απόστολος Ανδρέας

 

Στο τέλος, αρχή φιλοσοφίας το θαυμάζειν ή απορείν, πώς βρέθηκε ο απόστολος Αντρέας στο άκρο της Κύπρου, ποιοι φιλόθρησκοι τον έκτισαν, κι ο κόσμος να μαζεύεται εκεί και να θαυμάζει, και να απορεί για την ομορφιά και τη γαλήνη του τοπίου, του ναού, των ανθρώπων, του ιερέα που αφιερώθηκε στο ναό, κάνει θαύματα ο άγιος ακόμα; Τόσα χρόνια μικροί, όλος ο κόσμος στην Κύπρο σ’ εκείνον απέβλεπε, το άκρο του νησιού ήταν πολύ κοντά στον καθένα μας, ο άγιος Αντρέας βοήθειά μας, κάμε το θαύμα σου απόστολε Αντρέα μας, και του παιρναν μεγάλες λαμπάδες και έμεναν εκεί στο μοναστήρι να τον υπηρετήσουν, άντρες και γυναίκες, ταμένοι, η πίστη μεγάλη κι έβλεπαν το θαύμα, ίσως τώρα να απομακρύνθηκε ή να τον απομακρύναμε, αλλά εκείνος εκεί, να ξαναχτίζεται σχεδόν, να ανανεώνεται, να στέκεται καρτερικός, έστω και χωρίς εμάς, στο νου μας όμως στιβαρό θεμέλιο, του κάθε Κυπρίου,  απόστολε Αντρέα μου, ξέρεις εσύ τι θέλουμε, ξέρεις εσύ…

Ο παππούς Στυλλής

 

Ο παππούς Στυλλής

Ο παππούς Στυλλής ήρθε από τα Ψιμολόφου στη Λευκωσία σε μικρή ηλικία, κατά που μας είπε ο πατέρας του ξυπνούσε πρωί πρωί, γέμιζε κρασί το ποτήρι, βουτούσε μέσα ένα κομμάτι ψωμί και μ’ αυτό έβγαζε όλη την ημέρα στα χωράφια, γέννημα βούττημα ήλιου, ήταν όμως πολύ αυστηρός με τα παιδιά του, μια μέρα για να τιμωρήσει τον Γιωρκή, τον κρέμασε ανάποδα από το δέντρο, κι όταν τον κατέβασε αποφάσισαν να φύγουν από το χωριό, άφησαν εκεί μια αδελφή, την Κακουλλού, και χωρίς τίποτε να πάρουν ήρθαν στη Χώρα.

Ο παππούς έμενε στην αρχή στους νοτάδες του Άη Σάββα, μικρά δωματιάκια για μπεκιάρηδες, κι έμαθε την σκαρπαριτζή, δεν μίλησε ποτέ του για δάσκαλο, εμείς τον ξέραμε πάντα σαν μάστρο, ο μάστρε Στυλλής, καλός παπουτσής, έφτιαχνε σκάρπες και σκαρπίνια και τα πουλούσε βασικά στην πληρωμή στη Φουκάσα, ήταν καιροί που το μεταλλείο γεμάτο εργάτες, πληρώνονταν την Παρασκευή και εκεί γύρω γινόταν πραγματικό πανηγύρι, άπλωναν τις πραμάτειες ξεπουλούσαν κι έρχονταν στη Λευκωσία με τις τσέπες γεμάτες μπακκίρες και σελίνια, κι ύστερα κάθονταν τα μικρά παιδιά του Στυλλή, βασικά ο Αντρέας κι η Καλλιόπη, η Ποπού, και μετρούσαν, χωρίς να βάλουν στο χέρι γρόσι, μεγάλη φτώχια την εποχή εκείνη. Η μάνα μου θυμόταν πάντα πως πήγαν με το Δημοτικό στο σινεμά Λουκούδι, την ώρα που έμπαινε μέσα, στην είσοδο στεκόταν ο Αντρέας και της ζήτησε μια μπακκίρα να μπει κι αυτός, κι η μάνα δεν κρατούσε, κι όταν το διηγόταν κλάμααααα.

