          
Η χαρά σου χαρά μας, η λύπη σου λύπη μας.
Ακόμα κι ο χάρος αμφιβάλλω αν χωρίζει, αφού μας παρακολουθείς από εκεί ψηλά,          
όπως κι εμείς, δε βγαίνεις απ’ το νου μας,  ένα τεράστιο κομμάτι μας παίρνεις μαζί σου,   
 όχι μόνο την παιδική και νεανική ηλικία  αλλά μια ολόκληρη ζωή,                                              
 ν’ ακούει ήδη τους εξοδίους ύμνους.

Οι αναμνήσεις φυτεμένες, φυτρώνουν, μεγαλώνουν,                                                                     
η φωνή σου στο ψαλτήρι ή στο τραπέζι,  ένας συρτός από τραγούδια                                   
 που μόνο η μνήμη σου κρατούσε τόσο σφιχτά, κι εμείς να συνοδεύουμε κατά δύναμη.
Γλέντια και τραγούδια.  
Κάποιοι που δεν ήξεραν, νόμιζαν πως θα σε μεθούσαν με το κρασί,                                      
 πού να’ ξεραν οι καημένοι. Και την πάθαιναν.  
Κι εσύ απτόητος να σέρνεις το συρτό της φωνής σου.

Στην εκδρομή στην Ελλάδα δε θέλαμε καλύτερο. Μπορούσες να μιλήσεις ενώπιον όλων   
για όποιο ιστορικό γεγονός,  να εξάρεις θυσίες και ηρωισμούς,                                                 
 να καταθέσεις στεφάνους εκ μέρους των κυπρίων μαθητών                                                         
κι εμείς από κοντά, οι περήφανοι φίλοι.

Κι η αλυσίδα συνεχίζεται στην Ελλάδα, στις σπουδές μας, στο Αθήνησι,                                            με τους καθηγητές να σε θυμούνται από τους λίγους κυπρίους,                                              εκεί οι πρώτες αγάπες, οι μεγάλες τραγικές ανατροπές,                                                                                  κι η μοναδική και μεγάλη συγκινητική ανθρωπιά σου.
Οι αγωνίες, τα ξενύχτια στο διάβασμα ,    κι η φλόγα για την Ιστορία και τη φιλολογία,          
τα αρχαία κείμενα,  που σου κρατούσαν συντροφιά ως το τέλος της μεστής κι ωραίας ζωής σου.

Το 63- 64 στη Χαλκίδα, με το όπλο στο χέρι  να ετοιμάζεσαι για την κάθοδο                         
 και να προσφέρεις στον Πενταδάχτυλο. Μια ζωή προσφορά: στην πατρίδα,                         
στην οικογένεια, στους φίλους, εσύ η μεγαλύτερη και πιο άδολη καρδιά που γνωρίσαμε.
Μαζί φιλόλογοι στο Γυμνάσιο της  Λεμύθου,  χαραγμένα τα χρόνια κι οι μέρες στα δέντρα, 
στους δρόμους,  στους μακρινούς περιπάτους,                                                                                
 οι ενθουσιασμοί των νέων δασκάλων που γινόμασταν,    οι χαρές του επαγγέλματος                
  κι οι αναγνωρίσεις για  τη μεγάλη σου αξία.
΄Ησουν ο φιλόλογος, ο δάσκαλος, ο φίλος των παιδιών.  
Να θυσιάζεσαι για το χωριό σου, όταν δίδαξες  εκεί,  κι αργότερα,                                                 
 να διαλάμπεις  ως βοηθός διευθυντής, ως διευθυντής.

Όπου υπηρέτησες άφησες χαρακιές ανθρωπιάς, ανοχής, εργατικότητας,                         
προσήλωσης στο έργο, οραματισμών για το  καλύτερο.
Εντυπωμένος με το ήθος σου στους μαθητές, στους καθηγητές, στους επιθεωρητές,          
στους γονιούς.
Αν είναι δυνατό να υπάρχει άνθρωπος που σε γνώρισε και να σε ξέχασε!
Κι ύστερα στο Υπουργείο Παιδείας άξιο δεξί χέρι υπουργών.

Στο μεταξύ σε κέρδισε η Γεωργία, η μεγαλύτερη ευτυχία που σου’ τυχε στη ζωή,                     
Και μεις να χαιρόμαστε μαζί σου γιατί την άξιζες.
Το σπίτι στη θάλασσα στον άη Γιώργη, χάρμα ιδέσθαι.
Και ξαφνικά ο κόσμος της Κύπρου μας να μοιράζεται στα δυο.  
Η αξιοπρεπής προσφυγιά, και προπάντων                                                                                         
η φανατική προσήλωσή σου σε ιδέες και ανθρώπους                                                                
που με πάθος υποστήριζες και στεντόρεια φωνή.

Η οικογένεια μεγάλωνε, η Γεωργία άξια, τα παιδιά σου, ο Σταύρος κι η Αθηνά,                         
πανάξια στην επιστήμη τους, χάρηκες τις δόξες τους, την αναγνώρισή τους,                      
 τους γάμους και τα εγγόνια σου, δίκαια  περήφανος.
Πάντα στο πλευρό τους, όπως κι αυτοί και στις χαρές                                                                            
αλλά προπάντων στο Γολγοθά της αρρώστιας σου                                                                         
να σου κρατούν το χέρι μερόνυχτα.

Και τώρα το τεράστιο κενό,  παρόλο που είμαστε τόσο γεμάτοι από βιώματα μαζί σου,             
 που θα κρατούν ως το τέλος της δικής μας πορείας.

Σταθήκαμε τυχεροί. Η τύχη μάς έφερε κοντά για τόσα χρόνια.
Δε θα περιμένω τηλεφώνημα νυχτιάτικα για κανένα καλό άκουσμά σου στο ραδιόφωνο.
Δε θα  το συζητήσουμε τώρα!  

Από κει πάνω όμως είναι βέβαιο πως  θα μας εκπέμπεις μηνύματα,                                         
κι εμείς εδώ κάτω θα σε μνημονεύουμε όσο ζούμε                                                                         
με την μακρόχρονη φιλική  μας  αγάπη.
Είμαστε βέβαιοι πως ητοιμάσθη σοι τόπος αναπαύσεως.
Όπως δόξασες το Θεό με τη ζωή σου, έτσι και τώρα
Ψάλλε και τραγούδα στον Πανάγαθο εκεί που πας                                                                                   και για μας τους περιλειπόμενους.


Αιωνία σου η μνήμη, φίλε Γιώργο.

Τετάρτη 27 Νοεμβρίου 2013

Παράνομο έκτρωμα ζητεί στέγη

Παράνομο έκτρωμα ζητεί στέγη

Του Στέλιου Παπαντωνίου

Η δήλωση του -μόνην την τουρκικήν ομιλούντος- εκπροσώπου των τουρκοκυπρίων προς τον Πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας στην παρατράπεζα, πως δεν ανήκει στον ΟΗΕ η κοινότητά του, οπότε και δεν δέχεται ως βάση των συνομιλιών ούτε τα ψηφίσματα του διεθνούς αυτού οργανισμού, θέτει εν πολλοίς τα πράγματα στη θέση τους και υπενθυμίζει σε αρκετούς από εμάς με ποιους συνομιλούμε ή πειρώμεθα.

Η τουρκοκυπριακή κοινότητα, κατά σκανδαλώδη προτροπή της Άγκυρας, μετήλθε πολλά και προέβη σε εγκληματικές ενέργειες απόσχισης από την Κυπριακή Δημοκρατία από τη δεκαετία του 50. Τώρα, μη ανήκοντας στη διεθνή κοινότητα και όντας ένα έκνομο έκτρωμα, η κοινότητα του 18% κινείται στο απεριόριστο πεδίο της παρανομίας, σε σύγκριση με τη νομιμότητα, που περιορίζει με τους νόμους και τους διεθνείς κανόνες.

Η Κυπριακή Δημοκρατία ανήκει σε διεθνείς οργανισμούς, γι’ αυτό και είναι υποχρεωμένη να σέβεται κανόνες δικαίου και να φέρεται κατά τα διεθνώς αποδεκτά. Αυτά είναι τα όπλα τα οποία εμείς πρέπει να χρησιμοπούμε στο έπακρο  χωρίς αναστολές, και αυτά να επιδεικνύουμε στους εκπροσώπους των άλλων χωρών, γιατί τα ίδια αυτά όπλα, παραφθαρμένα από το χρόνο και την κακή ερμηνεία - για την οποία φταίμε κι εμείς-  άλλοι, εξωτερικοί παράγοντες, κεντημένοι από τουρκικά συμφέροντα,  χρησιμοποιούν πιέζοντας τη νόμιμη κυβέρνηση να αποδεχτεί απαράδεχτες λύσεις του εθνικού μας θέματος.

Η υβριστική επεκτατικότητα της Τουρκίας χρησιμοποιεί -συν τοις άλλοις- τους  τουρκοκύπριους, ανατρέπει προς όφελός της την πληθυσμιακή αναλογία που υπήρχε προ του 1974 με τη μεταφορά χιλιάδων εποίκων, επεμβαίνει στον πολιτισμό των Κατεχομένων εδαφών μας με το κτίσιμο εκατοντάδων τζαμιών και την καταστροφή κάθε ελληνικού και χριστιανικού, προσπαθεί στο εξωτερικό να εισαγάγει διά των παραθύρων τους τουρκοκύπριους ως παρατηρητές σε διεθνείς οργανισμούς, ώστε σταδιακά να απαιτεί την αναγνώριση του παρανόμου εκτρώματός της, το οποίο παρουσιάζει σε μας τους ιθαγενείς  ως «κρατίδιο», για να το σεβαστούμε και να αναγνωρίσουμε εμείς πρώτοι, αναγκάζοντας τους εισερχομένους στα Κατεχόμενα να επιδείξουν ταυτότητα ή διαβατήριο και επιβάλλοντας προκλητικά πρόστιμα ή παρουσιάζοντας στα οιωνεί δικαστήρια τους μη συμμορφουμένους.

Σημασία έχει, πρώτοι να συνειδητοποιήσουμε εμείς την ανυπαρξία στο διεθνές επίπεδο του ψευδοκράτους των τουρκοκυπρίων, και τη σημαντικότητα της ύπαρξης της Κυπριακής Δημοκρατίας που είναι ανάγκη να σεβόμαστε, αποφεύγοντας κάθε ενέργεια που αναβαθμίζει ή αναγνωρίζει το έκτρωμα, πράγματα που ανήκουν στα εφ’ ημίν, κατά τη στωική ορολογία,  είναι δηλαδή στο χέρι μας να επιλέξουμε και να εφαρμόσουμε.

Για να υπάρξει τουρκοκυπριακό κρατίδιο χρειάζεται έδαφος, κι εμείς δε συνειδητοποιούμε πως ξεπουλώντας τις περιουσίες μας στην Τουρκία συντελούμε στο να δημιουργηθεί.   Χρειάζεται λαό, που μεταφέρει η Τουρκία από την Ανατολία και πολιτογραφεί καθημερινά τσουβαληδόν, διεθνές έγκλημα ατιμώρητο ακόμα. Χρειάζεται κυβερνητική εξουσία  που προσπαθεί να επιβληθεί στους εισερχομένους στα Κατεχόμενα. Χρειάζεται διεθνή αναγνώριση, που δεν έχει ούτε και μπορεί να έχει, αφού αναγνωρισμένο κράτος είναι η Κυπριακή Δημοκρατία, κατοχυρωμένη με διεθνείς συνθήκες και εκπροσωπούμενη από τον Πρόεδρό της. Αυτό το διεθνώς αναγνωρισμένο κράτος της Κυπριακής Δημοκρατίας δεν μπορεί να εξισωθεί με το παράνομο έκτρωμα και τούτο ας γίνει κατανοητό από κάθε επίδοξο εισαγωγέα δειγμάτων λύσης του κυπριακού.


‘Οπλα νόμιμα έχουμε. Ήθος χρειάζεται και έξυπνος τρόπος χρήσης τους. Προπάντων όμως να μη γινόμαστε κι  εμείς συνένοχοι στις ατασθαλίες των παρανόμων και στην καταστροφή του κράτους μας.

Τετάρτη 20 Νοεμβρίου 2013

Από το εμείς στο εγώ

Από το εμείς στο εγώ
Του Στέλιου Παπαντωνίου
Πολλά έχουν γραφεί για την ολίσθησή  μας από το εμείς στο εγώ.   Τη στάση στο εμείς τη ζήσαμε στην Κύπρο από το 1955, όταν ο αγώνας της ΕΟΚΑ κάλεσε  όλο τον ελληνικό κυπριακό λαό να είναι έτοιμος ανά πάσα στιγμή για θυσία υλική ή του πολυτιμότερου αγαθού, της ζωής. Ο ηρωισμός που επέδειξαν στο πεδίο της τιμής ο Αυξεντίου, ο Μάτσης και όλοι οι άλλοι, ζώντες και τεθνεώτες, είναι ήδη καταγεγραμμένος στην Ιστορία με το αίμα τους και κατατεθειμένος με τα γραπτά τεκμήρια- επιστολές τους ή με τις ομολογίες των επιζησάντων συντρόφων τους. Το ίδιο ισχύει και για τους οδηγηθέντες στην αγχόνη, από τον Καραολή και Δημητρίου ως τον Ευαγόρα Παλληκαρίδη, ομολογητές της πατριδολατρίας και της αυτοθυσίας, συνειδητά σφάγια στο βωμό της ελευθερίας της πατρίδας.

