εισβολές

 

Οφθαλμοφανέστατα η Ρωσία παρανομεί με την αναγνώριση αποσχιστικών ενεργειών επαρχιών της Ουκρανίας, οφθαλμοφανέστατα η Τουρκία παρανομεί αναγνωρίζοντας την αποσχιστική ενέργεια των Τουρκοκυπρίων, οι κανονισμοί που διέπουν τις σχέσεις των κρατών κείνται και στα Ηνωμένα Έθνη και στην Ευρωπαϊκή Ένωση, είναι γράμματα και νοήματα διακήρυξης σεβασμού της ακεραιότητας των κρατών μελών τους, και όμως, η Ρωσία παραβαίνει, η Τουρκία παραβαίνει, βρίσκουν ή διανοίγουν παράθυρα στους κανόνες, η δύναμη των όπλων επικρατεί, η διά της βίας επιβολή της θελήσεως του δυνατού επικρατεί, οι αθώοι και πάλι οδηγούνται στη δυστυχία και στον θάνατο, ο φόβος και ο τρόμος συγκλονίζει τους ανθρώπους και ο Θουκυδίδης επαναλαμβάνεται.

ο διττός λόγος

 Σημασία έχει πως το θεριό δεν βρυχάται μόνο, καταβροχθίζει με τη δύναμή του, με τα σίδερα και τη φωτιά. Σημασία έχει πως πάλι μας συγκινεί το παιδί που κλαίει, η μάνα που τρέχει κρατώντας το στην αγκαλιά, ο πατέρας που πάει στον πόλεμο, ο παππούς, η γιαγιά, διπλωμένοι στην πέτρα της υπομονής.

Σημασία έχει πως και πάλι η ανθρωπότητα διαχωρίζει τις ιδέες και τα γραφτά κείμενα, αρχές και ιδανικά και τα θέτει σε υπερουράνιο τόπο, σε αντίθεση με την γήινη πραγματικότητα, εδώ ζούγκλα.

Ο νους γεννά, η Ιστορία μια αποθήκη με καλάθια γεγονότων, ερμηνειών, διαλέγει ο καθένας κατά το δοκούν, αναλύει, δικαιολογεί, στιγματίζει, ο ένας αποκαλεί τον άλλο ανιστόρητο, ρηχό, και στο βάθος και πάλι πνιγόμαστε στη φλυαρία και στην πολυγνωσία.

Τα γιγνόμενα μπορεί να τα σκεπάσει ο διττός λόγος. Όλοι έχουν δίκαιο.

του αγίου Κασσιανού

 Του Αγίου Κασσιανού

Κάθε χρόνο γιορτάζουμε στο τέλος του Φεβράρη τον Άγιο Κασσιανό τον Ρωμαίο. Ως γνωστόν έχουμε και δύο Κασσιανούς Κυπρίους, από τους Αλαμανούς. Η μέρα εορτασμού του είναι η 29 Φεβρουαρίου, ημερομηνία εκδημίας του, μη περιμένοντας όμως το δίσεκτο έτος, τον γιορτάζουμε κάθε χρόνο ας είναι στις 28.

Για τον άγιο Κασσιανό με ακρίβεια λίγα γνωρίζουμε, άφησε όμως έργα γραμμένα στη λατινική, μεταφρασμένα σήμερα και στα ελληνικά, από τα οποία συμπεραίνουμε πως ήταν μορφωμένος, με γνώση και της λατινικής και της ελληνικής. Θέλησε με τον φίλο του Γερμανό να γνωρίσει την ζωή των μοναστών της Αιγύπτου. Ενώ ήταν σε μοναστήρι στη Βηθλεέμ, ζήτησε άδεια κι επισκέφτηκε ξακουστούς μοναχούς της εποχής, γύρω στο 400 μ.Χ. και τους πήρε συνεντεύξεις, ρωτώντας τους για τις βασικές αρετές του μοναχού και του χριστιανού. Στη Δύση θεωρείται ο πατέρας του μοναχισμού, γιατί με τις γνώσεις του τον έθεσε στις σωστές βάσεις, γράφοντας και για τον τρόπο λειτουργίας των μονών στην έρημο. Το έργο του διδάσκεται στις θεολογικές σχολές της Δύσης. Εκεί είναι γνωστός ως αββάς Κασσιανός. Στην Κωνσταντινούπολη γνώρισε τον Ιωάννη τον Χρυσόστομο ο οποίος τον χειροτόνησε διάκονο, και όταν άρχισαν οι διωγμοί εναντίον του Χρυσοστόμου, στάληκε στη Δύση στον πάπα Ιννοκέντιο να μεσολαβήσει για τη σωτηρία του. Έκτισε στη Μασσαλία δυο μοναστήρια, ένα ανδρών κι ένα γυναικείο, για την αδελφή του. Τα λείψανά του σώζονται στη Μασσαλία, στη Μονή του αγίου Βίκτωρος.

Η εκκλησία του στη Λευκωσία είναι κτισμένη το 1854 εκ θεμελίων, γιατί υπήρχε προηγουμένως άλλο μικρό εκκλησάκι, απομεινάρια του τέμπλου του οποίου συνταιριάστηκαν με το νέο τέμπλο και αποτέλεσαν ένα αρμονικό σύνολο. Απόδειξη της προηγούμενης εκκλησίας είναι τα δύο ιερά βήματα, δύο άγιες τράπεζες που έχουμε στον ναό.