Ο παππούς  λοιπόν είχε ένα μικρό εργαστήρι στην οδό Ξενοφώντος, πάροδος Ερμού, κοντά στον Πλάτανο, στην άλλη έξοδο της Ξενοφώντος τα αυτοκίνητα του Θρασύβουλου Μόρφου, και παρακάτω ο λοκματζής, του μεινε το όνομα ως σήμερα. Στο μικρό μαγαζί χαμηλοτάβανο, ο πάγκος στη μέση και στις τέσσερις πλευρές ο μάστρος και τα κοπέλια, από Λακατάμια ή Βουνό, εκεί έμαθα κι εγώ τα πρώτα βήματα της σκαρπαριτζιής, να κάμνω σπάγγους, να τους κλώθω και να τους κερώνω, να παίρνω στη μηχανή στο μακενίστρη παπούτσια για ράψιμο, ένα τουρκάκι ερχόταν και τα έφερνε τελειωμένα, άτε κίττακελ, τσιαπουκ τσιαπουκ, του φώναζε ο μάστρος του, γρήγορα πήγαινε κι έλα, η μεγάλη όμως και ελκυστική γωνιά της Ξενοφώντος ήταν το αμαξάκι του Αρμένη που έφτιαχνε σουβλάκια και άλλα ωραία, μουσκομύριζε ο τόπος, κι οι περαστικοί να διαβαίνουν βιαστικά μέσα στις μυρουδιές και στα πετσιά και στα βιδελάκια και τις φωνές των μαστόρων, γιατί μιλούσαν δυνατά κι επικοινωνούσαν έτσι με τα γειτονικά μαγαζάκια, μόνο στα παραμύθια πια έμεινε η ατμόσφαιρα και στα βάθη μας.

Εκεί κοντά ο καφετζής να κουβαλά καφέδες σε όλη την περιοχή. Γύρω στο πενήντα θα ήταν που ήρθε και στην Κύπρο η κοκακόλα, με τα κόκκινα αυτοκίνητα γεμάτα κάσες και παγωμένα αναψυκτικά, να περνούν την Ερμού και να κερνούν τον κόσμο, να δοκιμάσει το νέο, παρέλαση πραγματική.

Ο παππούς Στυλλής σημάδεψε τη ζωή μου με μια χειρονομία του, μια Κυριακή, θα ήμουν οκτώ χρόνων, με παίρνει από το χέρι και με οδηγεί στο ψαλτήρι, ήρθε τότε νέος ψάλτης, ο Αλέξανδρος από το Έξω Μετόχι, ψάλτης με τα όλα του, εδώ θα έρχεσαι κάθε Κυριακή, μου λέει, κι έκτοτε εκεί θητεύω μια ζωή, πάντα παρά τω, να μακαρίζω τους  παπάδες και ψαλτάδες και να μη βγαίνει από τη θύμηση η στιγμή εκείνη. Ίσως ένα ενδόμυχο πόθο που είχε να τον μεταβίβασε σε μένα, να τον πραγματοποιήσω. Τον ευγνωμονώ, πολλά έμαθα.

Μαρία Πιερή Στασίνου, Το Γελαστό Λιοντάρι

 

ΜΑΡΙΑ ΠΙΕΡΗ ΣΤΑΣΙΝΟΥ, ΤΟ ΓΕΛΑΣΤΟ ΛΙΟΝΤΑΡΙ

εκδόσεις Μιχάλη Σιδέρη

Παιδική και Εφηβική Λογοτεχνία

«Αφιερωμένο σε όλα τα σιωπηλά πλάσματα των μουσείων, που περιμένουν καρτερικά ένα μας βλέμμα»

Όταν τελειώσουμε τη νουβέλα καταλαβαίνουμε και το νόημα της αφιέρωσης, αφού τρία εκθέματα του Τοπικού Αρχαιολογικού Moυσείου Μαρίου-Αρσινόης, στην Πόλη της Χρυσοχούς, ενέπνευσαν τη συγγραφέα που συνδύασε ένα σιδερόφρακτο άντρα με μια κόρη σε στήλη κι ένα άγαλμα λιονταριού, κι έχουμε έτσι ένα έργο λογοτεχνίας, γραμμένο με τέχνη και αγάπη για τα παιδιά.

ΥΠΟΘΕΣΗ ΚΑΙ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

Η βασιλοπούλα Αριστήλα από τη Σαλαμίνα θα ταξιδέψει στο Μάριον, στην Κύπρο και τα δυο. Με το καράβι θα πάει μαζί της η παραμάνα της, απόφαση  του βασιλιά πατέρα της, της τελευταίας στιγμής, μη νιώθει μόνη, κι η μητέρα να μην ξεκολλά από πάνω της, Στο Μάριον, την υποδέχονται σαν παιδί τους ο βασιλιάς κι η βασίλισσα. Ο γάμος τους με το γιο τους θα φέρει ειρήνη στον τόπο. Στο μεγάλο χώρο όμως υποδοχής δεν είναι το βασιλόπουλο…τι να συμβαίνει…