Στο πεδίον της καθ’ ημέραν ζωής η υπέρβαση του εγώ και η προσφορά στο συ έμεινε χαραγμένη σε όσους έζησαν το μεγάλο κατ’ οίκον περιορισμό στη Λευκωσία, όταν, μόλις δινόταν άδεια από τους κατακτητές, εισέρχονταν στη Λευκωσία κατάφορτα τα λεωφορεία από τα χωριά να διανέμουν τρόφιμα δωρεάν στους εγκλωβισμένους της Χώρας. Αν θυμηθούμε πως ο Χριστός είπε πως όποιος δεν έδωσε στον αδελφό του τον ελάχιστο φαγητό ή νερό ή δεν τον επισκέφτηκε στη φυλακή, ούτε στον ίδιο το Χριστό δεν πρόσφερε, οδηγούμαστε στο συμπέρασμα πως ο Χριστός βρίσκεται στο πρόσωπο  του αδελφού μας του ελαχίστου, άρα όποιος υπερβαίνει το εγώ πλησιάζει περισσότερο το Θεό. Κοινωνικά σκεφτόμενοι, αφού ο άνθρωπος είναι φύσει  ον κοινωνικό, χωρίς τον συνάνθρωπο παύει ο ίδιος να είναι άνθρωπος, άρα άνθρωπος ίσον φιλάνθρωπος.

Αυτή τη συνείδηση του εμείς και τη δωρεά στο συ, στον άλλο, αρχίσαμε να την κλωνίζουμε από τον καιρό της ανεξαρτησίας, ύστερα από τη διάψευση του οράματος για ένωση με την Ελλάδα. Ο καθένας άρχισε να ενδιαφέρεται για τα φίτσια, να καταλάβει θέσεις, να προσκολληθεί στο κυβερνών κόμμα, να ανέλθει πατώντας επί πτωμάτων. Το 1963-64 έδωσε για λίγο πάλι την ευκαιρία της ομαδικής προσφοράς: οι φοιτητές εγκαταλείπουν τα έδρανα, οι μαθητές τα θρανία, οι  μαγαζάτορες τις δουλειές και σπεύδουν στα χαρακώματα πρωί βράδυ, για το καινούργιο πανηγύρι της πατρίδας – και πάλι όμως ωιμέ.
Στο μεταξύ έκτισαν όσοι έκτισαν τις πολυκατοικίες στην άμμο, ο διχασμός χτύπησε κατακέφαλα όλους, το πραξικόπημα κι η εισβολή ερείπωσαν και ξερίζωσαν, θάβουμε ακόμα λείψανα μαρτύρων, κι έκτοτε ο καθένας στο εγώ του, όση κι αν ήταν η προσπάθεια  των κυβερνήσεων  να στεγάσουν τους αστέγους. Ο αγώνας για επιβίωση οδήγησε στην έπαρση του εγώ, ηθικές καταπατήθηκαν, αφήσαμε το Θεό, ο συνάνθρωπος ήταν ο αντίπαλος που έπρεπε να τον νικήσουμε ή να τον καταπατήσουμε, να τον εκμεταλλευτούμε, για να αυξήσουμε την περιουσία όσοι είχαμε και δεν χάσαμε, ή για να αποκτήσουμε και πάλι όσοι την χάσαμε. Τα σημάδια ήταν ορατά με γυμνό μάτι, περιοχές άγνωστες ανακάλυψαν χρυσάφι, κι οι πρόσφυγες στους συνοικισμούς, με σπασμένο τον κοινωνικό ιστό δεν ένιωθαν τον οφθαλμόν του πλησίον να τους ελέγχει, όπως τότε στο χωριό, που λειτουργούσαν όλες οι ασφαλιστικές δικλείδες -ιερέας, δάσκαλος, γείτονας-  αλλά θεωρούσαν τον άγνωστο γείτονα τον αντίπαλο που έπρεπε να ξεπεράσουν υλικά. Ακόμα κι οι σπουδές των παιδιών απέβλεπαν εν πολλοίς στην επαγγελματική αποκατάσταση και μόνην.


Σήμερα τα φαινόμενα  της αλληλοβοήθειας ξανάρθαν στο φως –κακή ώρα- με τα κοινωνικά παντοπωλεία ή τα συσσίτια, όμως το ξεπούλημα της πατρίδας είναι το μέγα μείζον μέγιστο αποδεικτικό στοιχείο της στροφής στο εγώ, στον εγωισμό και στην απομάκρυνση από τον συμπατριώτη, από την πατρίδα και προπάντων από τον Θεό. Παραδίδουμε εν γνώσει μας την πατρίδα ελάσσονα, πουλημένη στον Τούρκο. Η πτωτική πορεία από το εμείς στο εγώ είναι τραγική. Στην αρχαία Ελλάδα θα έλεγαν πως ο από μηχανής Θεός αναμένει την κραυγή μας.

Τετάρτη 13 Νοεμβρίου 2013

Σαλαμίνα της Κύπρος

Στέλιου Παπαντωνίου

ΣΑΛΑΜΙΝΑ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΣ ΚΑΙ ΘΕΟΦΑΝΕΙΑ

Αν ερμηνευθεί σωστά το απόσπασμα
Τα νέα κορμιά περάσαν απ’ εδώ τα ερωτεμένα.....Κύριος επί υδάτων πολλών πάνω σ’ αυτό το πέρασμα, αντιλαμβανόμαστε ότι στο πέρασμα των νέων κορμιών βλέπει ο ποιητής τον ίδιο τον Κύριο, ταυτίζει δηλαδή τον Θεό με τον άνθρωπο, αφού ο άνθρωπος είναι πλασμένος κατ’ εικόνα και ομοίωσιν, και αφού ο Υιός έγινε άνθρωπος. Είναι απαραίτητο να εισάγεται ο άνθρωπος στο ποίημα ως θεϊκός, αφού χωρίς θεϊκό στοιχείο, ύβρις δεν υπάρχει, που είναι και το κύριο νόημα του ποιήματος.

Ύστερα ο ποιητής ακούει τη φωνή του Θεού, αφού λέει, όμως βαριά η φωνή έμεινε εκεί στις φλέβες τ’ ουρανού, στο κύλισμα της θάλασσας, μέσα στα βότσαλα, πάλι και πάλι. Παρακάτω, στον προτελευταίο στίχο,  λέει φωνή Κυρίου επί των υδάτων. Η φωνή στο κύλισμα της θάλασσας είναι άλλη από τη φωνή επί των υδάτων; Όχι βέβαια. Άρα όντως ο ποιητής ακούει τη φωνή του Θεού, όπως στα Θεοφάνεια ακούστηκε η φωνή του Θεού να λέει πως ο Χριστός είναι ο υιός ο αγαπητός.

Επειδή πολλοί δεν γνωρίζουν την ακολουθία των Θεοφανείων και των προεορτίων, και ότι αυτές τις μέρες λέγονται και ψάλλονται τα παραθέματα του Σεφέρη στο ποίημά του Σαλαμίνα της Κύπρος, παραθέτω τα κείμενα και τις ημέρες και ακολουθίες, για να πεισθούν όσοι νομίζουν πως δεν υπάρχουν Θεοφάνεια στο ποίημα. Και ο Σεφέρης θεολογεί, όπως και ο Αισχύλος.

Στην Τρίτη ώρα, τα προεόρτια των Φώτων- Θεοφανείων, αναγινώσκεται  ο παρακάτω ψαλμός.
Ψαλμὸς ΚΗ᾽ (28)
Ἐνέγκατε τῷ Κυρίῳ, υἱοὶ Θεοῦ, ἐνέγκατε τῷ Κυρίῳ υἱοὺς κριῶν.
Ἐνέγκατε τῷ Κυρίῳ δόξαν ὀνόματι αὐτοῦ· προσκυνήσατε τῷ Κυρίῳ ἐν αὐλῇ
ἁγίᾳ αὐτοῦ.
Φωνὴ Κυρίου ἐπὶ τῶν ὑδάτων· ὁ Θεὸς τῆς δόξης ἑβρόντησε
Κύριος ἐπὶ ὑδάτων πολλῶν. Φωνὴ Κυρίου ἐν ἰσχύϊ, φωνὴ Κυρίου ἐν
μεγαλοπρεπείᾳ.
Φωνὴ Κυρίου συντρίβοντος κέδρους, καὶ συντρίψει Κύριος τὰς κέδρους τοῦ
Λιβάνου καὶ λεπτυνεῖ αὐτάς, ὡς τὸν μόσχον τὸν Λίβανον, καὶ ὁ ἠγαπημένος ὡς υἱὸς μονοκερώτων.
Φωνὴ Κυρίου διακόπτοντος φλόγα πυρός.
Φωνὴ Κυρίου συσσείοντος ἔρημον· καὶ συσσείσει Κύριος τὴν ἔρημον Κάδδης. Φωνὴ Κυρίου καταρτιζομένη ἐλάφους καὶ ἀποκαλύψει δρυμούς, καὶ ἐν τῷ
Ναῷ αὐτοῦ πᾶς τις λέγει δόξαν, Κύριος τὸν κατακλυσμὸν κατοικιεῖ,
καὶ καθιεῖται Κύριος Βασιλεὺς εἰς τὸν αἰῶνα,
Κύριος ἰσχὺν τῷ λαῷ αὐτοῦ δώσει, Κύριος εὐλογήσει
τὸν λαὸν αὐτοῦ ἐν εἰρήνῃ.

Και στις 6 Ιανουαρίου την ημέρα των Θεοφανείων ψάλλεται  
(Μετὰ δὲ τὴν ὀπισθάμβωνον Εὐχήν, ἐξερχόμεθα ἐν τῇ Κολυμβήθρᾳ,
προπορευομένου τοῦ Ἱερέως μετὰ λαμπάδων καὶ τοῦ θυμιατοῦ, καὶ
ἡμεῖς ψάλλομεν τὰ παρόντα Ἰδιόμελα Ἦχος πλ. δ΄.
Σωφρονίου Πατριάρχου Ἱεροσολύμων)

Φωνὴ Κυρίου ἐπὶ τῶν ὑδάτων βοᾷ λέγουσα· Δεῦτε λάβετε πάντες,
Πνεῦμα σοφίας, Πνεῦμα συνέσεως, Πνεῦμα φόβου Θεοῦ,
τοῦ ἐπιφανέντος Χριστοῦ.

Αν αναλύσουμε  το Φωνή Κυρίου επί των υδάτων, ανωτέρω, θα καταλάβουμε ότι λέει ό, τι ακριβώς ο Γιώργος Σεφέρης και ο Αισχύλος περί ύβρεως. Φοβηθείτε το Θεό, για να μην είστε υβριστές, αλλά λάβετε πνεύμα σοφίας. Ο υβριστής πάσχει και από την ύβρι του για την οποία θα έλθει η τίσις, η πληρωμή, αλλά πριν, θα διέλθει και το στάδιο της Άτης, της σύγχυσης των φρενών, η οποία θα οδηγήσει στην τίσιν.



Τρίτη 12 Νοεμβρίου 2013

Και όμως υπάρχει

Και όμως υπάρχει
Του Στέλιου Παπαντωνίου

Και ξαφνικά, στην καμπή του χωματόδρομου, στο πευκόδασο, ξεπροβάλλει το θαύμα,τσαμπιά οι πευκοβελόνες και να κρέμονται στην άκρη κρύσταλλο οι δροσοσταλίδες, Θε μου, πού βρίσκομαι; Αυτό δεν είναι το χώμα της πατρίδας μου, το ποτισμένο με το αίμα των παληκαριών του 55-59, του 63-64, του 74; Στην Κύπρο βρίσκομαι, στο νησί μου, στο δάσος της Αθαλάσσας, η Κύπρος υπάρχει και ως νησί και ως κράτος, δεν είναι ανάγκη να ξαναζήσω το πείραμα του Ντεκάρτ, να αμφιβάλλω για τα πάντα για να βεβαιωθώ πως υπάρχω ως αμφιβάλλων νους!  Η Κύπρος υπάρχει με όλα τα πάθη της, η Κυπριακή Δημοκρατία υπάρχει για όλα τα κράτη της γης, που την αποδέχονται, συνεργάζονται μαζί  της, στον ΟΗΕ, στην Ευρωπαϊκή Ένωση,  εκτός από το κράτος του κυρίου Ερντοάν!