Η γειτονιά του αγίου Κασσιανού, κάποτε λαμπρή και αριστοκρατική της Λευκωσίας, εμείς όμως την περίοδο του αγώνα 1955-59 την γνωρίσαμε στις φτώχιες της αλλά και στις μεγάλες ανθρωπιές της. Εκεί ήταν η πρώτη κατοικία πολλών που κατέβαιναν από τα χωριά τους στη Λευκωσία για να εργαστούν. Κάπου εδώ στη γειτονιά γίνονται οι πρώτες μυστικές συνεδρίες και εξορμήσεις της ΕΟΚΑ στη Λευκωσία την 1 Απριλίου 1955.

Η γειτονιά υπέστη τις επιθέσεις των Τούρκων το 1958, το 1963-64 και το 1974 και ενώ ήταν μια από τις μεγαλύτερες ενορίες της Λευκωσίας έγινε η μικρότερη, μια και σώθηκε ένα μόνο ελάχιστο μέρος της γύρω από την εκκλησία. Το 1958 καταστράφηκε από τους Τούρκους ο άγιος Λουκάς, γειτονική εκκλησία και γειτονιά, το σωματείο Ολυμπιακός Λευκωσίας και μέρος καταστημάτων της οδού Ερμού. Ήταν τότε που κατά διαταγή του Ντενκτάς τοποθετήθηκε βόμβα στα γραφεία τύπου της τουρκικής πρεσβείας, σύναξε ο νέος τότε τουρκοκύπριος ηγέτης κάμποσους και τους φανάτισε, επαναλαμβάνοντας πως μόνο διχοτόμηση δέχονται οι Τουρκοκύπριοι και η Τουρκία κι άρχισε ο σκοτωμός κι η καταστροφή.

Το 1963 η γειτονιά δέχτηκε άλλο μεγάλο πλήγμα. Τότε προσέτρεξαν σε βοήθειά της όλοι σχεδόν οι Λευκωσιάτες, και οι στην Ελλάδα φοιτητές, μερόνυχτα στη σκοπιά, πριν δημιουργηθεί η Εθνική Φρουρά. Το 1974 άλλο μεγάλο και σχεδόν τελειωτικό κτύπημα.

Και όμως αντιστεκόμαστε και αντέχουμε. Ο Άγιος Κασσιανός βοήθειά μας!

το δοκίμιο της πρεσβείας της Ελλάδος

 

Το δοκίμιο της πρεσβείας της Ελλάδος

Εδώ και χρόνια, από το 1976 περίπου, άρχισε στα σχολεία ο διαγωνισμός του δοκιμίου της πρεσβείας της Ελλάδας. Η αρχή; Μια φορά κι έναν καιρό έγινε πραξικόπημα στην Κύπρο από την ελλαδική χούντα. Τούτο είχε αποτέλεσμα την κατακραυγή των νέων εναντίον της Ελλάδας, και ιδιαίτερα μιας μερίδας δασκαλεμένης. Έτσι, όταν γινόταν λόγος για Ελλάδα, έβαζαν τις φωνές, διαμαρτύρονταν πως δεν έχουν καμιά σχέση με Ελλάδα κι άλλα τέτοια. Το έζησαν πολλοί συνάδελφοι τότε. Κι εμπνεύστηκαν μερικοί φιλόλογοι να εισηγηθούν στην πρεσβεία και στο υπουργείο παιδείας να καθιερωθεί ένας διαγωνισμός που θα ωθούσε τα παιδιά να γνωρίσουν την δημοκρατική Ελλάδα, τα προβλήματά της και τις σχέσεις της μαζί μας. Τα πρώτα θέματα ήταν ενδιαφέροντα, γιατί περιλάμβαναν τις ελληνοτουρκικές σχέσεις, την Ελλάδα και τη ναυτιλία, και άλλα, που προβλημάτιζαν την εποχή εκείνη. Με την ένταξη της Ελλάδας στην Ευρώπη, τα θέματα μετατράπηκαν σε ευρωπαϊκά, γιατί σταμάτησαν εν τω μεταξύ τα καθαρώς ευρωπαϊκά για τα οποία γραφόταν άλλη έκθεση κάθε χρόνο. Σήμερα ξεχάστηκε κι ο λόγος εισαγωγής του δοκιμίου της πρεσβείας, κι έμεινε ένα κατάλοιπο, το οποίο κανείς δεν τολμά να αγγίξει, να πει, μα τι είναι αυτό; Γιατί ασχολούμαστε με διαγωνισμούς περασμένων καιρών; Τόλμη κανένας δεν έχει να θέσει το θέμα και να εισηγηθεί κατάργηση του διαγωνισμού.

Κι αυτός συνεχίζεται. Συνήθως διεξαγόταν την πρώτη μέρα μετά την εορτή των τριών Ιεραρχών, φέτος με τις γραπτές εξετάσεις τετραμήνου άλλαξε μια δυο φορές, όμως θα διεξαχθεί. Το θέμα είναι γνωστό εκ των προτέρων σε γενικές γραμμές. Κι εδώ αρχίζει η άλλη μεγάλη επιχείρηση και το πνίξιμο σε θάλασσα πλατιά. Να βρουν οι φιλόλογοι δοκίμια να διαβάσουν τα παιδιά. Και τους δίνουν πενήντα σελίδες παρακαλώ και τρέχα γύρευε.