Πρώτο γνώρισμα τέχνης, το κέντρισμα της αγωνίας του αναγνώστη, φυσιολογικό, το παιδί θέλει να συνεχίσει το διάβασμα, η Αριστήλα κι ο Αλέξωνας θα συναντηθούν, υπάρχει πρόβλημα; Οι τίτλοι των ενοτήτων αφήνουν αιχμές, μια γενική εικόνα έχουμε, ας την ξεδιαλύνουμε. Η συνάντηση δεν ήταν η προσδοκώμενη, ευγενικός, καλός ο πρίγκιπας, αλλά στο σκοτάδι, κάτι κρύβει, θεόρατος φάνηκε μέσα στη νύχτα, τι να συμβαίνει;

«Με όλα αυτά τα γιατί κοιμήθηκε κι ο ύπνος της ένας ατέλειωτος εφιάλτης με κύματα να την κτυπούν, με ανεμοστρόβιλους να τη ρουφάνε και ένα μαύρο σκοτάδι να έρχεται στο τέλος να την πνίγει.»

Εικόνες, συναισθήματα,  τα παιδιά χαίρονται απλή ωραία γλώσσα, μαθαίνουν διαβάζοντας λογοτεχνία. -Μια βόλτα στο Μάριον περιπλέκει την κατάσταση. Η βασιλοπούλα αλλάζει ρούχα, υπηρετριούλα μοιάζει, βγαίνουν στο δρόμο, βρίσκονται σε μια πλατεία, μια υπαίθρια αγορά, μια γριά σε ένα πάγκο πουλά δαχτυλίδια της αγάπης, όποιος τα φορέσει μένει με τον την αγαπημένο η για πάντα μαζί.

Τα σύμβολα της αγάπης δίνουν τον ποιητικό τόνο στο κείμενο και τα ευρήματα της βασιλοπούλας καθοδηγούν τις σταδιακές αποκαλύψεις. Η βασιλοπούλα παίρνει ακόμα από την αγορά ένα πουλί που δεν το αγοράζουν για κάποιο λόγο, ένα πανέμορφο, με ωραία φωνή αλλά από την ώρα που μπήκε στη σκλαβιά δεν τραγούδησε…

Με αυτά τα όπλα η βασιλοπούλα θα αναγκάσει σε σταδιακή εμφάνιση τον νέο, που συμβολίζεται με το άναμμα και μιας επιπρόσθετης λυχνίας κάθε φορά που τον επισκέπτεται στο παλατάκι του.

Τα συναισθήματα αλλάζουν, φυσιολογικά, οι διάλογοι ανθρώπινοι, οι χαρακτήρες αποκαλύπτονται σταδιακά, όλη η μαστοριά σ’ αυτό έγκειται. Το μυθιστόρημα κυλά με το δέοντα ρυθμό, ήρεμο και αποκαλυπτικό, οι χαρακτήρες διαγράφονται μέσα από τις ενέργειες και τους διαλόγους. Βοηθητικά στοιχεία και σχολιασμοί από τη συγγραφέα, «τον ρώτησε με ύφος περιπαιχτικό και συνάμα ειρωνικό», ρίχνουν  φωτεινές πινελιές στους  χαρακτήρες.

Η βασιλοπούλα, ως καλός ψυχοθεραπευτής, προσπαθεί να ελευθερώσει τον Αλέξωνα από ό, τι τον κρατά κλειστό στον εαυτό του, κι ο Αλέξωνας δεν θέλει να την χάσει. Ιστορίες αγάπης σε ένα περιβάλλον πλαστό, με τη φαντασία του το παιδί ζει το χώρο και το χρόνο, οι ανθρώπινοι χαρακτήρες είναι παντού και πάντοτε οι ίδιοι, από αρχαιοτάτων χρόνων. Τούτο δίνει την ευκαιρία στη συγγραφέα να διεισδύσει σε προβλήματα επικοινωνίας, απομόνωσης , υποτίμησης εαυτού ή αισθήματος κατωτερότητας, φτάνει να βρεθεί ο συνάνθρωπος που θα ενδιαφερθεί και θα ανοίξει τα παράθυρα και τις πόρτες της κλειστής ψυχής με την αγάπη, να μπει φως αυτογνωσίας, και ελευθερίας, με υπομονή και επιμονή.