Πολύ θά’ θελα να μην υπάρχει  Τουρκία, αλλά τότε θα την απάλλασσα από τα εγκλήματα. Και τους εγκληματίες δεν πρέπει να καμωνόμαστε πως δεν τους βλέπουμε αλλά να τους παρουσιάζουμε στα δικαστήρια. Εγκληματίας η Τουρκία, υπάρχει και πρέπει να πληρώσει, για τα σχέδιά της εναντίον της Κύπρου από τη δεκαετία του πενήντα, για τα εγκλήματά της του 63- 64, του 74, για την πονεμένη προσφυγιά, για τους ριγμένους στα πηγάδια αγνοούμενους, για τα απάνθρωπα βασανισμένα λείψανα των λειψάνων κλεισμένα σ’ ένα μικρό κασελάκι, για τους βιασμούς, τον ξεριζωμό των ελληνικών ονομάτων από τα χωριά και τις πόλεις μας, για τα μαρτύρια των φυλακισμένων και κρατημένων στην Τουρκία, για την καταστροφή των εκκλησιών, τη διαρπαγή των εικόνων και ιερών κειμηλίων, για τα εγκλήματα ων ουκ έστιν αριθμός εις βάρος των εγκλωβισμένων μας, για τις σαράντα χιλιάδες τούρκους στρατιώτες, για τις απεχθείς δηλώσεις των αξιωματούχων της, μη εξαιρουμένου του Μπαγίστατου εκείνου, για τα ανθυγιεινά  και αντιοικολογικά μπαϊράκια στον Πενταδάχτυλο, για τις δηλώσεις του ευγενοφανούς Έρογλου περί παρθενογενέσεως και περί δύο συνιστώντων κρατιδίων- αμαρκέ, για τις περιπολίες των πολεμικών σκαφών της γύρω από το θαλάσσιο δώδεκα πεδίο, για την ανοιχτή όρεξη για διαμοιρασμό εξίσου των αερίων, για τις δηλώσεις του – άκουσον άκουσον- προέδρου του συνδέσμου των εποίκων «πολιτισμός και σύνδεσμος αλληλεγγύης»  πως το νησί χρειάζεται πληθυσμό και πρέπει να δοθούν κι άλλες υπηκοότητες του ψευδοκράτους, ενώ ο κατάλογος των εγκλημάτων εις βάρος της Κυπριακής Δημοκρατίας δεν έχει τελειωμό, το κουβάρι ξετυλίγεται και ξετυλίγεται, το ένα έγκλημα διαδέχεται το άλλο, και με τη συνέργεια πολλές φορές και δικών μας ελληνοκυπρίων, εισαγωγέων, εξαγωγέων, εμπόρων πάσης φύσεως.


Και τώρα πάλι ζητά γην και ύδωρ, τη γη την αγοράζει από τους ξεπουλητάδες, που συνεργάζονται με τον εγκληματία, το ύδωρ θα το κουβαλήσει ο δράκος του νερού, που δεν βουλιάζει τώρα στη νερομάνα να το εμποδίσει αλλά εκτείνεται ως λάστιχο να δαγκάσει το νησί, να το πνίξει με το νερό του-  ο δράκος μόνο κακό προκαλεί και στα παραμύθια και στην Ιστορία, και καταπνίγει όσους δεν τον κονταροχτυπούν, όσους δεν αντιμετωπίζουν την υβριστική και καταστροφική συμπεριφορά του. Ο δράκος, από το ρήμα δέρκομαι που σημαίνει βλέπω, έχει μάτια και βλέπει. Εκτός αν του τα βγάλουμε, οπότε και θα πραγματοποιηθεί το όνειρο του Ερντογάν. Να μη μας βλέπει! 

Παρασκευή 8 Νοεμβρίου 2013

Ο Αναμενόμενος

Στέλιος Παπαντωνίου

Ο ΑΝΑΜΕΝΟΜΕΝΟΣ

Περιορισμένο το στάδιο
το τέρμα ορατό
ένας θεόρατος γκρεμός
αλλά πρώτα να λέμε και ν’ αντηχούν
για την προδομένη γενιά
το λαό στα σεντούκια
τα πεινασμένα στόματα στ’ αντίσκηνα
και τώρα στις παντούφλες
ξεχαβαρλωμένες στο πεζοδρόμιο
του ετοιμόρροπου συνοικισμού.

Η ζωή μας σε μαύρο φόντο
τη διαφεντεύουν πολλοί
παίξαμε και χάσαμε
Οιδίποδες, τυφλοί διακονιαρέοι.

Αλλιώς κινήσαμε
το ταξίδι μελιχρό
το φως χάιδευε τα πανιά
οι καμπάνες των εκκλησιών
ροδοπέταλα στο δρόμο
με τα δικά μας χελιδόνια γάργαρα
τα δικά μας σκολιά, τις δικές μας εκκλησιές
στη γειτονιά που μύριζε μαγειρευτό
σαν μπαινοβγαίναμε στις πόρτες όλες δικές μας.

Μεγαλώσαν τα φρύδια
το χιόνι ανθηρό
στο κομμένο κεφάλι
εκεί στο βάθος όμως
σαν ψάχνουμε για Κείνον στις εικόνες
τις νύχτες στα έγκατα της γης μας
της ψυχής μας
Εκείνος εκεί,
στήριγμα, οδηγός,
άσφαλτο άστρο
της νέας Βηθλεέμ.




Τρίτη 5 Νοεμβρίου 2013

Περί των καθαρμών

Περί των καθαρμών
Του Στέλιου Παπαντωνίου

Πολλή σκουριά επεσωρεύθη. Χρήζομεν απαξάπαντες καθάρσεως. Και πρώτα τα παιδιά μας, που πρέπει να μάθουν για τον αγώνα των Ελλήνων της Κύπρου να ενωθούν με την Ελλάδα, για την επακολουθήσασα ανεξαρτησία, την τουρκοκυπριακή ανταρσία του 1963 (έστω κι αν μερικοί ελληνοκύπριοι τσιουνιάζονται με τον όρο), να μάθουν για τη χούντα στην Ελλάδα του 1967, το πραξικόπημα του 1974 και την τουρκική εισβολή. Να ξέρουν ποιοι ήταν οι στόχοι του αγώνα, πού καταλήξαμε και να υπολογίζουν πού θα καταλήξουμε αύριο αν αποδεχτούμε τις προτάσεις των Τούρκων, ακόμα και την προβληματική και ρατσιστική διζωνική δικοινοτική ομοσπονδία. Αλήθεια, όταν γράφουν εκθέσεις για το ρατσισμό δεν πέρασε από το μυαλό τους πως ρατσισμός υπάρχει και στο διαχωρισμό των δυο εν Κύπρω κοινοτήτων; Να διδαχτούν και με πολλές επαναλήψεις και κατ’ οίκον εργασία για  την τεσσαρακονταετή συνέχιση της κατοχής, την παραμονή στην Κύπρο χιλιάδων τούρκων στρατιωτών, την ερήμωση, φθορά και ισοπέδωση κάθε ελληνικού και χριστιανικού μνημείου πολιτισμού, για  την κάθοδο των βρακοφόρων εποίκων και την στραπατσοειδή αλλαγή της πληθυσμιακής αναλογίας των Κατεχομένων, αφού οι τουρκοκύπριοι είναι ήδη μειονότητα, να εμπεδώσουν πως  η αναίδεια του εκάστοτε εκπροσώπου των τουρκοκυπρίων  και τώρα του κυρίου Έρογλου αναθρώσκει και ζητά και διακηρύσσει και δεν το κρύβει και δεν ντρέπεται, να συμφωνηθεί μια νέα Δημοκρατία με δυο συνιστώντα κράτη, άρα να εξισώσουμε την Κυπριακή Δημοκρατία με το παρακράτος – παγκόσμια με τα ψηφίσματα του ΟΗΕ καταδικασμένο ως αποσκιρτήσαν τμήμα της Κυπριακής Δημοκρατίας και παράνομο μόρφωμα με το οποίο  καλούνται τα άλλα κράτη να μη συνεργάζονται και να μην το αναγνωρίσουν, να έχει, λέει, ο μουκτάρης των κατεχομένων την άδεια να εισάγει όσους θέλει από την Τουρκία και να τους μεταποιεί σε τουρκοκύπριους παρέχοντάς τους ιθαγένεια, να έχει το δικαίωμα να γίνει η μειονότητά του δυο εκατομμύρια κι εμείς στη στασιμότητά μας να παρακολουθούμε χάσκοντες  και να ξεπουλούμε την πατρίδα για να εγκατασταθούν κι άλλοι κι άλλοι, έχοντας φύλακα προστάτη τους την Τουρκία με τα επεμβατικά της δικαιώματα! Τι φοβάστε, λέει, εσείς οι ελληνοκύπριοι; Κι η Ελλάδα θα’ χει επεμβατικά δικαιώματα! Τ’ ακούς, μάνα; Ρεζίλι των σκυλιώνε γενήκαμε!

Όλα αυτά λοιπόν να τα μάθουν τα παιδιά μας, να τα εμπεδώσουμε κι εμείς, γιατί όχι μόνο ξεχνάμε μα και τρομάζουμε γιατί ο Μπαν και ο Ντάουνερ (εν διά δυοίν) μας εμπαίζει επισήμως κι εμείς το αντιλαμβανόμαστε, αλλ΄ανεπισήμως, γι’ αυτό και δε βλέπουμε ακόμα ανακοινώσεις κρατών φιλικών μας, έστω και της Ελλάδας, να τα λέει σταράτα. Πόσο θα’ θελα να τους κάτσω σ’ εξετάσεις και τον Μπαν και τον Ντάουνερ! Εξεταστέα ύλη, σε τέσσερις μέρες να αποστηθίσετε τα ψηφίσματα του ΟΗΕ για την Κύπρο και να καταγράψετε τους όρους εντολής της ειρηνευτικής δύναμης στο νησί. Σε τέσσερις μέρες, ειδ’αλλως απορρίπτεσθε!

Καιρός όμως να επαναλάβουμε εμείς πρώτοι την εξεταστέα ύλη, να εκκαθάρωμεν τον νουν από παντός μολυσμού σεμιναρίων, να επαναβλέψουμε, να ξαναδούμε τα δίκαιά μας, για να μπορούμε με κρύσταλλο  νου και καρδιά να συνεχίσουμε τον αγώνα. Και πρώτα τα παιδιά μας, χωρίς να παπαγαλίζουν ανακοινώσεις κομμάτων και κομματικών οργανώσεων. Το παπαγαλίζειν βλαπτικόν!  


Καθαρμός ή κάθαρση λοιπόν. Να ζήσουμε κι εμείς και τα παιδιά μας  το καμίνι της καταστροφής μας, για να εξέλθουμε και  να εξέλθουν γνήσιοι αγωνιστές της λευτεριάς τους και της λευτεριάς μας.

Πέμπτη 31 Οκτωβρίου 2013

Στην Κυθρέα

Στέλιου Παπαντωνίου

Στην Κυθρέα

Τ’ όνειρο απλώνεται σαν τα σεντόνια της γιαγιάς
Μυρίζει γιασεμί, κυλά σαν δροσερό ρυάκι στην Κυθρέα
Κι οι χήνες βγαίνουν στο σεριάνι συζητώντας δυνατά
μαύρες υγραμένες πέτρες, ποταμίσιες θύμησες.  
Ένας λειμώνας ανθρωπιάς, οι λέξεις αγνοούνται,
κρύβονται στις καρδιές τους,
ο Πάμπος, η Αντρούλα, ο Τάκης, η Μαρίτσα,
Λέγε της Χαμπούς, να καταλάβουν.
Κι οι Αριστείδηες.

Στο δρόμο παρακάτω, στροφές  σπιτάκια σφηνωμένα
Σφικταγκαλιασμένα, γαλήνια η εκκλησιά,
Ως να βρούμε του πατέρα το σόι
Το Θωμά και τη Γιωργούλα,
Τον Παύλο και την Άννα
Μεγάλες αγκαλιές, αρχοντικές,
Κάτι σμαράγδια μάτια
Λάδι στο πιάτο και τεράστιες ελιές.
Παρέκει ο Στυλής, η Αντρονίκη, ο Αντρέας.

«Τα κλωνάρια δεν πρέπει να ξεχνιούνται», λένε,
Να βρίσκεστε σαν μεγαλώσετε
Άλλος στο Λονδίνο, στην Αραπιά, στο συνοικισμό.

Μένει τ΄όνειρο στο  πικρό χαμόγελο
Βυθοσκοπώντας  τους κρυφούς καημούς
και τις αγιάτρευτες πληγές μας.