Τι κάνει ένας καλός δάσκαλος; Αφιερώνει ένα δίωρο με τους μαθητές του και λέει, αυτό είναι το θέμα, μάθετε να το κομματιάζετε να δείτε πόσα σας ζητά να γράψετε, ποιες οι πτυχές του, βάλτε τις σε τάξη, δοκιμάστε τώρα να γράψετε έναν περιεκτικό πρόλογο, αναλύστε μια μια πτυχή και στο τέλος γράψετε έναν ανάλογα περιεκτικό επίλογο και τελειώσαμε. Μη χάνεστε. Το πολύ, το θέμα να έχει αυτά τα κύρια, το φυσικό περιβάλλον και τον άνθρωπο ως βιολογικό ον,

την οικονομική,

κοινωνική,

πολιτική πτυχή,

την ιστορική

ψυχολογική,

επιστημονική – παιδευτική- τεχνολογική,

την αισθητική των καλών τεχνών,

την ηθική και

θρησκευτική πτυχή,

μια και ο χριστιανισμός δεν μπορεί να αποχωριστεί τον ελληνισμό.

Δέκα πτυχές περιέχουν τον κόσμον όλο. Μη μου χάνεστε.

η αριθμητική του θανάτου

 

Η αριθμητική του θανάτου

δεν έχει λογική,

αναμασά τυχαίους αριθμούς

τα κοράκια κατεβαίνουν

οι στρατάρχες ήδη γνωρίζουν

επί τοις εκατόν πόσους δικαιούνται

είτε σε ειρήνη είτε σε πόλεμο

όταν συναντήθηκαν οι μικροοργανισμοί

δεν αναγνώρισαν καμιά του ταυτότητα

θρήσκευμα γλώσσα εθνικότητα.

δεν είναι δυνατόν να τα λες όπως τα λεν οι άλλοι

 

Δεν είναι δυνατόν να τα λες όπως τα λεν οι άλλοι. Θαυμάζεις τις ωραίες λέξεις, το συνταίριασμά τους, κάτι βαθυστόχαστα νοήματα, κάτι υπερευαίσθητες συλλήψεις, βαθιά και σεμνά, χαριτωμένα, δεν είναι δυνατόν να τα λες όπως τα λεν εκείνοι. Μείνε να τους θαυμάζεις και λέγε τα δικά σου, όπως εσύ ξέρεις. Ίσως αυτό να είναι το θαύμα, το κάθε πουλί τη φωνή του, τη σιωπή του, το βάθος και το πλάτος του, την ευαισθησία ή ειρωνική αντιμετώπιση των πάντων. Δεν είναι δυνατόν να τα λες όπως τα λεν οι άλλοι. Συνέχισε να τους θαυμάζεις και λέγε τα δικά σου κατά που ξέρεις.

των παιδικών ερώτων

 Παρόλο που δεν ήταν συνηθισμένο θέμα ο έρωτας στις συνομιλίες μας, νιώθαμε πως από μικρότατη ηλικία μας περιλάβαινε, κάπου κυκλοφορούσε στον αγέρα, με τα γιασεμιά της εποχής, με τις πρώτες μέρες της άνοιξης, στα πρώτα χρόνια της ζωής μας, πέντε έξι χρόνων, είχαμε τις μεγαλύτερες σε ηλικία αγαπημένες μας, θέλαμε να μας σηκώνουν ψηλά και να μας κρατούν αγκαλιά, «ήταν η αρραβωνιαστικιά μου», όλοι γύρω το διαλαλούσαν, μικρά παιδιά το χαιρόμασταν, έστω κι αν μας κοροϊδευαν οι μεγάλοι, έστω κι αν με μια εσωτερική δόση ντροπής κοκκινίζαμε, κατεβάζαμε το κεφάλι, σαν να ήταν αμάρτημα, κι ύστερα τα σχολεία τότε ήταν χωριστά, αρρένων θηλέων, από το δημοτικό ως το τέλος του λυκείου, και όλα στριφογύριζαν στον αγέρα, πάνω από το κεφάλι μας, κάτι όνειρα, κάτι πλατωνικοί που τους έλεγαν, την βλέπαμε από μακριά και η καρδιά χτυπούσε δυνατά, κι όσο κρατούσε η κάθε αγάπη, μια κάθε χρόνο, ή κάθε δυο τρία χρόνια, ποιος τα υπολογίζει, ούτε χεράκια ούτε

φιλάκια

, ούτε στη γωνιά, έβλεπαν κι οι τοίχοι τότε και μολοούσαν, ας είναι καλά τα ποδήλατα, και δος του γύρα από το σπίτι της και δός του με τους φίλους γύρα, γι’ αυτό λέω, άλλος κόσμος ήταν αυτός μέσα στον οποίο μεγαλώσαμε, αυτή ήταν η εποχή μας, του αέρα!