Η γνωριμία με το δάσος του Ακάμαντα και τα ορυχεία χρυσού της περιοχής ανοίγουν άλλους ορίζοντες στη γνώση και στον προβληματισμό. Τα ορυχεία χρυσού δεν σημαίνουν μόνο πλούτο, αλλά και πολέμους, μάχες,  σκοτωμούς. Η εισαγωγή και της άλλης όψης των πραγμάτων συντελεί στη σφαιρική θεώρηση του κόσμου, στη διαλεκτική των πραγμάτων, χρυσάφι δεν είναι μόνο πλούτος αλλά και δυστυχία, όταν τους γίνεται κακή χρήση ή πόλος έλξης των άλλων. Τα σύγχρονα προβλήματα ή τα αιώνια των πλουτοπαραγωγικών περιοχών έρχονται στην επιφάνεια, το παιδί προσέχει πως  ο πλούτος ελκύει τους ξένους άλλους, αρχίζουν γι’ αυτόν πόλεμοι, μπορεί έτσι ο αναγνώστης να διερευνά και εξηγεί ιστορικά φαινόμενα και να τα κατανοεί καλύτερα, γιατί η ισχύς των είναι διαιώνια. Το λογοτεχνικό βιβλίο διδάσκει, φωτίζει το παρελθόν, το παρόν, αφού παρόμοιες καταστάσεις ζούμε σήμερα, και το μέλλον.

Η σταδιακή αποκάλυψη του γίγαντα Αλέξωνα, η συμφιλίωση με τον εαυτό του και το αυτοείδωλό του, η παρουσία του ανάμεσα στους υπηκόους του, η ομαλή ένταξη στην κοινωνία, ύστερα από την απομόνωση και τον εγκλεισμό, θέτουν προβλήματα σύγχρονα, και εισηγήσεις αποδοχής, ώστε τα παιδιά μας να ζήσουν σε κοινωνίας ελευθερίας, αλληλοκατανόησης και φιλαλληλίας.

Η συγγραφέας δεν είναι μόνο τεχνίτης του λόγου, της πλοκής και των ευρημάτων, αλλά και δασκάλα, που θεωρεί χρέος να συμβάλει στη βελτίωση της ζωής των μοναχικών ανθρώπων, και στην ειρηνική συμβίωση.

Τα παιδιά διαβάζοντας τη νουβέλα χαίρονται σωστή ελληνική γλώσσα, κατανοητή, παρακολουθούν υπομονετικά, διδάσκονται, κατανοούν, προβληματίζονται. Το λογοτεχνικό βιβλίο ανοίγει ορίζοντες ομορφιάς, αγάπης και αλήθειας.

Στέλιος Παπαντωνίου

ψιλοδασείες και περισπωμενόξειες

 Ψιλοδασείες και περισπωμενόξειες

Αφού το παιδί στην έκτη δημοτικού μάθημα δεν έκανε, λόγω ιού, κι αφού θα πήγαινε Γυμνάσιο, εκεί αρχίζουν τα αρχαία, ας διαβάσουμε, λέω, κανένα αρχαίο κειμενάκι, να εισάγεται το παιδί στη γλώσσα, κι ό τι καταλάβει κέρδος θα είναι, λίγη Καινή Διαθήκη λίγους μύθους του Αισώπου, κανένα φίλτατο Ζούκη, το καλύτερο εισαγωγικό για τα αρχαία, κι άρχισε να διαβάζει και το παιδί, κάτι να καταλαβαίνει, και πάει στο γυμνάσιο μια χαρά, και περνά ένα τρίμηνο και το διδάσκουν τον τονισμό και τα πνεύματα, κι αυτό είναι μακρό κι αυτό βραχύ, μα εδώ στα δίχρονα σε θέλω, φιλόλογε, και δυσανασχετεί το παιδί, εδώ δεν τα πείσαμε να τονίζουν στα νέα ελληνικά, τα αρχαία αυτά είναι;… ρωτά… χαμένος χρόνος με άχρηστα, και η χειρότερη πρώτη επαφή με το μάθημα, κατορθώνεις να κάμεις τα παιδιά να το μισήσουν… συγχαρητήρια, χαρά στην παιδαγωγική, χαρά στη γνώση των αρχαίων, χαρά στον νου, χαρά στην αμάθεια…για να μην πιάσω τα «βρε αθεόφοβοι, που κατορθώσατε να κάμετε τα παιδιά να μισήσουν τα αρχαία πριν τα αρχίσουν…!!!»

