Στέλιου Παπαντωνίου
ΣΑΛΑΜΙΝΑ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΣ ΚΑΙ ΘΕΟΦΑΝΕΙΑ
Αν ερμηνευθεί
σωστά το απόσπασμα
Τα νέα κορμιά περάσαν απ’ εδώ τα
ερωτεμένα.....Κύριος επί υδάτων πολλών πάνω σ’ αυτό το πέρασμα, αντιλαμβανόμαστε ότι στο πέρασμα
των νέων κορμιών βλέπει ο ποιητής τον ίδιο τον Κύριο, ταυτίζει δηλαδή τον Θεό
με τον άνθρωπο, αφού ο άνθρωπος είναι πλασμένος κατ’ εικόνα και ομοίωσιν, και
αφού ο Υιός έγινε άνθρωπος. Είναι απαραίτητο να εισάγεται ο άνθρωπος στο ποίημα
ως θεϊκός, αφού χωρίς θεϊκό στοιχείο, ύβρις δεν υπάρχει, που είναι και το κύριο
νόημα του ποιήματος.
Ύστερα ο
ποιητής ακούει τη φωνή του Θεού, αφού λέει, όμως
βαριά η φωνή έμεινε εκεί στις φλέβες τ’ ουρανού, στο κύλισμα της θάλασσας, μέσα
στα βότσαλα, πάλι και πάλι. Παρακάτω, στον προτελευταίο στίχο, λέει φωνή
Κυρίου επί των υδάτων. Η φωνή στο κύλισμα της θάλασσας είναι άλλη από τη
φωνή επί των υδάτων; Όχι βέβαια. Άρα όντως ο ποιητής ακούει τη φωνή του Θεού,
όπως στα Θεοφάνεια ακούστηκε η φωνή του Θεού να λέει πως ο Χριστός είναι ο υιός
ο αγαπητός.
Επειδή
πολλοί δεν γνωρίζουν την ακολουθία των Θεοφανείων και των προεορτίων, και ότι
αυτές τις μέρες λέγονται και ψάλλονται τα παραθέματα του Σεφέρη στο ποίημά του
Σαλαμίνα της Κύπρος, παραθέτω τα κείμενα και τις ημέρες και ακολουθίες, για να
πεισθούν όσοι νομίζουν πως δεν υπάρχουν Θεοφάνεια στο ποίημα. Και ο Σεφέρης
θεολογεί, όπως και ο Αισχύλος.
Στην Τρίτη
ώρα, τα προεόρτια των Φώτων- Θεοφανείων, αναγινώσκεται ο παρακάτω ψαλμός.
Ψαλμὸς ΚΗ᾽ (28)
Ἐνέγκατε τῷ
Κυρίῳ, υἱοὶ Θεοῦ, ἐνέγκατε τῷ Κυρίῳ υἱοὺς κριῶν.
Ἐνέγκατε τῷ
Κυρίῳ δόξαν ὀνόματι αὐτοῦ· προσκυνήσατε τῷ Κυρίῳ ἐν αὐλῇ
ἁγίᾳ αὐτοῦ.
Φωνὴ Κυρίου
ἐπὶ τῶν ὑδάτων· ὁ Θεὸς τῆς
δόξης ἑβρόντησε
Κύριος ἐπὶ ὑδάτων
πολλῶν. Φωνὴ Κυρίου
ἐν ἰσχύϊ, φωνὴ Κυρίου ἐν
μεγαλοπρεπείᾳ.
Φωνὴ Κυρίου
συντρίβοντος κέδρους, καὶ συντρίψει Κύριος τὰς κέδρους τοῦ
Λιβάνου καὶ
λεπτυνεῖ αὐτάς, ὡς τὸν μόσχον τὸν Λίβανον, καὶ ὁ ἠγαπημένος ὡς υἱὸς μονοκερώτων.
Φωνὴ Κυρίου
διακόπτοντος φλόγα πυρός.
Φωνὴ Κυρίου
συσσείοντος ἔρημον· καὶ συσσείσει Κύριος τὴν ἔρημον Κάδδης. Φωνὴ Κυρίου
καταρτιζομένη ἐλάφους καὶ ἀποκαλύψει δρυμούς, καὶ ἐν τῷ
Ναῷ αὐτοῦ πᾶς
τις λέγει δόξαν, Κύριος τὸν κατακλυσμὸν κατοικιεῖ,
καὶ καθιεῖται
Κύριος Βασιλεὺς εἰς τὸν αἰῶνα,
Κύριος ἰσχὺν
τῷ λαῷ αὐτοῦ δώσει, Κύριος εὐλογήσει
τὸν λαὸν αὐτοῦ
ἐν εἰρήνῃ.
Και στις 6 Ιανουαρίου την ημέρα των Θεοφανείων
ψάλλεται
(Μετὰ δὲ τὴν
ὀπισθάμβωνον Εὐχήν, ἐξερχόμεθα ἐν τῇ Κολυμβήθρᾳ,
προπορευομένου
τοῦ Ἱερέως μετὰ λαμπάδων καὶ τοῦ θυμιατοῦ, καὶ
ἡμεῖς
ψάλλομεν τὰ παρόντα Ἰδιόμελα Ἦχος πλ. δ΄.
Σωφρονίου Πατριάρχου Ἱεροσολύμων)
Φωνὴ Κυρίου
ἐπὶ τῶν ὑδάτων βοᾷ λέγουσα· Δεῦτε λάβετε πάντες,
Πνεῦμα
σοφίας, Πνεῦμα συνέσεως, Πνεῦμα φόβου Θεοῦ,
τοῦ ἐπιφανέντος
Χριστοῦ.
Αν αναλύσουμε
το Φωνή Κυρίου επί των υδάτων, ανωτέρω,
θα καταλάβουμε ότι λέει ό, τι ακριβώς ο Γιώργος Σεφέρης και ο Αισχύλος περί
ύβρεως. Φοβηθείτε το Θεό, για να μην είστε υβριστές, αλλά λάβετε πνεύμα σοφίας.
Ο υβριστής πάσχει και από την ύβρι του για την οποία θα έλθει η τίσις, η
πληρωμή, αλλά πριν, θα διέλθει και το στάδιο της Άτης, της σύγχυσης των φρενών,
η οποία θα οδηγήσει στην τίσιν.