το δοκάρι στο μάτι

 

 

Το δοκάρι στο μάτι

Μπορεί να μην τα λέει έτσι ο Μωάμεθ, αλλά είναι μεγάλη αλήθεια και μη προς κακοφανισμόν. Ο δικός μας Χριστός ρωτά: «Και γιατί βλέπεις το ξυλαράκι που είναι μέσα στο μάτι του αδελφού σου, ενώ το δοκάρι μέσα στο δικό σου μάτι δεν το παρατηρείς; Ή πώς θα πεις στον αδελφό σου: “Άφησε να βγάλω το ξυλαράκι από το μάτι σου”, ενώ ιδού, το δοκάρι είναι μέσα στο μάτι το δικό σου; Υποκριτή, βγάλε πρώτα από το μάτι το δικό σου το δοκάρι, και τότε θα δεις καθαρά, για να βγάλεις την αγκίδα από το μάτι του αδελφού σου.»

Μια αμελητέα και ως πράξη και ως συμβάν ιστορικό, ένα ξυλαράκι, πήγαν μια μέρα σ’ ένα στρατόπεδο ιερείς, τους κάλεσαν, και μια κι υπηρέτησαν κάποτε ως στρατιώτες, «ελάτε να ρίξετε και καμιά με τα καινούργια μας όπλα, τον καιρό σας θα ήταν τα όπλα του β΄παγκοσμίου πολέμου», και πήραν θέση οι ιερείς και έριξαν και γιατί όχι, κι αυτό είναι το μικρό ξυλαράκι στα μάτια, σε άλλους βέβαια φάνηκε δοκάρι ολόκληρο κι άρχισαν τα όργανα: «προκαλούν, δεν βλέπουν την κατάσταση, αυτοί είναι  παπάδες; Αυτοί είναι πολεμοχαρείς» και άλλα παρόμοια, για ένα στην πραγματικότητα τίποτε.

Αλλά οι Τούρκοι και η ηγεσία των τουρκοκυπρίων, με σαράντα ως εξήντα χιλιάδες στρατιώτες, με στρατόπεδα σ’ όλο τα κατεχόμενο τμήμα του νησιού μας, με μηχανοκίνητες μονάδες, πενήντα σχεδόν χρόνια να πατούν τα ιερά μας χώματα, δεν βλέπουν το δοκάρι στα μάτια τους, σαν να μην έχουν στρατεύματα στον τόπο, ή, αν έχουν, είναι για να προστατεύουν τους πούαρ τερκς από την επίθεση των ιερέων. Και δος του Τατάρ και του κάθε τυφλού να διαμαρτύρεται, μη βλέποντας τα δοκάρια των δοκαριών στα μάτια τους. Με τόσο τουρκικό στρατό στην Κύπρο και να κραυγάζουν ή να σκίζονται γιατί δέκα ιερείς έκαμαν επίσκεψη σε πεδίο βολής και έριψαν με όπλα «κατά του απέναντι στόχου βάλατε. Πυρ».

Αλλά καλά τους τα λέει ένας μόνο, ο υπουργός εξωτερικών της Ελλάδας, ο Δένδιας με το νάμι: «Είστε παράνομοι, παραβαίνετε διεθνείς νόμους και κανονισμούς, τις αρχές του ΟΗΕ, απειλείτε με πόλεμο και συμπεριφέρεστε ως να είμαστε στον 19 αιώνα, και παλαιότερα. Ζούμε στον εικοστό πρώτο αιώνα και η Τουρκία μετέρχεται μεθόδους πρωτοπαλίκαρου ή πεζβάντη της περιοχής. Ας έλθει στον εικοστό πρώτο αιώνα να τα βρούμε.»

Μια ολόκληρη όμως ιστορία τους αυτό διδάσκει: άλλοι να εργάζονται και να δημιουργούν και άλλοι να κατατρών και να καταστρέφουν. Κι η Τουρκία μια τέτοια καταστροφική δύναμη είναι που μετέρχεται παν μέσον για να επιβάλει τη θέλησή της εις βάρος των άλλων, να κατατρώει τον μόχθο των άλλων.  

Υπάρχει μεγαλύτερη κατάρα από τον κακό γείτονα; Ναι. Οι ελληνόγλωσσοι που συμφωνούν μαζί τους.

η δεκαδεξαμενή μου

 

Η δεκαδεξαμενή μου

1.       Φυσικός Βιολογικός

2.       Κοινωνικός- επικοινωνία- γλώσσα  

3.       Οικονομικός- εργασία ανεργία παραγωγή κατανάλωση χρήμα

4.       Πολιτικός- πολιτεύματα κόμματα διακυβέρνηση

5.       Ιστορικός -παρελθόν και σχέδια για το μέλλον

6.       Συναισθηματικός και φανταστικός

7.       Λογικός- παιδεία εκπαίδευση επιστήμες τεχνολογία

8.       Αισθητικός- ποιώ, όλες οι καλές τέχνες

9.       Ηθικός- πράττω, καλό κακό

10.   Θρησκευτικός φιλοσοφικός

 

Πάντα διερωτώμουν με ποιο τρόπο βρίσκουν ιδέες οι άνθρωποι, οι εισηγητές στις εκθέσεις ιδεών, οι εξεταστές, οι καθοδηγητές, πώς τις βρίσκουν, κάθονται γύρω από ένα τραπέζι και λέει ο καθένας το πειν του και το ξειν του, ιδεοθύελλα, λέγε κι ό τι κατέβη; Πλιθάρια και πέτρες κι όσα πάρει ο ποταμός; Μα δεν υπάρχει καμιά μέθοδος, μια τάξη, ένα μεγάλο καλάθι, μια δεξαμενή ιδεών να παίρνουμε από μέσα;

Όταν γνώρισα τις κατηγορίες του Πλάτωνα, του Αριστοτέλη, του Καντ, όταν μαθήτευσα στον Παπανούτσο, τον Ιωάννη Κουτσάκο, κατάλαβα πως μπορούσα να κάμω τη δική μου κλίμακα, τη δική μου δεκαδεξαμενή.