εκθέσεις κείμενα για κατανόηση και άλλα τινα

 

Εκθέσεις, Νεοελληνικά κείμενα για κατανόηση και άλλα τινά

Όταν ήμαστε μαθητές,  ο κόσμος ήταν εύκολος, ο αγώνας της ΕΟΚΑ έδινε νόημα στη ζωή μας, η ενεργητικότητά μας δεν διοχετευόταν στο διάβασμα μόνο, γιατί είχαμε κι άλλα πολλά να κάμουμε, κανένας δεν μας έκλεινε σε τείχη όσο κι αν το προσπαθούσαν οι εγγλέζοι με τα κέρφιου και τις απαγορεύσεις, στα Αρχαία Ελληνικά παίρναμε μεγαλύτερο βαθμό από τα Νέα, κι η εξέταση στα Νέα ήταν μόνο μια έκθεση, ώσπου κατέβηκαν άλλες ιδέες και μπήκαν και κείμενα για κατανόηση και άλλα παρεμφερή. Ο φιλόλογος καταλαβαίνει μόνο από την έκθεση πόσα ελληνικά ξέρει ο μαθητής και ήταν ικανοποιητική μόνο αυτή. Κι η βαθμολόγησή της ένας ξερός βαθμός, καταλάβαινες το επίπεδό σου και δεν είχες αντίρρηση, συμφωνούσαμε με τον καθηγητή, τόσα ξέρω τόσα γράφω. Ακόμα κι όταν μπήκαμε στο επάγγελμα, για χρόνια η βαθμολόγηση της έκθεσης ήταν ο αριθμός χωρίς κατακομμάτιασμα, τόσα το ξίδι τόσα το λάδι τόσα το λαδόξιδο. Για πρώτη φορά μπήκαν στη ζωή μας «το περιεχόμενο, η δομή, η έκφραση και η ορθογραφία» γύρω στο 1980, διορθώναμε τότε τις λεγόμενες προεισαγωγικές, κι ήρθε η διάτα από τον Κρούταγο, θα καθορίζετε τόσα το περιεχόμενο, τόσα η δομή, τόσα η έκφραση κι η ορθογραφία, κι εμείς απλώς βάζαμε τον αριθμό πρώτα, όπως τον συλλαμβάναμε διαβάζοντας την έκθεση, κι ύστερα αναγκαστικά κομματιάζαμε, για να είμαστε μέσα στα πλαίσια των απαιτήσεων των τότε αποφασισάντων επιθεωρητών, πού τα βρήκαν κι αυτά εμείς δεν ξέραμε.

Σήμερα πέφτεις με τα μούτρα στην έκθεση κι έχεις λέει μπροστά σου δεκαπέντε σημεία να βαθμολογήσεις, τόσο ψειρολόι, αλλά σκεφτείτε πως αν τρως μισή μονάδα από κάθε σημείο, έφαε ο φιλόλογος 7,50 μονάδες από το όλο, γιατί αυτός είναι φιλόλογος κι εσύ μαθητής, και από αβεβαιότητά του  δεν θα σου δώσει όλους τους βαθμούς, κάτι να κρατά κι αυτός, μεροκαματιάρης άνθρωπος! Οπότε η συνολική θεώρηση του κειμένου πάει περίπατο κι η έκθεση έγινε με τα κρεμμυδάκια. Κρίμα. Κατά τα άλλα έχουμε κάθε χρόνο αποτελέσματα ενιαίων με Νέα Ελληνικά κάτω από τη βάση.

Αλλού όμως το πήγαμε. Η επιλογή των κειμένων για εξέταση των μαθητών αν κατανόησαν, έχει αφεθεί στον διδάσκοντα φιλόλογο, οπότε αξιωματικά έχουμε εμπιστοσύνη πως επιστήμονες άνθρωποι ξέρουν να επιλέγουν…. Αμ δε… Το χείριστο παράδειγμα ήταν στις προεισαγωγικές μια χρονιά, όταν πήραν κείμενο ενός Τσέχου, αν δεν απατώμαι, το ‘γραψε στα τσέχικα, το μετέφρασαν στα αγγλικά και από αγγλικά στα ελληνικά και το έδωσαν για κατανόηση. Από μέσα δεν έβγαινες, οπότε κατέφυγα -εγώ τουλάχιστον- στο αγγλικό κείμενο, να είναι καλά το διαδίχτυο- και, ω του θαύματος, κατάλαβα τι έλεγε ο άνθρωπος του Θεού! Όταν επιλέγεις ένα κείμενο για εξέταση των μαθητών σου αν κατανοούν, πρέπει πρώτα να κατανοείς εσύ τι λέει!!! Συμβαίνει όμως το αντίθετο πολλές φορές: όσο πιο ακαταλαβίστικο, τόσο το προτιμούν μερικοί για εξέταση. Μα τα βλοημένα, αφού εσύ δεν καταλαβαίνεις τι λέει, γιατί το προτιμάς;;; Άλλοι παίρνουν μεγάλο κείμενο και το κατακομματιάζουν, κομμάτια να γίνει, χωρίς να λαμβάνουν υπόψη ούτε αν υπάρχει συνέχεια και συνέπεια στο λόγο ούτε και αν τους επιτρέπεται ηθικά, να αρπάζεις ένα κείμενο και να μου γράφεις από κάτω σε παρένθεση, (διασκευή) τι σημαίνει διασκευή;

