Δευτέρα 30 Δεκεμβρίου 2019

2019-2020


2019-2020

Αυτός, ο Χρόνος, πλήρως αναίσθητος, δεν ξέρει από γιορτές και αργίες, καταδέχεται όμως να τον στολίζουμε εμείς με τις πινακίδες μας, 2019, 2020, ο ένας είναι δίσεχτος, ο άλλος δεν ήταν, τον κατατεμαχίσαμε σε δευτερόλεπτα, λεπτά, ώρες, μέρες, μήνες, χρόνια, κι εκείνος εκεί, αδιαίρετος αέναος, αγέρωχος, ένας Κρόνος που τρώει τα παιδιά του, μα περιμένει σαν άγραφο χαρτί να του χαράξουμε στο κορμί τις σκέψεις, τις αποφάσεις, τις πράξεις μας, δεν αναλαμβάνει καμιά ευθύνη, ο καθένας ορίζει τη μοίρα του, κι αυτή με τόσα βαρίδια, οι άλλοι, οι συνθήκες, ο τόπος κι οι καιροί, ελεύθερος ο καθένας μέσα στα πλαίσιά του, άλλου ευρύτερα άλλου στενότερα, ο ένας υπακούει στις προσταγές του βιολογικού ρολογιού του, ο άλλος θέλει να τα υπερβεί, μέσα σ΄ έναν αιώνα που είδε ήδη ν΄ αλλάζουν τα πάντα, όπως τον Αδάμ έξω από τον παράδεισο έτσι κι εμείς εδώ στην Κύπρο οι Έλληνες, κοντεύουμε τα πενήντα χρόνια να τριγυρνούμε έξω, και τι έκανε ο Αδάμ περιδιαβάζοντας έξω του παραδείσου; Έκλαιε, οδυρόταν, μα δημιουργούσε αναγκαστικά, έμαθε το τραγικό της ζωής και τον θάνατο, ώσπου ήρθε Εκείνος και τον κάλεσε πάλι στις αγκάλες. Ήταν μια πίστη των προπατόρων, όπως κι η δική μας πίστη, μα κάποιος Ένας πρέπει να βρεθεί να μας καλέσει, ελάτε άμυαλα πρόβατα, φέρτε το νου σας, η γη αυτή σας ανήκει εδώ και χιλιάδες χρόνια, όποια πέτρα σηκώσεις μιλά ελληνικά, όσες εκκλησιές κι αν μαγαρίζουν άλλες τόσες είναι θαμμένες στη γη, με τους σταυρούς και τα ευαγγέλια. Είναι δυνατόν να αποτελούμε τον λαό που κάθεται στα σκότη και να μην ανοίγουμε τα μάτια στο φως; Μόνος μου δεν μπορώ, όλοι μαζί όμως μπορούμε, κατατρυπημένοι από τα βέλη του πονηρού, από την απιστία και την λογικοκρατία, από την υποταγή στην ασθένεια του μικρού. Και πώς διατηρήθηκε αυτός ο κόσμος χιλιάδες χρόνια; Και πώς διάβηκε μέσα από τις λάσπες, τα ποτάμια, τα όρη και τους βουνούς μέσα από τις δοκιμασίες και τις θλίψεις; Ριζωμένη βαθιά στον καθένα μας βρίσκεται εκείνη η δύναμη που δεν αναλύεται σε λογικούς πολιτικοφλύαρους υπολογισμούς. Σ’ εκείνη τη δύναμη πιστεύουμε, κι ας μην ξέρουμε πώς ονομάζεται. Οι ρίζες μας είναι βαθιές ευτυχώς, και δεν υπόκεινται σε μετρήσιμα κριτήρια, γιατί είναι ρίζες μπηγμένες στη γη, αρπαγμένες όμως από τον απέραντο γαλάζιο ουρανό μας. Καλή χρονιά.

Σάββατο 28 Δεκεμβρίου 2019

διερωτάται κανείς


Διερωτάται κανείς για τον κόσμο μας, πόση ευτυχία ένιωσε, πόσα χρόνια, και τι σημαίνει ευτυχία; Ελευθερία! Πόσο ελεύθερος στάθηκε στη ζωή του, όλο σκλαβιές και υποδουλώσεις, υποταγή σε άλλα κράτη, μια ήταν η Τουρκία και μια η Αγγλία, για να γράψω μόνο για τα τελευταία πεντακόσια χρόνια, ένας τόπος που ήταν για τους άλλους στρατηγικής σημασίας, άσχετα με το ποιος ήταν ο λαός του, που τον έπαιζαν στα ζάρια, μια να τον θεωρούν ραγιά, μια μη μουσουλμάνο, κάτι από τον ουρανό ένα πράμα, να πέφτει και να ριζώνει κάποτε, πριν τρεις χιλιάδες χρόνια και βάλε, και να μην αλλάζει την εθνικότητα, τη γλώσσα, την πίστη, αυτές τον κρατούσαν και τον κρατούν, σαν να είναι γεννημένος μόνο για να πάσχει, να υφίσταται τις ιδιοτροπίες του καθενός, ξένου και δικού ακόμα!