Η σκέψη ήταν, δυο πράγματα χωρίζω στον κόσμο, τη φύση και τον πολιτισμό. Ο πολιτισμός ως δημιούργημα του ανθρώπου διακρίνεται σε τομείς, κι άρχισα να διακρίνω. ‘Ετσι έφτασα στη δεκαδεξαμενή μου. Την χρησιμοποίησα πολλές φορές. Μου κάνει. Δουλεύει.

 

Ψάχνω στην πρώτη κατηγορία, αν κατεβάσω ιδέα, καλώς, αν όχι, πάω στη δεύτερη κοκ. Δοκιμάζω και προσπαθώ. Παλιοί μαθητές μου ως τώρα με ευγνωμονούν. Έμαθαν να σκέφτονται, να συζητούν και να γράφουν. Χάρισμα.  

 

ΜΕΓΆΛΑ ΟΝΟΜΑΤΑ ΚΑΙ ΘΕΣΦΑΤΑ

 Μεγάλα ονόματα και Θέσφατα

Στον κόσμο της λογοτεχνίας ή γενικά της συγγραφής μερικοί δικαίως ή αδίκως αποκτούν όνομα, και από την στιγμή που θα διαβάσεις οτιδήποτε δικό τους, τούτο θεωρείται θέσφατο, άρα ασυζητητί είναι ορθό, σπουδαίο, σεβαστό, ρισπεκτ που γράφουν κι από κάτω στα φέιζπουκ.

Το κείμενο όμως μπορεί να μην λέει τίποτε. Είναι μεγάλη τέχνη κι αυτή. Όμως το όνομα είναι μεγάλο και δεν μπορεί- κατά την λανθασμένη αντίληψή μας- να μας εμπαίζει ο μέγας εκείνος. Για να μάθουμε όμως να κρίνουμε, πρέπει να μελετούμε το κείμενο και να του τα λέμε ένα χεράκι του συγγραφέα, αν δεν καταλάβαμε τίποτε.

Το χειρότερο είναι να επιλέγονται κείμενα για εξέταση στις δημόσιες εξετάσεις που να είναι κενά περιεχομένου ή καλύτερα πλίνθοι και κέραμοι όντως ατάκτως ερριμμένοι και όμως το μεγάλο όνομα να είναι το μόνο θετικό για το οποίο επιλέγηκε το κείμενο. Αλλά τα παιδιά οδύρονται γιατί δεν βρίσκουν νόημα, όπως και οι μεγάλοι, όταν διαβάζουν κάτι παρόμοιο. Δεν είναι δύσκολο το κείμενο, δεν είναι τα υψηλά νοήματα, είναι ο στόμφος, η αμετροέπεια, η κενότης, η φανφάρα, ο λεκτικός θόρυβος . Ας μην τα βάζουμε με τα παιδιά, ας μην τα βάζουμε με τους αναγνώστες. Κάποτε ο γραφέας φταίει γιατί «υψιπετεί εν κενώ» ή «κενοποιεί λογοπετών».

ΓΙΑΝΝΗΣ ΡΟΥΣΙΑΣ

 

Γιάννης Ρουσιάς

Πολύ προειδοποιητικό[SP1]  το τηλεφώνημά του, ανάσαινε βαριά, μόνο αυτό άκουα, πήρα το μήνυμα, το διαβίβασα τηλεφωνικά στην Αντρούλα του που ετοιμαζόταν να τον επισκεφτεί, πολύ δύσκολα τα πράματα σήμερα στα νοσοκομεία, οι άνθρωποί μας πεθαίνουν μόνοι, του τηλεφώνησα ύστερα, του είπα τα καθέκαστα, ήταν η τελευταία φορά.

Όταν πήραμε τη σύνταξή μας, λέγαμε πάντα να πιούμε έναν καφέ, τα λέγαμε στην υπεραγορά, υψηλές πάντα συζητήσεις, φιλοσοφία και λογοτεχνία, ήξερε πως χειρίζομαι το διαδίχτυο, βρες μου σε παρακαλώ την τάδε φράση, λέξη, κείμενο, ένας διαρκής προβληματισμός και μελέτη.

Με τον Γιάννη συνεργαστήκαμε στο Παγκύπριο, αγαπήσαμε και θαυμάσαμε τους ίδιους δασκάλους, στη Φιλοσοφική εταιρεία φαινόταν το βαθυστόχαστό του, ένα διαμάντι μυαλό, στις συνεδριάσεις στο σχολείο φανερωνόταν η αγάπη του για τα παιδιά και τη δουλειά του.