Κείμενο τεσσάρων σελίδων έγινε δυο σελίδες. Ή πολλή κοιλιά είχε ή με το πετσόκομμα άφησε χάσματα στα νοήματα. Όταν όμως ένας φιλόλογος διαβάζει ένα κείμενο και δει ανελλήνιστα, θα πρέπει αμέσως να το απορρίψει. «Αυτό δεν έχει αφηγηθεί από κανένα.» Είναι ελληνικά αυτά; Το αφηγούμαι το έκανες παθητικό και του βάζεις και ποιητικό αίτιο; Κι άλλα τέτοια. Αν λοιπόν δεν καταλαβαίνει ο φιλόλογος τι λέει ένα κείμενο ας το παρατά.

Κι ύστερα, σε ποια ηλικία απευθύνεσαι, κύριε εξεταστά; Είναι δυνατόν σε παιδιά της πρώτης τάξης γυμνασίου να ζητάς από την πρώτη σου εξέταση σε πρώτο τρίμηνο να σου κατανοήσουν κείμενο επιστημονικό, συνταγμένο από καθηγητές λυκείου, με ένα σωρό όρους άγνωστους παιδαγωγικής και τηλεκπαίδευσης;

 Προσγειωθείτε φιλόλογοι και απαιτήστε να διδάσκετε λογικά, θεμελιώδη, ενδιαφέροντα, ελκυστικά κείμενα και θέματα στα παιδιά. Ασκήστε πρώτα εσείς τη λογική σας, για να μπορείτε να λέτε πως σας ενδιαφέρει η κριτική στάση των παιδιών απέναντι σε κείμενα.

Θα επανέλθουμε.

 

 

 

Στέλλα Ρωτού, Μετέωρο Ταξίδι, διηγήματα

 Στέλλα Ρωτού, Μετέωρο Ταξίδι, Διηγήματα, Εκδόσεις Γκοβόστη

«Μετέωρο ταξίδι», ένας επιτυχημένος τίτλος διηγήματος και συλλογής διηγημάτων, περιεκτικός του πνεύματος των κειμένων, ανάμεσα στην πραγματικότητα και στο όνειρο, στις σκέψεις και τα συναισθήματα, στη ζωή και το θάνατο, στην ατολμία και την τόλμη, γιατί μερικά διηγήματα όντως χρειάστηκε αρκετή τόλμη να γραφτούν.

Ίσως να θεωρούμε δεδομένο το ότι ένας γράφει, του αρέσει, έχει έμπνευση, ο λόγος του ρέει, δεν κοπιάζει, παίζει, το χαίρεται. Στην περίπτωση της Στέλλας Ρωτού δεν φαίνεται καμιά προσπάθεια ή κόπος στο γράψιμο, παρόλο που είναι κέντημα- λεπτοδουλειά, δεν μπορώ όμως να πω το ίδιο για το περιεχόμενο, γιατί, όπως δείχνει, πίσω του βρίσκεται ένας άνθρωπος που αποκαλύπτει πτυχές του εαυτού του, δεν είναι μια κατασκευαστική μηχανή, ούτε και διανοητική -εγκεφαλική, που τετραγωνίζει κύκλους ή ζευγαρώνει τα αζευγάρωτο για να επιτύχει ανατροπές. Αντίθετα, βιώνει, συγκλονίζεται και γράφει, γι’ αυτό και είναι αληθινή. Τα διηγήματά της είναι ψυχικού πάθους σημαντικά.

Διηγήματα ανοιχτά στην αρχή και στο τέλος, μοιάζουν με ταινίες μικρού μήκους ή με φωτογραφίες, η ζωή συνεχιζόταν πριν πατήσει το κουμπί ο φωτογράφος, και συνεχίζεται και μετά τη φωτογράφηση. Η στιγμή αθανατίζεται με το λόγο, χρονικός προσδιορισμός μπορεί να μην υπάρχει, τον υποκαθιστά όμως ο τοπικός, που μαρτυρεί τη γεωγραφική πραγματικότητα. Το λακωνικό, κοφτό γράψιμο, δίνει ρυθμό, νευρικότητα, ζωντάνια, αγωνία, χτυποκάρδι. Ο αναγνώστης μπαίνει στο ρυθμό και ζει με τη συγγραφέα.