Τρίτη 29 Οκτωβρίου 2013

Η άρνηση

Η άρνηση
Του Στέλιου Παπαντωνίου

Οι εθνικές επέτειοι δίνουν το έναυσμα για να κοιτάξουμε ως εις καθρέφτη το πρόσωπό μας και- μέσα στην περηφάνια για κείνους- να θρηνήσουμε επί των ερειπίων οικονομικών και πολιτικών, έργο της δύναμης  των μεγάλων και της αδυναμία ημών των μικρών και των εκπροσώπων μας, όχι μόνο μικρών, αλλ’ ελαχίστων, εν Ελλάδι και εν Κύπρω.
 «Εσείς αρχίστε τις συνομιλίες και βλέπουμε», ο μέγας Μπαρόσο, ο υπάλληλος Τσέχος Φούλε σπεύδει να ανοίξει κεφάλαια για την Τουρκία, και ο πολύς Ντάουνερ βλάπτεται όταν ακούει την εισήγησή μας για συμμετοχή της Ευρωπαϊκής ΄Ενωσης στις συνομιλίες, που λένε ν’ αρχίσουν και ορθώς δεν αρχίζουν, αν δεν κρυσταλλωθεί η βάση των συνομιλιών.

Αν εκκινήσουμε από την αρχή πως το μόνο όπλο μας είναι η Κυπριακή Δημοκρατία, η οποία ακόμα δεν εκμεταλλεύτηκε όλα τα πλεονεκτήματα από την ένταξή της στην ΕΕ ούτε και τις αλλαγές στον ενεργειακό χάρτη, ούτε τις αχνοχαράζουσες νέες συμμαχίες λόγω του αερίου, πρέπει να πιστέψουμε κατάβαθα πως  με κανένα αντάλλαγμα δεν μπορούμε να διαγράψουμε την Κυπριακή Δημοκρατία, η οποία ισχυρότερη πρέπει να ετοιμάζεται παρά η ετοιμοθάνατη διακονιάρα των κρατών, όπως την κατάντησαν γιατί συμφέρει στους εχθρούς. Γι’ αυτό και ορθώς δεν αρχίζουν οι συνομιλίες αν το νέο μόρφωμα δεν είναι μετεξέλιξη της Κυπριακής Δημοκρατίας, χωρίς επιστάτες, χωρίς  προστάτιδες δυνάμεις με επεμβατικά και αποβατικά δικαιώματα, μείωση της ανθρωπιάς μας και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων μας. Καμιά ειρήνη στον κόσμο δεν έρχεται με την υποδούλωση των συνανθρώπων μας, και γι’αυτή την ελευθερία μας αγωνιζόμαστε και πρέπει να αγωνιζόμαστε, επαναλαμβάνοντας την άρνηση σε οποιαδήποτε απόπειρα άλλης εισβολής στη ζωή μας. Μιλούμε για τα αυτονόητα!

Κινήσεις για να μας πνίξουν είναι οφθαλμοφανείς: μόλις χαράξουμε στο ασφυξιογόνο που μας περιβάλλει καμιά χαραματιά να αναπνεύσουμε, η απάντηση είναι «να δούμε, αργότερα, όχι τώρα, δεν κάνει, δυσκολεύετε τις περιστάσεις, δεν ευκολύνετε την κατάσταση της ασφυξίας στην οποία σας έχουμε οδηγήσει.». Άντε να πνιγείτε, μας υποβάλλουν, και βεβαίως τρις τους το λέμε κι εμείς.

Αν το ανώτερο αγαθό είναι η ελευθερία, γιατί χωρίς αυτήν απανθρωπιζόμαστε, κάθε τι που ενδυναμώνει την Τουρκία μάς είναι εχθρικό, και κάθε τι που ενδυναμώνει τις δικές μας θέσεις είναι φιλικό, επιθυμητό, θετικό. Γι’ αυτό και ασυγχώρητα είναι τα δικά μας σφάλματα, αδικήματα, εγκλήματα κατά της Κυπριακής Δημοκρατίας και της Ελληνοκυπριακής Κοινότητας, και δε χωρούν καμιά συγχώρεση, ούτε κατανόηση, δικαιούμαστε μάλιστα να τα καταγγέλλουμε, γιατί επεμβαίνουν στην προσωπική ελευθερία του καθενός μας.


Αφού είμαστε αποφασισμένοι να παραμείνουμε στη χώρα μας ελεύθεροι, πρέπει να είμαστε και έτοιμοι να πάθουμε, να υποστούμε θυσίες, όπως ήδη υφιστάμεθα, γνωρίζοντας ότι χωρίς αυτές, φως δε βλέπουμε. Γι’ αυτό και η άρνηση να αποδεχθούμε τετελεσμένα, λύση δύο κρατιδίων, ακόμα και τη λεγόμενη διζωνική δικοινοτική - ό, τι τούτο κι αν κατάντησε να σημαίνει - είναι θετική στάση, τουλάχιστο για την αξιοπρέπεια και την ελευθερία μας. Από αυτή την άποψη, η άρνηση των Ελλήνων του σαράντα, μπορεί να συνεχίζεται και στην Κύπρο του σήμερα.

Λόγος περί ποιήσεως και ποιητών

Λόγος περί ποιήσεως και ποιητών
Του Στέλιου Παπαντωνίου

Ποίηση, εκείνη η χαραμάδα από την οποίαν εξέρχεται το ασυνείδητο, υποσυνείδητο, συνειδητό, και εκφράζεται προπάντων με εικόνες, γιατί δεν είναι λόγος μόνο αλλά και άλογο, άρα δεν είναι συλλογιστική, μαθηματικοί τύποι, ούτε φυσικά όντα και φαινόμενα, αλλά πολλές φορές είναι αυτά τούτα τα υπερφυά. Άρα είναι πιο κοντά στην τέχνη, αφού λογοτεχνία, και όσο πιο μακριά από την επιστήμη. Αφού έρχεται από τα βάθη εκείνα και του ασυνειδήτου, εν πολλοίς είναι και πρέπει να είναι στη φύση της το μη εύληπτον, το μη καταληπτόν, γι’ αυτό χρειάζεται και τη μαντική που είναι κοντά στη μανική, όπως εξηγεί ο Πλάτων. Αλλά δεν αντιστοιχεί ούτε στην πραγματικότητα, γιατί ο ποιητής ως δημιουργός, ποιεί ή δημιουργεί έναν άλλο κόσμο, στον κόσμο του πνεύματος, την άνω Ελλάδα, όπως λέει ο Ελύτης, που όμως πρέπει να είναι σύμφωνη με το εικός και αναγκαίο,  δηλαδή εύλογα να προσλαμβάνεται ότι είναι δυνατόν να υπάρχει, άρα δεν πρόκειται περί του αχαλίνωτου φαντασιακού κόσμου του ψευδέστατου.  Κι αυτός δίνεται, όπως και για την τραγωδία λέει ο Αριστοτέλης, ηδησμένω λόγω,  με ρυθμό και συνδυασμούς αρμονικών λέξεων και φράσεων , πέραν της πεζολογίας, από την οποία, κατά τη νεότερη γλωσσολογία, όσο απομακρύνεται τόσο το καλύτερο. Παρθένες οι λέξεις. Αλλά και πάλι δεν μπορεί να είναι βερμπαλισμός, μια λεξιθηρία κενή περιεχομένου. Γιατί ενοχλείς τις λέξεις, ρωτά ο Μόντης, αν δεν έχεις τίποτε να πεις;

Ο Σεφέρης βρίσκει πως η ποιητική κατάσταση είναι μια σύνθεση, όπου ρυθμός, μελωδία, εικόνες, λόγος, συνυπάρχουν, μια κατάσταση στην οποία δύσκολα μπαίνεις και ίσως είναι ελαχίστου χρόνου, γι’ αυτό κι ο Βαλερύ  λέει πως τον πρώτο στίχο μας χαρίζουν οι θεοί αλλά τους λοιπούς τους γράφουμε  με το αίμα , με μόχθο πολύ.

Ενώ σε γενικές γραμμές αυτά και άλλα λέγονται περί ποιήσεως, ο κάθε ποιητής την βιώνει διαφορετικά, γι’ αυτό κι έχει διαφορετικό λόγο να πει για το φαινόμενο της συγγραφής ή τι είναι ποίηση. Ποίηση δεν είναι Ιστορία, να αναφέρεται στα γενόμενα, λέει ο Αριστοτέλης, ούτε και φιλοσοφία, αλλά μπορεί να μιλήσει φιλοσοφικά ο ποιητής ή ποιητικά ο φιλόσοφος,  γιατί συμπίπτουν στο καθόλου.

Όπως λέει ο Αριστοτέλης, η ποίηση είναι φιλοσοφικότερη της Ιστορίας.  Η έκφραση των καθόλου απαιτεί όπως ο ποιητής  σβήνει όσο το δυνατόν την προσωπικότητά του, το εγώ του, για να εκφράζει πανανθρώπινα συναισθήματα και συλλήψεις,διαιώνια ισχύοντα.  Κι αυτά όμως φανερωνόμενα μέσα από τον κόσμο του μύθου, λέει ο Αριστοτέλης, δηλαδή του δημιουργημένου από τον άνθρωπο κόσμου, όχι από τον πραγματικό. Ο τρωικός πόλεμος είναι ιστορικό γεγονός, η Ιλιάδα όμως είναι δημιούργημα του Ομήρου μέσα στον κόσμο  του μύθου, κατά το εικός και το αναγκαίον.
Προσπαθώντας να πούμε τι δεν είναι ποίηση και λίγο τι είναι, αντιλαμβανόμαστε ότι συνεχώς μιλούμε για τον κόσμο του πνεύματος και όχι της ύλης ή της φύσης στην επιστημονική της εκδοχή, αλλά και από την άλλη ότι πάντα κάτι μένει το άληπτον, το ασύλληπτο, αυτό το ανέκφραστο και ανερμήνευτο που είναι η ποίηση ή η ειδοποιός της διαφορά από τα στιχουργήματα.

Ίσως εδώ να αντιλαμβανόμαστε και καλύτερα το λόγο του Πλάτωνα,  αν δεν γράφει με μανία ο ποιητής και είναι σώφρων, στηριζόμενος στην κατοχή της τέχνης του , η ποίηση του σωφρονούντος χάθηκε από την ποίηση του μανικού ποιητή. Και για να το πούμε αλλιώς, από  το μαίνομαι,μανία, μανικός, προήλθαν κι οι μαινάδες, που μας ανάγουν ή κατάγουν στα βάθη της ζωής, στον πανάρχαιο άνθρωπο, κοντά στη φύση, στον πρωτόγονο, πιο κοντά στα πνεύματα και στους θεούς, στις άλλες δυνάμεις, γι’αυτό και η παρθενική ματιά κι ο θαυμασμός για τον οποίο λέγαμε, κι η παρθενική χρήση των λέξεων, από έναν άνθρωπο που μόλις βγήκε από τα χέρια του Θεού.


Αρκείτω ο λόγος. 

Δευτέρα 28 Οκτωβρίου 2013

Μαρτύρια των Χριστιανών κατά τη Ρωμαϊκή περίοδο



Στέλιου Παπαντωνίου, φιλολόγου, ἐκπαιδευτικοῦ
Μαρτύρια τῶν Χριστιανῶν κατά τή Ρωμαϊκή περίοδο

Ὁ Χριστιανισμός δέν διαδόθηκε τυχαῖα στόν κόσμο. Ἐκτός από το κοσμοσωτήριο κήρυγμα τοῦ Κυρίου, τήν ἀγάπη μέ τήν ὁποία ὁ ἴδιος περιέβαλε τόν ἄνθρωπο γενόμενος ἄνθρωπος, τήν πραγματική πάλη τῶν ἀποστόλων μέσα στίς ἀντίξοες συνθῆκες τῆς ἐποχῆς, οὐσιαστικό ρόλο ἔπαιξαν καί οἱ ἁπλοί πιστοί, γενόμενοι μάρτυρες τῆς πίστης τους και δεχόμενοι ἄπειρα και φρικιαστικά τά ἐναντίον τους ἐγκληματικά βασανιστήρια. Ἡ ἐπίσημη κρατική θρησκεία τῶν εἰδώλων, ἡ αὐτοκρατορική προστασία, ἡ ἀνακήρυξη τῶν ἰδίων τῶν αὐτοκρατόρων σέ θεούς ἦταν συντριπτικά στοιχεῖα τῆς ἰσχύος τοῦ κράτους καί τῶν συμβόλων του, πού δέν ἐπέτρεπαν εὔκολα τήν ἐπέμβαση στήν ἐπίσημη θρησκεία. Καί ὅμως οἱ πρῶτοι Χριστιανοί πλήρωσαν μέ τό τίμιο αἷμα τους τήν ἀπόφασή τους νά δωρίσουν στον κόσμο μιά νέα θρησκεία, ἐπαναστατική  γιά τήν ἐποχή  τοῦ μίσους καί τῶν ψεύτικων θεῶν, τή θρησκεία του θεανθρώπου, τή θρησκεία τῆς ἀγάπης.