Δεν βρίσκεις εύκολα ανθρώπους σαν τον Γιάννη Ρουσιά. Γνώσεις, κρίση, ευαισθησία, ένας ατέλειωτος προβληματισμός, οξύς νους, «βίος ανεξέταστος ου βιωτός ανθρώπω». Και ο Γιάννης ήξερε να εξετάζει κάθε πτυχή του βίου εις βάθος και πλάτος.

Θα μας λείψει. Δύναμη να δίνει ο Θεός στην οικογένειά του ν’ αντέξει την απώλεια. Αιωνία η μνήμη.

---

 [SP1]

το καζάνι των σχολείων

 

Το καζάνι των σχολείων

Διάβασα  ένα άρθρο σε εφημερίδα, ένας καθηγητής Μέσης διαμαρτύρεται πως μερικά παιδιά δεν φτάνουν στο ύψος των απαιτήσεων του σχολείου και στο τέλος βοηθούνται βαθμολογικά να περάσουν στην άλλη τάξη, και τούτο θεωρείται παράνομο και άδικο, πως παραβαίνει τους νόμους, τις αρχές της δικαιοσύνης και της αξιοκρατίας, και στο τέλος υποβιβάζει τα πτυχία της Μέσης ή τα δελτία προόδου, αφού βαθμοί δίνονται με επέμβαση άλλων χωρίς να αντανακλούν την επίδοση του μαθητή στο συγκεκριμένο μάθημα.

Να εξετάσουμε το πράγμα. Έχουμε τα επίπεδα, τα εγχειρίδια διδασκαλίας, τον διδάσκοντα, τα εξεταστικά δοκίμια και τον μαθητή ή μαθήτρια. Ερώτημα πρώτον. Ποιος καθορίζει τα επίπεδα; Αντιστοιχούν τα επίπεδα προς τις αντιληπτικές ικανότητες των παιδιών της συγκεκριμένης ηλικίας; Αν δηλαδή τοποθετείται ύψος στα δύο μέτρα, και καλείται ο μαθητής να πηδήσει, μικρός ή μεγάλος,  χωρίς να έχουν εξεταστεί  οι δυνατότητές του, πρέπει να πηδήσει τα δύο μέτρα ύψος κι αν δεν τα καταφέρει θα φταίει μόνο ο μαθητής;  Παραδείγματα από τα φιλολογικά μαθήματα υπάρχουν πλείστα, με κείμενα που διδάσκονταν στη β΄λυκείου και τώρα διδάσκονται στη β΄γυμνασίου, δυσνόητα, με βαθιά και φιλοσοφικά νοήματα, και όμως. Ποιος εξέτασε το βαθμό δυσκολίας των κειμένων; Η διδακτέα ύλη τα τελευταία χρόνια ανέρχεται επίπεδα και επίπεδα χωρίς να λαμβάνεται υπόψη ο μαθητής και οι δυνατότητές του.

Δεύτερον, εγχειρίδια διδασκαλίας γραμμένα από πανεπιστημιακούς πλείστα όσα κυκλοφορούν στα σχολεία, σε γλώσσα ακαταλαβίστικη, «η καθαρεύουσα της δημοτικής» λέω καμιά φορά, όποιος γράψει τα πιο δυσνόητα, όποιος γράψει μη γνωρίζοντας σε ποιους απευθύνεται.

Τρίτον, ο διδάσκων ποιο ρόλο παίζει; Έχεις αυτή την ύλη, αυτήν θα διδάξεις.  «Μπαίνει ο ένας λέει το παραμύθι του μπαίνει ο άλλος λέει το δικό του», κάπως έτσι περιέγραψε μαθητής τις πρώτες του εντυπώσεις από το Γυμνάσιο. Ο καθένας τα λέει, βάζει και κανένα υπολογιστή, «γράφετε παιδιά, είναι εδώ γραμμένα», ποιος καταλαβαίνει ποιος δεν, αδιάφορο, κι ο καθηγητής σου λέει, «εγώ τα είπα τόσες φορές», και νομίζει πως δίδαξε!!! Και τι γίνεται με τα παιδιά που χρειάζονται βοήθεια, θέλουν να τα πλησιάσεις, να κατεβάσεις λίγο το «επίπεδο», που λέει ο λόγος, να απλοποιήσεις, αλλά πού! Μα εδώ θα φανεί, δάσκαλε, η αξία σου!

Τέταρτον, φυλλάδια που κυκλοφορούν στα σχολεία δεν είναι παρά μια σαλάτα από διάφορα άλλα φυλλάδια, κομμάτι εδώ κομμάτι εκεί, χωρίς ενιαία πνοή, γιατί για να γράψεις δικό σου θέλει νουν και κώλο, με τις ώρες δουλειά. Όσο για τα εξεταστικά δοκίμια, τα είδαμε χρόνια και χρόνια, όλοι σχεδόν βγαίνουν από τις αίθουσες εξετάσεων, ήταν εύκολα, γράψαμε, έρχονται τα αποτελέσματα, κάτω της βάσης. Μα δεν είδαν τις οδηγίες βαθμολόγησης! Εκεί είναι το μεγάλο σφαγείο. Ουρανοκατέβατες οδηγίες. Κι εσύ που τις διαβάζεις πέφτεις από τα σύννεφα. Φαινόταν εύκολο, οι οδηγίες το έκαμαν αγνώριστο. Κάτω της βάσης τα αποτελέσματα.