Ο χρόνος, οι γονείς, η ίδια γονιός, η κόρη, το δέσιμο με τους ανθρώπους της, ό, τι και να γίνει δεν τους βγάζει από το νου, μεριμνά γι’ αυτούς, ως κόρη και μάνα. Ανατροπές ή περιπέτειες, το άγνωστο, το απρόσμενο κεντρίζουν τον αναγνώστη. Πινελιές- κεντρίσματα. Ευχάριστο και ζωντανό διάβασμα. Αυτές οι πρώτες εντυπώσεις. Εν- τυπώσεις, στη βαθύτατη κυριολεξία τους.

Ειδικότερα, η προσωποποίηση του φόβου, η ενσάρκωση του εντός κόσμου, η δραματοποίηση, με τους ανάλογους κραδασμούς στο γράψιμο κυκλώνουν τον αναγνώστη που μετέχει νοερά και συναισθηματικά. Οι υποθέσεις παίζουν στη ζωή την ίδια σημασία με την πραγματικότητα, είναι εσωτερικές σκέψεις, φόβοι ζωντανοί. Παραστάσεις που γεννούν άλλοι στην συγγραφέα παρουσιάζονται φωτεινές στιγμές σε τεράστιο πίνακα. Διάλογοι που φωτίζουν τους χαρακτήρες και τις σχέσεις των ανθρώπων, τους δεσμούς και συγκρούσεις των, η κλιμακωτή αποκάλυψη ανθρώπινων τύπων μπορούν να γενικευτούν και να περιλάβουν πλήθος συνανθρώπων. Κοινωνικά προβλήματα, με μια σταθερή ανθρώπινη στάση, αποφασιστικότητα για το καλύτερο, για την αξιοπρέπεια και την αλήθεια, φανερώνουν ήθος σπάνιο, ομολογητικό στις δύσκολες μέρες μας.

Στο τέλος της συλλογής, μικρά διηγήματα, φιλοσοφικά, μάρτυρες μεγάλων αληθειών, που εκφέρονται διηγηματικά, εικονικά, κινηματογραφικά.

Γενικά, αυτά που δεν μπορούν να μας διαφύγουν από την τέχνη της Στέλλας Ρωτού είναι

Α. η σύλληψη του ασύλληπτου, η προσωποποίηση, υλοποίηση του αόρατου, του εσωτερικού, Β. η ελευθερία στη σύλληψη των θεμάτων, δοκιμές στα πάντα, από τον έρωτα, το σεξ ως τον θάνατο, δοκιμή και επιβεβαίωση Γ. η φιλοσοφική ενατένιση της ζωής, η ωριμότητα με όλα τα παρεπόμενα. Δεν έχουμε ακόμα συμφιλίωση με τον θάνατο. Αργά γρήγορα θα την δούμε. Αυτό δείχνει η πορεία. Καλή συνέχεια.

Στέλιος Παπαντωνίου

42George Christoudias, Ioannis Georgiou και 40 ακόμη

4 σχόλια

Μου αρέσει!

Σχόλιο

Κοινοποίηση

ΧΡΗΣΤΟΣ ΨΙΛΟΓΕΝΗΣ

 

ΧΡΗΣΤΟΣ ΨΙΛΟΓΕΝΗΣ

Πώς αποχαιρετoύμε ένα φίλο, μια ολοκληρωμένη ακτινοβολούσα  προσωπικότητα, έναν έντιμο πολίτη και πιστό υπηρέτη της πατρίδας ως την έσχατη ώρα, άμεμπτο οικογενειάρχη, πνευματικό εργάτη, πραγματικό φιλόσοφο;

Συντριμμένοι θαυμάζουμε. Η φιλοσοφία είναι μελέτη θανάτου κι η προετοιμασία του Χρήστου μας για την έξοδο από τα εγκόσμια ήταν πιο συγκλονιστική κι από τον ίδιο το θάνατο. «Έσο έτοιμος». Κι ετοιμαζόταν για τα πάντα και το δήλωνε. Προπάντων μερίμνησε ως καλός χριστιανός για την καθαρότητα της ψυχής που παραδίδει. Κι αυτό δεν ήταν  έργο της τελευταίας στιγμής, αλλά τρόπος μιας ολόκληρης ζωής.

Μαχητής από τότε που θυμάται τον εαυτό του, με τον αγώνα της ΕΟΚΑ στην Πάφο, μέσα στη σφιχτοδεμένη οικογένειά του, ύστερα με την φοιτητική κάθοδο από τη Θεσσαλονίκη το 1964 για τη σωτηρία της πατρίδας από βέβαιη τότε τουρκική εισβολή, με μια σειρά συνδικαλιστικούς αγώνες από το νεανικό του άνθισμα στο Πανεπιστήμιο ως την επαγγελματική διπλωματική πορεία, συνειδητός σημαιοφόρος της ένωσης με την Ευρώπη, εκπρόσωπος της χώρας μας,  πράος και συνεπής, στην Ελλάδα, Αγγλία, Βέλγιο, Τσεχία, Πολωνία, Ισπανία, Γερμανία, ως πρέσβης να εντυπώνει τα καλύτερα στους γύρω του, κατά γενική ομολογία αξιόλογος άνθρωπος, βαθύς γνώστης του κυπριακού,  μπροστάρης, ανένδοτος, να μη λυγίζει στις απειλές των αντιπάλων δικών και ξένων, πάντα στη δημοκρατική παράταξη.