Στό παρόν κείμενο θά ἐπιχειρήσουμε μιά περιληπτική παρουσίαση τῶν βασανιστηρίων τά ὁποῖα ὑπέστησαν οἱ πρῶτοι χριστιανοί, γιά νά ἀποκηρύξουν τήν πίστη τους.

Χρονολογικά μποροῦμε ἁδρομερῶς νά ἀναφέρουμε ἀρχίζοντας ἀπό τό 34 μ.Χ. περίπου τό μαρτύριο τοῦ πρωτομάρτυρα Στεφάνου, πού καταδικάστηκε στό διά λιθοβολισμοῦ θάνατο. Τό  64 μ.Χ. μεγάλη πυρκαγιά στή Ρώμη ἀποτελεῖ καί τό ἔναυσμα τοῦ πρώτου μεγάλου διωγμοῦ ἐπί Νέρωνος. Κατηγορήθηκαν οἱ χριστιανοί ὡς αἴτιοι τῆς καταστροφῆς καί πολλοί κατασπαράχτηκαν ἀπό  τά σκυλιά, ἐνῶ ἄλλους τούς ἔκαιγαν ρίχνοντάς τους στίς φλόγες, γιά νά χρησιμεύουν ὡς νυχτερινός φωτισμός. Ὅπως γράφει ὁ Ἀπόστολος Γλαβίνας στό ἔργο του Οἱ διωγμοί κατά τῆς Ἐκκλησίας στήν Προκωνσταντίνεια ἐποχή, «ὁ Τάκιτος ἀναφέρει καί τά διάφορα μαρτύρια τῶν Χριστιανῶν . Ἤδη τήν έποχή τῆς δημοκρατίας ἀλλά κυρίως τήν ἐποχή τῆς αὐτοκρατορίας τό ρίξιμο στά θηρία τοῦ ἀμφιθεάτρου (bestiae) καθώς καί τό ρίξιμο στή φωτιά (crematio = κάψιμο ζωντανοῦ στά καυσόξυλα) ἦταν τιμωρίες γιά διάφορες ποινικές πράξεις. Ἐπίσης ἡ σταύρωση (crux) καί ἡ tunica molesta (κάψιμο μέ  βρεγμένη ὕλη πού δέν καιγόταν) ἦταν σέ χρήση... οἱ δήμιοι μεταχειρίζονταν ἐναντίον τῶν Χριστιανών ὄχι μόνο σιδηρά ὄργανα, πῦρ, ἁλυσίδες, ἄγρια θηρία, ἀλλά τούς ἔσχιζαν τίς κοιλιές, τούς σταύρωναν, τούς παλούκωναν καί γενικά μεταχειρίζονταν κάθε βάσανο πού μποροῦσε νά ἐπινοήσει ἡ ἀνθρώπινη βαρβαρότητα καί σκληροκαρδία

Ἐπί Νέρωνος ἐμαρτύρησε καί ἡ ἁγία Φωτεινή ἡ Σαμαρεῖτις μέ τίς ἀδελφές της. «Ὁ θηριώδης», γράφει ὁ ἅγιος Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης στὀ συναξάρι του « ἐπρόσταξε νά κλίνουν μέ βίαν τάς κορυφάς δύο δένδρων, ὁπού ἦτον εἰς τό περιβόλιόν του, καί εἰς αὐτάς νά δέσουν τήν Aγίαν Φωτίδα (ἀδελφήν). Έπειτα ἐπρόσταξε νά ἀφήσουν πάλιν τάς κορυφάς νά γυρίσουν εἰς το πρότερον σχῆμα των. Όθεν ὑπό τούτων σχισθεῖσα ἡ Ἁγία εἰς δύο μέρη, παρέδωκεν ἡ μακαρία τήν ψυχήν της εἰς χεῖρας Θεοῦ, καί ἔλαβε τόν τοῦ μαρτυρίου ἀμάραντον στέφανον. Tότε ἐπρόσταξε νά ἀποκεφαλίσουν μέν ὅλους τούς ἁγίους, μόνην δέ τήν ἁγίαν Φωτεινήν νά ἐκβάλουν ἀπό τὀ ξηροπήγαδον (ὅπου τήν ἔριψαν) καί νά τήν βάλουν εἰς τήν φυλακήν.»

Μέ τό κτίσιμο τοῦ Κολοσσαίου στή Ρώμη παραδίδεται καί νέος τόπος μαρτυρίου τῶν χριστιανῶν, ἀφοῦ πολλοί ρίχτηκαν στά θηρία. Ἀκολουθεί ὁ διωγμός ἐπί Δομιτιανοῦ 81-86 μ.Χ.  Ἀνάμεσα στούς μάρτυρες τῆς ἐποχῆς, ὁ Ζώσιμος, τοῦ ὁποίου κατέκαυσαν τ’ αὐτιά μέ πυρωμένο σίδερο κι ὕστερα τόν ἔβαλαν σέ λέβητα γεμάτο βόρβορο κοχλαστό. Ἀκολουθεῖ λίγο ἀργότερα, τό 98-117 ὁ διωγμός ἐπί Τραϊανοῦ καί άμέσως κατόπιν ὁ διωγμός ἐπί Ἀδριανοῦ (117 - 138 μ.Χ.) καί ἐπί Ἀντωνίου Πίου (138-161 μ.Χ.). Ὁ Μάρκος Αὐρήλιος, καίτοι φιλόσοφος, δέν ὑστέρησε σέ διωγμούς, ἀφοῦ χιλιάδες χριστιανοί ρίχτηκαν στά θηρία ἤ ἀποκεφαλίστηκαν. Παράδειγμα μαρτυρίου τῆς ἐποχῆς εἶναι ἡ ἁγία Παρασκευή. Ἀρχικά τῆς ἔθεσαν μία πυρακτωμένη περικεφαλαία στήν κεφαλή. Ἐν συνεχείᾳ, καί ἀφοῦ δέν λύγισε, ρίχτηκε στήν ἀπομόνωση. Ὁ Ἀντωνῖνος κατάλαβε πλέον τό μάταιο τῆς προσπάθειάς του καί διέταξε τό βασανισμό της μέχρι θανάτου. Ἔτσι τήν ὁδήγησαν στό βασανιστήριο τοῦ καυτοῦ λαδιοῦ. Ὅμως ἐδῶ ἀναφέρεται ἀπό τόν βιογράφο της «μέγα σημεῖον», ὅτι δηλαδή, ἐνῶ τήν βύθισαν στό θερμό λάδι, ἐκείνη παρέμενε ἀνέπαφη. Ὅταν τό ἄκουσε ὁ Ἀντωνῖνος δέν πίστεψε σέ κάτι τέτοιο καί θέλησε ὁ ἴδιος νά διαπιστώσει τήν ἀλήθεια. Πλησιάζοντας ὅμως τό λέβητα, τά μάτια του βλάφτηκαν ἀπό τόν καυτό ἀτμό μέ ἀποτέλεσμα νά τυφλωθεῖ. Ἡ Παρασκευή ὅμως τόν θεράπευσε, γι’ αὐτό καί θεωρεῖται ἡ προστάτιδα τῶν ματιών. Τόν Αντωνῖνο διαδέχθηκε ὁ Μάρκος Αὐρήλιος. Μέσα στούς πρώτους χριστιανούς πού συνέλαβε ἦταν καί ἡ Παρασκευή, τήν ὁποία ἔρριψαν σέ χῶρο πού φυλάσσονταν φίδια. Αὐτά ὅμως πέθαναν ὅταν τήν πλησίασαν. Τέλος τῆς ἀπέκοψαν τήν κεφαλή. Τή συνέχεια τῶν διωγμών ἀναλαμβάνει ὁ υἱός του Κόμμοδος καί ὕστερα, 193-211μ.Χ. ὁ Σεπτίμιος Σεβῆρος.

Στήν Ἀλεξάνδρεια ἔκαιγαν στή φωτιά, σταύρωναν ἤ ἀποκεφάλιζαν καθημερινά πολλούς μάρτυρες.

 Γνωστό τήν εποχή αὐτή εἶναι  τό μαρτύριο τῆς ἁγίας Περπέτουας, πού τήν κομμάτιασαν τά θηρία. Ἄλλος ἕνας διωγμός ἀκολουθεί ἐπί Μαξιμίνου 235-238μ.Χ. Ἀκολουθεί ὁ διωγμός ἐπί Δεκίου 249-251, . Τότε συνελάμβαναν καί βασάνιζαν κυρίως τόν κλῆρο καί τούς Ἐπισκόπους.Ὅπως ἀναγράφεται στὀ συναξάρι τοῦ ἁγίου Τρύφωνος, «Ὅταν αὐτοκράτορας ἔγινε ὁ Δέκιος, ἐξαπέλυσε ἄγριο διωγμὸ κατὰ τῶν Χριστιανῶν. Ὁ Ἅγιος Τρύφων ὁμολόγησε μὲ θάρρος τὴν πίστη του. Τότε ὑποβλήθηκε σὲ φρικτὰ βασανιστήρια. Τοῦ κατατρύπησαν μὲ σπαθιὰ ὅλο του τὸ σῶμα, ἔπειτα τὸν ἔδεσαν ἀπὸ τὰ πόδια σὲ ἄλογα καὶ τὸν ἔσυραν, σὲ ὧρες φοβεροῦ ψύχους, σὲ δύσβατες καὶ πετρώδεις τοποθεσίες. Ὕστερα ἀπὸ αὐτὸ τὸν ἔκλεισαν στὸ δεσμωτήριο, ἀκολούθως τὸν ἔσυραν  γυμνὸ πάνω σὲ σιδερένια καρφιά, κατόπιν τὸν μαστίγωσαν καὶ στὴ συνέχεια τοῦ ἔκαψαν μὲ λαμπάδες τὰ πλευρά. Στὸ τέλος, μόλις ὁ Μάρτυρας παρέδωσε τὴν ψυχή του στὸν Θεὸ λέγοντας τὸ ΄Κύριε Ἰησοῦ Χριστέ, δέξαι τὸ πνεῦμα μου΄, ἀπέκοψαν τὴν τίμια κεφαλὴ του.» Τήν ἴδια περίοδο ὁ μάρτυς Πολύευκτος «τἠν διά ξίφους δέχεται τελευτήν». Ἄλλος διωγμός ἐπί Βαλεριανού, 253-260. ἐπί Αυρηλιανοῦ 270-275 καί ἐπί Διοκλητιανοῦ 284- 305. (Στοιχεία για τους διωγμούς κατά χρονολογική σειρά ἀπό την εργασία: Νίκος Παύλου, Η κοινωνική προέλευση τῶν χριστιανών μαρτύρων, (ἀπό το 2ο έως τις αρχές του 4ου αι.), (Πρώτη δημοσίευση στο περιοδικό ΓΡΗΓΟΡΙΟΣ ΠΑΛΑΜΑΣ).

Ἐπί Διοκλητιανοῦ ὁ ἅγιος μάρτυς Ἰουλιανός κλείστηκε σέ μοναστήρι τὀ ὁποῖο κατέκαυσαν οἱ διῶχτες του καί ἔκαυσαν ὅλους ὅσοι βρίσκονταν ἐκεῖ. Ὁ ἅγιος Ἰουλιανός ρίχτηκε στὀ ἔδαφος, τόν χτυποῦν, τόν ἁλυσοδένουν, τοῦ σπάζουν τά ὀστά. Ἄλλους πού πίστευσαν τότε στό Χριστό, τούς περιτύλιξαν τά δάχτυλα χεριῶν καί ποδιῶν μέ πάπυρους βουτηγμένους στό λάδι καί τούς ἄναψαν ἐνῶ τοῦ Ἰουλιανοῦ τοῦ ἔγδαραν τό δέρμα τῆς κεφαλῆς. 

Τήν ἴδια περίοδο ὁ μάρτυς Καρτέριος κρεμᾶται ἐπί ξύλου, τοῦ ἀφαιροῦν τά νύχια τῶν χεριῶν καί τῶν ποδιῶν μέ ξυράφι καί τοῦ ξένουν τό σῶμα μέ σιδερένια νύχια, τοῦ τρυποῦν τούς ἀστραγάλους μέ σίδερο, τόν βάζουν νά καθίσει σέ τηγάνι πυρωμένο καί τοῦ σουβλίζουν τά πόδια. Στό τέλος, τοῦ κρεμάζουν πέτρες ἀπό τά χέρια καί τά πόδια, τόν καῖνε μέ λαμπάδες καί τοῦ ρίχνουν στό στόμα πυρωμένο μολύβι. 

Ἡ ἁγία Θεοδούλη, τήν ἴδια ἐποχή, «ὑπό σουβλίων πυρωθέντων διετρυπήθη τούς μαστούς», τήν κρέμασαν ἀπό τά μαλλιά ἀπό ἕνα κυπαρίσσι, τῆς ἔδεσαν τά πόδια κι ὕστερα τήν ἔριξαν στό καμίνι νά καεῖ. 