Πέμπτο, όσο για το δίκαιο, ο καθηγητικός σύλλογος συνέρχεται στο τέλος και συζητεί, αποφασίζει αν θα περάσει ή θα βοηθηθεί μαθητής λαμβάνοντας υπόψη και την αρρώστια του και τα προβλήματα της οικογένειας και τα χίλια δυο που ξέρουν συνάδελφοι και τα φέρνουν στο φως πριν ληφθεί απόφαση, για να μην ξεχνάμε και δυο χρόνια με κορωνοϊό. Αυτό είναι δικαιοσύνη!  Δεν κρατούν μια σπάθα και κόβουν αριθμητικά. Είναι και παιδαγωγοί και έχουν να κάμουν με ανθρώπους. Ακόμα κι αυτό που λέμε βαθμολογία, ένας αριθμός, δεν είναι πάντα δίκαιος. Αυτός που τον έγραψε, ο βαθμολογητής μπορεί να έκαμε λανθασμένη κρίση και δεν είναι η πρώτη φορά.

Πολλές οι διαστάσεις του προβλήματος, ο κάθε καθηγητής θεωρεί την ειδικότητά του την μοναδική στον κόσμο, το καζάνι των σχολείων δεν βοηθά πάντα τους εντός να έχουν σφαιρική αντίληψη των πραγμάτων. Μακάρι ο καθένας να κάμνει άριστα τη δουλειά του.

 

ΕΛΛΑΔΑ ΣΟΦΟΚΛΕΟΥΣ

 

ΕΛΛΑΔΑ ΣΟΦΟΚΛΕΟΥΣ, Η ΣΙΩΠΗ ΣΕ ΦΟΝΤΟ ΛΕΥΚΟ, ΑΦΗΓΗΜΑΤΑ

Με ιδιαίτερη επιτυχία εκπροσωπεί στον τόπο μας την ταξιδιωτική λογοτεχνία η Ελλάδα Σοφοκλέους. Στο βιβλίο της Η Σιωπή σε Φόντο Λευκό αφηγήματα, μας προσφέρει τη χαρά του ταξιδιού σε διάφορες χώρες, με τις αισθήσεις οξύτατες, άκρα ευαισθησία, με πλούτο γνώσεων, καλλιτεχνική συνοδεία από πίνακες και μουσικές των χωρών τις οποίες επισκέπτεται, με μια αναβλύζουσα χαρά ζωής, με σεβασμό στον τόπο και στους ανθρώπους, προπάντων ιεραρχώντας αξίες, πνευματικές και υλικές.

Καλλιεργημένη γλώσσα, πλούσια, εκφραστική του φυσικού περιβάλλοντος, του πλούτου των πολιτισμών και της σφύζουσας γύρω της ζωής, αλλά και  βαθιών σκέψεων και  νοημάτων, λακωνική και περιεκτική όταν πρέπει.

Το βιβλίο Η Σιωπή σε Φόντο λευκό είναι μια συμφωνική ορχήστρα, πολύγλωσση και πολυφωνική, αρμονική έκφραση της ταξιδεύτρας ψυχής της λογοτέχνιδας.  

Στέλιος Παπαντωνίου

ΡΑΓΙΑΔΕΣ

 

ΟΙ ΡΑΓΙΑΔΕΣ

Χρόνια τώρα ζούμε με το σκυμμένο κεφάλι, την υποτίμηση, τον ραγιαδισμό.  Κι όμως άλλοι είναι οι  εγκληματίες, οι εισβολείς σε ξένο έδαφος, οι κλέφτες περιουσιών, οι βιαστές, οι φονιάδες, που κρύβουν σκοτωμένους, που φυτεύουν ολόκληρο δάσος πάνω από τα κορμιά τους μην τα βρουν οι δικοί τους και τα θάψουν ανθρώπινα.

Φωνάζουν οι σύνοικοι πως χωρίς τα στρατεύματα εισβολής δεν μπορούν να νιώθουν ασφαλείς. Και βλέπουμε κι ακούμε: Κατεβαίνουν κλέφτες στη νεκρή ζώνη, κλέφτες μπαίνουν σε ξένα χωράφια, κλέφτες μπαίνουν στο μαντρί. Φωνάζει ο αδικημένος νοικοκύρης στη Δένεια, βούκινο βαρά στην κυβέρνηση, «θα επιληφθεί του θέματος». Απευθύνεται επισήμως στον ΟΗΕ, «θα το λάβει υπόψη, θα το καταγράψει», συμμαχεί με τον οπλισμένο, «κάνε πίσω εσύ ο άοπλος». Απευθύνεται στη Ευρώπη, «θα επιληφθούν οι ευρωβουλευτές». Στο μεταξύ του κατατρών το βιος, του στερούν την νόμιμη περιουσία, ξαναζεί η τουρκοκρατία στη μαύρη μαυρίλα της κι η ζωή συνεχίζεται.