Μελετητής των Πολιτικών Επιστημών και του Διεθνούς Δικαίου, με δύο διδακτορικές διατριβές, ως τελευταία ακόμα σκυμμένος στα βιβλία, είχε γράψει το μυθιστόρημα  «Με Αγάπη και Κουράγιο», βγαλμένο από την πείρα της ζωής και την αγάπη για την Κύπρο, και προπάντων καθοδήγησε με συνέπεια με τα πολιτικά του άρθρα, πολέμιος του σχεδίου Ανάν, ως πριν λίγες ακόμα μέρες είχε δημοσιεύσει στο Φιλελεύθερο το άρθρο «Παλιά λάθη που πληρώνουμε σήμερα», άρθρα γνώσης, σοφίας, ολοκληρωτικής αγάπης στην πατρίδα, φωτεινός οδοδείχτης προς την πορεία της Ελευθερίας του ανθρώπου και των δικαιωμάτων του.

Ο Χρήστος ήταν έτοιμος για την αντίπερα όχθη. Εμείς δεν πιστεύαμε πως το τέλος εγγύς, γιατί ξέραμε  έναν άνθρωπο σώφρονα στη δίαιτα, με την καθημερινή του γύμναση και τον αυστηρά υγιεινό τρόπο ζωής, με την αγάπη στους γνήσιους ανθρώπους, στα πλάσματα του Θεού, χαραγμένα στη μνήμη τα σκυλιά του, «τύπος και υπογραμμός γενόμενος» ταπεινόφρονης σωματικής και πνευματικής ευεξίας. Άλλες όμως οι βουλές του Υψίστου.

Μια μεγάλη ανοιχτή καρδιά, να μας αφηγείται περιστατικά της διπλωματικής του σταδιοδρομίας, αφού πολλών ανθρώπων «ίδεν άστεα και νόον έγνω», να θέτει επιτακτικά σε δικούς και ξένους το αίτημα για δικαιοσύνη και ελευθερία, βάσει των διεθνών κανόνων. Δεν ήταν αιθεροβάμων. Ήταν υπερασπιστής αρχών και αξιών. Ιδεολόγος.

Περήφανο στήριγμα, προστασία και χαρά μεγάλη για την οικογένειά του, τη γυναίκα, τις θυγατέρες, την εγγονή. Ένας κήπος ευφροσύνης και αγαλλίασης τον περιέβαλλε και τώρα, στο ύστατο χαίρε, όλοι εμείς, η οικογένεια,  οι φίλοι και εκτιμητές του χαρακτήρα και του έργου του, συνειδητοποιούμε την έννοια του αναντικατάστατου.

Ένα τέκνο άξιο της πατρίδας, που σκόρπισε γύρω του τη εκλεπτυσμένη αύρα της χαράς και μας επανέφερε τακτικά στη μνήμη, με τη βιοτή του, το «ως χαρίεν άνθρωπος, όταν άνθρωπος η».

Και ο Χρήστος τίμησε αξιοπρεπώς τον Άνθρωπο σε μερόνυχτα θυέλλης.

Την πορεία της επώδυνης προετοιμασίας πρέπει να έχει ήδη διανύσει και η οικογένεια.

Θερμά συλλυπητήρια στη γυναίκα του Νίκη, στις θυγατέρες Ιάνθη και Μαρία, στον Κωνσταντίνο, στους αδελφούς Ανδρέα και Ευγένιο, και στην εγγονή Ραφαέλα, για την οποία πάντα μας μιλούσε με περήφανο μειδίαμα.

Αλησμόνητέ μας φίλε Χρήστο, παίρνεις μαζί σου ένα κομμάτι του εαυτού μας. Η τραγωδία της ζωής περαίνεται «δι΄ελέου και φόβου».

Εσύ όμως πρόσθεσες και το «δι’ αξιοπρεπείας, φιλοσοφημένης ετοιμότητας και χριστιανικής πίστης.» Το αγαπημένο σου χώμα της Πάφου θα σε δεχτεί σε λίγο στις αγκάλες του, να κλείσει ο κύκλος, χρονικά και τοπικά.

Αιωνία σου η μνήμη.