Τήν ἴδια ἐποχή τρεῖς μάρτυρες, ὁ Βάσσος, ρίχνεται στό βόθρο ὡς τούς μηρούς, τοῦ κόβουν τά χέρια, καί τοῦ κατακόβουν τό κορμί, τόν Εὐσέβιο κρεμάζουν καί κατακομματιάζουν μέ ξύλινο ἀγγεῖο, ἐνῶ τόν Εὐτύχιο τόν τραβοῦν σέ τέσσερα ξύλα μπηγμένα στή γῆ καί τόν κάνουν τρία κομμάτια. Τοῦ ἁγίου Βασιλίδη τοῦ τρυποῦν μέ μαχαίρι τήν κοιλιά. 

Ο ἅγιος μάρτυς Νεόφυτος «μαστίζεται, εἶτα εἰς κλίβανον πυρός ἐμβάλλεται καί θηρίοις ἀφίεται.» 

 Ἐπί Δεκίου καί Βαλλεριανοῦ, στα 253 συνέλαβαν τόν Κοδράτο καί τόν ἅπλωσαν κατά γῆς,τόν ἔδειραν με ξηρά βούνευρα, κι ἀφοῦ  γέμισε τό ἔδαφος ἀπό τά αἵματα, τόν ἔβαλαν στή φυλακή. Ὑστερα τόν κρέμασαν καί τόν καταξέσχισαν, τόν ἔβαλαν μέσα σ’ένα σάκκο καί τόν ἔδερναν μέ βούνευρα. Ὕστερα τοῦ ἔχυσαν στίς πληγές ἅλας μέ ξύδι καί τοῦ ἔτριβαν τίς πληγές μέ σκληρά πανιά. Ἀκολούθησαν πυρωμένα σίδερα στά πλευρά του, τόν ἅπλωσαν σέ σχάρα πυρωμένη καί τοῦ ἔχυναν λάδι καί πίσσα. Τέλος, τόν ἀποκεφάλισαν. 

Κατά τόν ἅγιο Νικόδημο Ἁγιορείτη, στό συναξάρι του γιά τόν ἅγιο Κλήμεντα « Tά δέ εἴδη τῶν βασάνων ὁπού ὑπέμεινε χωριστά μόνος ὁ μακάριος Κλήμης, εἶναι ταῦτα. Ἐκρέμασαν αὐτόν εἰς ξύλον καί ἐξέσχισαν, ἐκτύπησαν εἰς τά μάγουλά του μέ πέτρας, τόν ἔβαλαν εἰς φυλακήν, τόν ἔδεσαν εἰς τροχόν, τόν ἔδειραν με βάκλα, ἤτοι μέ τά ξύλα, ὁπού κτυποῦν τά τύμπανα, τόν κατέκοψαν μέ μαχαίρια, τόν ἔδειραν εἰς τό στόμα μέ σιδηρούς στύλους, καί εσύντριψαν τά σιαγόνιά του. Ἔβγαλαν τά δόντια του, τόν ἔδεσαν μέ σίδηρα, καί εἰς τήν φυλακήν τόν ἔρριψαν. Ἔβαλαν εἰς τά αὐτία του περόνια σιδηρά ἀναμμένα, ἔκαυσαν αὐτόν μέ ἀναμμένας λαμπάδας, τόν ἔδεσαν μέ πέτραν μεγάλην, ἔδειραν αὐτόν εἰς τήν κεφαλήν καί εἰς τό πρόσωπον μέ ξύλα, ὁπού κτυποῦσι τα τύμπανα, καί κάθε ημέραν ἔδιδαν εἰς αὐτόν ξυλίας πενήντα. Τά δέ εἴδη τῶν βασάνων ὁπού ὑπέμεινεν ὁ ἅγιος Κλήμης ὁμοῦ μέ τόν Ἀγαθάγγελον, εἶναι ταῦτα. Ἔδειραν καί τους δύο μέ βούνευρα ξηρά, τούς ἐκρέμασαν εἰς ξύλον, τούς ἔκαυσαν εἰς τά πλευρά μέ ἀναμμένας λαμπάδας, τούς ἔδωκαν εἰς τα θηρία διά νά τους φάγουν, ἔβαλαν αὐτούς μέσα εἰς ἀσβέστην καί ἐκεῖ τούς ἄφησαν δύο ἡμέρας. Ἔβγαλαν ἀπό τό δέρμα τοῦ σώματός των λωρία, τούς ἔδειραν μέ ξύλα, ὁπού κτυπῶσι τά τύμπανα. Τούς ἔβαλαν ἐπάνω εἰς κρεββάτια σιδηρά καί ἀναμμένα. Τούς ἔβαλαν μέσα εἰς κάμινον ἀναμμένην, καί ἐκεῖ τούς ἄφησαν ἕνα ἡμερονύκτιον, τούς ἐξέσχισαν δυνατά εἰς τά λαγγονάρια, τούς ἔρριψαν ἐπάνω εἰς σουβλία ὀξέα, τά ὁποῖα, ἦτον μέν ἐμπηγμένα κάτω εἰς τήν γῆν, εἶχον δέ τά ὀξέα μέρη των ἐπάνω γυρισμένα. Τά σουβλία δέ ταῦτα κατεκέντησαν πολλά τούς Ἁγίους καί τούς ἐπλήγωσαν. Ἔδεσαν ἀπό τούς λαιμούς των μυλόπετρας. Ἐτράβηξαν αὐτούς εἰς τό μέσον τῆς πόλεως, καί τούς ἐλιθοβόλησαν. Μόνος δέ ὁ ἅγιος Ἀγαθάγγελος ἐδέχθη εἰς τήν κεφαλήν του μολύβι βρασμένον. Τελευταῖον δέ ἀποκεφαλίζονται καί οἱ δύο εἰς τήν Ἄγκυραν τῆς Γαλατίας.» 

Γιά νά συμπληρώσουμε καί μέ τά μαρτύρια γυναικῶν, ἀναφέρουμε τίς ἐν Ἀμισῶ ἅγιες ἑπτά γυναῖκες, Ἀλεξάνδρια, Kλαυδία, Eὐφρασία, Mατρώνη, Ἰουλιανή, Eὐφημία  καί Θεοδώρα, κατά τούς χρόνους τοῦ βασιλέως Mαξιμιανοῦ ἐν ἔτει 290.

«Ὅθεν, πρῶτον μέν, ἔγδυσαν αὐτάς καί ἔδειραν μέ ραβδία. Ἔπειτα δέ, ἀπέκοψαν τά βυζία των με μαχαίρια. Mετά ταῦτα ἐκρέμασαν αὐτάς καί τάς ἐξέσχισαν τόσον πολλά, ἕως ὁπού ἐφάνησαν τά ἐντόσθιά των. Tελευταῖον δέ βαλθεῖσαι μέσα εἰς κάμινον ἀναμμένην, παρέδωκαν αἱ μακάριαι τάς ψυχάς των εἰς χεῖρας Θεοῦ, παρά τοῦ ὁποίου ἔλαβον καί τούς ἀμαράντους στεφάνους τῆς ἀθλήσεως» γράφει ὁ ἅγιος Νικόδημος. ( ἀπό τό βιβλίο: Ἁγίου Νικοδήμου Ἁγιορείτου, Συναξαριστής τῶν δώδεκα μηνῶν τοῦ ἐνιαυτοῦ. Ἐκδόσεις Δόμος, 2005-. Στο διαδίκτυο: Σπουδαστήριο Νεοελληνικῆς Λογοτεχνίας.) 

Πράγματι, ἡ ἀνθρώπινη θηριωδία δέν ἔχει σύνορα, ἀλλά καί ἡ πίστις ἐνδυναμώμει τούς ἀνθρώπους, ὥστε να ὑπομένουν  τά πάνδεινα καί νά διέρχονται διά πυρός,  σιδήρου καί ὕδατος καί νά ἐξέρχονται νικηταί. Διά λιθοβολισμοῦ θάνατος, κατασπαραγμός ἀπό  θηρία, κάψιμο, σταύρωση, ἁλυσίδες, σιδηρά ὄργανα νά κατασπαράζουν τά σώματα, γδάρσιμο, ξεκοίλιασμα,  ἀποκεφαλισμοί, φυλακίσεις, πυρωμένα τηγάνια και λέβητες, πυρακτωμένα σίδερα στο κεφάλι, στ’ αὐτιά, σέ ὅλα τά μέλη τοῦ σώματος, καυτό λάδι, δέσιμο σε δέντρα καί σέ ζῶα,  μαστιγώσεις, σουβλίσματα, ἅλας με ξύδι στις πληγές,  λάδι καί πίσσα, δέσιμο στόν τροχό, σπάσιμο δοντιῶν, σαγονιῶν, ὀστῶν καί τέλος, θάνατος παντί τρόπῳ.

Ὑπενθυμίζουμε τόν ἀπόστολο Παῦλο. Οἱ ἅγιοι πάντες, διά πίστεως ἔφραξαν στόματα λεόντων, ἔσβεσαν δύναμιν πυρός, περιῆλθον ἐν μυλωταῖς. Τό κλασσικό κείμενό του περιγράφει ἄριστα ὅσα φτωχικά πιό πάνω ἀναφέραμε.


Πέμπτη 24 Οκτωβρίου 2013

Χαλιά απλωμένα και τα μαύρα χάλια μας

Χαλιά απλωμένα και τα μαύρα χάλια μας.
Του Στέλιου Παπαντωνίου

Δεν του κατήλθε εξ ουρανού  ούτε είναι παραμυθάς. Έτυχε σε φίλο του και το αναγράφει στο Φιλελεύθερο της 24 Οκτωβρίου: Η σκηνή στο κτηματολόγιο. Γυναίκα πλησιάζει τον πολίτη, τον ρωτά αν είναι πρόσφυγας, και με πεντακόσια ευρώ του υπόσχεται να του βρει τουρκοκύπριο δικηγόρο, για να καταφύγει στο παράνομο δικαστήριο της κατοχικής Τουρκίας, και να ζητήσει αποζημίωση για την περιουσία του, δηλαδή να ξεπουλήσει την περιουσία του στην Τουρκία. Η κυρία θα πάρει και 1% από τα αργύρια που θα εισπράξει ο πρόσφυγας. Προς τιμήν του αρνείται, απορρίπτει μετά βδελυγμίας.

Το αυτό σε φίλο. Υπάλληλος του κτηματολογίου ωρύεται ενώπιον των συναδέλφων της: « Ο κύριος δεν κατέφυγε ακόμα στο δικαστήριο να δώσει την περιουσία του. Δεν το καταλαβαίνει ότι σε λίγο τελειώνουν οι προθεσμίες και θα τα χάσει όλα;» Ο κύριος αξιοπρεπέστατα αρνείται την εξυπηρέτηση. Όταν όμως κινείται προς την έξοδο, η υπάλληλος τον πλησιάζει, του δίνει την κάρτα δικηγόρου, είναι καλό παιδί, θα σας εξυπηρετήσει και με λίγα λεφτά, σκεφτείτε το.

Αυτά εν Κύπρω σαράντα χρόνια μετά την εισβολή. Οι καταφυγόντες στο δικαστήριο ή καταφευξόμενοι έχουν και τη δικαιολογία και τη δυνατή φωνή: « Μας εγκατέλειψε η κυβέρνηση η μια μετά την άλλη.»  Ορθόν. Ορθότατον.  Αποδεκτόν. Στο τέλος καμιά κυβέρνηση δεν έλαβε στα σοβαρά το προσφυγικό, την ισότητα των πολιτών. Όπου έπεσε η φωτιά, έκαψε. Οι καμένοι ας τη σβήσουν μόνοι. Και αναλαμβάνει ο καθένας  να λύσει τα οικονομικά του προβλήματα καταφεύγοντας. Δεν υπάρχουν εδώ κόκκινες γραμμές, «Ξεπούλημα της πατρίδας ισοδυναμεί με προδοσία». Κι αφού δεν υπάρχει αυτή η κόκκινη γραμμή επίσημα και αφέθηκε στις συνειδήσεις των πολιτών να πράττουν κατά το δοκούν, ιδού και το αποτέλεσμα του ξεπουλήματος 12 τετραγωνικών χιλιομέτρων, ιδού και η συναντίληψη των λοιπών: «Κι εγώ στη θέση του αυτό θα έκαμνα», και επικροτούν αρκετοί. Τους καταλαβαίνουν,  λένε, πλην εμού και πολλών ευτυχώς άλλων.  Ίσως μάλιστα και να συμφέρει στους κυβερνώντες ή προπάντων στους τέως κυβερνήσαντες. Ξεπουλώντας τις περιουσίες, λύεται το εδαφικό χωρίς να ακούν οι κυβερνήτες και τα κόμματά τους τα εξ αμάξης. «Οι πολίτες αποφάσισαν.»