Με τον Τούρκο πρόεδρο καθημερινά να κατηγορεί Ελλάδα και Κυπριακή Δημοκρατία, με τον Τούρκο υπουργό εξωτερικών όπου βρεθεί να δίνει μαθήματα ανθρωπισμού και δικαιοσύνης, με τον Τούρκο υπουργό στρατιωτικών να ορύεται, με τον  ψευδοσυγχωριανό να απαιτεί αναγνώριση δικού του κράτους, αναγνώριση της αδικίας και χωρίς αυτήν να μην αρχίζει κανένα βήμα για λύση του κυπριακού.

Γι’ αυτό και οι δικοί μας σπεύδουν και προσφέρουν: αεροδρόμιο Τύμπου, λιμάνι Αμμοχώστου, οι δικοί μας θυμούνται την «απομόνωση των τουρκοκυπρίων», εδώ χειροκροτούν. Πολλή η σύνδεση εξωτερικής πολιτικής με υποδαυλισμένη επίθεση κατά του τέως υπουργού εξωτερικών.

Και τι φριχτή η μέρα που ενέδωσε ο Πρόεδρος και στόλισε με φοινικιές τον Φούλη, ανακάτεψε τις ναφθαλίνες και βγήκε Κασουλίδης, κι οι δικοί του πολιτικοί και δημοσιογράφοι έπλεκαν άλλα στεφάνια στον γέροντα γεροντολόγο της εξωτερικής πολιτικής, ενώ στη Δένεια περιμένουν το δίκαιό τους οι γεωργοί κι η Αμμόχωστος περιμένει να σωθεί. Από τον Κασουλίδη!   

 

η ελληνική γλώσσα

 

Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ

Η ελληνική γλώσσα μία είναι, με τις διαλέκτους, με τις κατά καιρούς αλλαγές, στο λεξιλόγιο, στη σύνταξη, κι αυτό θα το κατανοήσει κανείς με τη μελέτη της, από τα αρχαιότατα κείμενα ως τα βυζαντινά και τα νεότερα, ή τα διαλεκτικά, κρητική λογοτεχνία, κυπριακή κτλ.

Πλουσιότατη γλώσσα, με πείρα εκατομμυρίων ανθρώπων και ιδανική για να εξυπηρετεί τις ανάγκες του καθημέραν βίου αλλά προπάντων της ψυχής και του πνεύματος, με τα κάλλη της και τις λεπτές αποχρώσεις των λέξεων.

Μια μεγάλη πληγή που δέχτηκε από παλιά και δέχεται ως σήμερα είναι η διάκριση σε αρχαία, νέα, σε καθαρεύουσα και δημοτική, σε «κατά Τριανταφυλλίδη ή κατά Μπαμπινιώτη» και άλλα τέτοια αδιανόητα. Η επέμβαση των κυβερνήσεων στην καθιέρωση της α ή β ως επίσημης γλώσσας ήταν επίσης αρνητική, γιατί  ζήμιωσε και τη γλώσσα και τους χρήστες της. Η κομματική ακόμα εκμετάλλευσή της έφερε χειρότερα αποτελέσματα: έτσι τα λεν οι μαλλιαροί, έτσι τα λεν οι κουμπουνιστές, μα είσαι καθαρευουσιάνος, αρχαϊστής, αττικιστής  και άλλα παρόμοια.

Είμαι Έλλην, ξέρω ελληνικά και τα μελετώ κατά δύναμιν, αρχαία, βυζαντινά, νέα,  χαίρομαι τον πλούτο της γλώσσας μου και αγαπώ όσους την λατρεύουν και προβληματίζονται με ποιο τρόπο θα εκφραστούν καλύτερα, ουσιαστικότερα, καθαρότερα, ακριβέστερα. Μελέτη και αγάπη, αγάπη και μελέτη της γλώσσα μας χρειάζεται, ανάγνωση, κατανόηση, συγγραφή κειμένων. Γράψε και μη φοβάσαι, γράψε και εκφράσου, μόνα τους έρχονται και θα διερωτάσαι πού τα είχες…Διάβαζε και προπάντων γράφε. Και μη ρωτάς πώς να το πω. Πες το και κρίνε.

ΥΠΑΠΑΝΤΗ

 

ΥΠΑΠΑΝΤΗ

Ήταν μεγάλη η πίστη του Συμεών, ριζωμένη βαθιά, έπιανε όλο τον σκελετό και τη σάρκα του, άπλωνε στην οικογένεια και στη γειτονιά, στο ναό και στους γύρω του, θα έρθει ο σωτήρας και θα τον υποδεχτώ στις αγκάλες μου, και τότε ας πεθάνω, νυν απολύεις, μα την καρδιά της μάνας του θα την περάσει μαχαίρι, και δεν πέρασε πολύς καιρός, εκεί που τον  περίμενε στην εκκλησιά, του φέρνουν καταματωμένο το παιδί, αίμα πλημμυρισμένη η Θεσσαλονίκη, μια θεριστική μηχανή απάνθρωπη πέρασε, εγκληματίας και μαύρη κατάμαυρη ψυχή, κατράμι και κόλαση, χτύπησε αναίτια το παιδί, και πώς τώρα να πει νυν απολύεις, που δεν πίστευε ποτέ πως θα φτάσει εκεί η κοινωνία του, η κοινωνία μας, και τώρα κλαίμε ένα παιδί, το δικό μας.