Κάτι παρόμοιο και με την είσοδο στα κατεχόμενα: « Δεν αναγνωρίζουν οι πολίτες κράτη.» Το ίδιο το κράτος αδυνατεί, αμέτοχος θεατής των γιγνομένων , αναμένει από τους πολίτες να λύσουν το κυπριακό. Η ως τώρα πορεία των πραγμάτων αυτό διακηρύσσει. Οι ανεύθυνες κυβερνήσεις αναθέτουν στους πολίτες ή επιτρέπουν το ελεύθερο στο ξεπούλημα, στην είσοδο στα κατεχόμενα, στα ταξίδια μέσω αεροδρομίου Τύμπου. Τώρα τελευταία ακούστηκαν από το στόμα του Προέδρου παραινέσεις για να σταματήσει το ξεπούλημα. Ίδωμεν. Θα υπάρξει αποτέλεσμα;


Στο μεταξύ η γη μας βγαίνει στο σφυρί, το ψευδοκράτος αναβαθμίζεται, η Τουρκία ετοιμάζει μπόγους για Ευρώπη να την εκτουρκίσει, ο Έρογλου παριστάνει πρόεδρο συνιστώντος και ο εκπρόσωπός του στις συνομιλίες θα παρουσιαστεί στο Υπουργείο Εξωτερικών της Ελλάδας την ίδια ώρα, την ίδια μέρα με το δικό μας στο Υπουργείο Εξωτερικών της Τουρκίας. Κόκκινα χαλιά στο δήθεν προεδρικό του Έρογλου, μαύρα χάλια στην ημέτερη Κυπριακή Δημοκρατία. Αυτή όμως μόνο μας απέμεινε και η σωτηρία της με δόντια και με νύχια δεν είναι λόγια, είναι υποχρέωση ζωής. Η σταυροφορία για τη σωτηρία του τόπου αναμένεται ακόμα να αρχίσει.

Τετάρτη 23 Οκτωβρίου 2013

Μαρτύρια των Χριστιανών

Στέλιου Παπαντωνίου, φιλολόγου, ἐκπαιδευτικοῦ

Μαρτύρια τῶν Χριστιανῶν κατά τή Ρωμαϊκή περίοδο

Ὁ Χριστιανισμός δέν διαδόθηκε τυχαῖα στόν κόσμο. Ἐκτός από το κοσμοσωτήριο κήρυγμα τοῦ Κυρίου, τήν ἀγάπη μέ τήν ὁποία ὁ ἴδιος περιέβαλε τόν ἄνθρωπο γενόμενος ἄνθρωπος, τήν πραγματική πάλη τῶν ἀποστόλων μέσα στίς ἀντίξοες συνθῆκες τῆς ἐποχῆς, οὐσιαστικό ρόλο ἔπαιξαν καί οἱ ἁπλοί πιστοί, γενόμενοι μάρτυρες τῆς πίστης τους και δεχόμενοι ἄπειρα και φρικιαστικά τά ἐναντίον τους ἐγκληματικά βασανιστήρια. Ἡ ἐπίσημη κρατική θρησκεία τῶν εἰδώλων, ἡ αὐτοκρατορική προστασία, ἡ ἀνακήρυξη τῶν ἰδίων τῶν αὐτοκρατόρων σέ θεούς ἦταν συντριπτικά στοιχεῖα τῆς ἰσχύος τοῦ κράτους καί τῶν συμβόλων του, πού δέν ἐπέτρεπαν εὔκολα τήν ἐπέμβαση στήν ἐπίσημη θρησκεία. Καί ὅμως οἱ πρῶτοι Χριστιανοί πλήρωσαν μέ τό τίμιο αἷμα τους τήν ἀπόφασή τους νά δωρίσουν στον κόσμο μιά νέα θρησκεία, ἐπαναστατική  γιά τήν ἐποχή  τοῦ μίσους καί τῶν ψεύτικων θεῶν, τή θρησκεία του θεανθρώπου, τή θρησκεία τῆς ἀγάπης.

Στό παρόν κείμενο θά ἐπιχειρήσουμε μιά περιληπτική παρουσίαση τῶν βασανιστηρίων τά ὁποῖα ὑπέστησαν οἱ πρῶτοι χριστιανοί, γιά νά ἀποκηρύξουν τήν πίστη τους.
Χρονολογικά μποροῦμε ἁδρομερῶς νά ἀναφέρουμε ἀρχίζοντας ἀπό τό 34 μ.Χ. περίπου τό μαρτύριο τοῦ πρωτομάρτυρα Στεφάνου, πού καταδικάστηκε στό διά λιθοβολισμοῦ θάνατο. Τό  64 μ.Χ. μεγάλη πυρκαγιά στή Ρώμη ἀποτελεῖ καί τό ἔναυσμα τοῦ πρώτου μεγάλου διωγμοῦ ἐπί Νέρωνος. Κατηγορήθηκαν οἱ χριστιανοί ὡς αἴτιοι τῆς καταστροφῆς καί πολλοί κατασπαράχτηκαν ἀπό  τά σκυλιά, ἐνῶ ἄλλους τούς ἔκαιγαν ρίχνοντάς τους στίς φλόγες, γιά νά χρησιμεύουν ὡς νυχτερινός φωτισμός. Ὅπως γράφει ὁ Ἀπόστολος Γλαβίνας στό ἔργο τουΟἱ διωγμοί κατά τῆς Ἐκκλησίας στήν Προκωνσταντίνεια ἐποχή, «ὁ Τάκιτος ἀναφέρει καί τά διάφορα μαρτύρια τῶν Χριστιανῶν . Ἤδη τήν έποχή τῆς δημοκρατίας ἀλλά κυρίως τήν ἐποχή τῆς αὐτοκρατορίας τό ρίξιμο στά θηρία τοῦ ἀμφιθεάτρου (bestiae) καθώς καί τό ρίξιμο στή φωτιά (crematio = κάψιμο ζωντανοῦ στά καυσόξυλα) ἦταν τιμωρίες γιά διάφορες ποινικές πράξεις. Ἐπίσης ἡ σταύρωση (crux) καί ἡ tunica molesta (κάψιμο μέ  βρεγμένη ὕλη πού δέν καιγόταν) ἦταν σέ χρήση... οἱ δήμιοι μεταχειρίζονταν ἐναντίον τῶν Χριστιανών ὄχι μόνο σιδηρά ὄργανα, πῦρ, ἁλυσίδες, ἄγρια θηρία, ἀλλά τούς ἔσχιζαν τίς κοιλιές, τούς σταύρωναν, τούς παλούκωναν καί γενικά μεταχειρίζονταν κάθε βάσανο πού μποροῦσε νά ἐπινοήσει ἡ ἀνθρώπινη βαρβαρότητα καί σκληροκαρδία

Ἐπί Νέρωνος ἐμαρτύρησε καί ἡ ἁγία Φωτεινή ἡ Σαμαρεῖτις μέ τίς ἀδελφές της. «Ὁ θηριώδης», γράφει ὁ ἅγιος Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης στὀ συναξάρι του « ἐπρόσταξε νά κλίνουν μέ βίαν τάς κορυφάς δύο δένδρων, ὁπού ἦτον εἰς τό περιβόλιόν του, καί εἰς αὐτάς νά δέσουν τήν Aγίαν Φωτίδα (ἀδελφήν). Έπειτα ἐπρόσταξε νά ἀφήσουν πάλιν τάς κορυφάς νά γυρίσουν εἰς το πρότερον σχῆμα των. Όθεν ὑπό τούτων σχισθεῖσα ἡ Ἁγία εἰς δύο μέρη, παρέδωκεν ἡ μακαρία τήν ψυχήν της εἰς χεῖρας Θεοῦ, καί ἔλαβε τόν τοῦ μαρτυρίου ἀμάραντον στέφανον. Tότε ἐπρόσταξε νά ἀποκεφαλίσουν μέν ὅλους τούς ἁγίους, μόνην δέ τήν ἁγίαν Φωτεινήν νά ἐκβάλουν ἀπό τὀ ξηροπήγαδον (ὅπου τήν ἔριψαν) καί νά τήν βάλουν εἰς τήν φυλακήν.»

Μέ τό κτίσιμο τοῦ Κολοσσαίου στή Ρώμη παραδίδεται καί νέος τόπος μαρτυρίου τῶν χριστιανῶν, ἀφοῦ πολλοί ρίχτηκαν στά θηρία. Ἀκολουθεί ὁ διωγμός ἐπί Δομιτιανοῦ 81-86 μ.Χ.  Ἀνάμεσα στούς μάρτυρες τῆς ἐποχῆς, ὁ Ζώσιμος, τοῦ ὁποίου κατέκαυσαν τ’ αὐτιά μέ πυρωμένο σίδερο κι ὕστερα τόν ἔβαλαν σέ λέβητα γεμάτο βόρβορο κοχλαστό. Ἀκολουθεῖ λίγο ἀργότερα, τό 98-117 ὁ διωγμός ἐπί Τραϊανοῦ καί άμέσως κατόπιν ὁ διωγμός ἐπί Ἀδριανοῦ (117 - 138 μ.Χ.) καί ἐπί Ἀντωνίου Πίου (138-161 μ.Χ.). Ὁ Μάρκος Αὐρήλιος, καίτοι φιλόσοφος, δέν ὑστέρησε σέ διωγμούς, ἀφοῦ χιλιάδες χριστιανοί ρίχτηκαν στά θηρία ἤ ἀποκεφαλίστηκαν. Παράδειγμα μαρτυρίου τῆς ἐποχῆς εἶναι ἡ ἁγία Παρασκευή. Ἀρχικά τῆς ἔθεσαν μία πυρακτωμένη περικεφαλαία στήν κεφαλή. Ἐν συνεχείᾳ, καί ἀφοῦ δέν λύγισε, ρίχτηκε στήν ἀπομόνωση. Ὁ Ἀντωνῖνος κατάλαβε πλέον τό μάταιο τῆς προσπάθειάς του καί διέταξε τό βασανισμό της μέχρι θανάτου. Ἔτσι τήν ὁδήγησαν στό βασανιστήριο τοῦ καυτοῦ λαδιοῦ. Ὅμως ἐδῶ ἀναφέρεται ἀπό τόν βιογράφο της «μέγα σημεῖον», ὅτι δηλαδή, ἐνῶ τήν βύθισαν στό θερμό λάδι, ἐκείνη παρέμενε ἀνέπαφη. Ὅταν τό ἄκουσε ὁ Ἀντωνῖνος δέν πίστεψε σέ κάτι τέτοιο καί θέλησε ὁ ἴδιος νά διαπιστώσει τήν ἀλήθεια. Πλησιάζοντας ὅμως τό λέβητα, τά μάτια του βλάφτηκαν ἀπό τόν καυτό ἀτμό μέ ἀποτέλεσμα νά τυφλωθεῖ. Ἡ Παρασκευή ὅμως τόν θεράπευσε, γι’ αὐτό καί θεωρεῖται ἡ προστάτιδα τῶν ματιών. Τόν Αντωνῖνο διαδέχθηκε ὁ Μάρκος Αὐρήλιος. Μέσα στούς πρώτους χριστιανούς πού συνέλαβε ἦταν καί ἡ Παρασκευή, τήν ὁποία ἔρριψαν σέ χῶρο πού φυλάσσονταν φίδια. Αὐτά ὅμως πέθαναν ὅταν τήν πλησίασαν. Τέλος τῆς ἀπέκοψαν τήν κεφαλή. Τή συνέχεια τῶν διωγμών ἀναλαμβάνει ὁ υἱός του Κόμμοδος καί ὕστερα, 193-211μ.Χ. ὁ Σεπτίμιος Σεβῆρος.

Στήν Ἀλεξάνδρεια ἔκαιγαν στή φωτιά, σταύρωναν ἤ ἀποκεφάλιζαν καθημερινά πολλούς μάρτυρες. Γνωστό τήν εποχή αὐτή εἶναι  τό μαρτύριο τῆς ἁγίας Περπέτουας, πού τήν κομμάτιασαν τά θηρία. Ἄλλος ἕνας διωγμός ἀκολουθεί ἐπί Μαξιμίνου 235-238μ.Χ. Ἀκολουθεί ὁ διωγμός ἐπί Δεκίου 249-251, . Τότε συνελάμβαναν καί βασάνιζαν κυρίως τόν κλῆρο καί τούς Ἐπισκόπους.Ὅπως ἀναγράφεται στὀ συναξάρι τοῦ ἁγίου Τρύφωνος, «Ὅταν αὐτοκράτορας ἔγινε ὁ Δέκιος, ἐξαπέλυσε ἄγριο διωγμὸ κατὰ τῶν Χριστιανῶν. Ὁ Ἅγιος Τρύφων ὁμολόγησε μὲ θάρρος τὴν πίστη του. Τότε ὑποβλήθηκε σὲ φρικτὰ βασανιστήρια. Τοῦ κατατρύπησαν μὲ σπαθιὰ ὅλο του τὸ σῶμα, ἔπειτα τὸν ἔδεσαν ἀπὸ τὰ πόδια σὲ ἄλογα καὶ τὸν ἔσυραν, σὲ ὧρες φοβεροῦ ψύχους, σὲ δύσβατες καὶ πετρώδεις τοποθεσίες. Ὕστερα ἀπὸ αὐτὸ τὸν ἔκλεισαν στὸ δεσμωτήριο, ἀκολούθως τὸν ἔσυραν  γυμνὸ πάνω σὲ σιδερένια καρφιά, κατόπιν τὸν μαστίγωσαν καὶ στὴ συνέχεια τοῦ ἔκαψαν μὲ λαμπάδες τὰ πλευρά. Στὸ τέλος, μόλις ὁ Μάρτυρας παρέδωσε τὴν ψυχή του στὸν Θεὸ λέγοντας τὸ ΄Κύριε Ἰησοῦ Χριστέ, δέξαι τὸ πνεῦμα μου΄, ἀπέκοψαν τὴν τίμια κεφαλὴ του.» Τήν ἴδια περίοδο ὁ μάρτυς Πολύευκτος «τἠν διά ξίφους δέχεται τελευτήν». Ἄλλος διωγμός ἐπί Βαλεριανού, 253-260. ἐπί Αυρηλιανοῦ 270-275 καί ἐπί Διοκλητιανοῦ 284- 305. (Στοιχεία για τους διωγμούς κατά χρονολογική σειρά ἀπό την εργασία: Νίκος Παύλου, Η κοινωνική προέλευση τῶν χριστιανών μαρτύρων, (ἀπό το 2ο έως τις αρχές του 4ου αι.), (Πρώτη δημοσίευση στο περιοδικό ΓΡΗΓΟΡΙΟΣ ΠΑΛΑΜΑΣ).

Ἐπί Διοκλητιανοῦ ὁ ἅγιος μάρτυς Ἰουλιανός κλείστηκε σέ μοναστήρι τὀ ὁποῖο κατέκαυσαν οἱ διῶχτες του καί ἔκαυσαν ὅλους ὅσοι βρίσκονταν ἐκεῖ. Ὁ ἅγιος Ἰουλιανός ρίχτηκε στὀ ἔδαφος, τόν χτυποῦν, τόν ἁλυσοδένουν, τοῦ σπάζουν τά ὀστά. Ἄλλους πού πίστευσαν τότε στό Χριστό, τούς περιτύλιξαν τά δάχτυλα χεριῶν καί ποδιῶν μέ πάπυρους βουτηγμένους στό λάδι καί τούς ἄναψαν ἐνῶ τοῦ Ἰουλιανοῦ τοῦ ἔγδαραν τό δέρμα τῆς κεφαλῆς. Τήν ἴδια περίοδο ὁ μάρτυς Καρτέριος κρεμᾶται ἐπί ξύλου, τοῦ ἀφαιροῦν τά νύχια τῶν χεριῶν καί τῶν ποδιῶν μέ ξυράφι καί τοῦ ξένουν τό σῶμα μέ σιδερένια νύχια, τοῦ τρυποῦν τούς ἀστραγάλους μέ σίδερο, τόν βάζουν νά καθίσει σέ τηγάνι πυρωμένο καί τοῦ σουβλίζουν τά πόδια. Στό τέλος, τοῦ κρεμάζουν πέτρες ἀπό τά χέρια καί τά πόδια, τόν καῖνε μέ λαμπάδες καί τοῦ ρίχνουν στό στόμα πυρωμένο μολύβι. Ἡ ἁγία Θεοδούλη, τήν ἴδια ἐποχή, «ὑπό σουβλίων πυρωθέντων διετρυπήθη τούς μαστούς», τήν κρέμασαν ἀπό τά μαλλιά ἀπό ἕνα κυπαρίσσι, τῆς ἔδεσαν τά πόδια κι ὕστερα τήν ἔριξαν στό καμίνι νά καεῖ. Τήν ἴδια ἐποχή τρεῖς μάρτυρες, ὁ Βάσσος, ρίχνεται στό βόθρο ὡς τούς μηρούς, τοῦ κόβουν τά χέρια, καί τοῦ κατακόβουν τό κορμί, τόν Εὐσέβιο κρεμάζουν καί κατακομματιάζουν μέ ξύλινο ἀγγεῖο, ἐνῶ τόν Εὐτύχιο τόν τραβοῦν σέ τέσσερα ξύλα μπηγμένα στή γῆ καί τόν κάνουν τρία κομμάτια. Τοῦ ἁγίου Βασιλίδη τοῦ τρυποῦν μέ μαχαίρι τήν κοιλιά. Ο ἅγιος μάρτυς Νεόφυτος «μαστίζεται, εἶτα εἰς κλίβανον πυρός ἐμβάλλεται καί θηρίοις ἀφίεται.» 

 Ἐπί Δεκίου καί Βαλλεριανοῦ, στα 253 συνέλαβαν τόν Κοδράτο καί τόν ἅπλωσαν κατά γῆς,τόν ἔδειραν με ξηρά βούνευρα, κι ἀφοῦ  γέμισε τό ἔδαφος ἀπό τά αἵματα, τόν ἔβαλαν στή φυλακή. Ὑστερα τόν κρέμασαν καί τόν καταξέσχισαν, τόν ἔβαλαν μέσα σ’ένα σάκκο καί τόν ἔδερναν μέ βούνευρα. Ὕστερα τοῦ ἔχυσαν στίς πληγές ἅλας μέ ξύδι καί τοῦ ἔτριβαν τίς πληγές μέ σκληρά πανιά. Ἀκολούθησαν πυρωμένα σίδερα στά πλευρά του, τόν ἅπλωσαν σέ σχάρα πυρωμένη καί τοῦ ἔχυναν λάδι καί πίσσα. Τέλος, τόν ἀποκεφάλισαν. Κατά τόν ἅγιο Νικόδημο Ἁγιορείτη, στό συναξάρι του γιά τόν ἅγιο Κλήμεντα « Tά δέ εἴδη τῶν βασάνων ὁπού ὑπέμεινε χωριστά μόνος ὁ μακάριος Κλήμης, εἶναι ταῦτα. Ἐκρέμασαν αὐτόν εἰς ξύλον καί ἐξέσχισαν, ἐκτύπησαν εἰς τά μάγουλά του μέ πέτρας, τόν ἔβαλαν εἰς φυλακήν, τόν ἔδεσαν εἰς τροχόν, τόν ἔδειραν με βάκλα, ἤτοι μέ τά ξύλα, ὁπού κτυποῦν τά τύμπανα, τόν κατέκοψαν μέ μαχαίρια, τόν ἔδειραν εἰς τό στόμα μέ σιδηρούς στύλους, καί εσύντριψαν τά σιαγόνιά του. Ἔβγαλαν τά δόντια του, τόν ἔδεσαν μέ σίδηρα, καί εἰς τήν φυλακήν τόν ἔρριψαν. Ἔβαλαν εἰς τά αὐτία του περόνια σιδηρά ἀναμμένα, ἔκαυσαν αὐτόν μέ ἀναμμένας λαμπάδας, τόν ἔδεσαν μέ πέτραν μεγάλην, ἔδειραν αὐτόν εἰς τήν κεφαλήν καί εἰς τό πρόσωπον μέ ξύλα, ὁπού κτυποῦσι τα τύμπανα, καί κάθε ημέραν ἔδιδαν εἰς αὐτόν ξυλίας πενήντα. Τά δέ εἴδη τῶν βασάνων ὁπού ὑπέμεινεν ὁ ἅγιος Κλήμης ὁμοῦ μέ τόν Ἀγαθάγγελον, εἶναι ταῦτα. Ἔδειραν καί τους δύο μέ βούνευρα ξηρά, τούς ἐκρέμασαν εἰς ξύλον, τούς ἔκαυσαν εἰς τά πλευρά μέ ἀναμμένας λαμπάδας, τούς ἔδωκαν εἰς τα θηρία διά νά τους φάγουν, ἔβαλαν αὐτούς μέσα εἰς ἀσβέστην καί ἐκεῖ τούς ἄφησαν δύο ἡμέρας. Ἔβγαλαν ἀπό τό δέρμα τοῦ σώματός των λωρία, τούς ἔδειραν μέ ξύλα, ὁπού κτυπῶσι τά τύμπανα. Τούς ἔβαλαν ἐπάνω εἰς κρεββάτια σιδηρά καί ἀναμμένα. Τούς ἔβαλαν μέσα εἰς κάμινον ἀναμμένην, καί ἐκεῖ τούς ἄφησαν ἕνα ἡμερονύκτιον, τούς ἐξέσχισαν δυνατά εἰς τά λαγγονάρια, τούς ἔρριψαν ἐπάνω εἰς σουβλία ὀξέα, τά ὁποῖα, ἦτον μέν ἐμπηγμένα κάτω εἰς τήν γῆν, εἶχον δέ τά ὀξέα μέρη των ἐπάνω γυρισμένα. Τά σουβλία δέ ταῦτα κατεκέντησαν πολλά τούς Ἁγίους καί τούς ἐπλήγωσαν. Ἔδεσαν ἀπό τούς λαιμούς των μυλόπετρας. Ἐτράβηξαν αὐτούς εἰς τό μέσον τῆς πόλεως, καί τούς ἐλιθοβόλησαν. Μόνος δέ ὁ ἅγιος Ἀγαθάγγελος ἐδέχθη εἰς τήν κεφαλήν του μολύβι βρασμένον. Τελευταῖον δέ ἀποκεφαλίζονται καί οἱ δύο εἰς τήν Ἄγκυραν τῆς Γαλατίας.» 

Γιά νά συμπληρώσουμε καί μέ τά μαρτύρια γυναικῶν, ἀναφέρουμε τίς ἐν Ἀμισῶ ἅγιες ἑπτά γυναῖκες, Ἀλεξάνδρια, Kλαυδία, Eὐφρασία, Mατρώνη, Ἰουλιανή, Eὐφημία  καί Θεοδώρα, κατά τούς χρόνους τοῦ βασιλέως Mαξιμιανοῦ ἐν ἔτει 290.

«Ὅθεν, πρῶτον μέν, ἔγδυσαν αὐτάς καί ἔδειραν μέ ραβδία. Ἔπειτα δέ, ἀπέκοψαν τά βυζία των με μαχαίρια. Mετά ταῦτα ἐκρέμασαν αὐτάς καί τάς ἐξέσχισαν τόσον πολλά, ἕως ὁπού ἐφάνησαν τά ἐντόσθιά των. Tελευταῖον δέ βαλθεῖσαι μέσα εἰς κάμινον ἀναμμένην, παρέδωκαν αἱ μακάριαι τάς ψυχάς των εἰς χεῖρας Θεοῦ, παρά τοῦ ὁποίου ἔλαβον καί τούς ἀμαράντους στεφάνους τῆς ἀθλήσεως» γράφει ὁ ἅγιος Νικόδημος. ( ἀπό τό βιβλίο: Ἁγίου Νικοδήμου Ἁγιορείτου, Συναξαριστής τῶν δώδεκα μηνῶν τοῦ ἐνιαυτοῦ. Ἐκδόσεις Δόμος, 2005-. Στο διαδίκτυο: Σπουδαστήριο Νεοελληνικῆς Λογοτεχνίας.) 

Πράγματι, ἡ ἀνθρώπινη θηριωδία δέν ἔχει σύνορα, ἀλλά καί ἡ πίστις ἐνδυναμώμει τούς ἀνθρώπους, ὥστε να ὑπομένουν  τά πάνδεινα καί νά διέρχονται διά πυρός,  σιδήρου καί ὕδατος καί νά ἐξέρχονται νικηταί. Διά λιθοβολισμοῦ θάνατος, κατασπαραγμός ἀπό  θηρία, κάψιμο, σταύρωση, ἁλυσίδες, σιδηρά ὄργανα νά κατασπαράζουν τά σώματα, γδάρσιμο, ξεκοίλιασμα,  ἀποκεφαλισμοί, φυλακίσεις, πυρωμένα τηγάνια και λέβητες, πυρακτωμένα σίδερα στο κεφάλι, στ’ αὐτιά, σέ ὅλα τά μέλη τοῦ σώματος, καυτό λάδι, δέσιμο σε δέντρα καί σέ ζῶα,  μαστιγώσεις, σουβλίσματα, ἅλας με ξύδι στις πληγές,  λάδι καί πίσσα, δέσιμο στόν τροχό, σπάσιμο δοντιῶν, σαγονιῶν, ὀστῶν καί τέλος, θάνατος παντί τρόπῳ.

Ὑπενθυμίζουμε τόν ἀπόστολο Παῦλο. Οἱ ἅγιοι πάντες, διά πίστεως ἔφραξαν στόματα λεόντων, ἔσβεσαν δύναμιν πυρός, περιῆλθον ἐν μυλωταῖς. Τό κλασσικό κείμενό του περιγράφει ἄριστα ὅσα φτωχικά πιό πάνω ἀναφέραμε.