Διαβάζοντας κανένας ιστορία διερωτάται, μα γιατί οι άνθρωποι αυτοί μένουν ακόμα σ’ αυτό τον τόπο; Όλοι τους λένε, κι οι ίδιοι οι Τούρκοι, πως μια μέρα θα τους εξαφανίσουν από τη γη τους κι αυτοί εκεί, στο ρότσο τους, στην ελιά και στην τερατσιά τους, δεν είναι πως δεν ακούν, δεν βλέπουν, κάτι άλλο τους κρατά, μια πίστη πως «η ρωμιοσύνη εν φυλή συνότζιαιρη του κόσμου, κανένας εν εβρέθηκεν για να την ηξηλείψη, κανένας, γιατί σιέπει την που τα ’ψη ο Θεός μου».

Παρασκευή 27 Δεκεμβρίου 2019

των νηπίων


Τα σύννεφα ήταν βαριά πάνω από τον Πενταδάχτυλο, στο μοναστήρι του αγίου Χρυσοστόμου στη βιβλιοθήκη ο Αρνόπουλος προσπαθούσε να διαβάσει το όνομα, οι χρονογράφοι καλά το ’ γραψαν αλλά οι  αντιγραφείς καλόγεροι δεν τα κατάφερναν πάντα με επιτυχία, ήταν Ερντοάν ήταν Ηρώδης; Σύγχυζε το ο μικρόν με το ω μέγα, το δ με το d, τα υπόλοιπα όμως ήταν ευκρινώς γραμμένα, η κυβέρνηση είχε αποφασίσει να εμβολιάσει όλα τα παιδιά από διετούς και ανωτέρω, κι εμείς στο δημοτικό του αγίου Κασσιανού σταθήκαμε στα σκαλιά και περιμέναμε, ήρθε η κυρία Τζίλντα με δυο νοσοκόμους στο γραφείο του διευθυντή,  ήταν ο μακαριστός Ζάρκος με το όνομα, στριμωχνόμασταν στα σκαλοπάτια, ένας φόβος πάντα να ακούς για ενέσεις και τέτοια, να λιποθυμήσω; να μη; Στριμωγμένος στα σκαλοπάτια καλά με συγκρατούσαν οι άλλοι, πιο πάνω ήταν ο μεγαλύτερος αδελφός μου, ατρόμητος, έπαιρνα θάρρος, φωνή εν Ραμά ηκούσθη θρήνος και κλαυθμός και οδυρμός πολύς, Ραχήλ κλαίουσα τα τέκνα αυτής και ουκ ήθελε παρακληθήναι, χιλιάδες παιδιά κάθε μέρα κινδυνεύουν, θερίζονται από αρρώστιες, πείνα, πολέμους, ο Ηρώδης φοβήθηκε μην του φαν τον θρόνο, ένα αστέρι του είπαν πως οδήγησε μάγους από ανατολών και περίμενε να του πουν ποιος είναι ο βασιλιάς που γεννιέται, τους περίμενε να επιστρέψουν, δεν ήρθαν, δι’ άλλης οδού ανεχώρησαν, κι ο Ερντοάν διατάσσει τη σφαγή των νηπίων, αυτός έπρεπε να ξεπεράσει τον κάθε σουλτάνο και πρωθυπουργό και πρόεδρο της χώρας του, και το πολεμικό  αιματοκύλισμα ήταν η πρώτη και σίγουρη επιχείρηση για να το επιτύχει. Κυριακή μετά την Χριστού γέννησιν, των υπό του Ηρώδου αναιρεθέντων 14.000 νηπίων, κι αρχίζουν τα κομματικά και τα λογικά, μα γιατί να επιτρέψει; Είναι πράγματα αυτά, να σκοτώνονται αθώα νήπια για να διασωθεί ένα και μοναδικό; Δεν ήξερε ο Mεγάλος ότι θα την πλήρωναν αθώοι; Κι ο Αρνόπουλος το μόνο που τον απασχολούσε εκείνη την ώρα ήταν αν έβλεπε στο χειρόγραφο ο ή ω, δ ή d.


Πέμπτη 19 Δεκεμβρίου 2019

Κυριάκος Χρίστος


Στο Δίκωμο ο Κυριάκος Μάτσης είχε ετοιμάσει το κρησφύγετο να τους υποδεχτεί. Μια γωνιά για το μικράκι όσο πιο ζεστή γίνεται, μακριά από υγρασίες, ήταν Δεκέβρης, άλλοι λεν ήταν Μάης, σημασία έχει πως το παιδί γεννήθηκε την κατάλληλη ώρα, όταν το θεριό θέριευε και η κακία κάκιωνε, τα ζώα έσκυβαν το κεφάλι μπροστά στην απανθρωπιά των ανθρώπων, τα στόματα μεγάλωναν, κατάτρωγαν ό τι βρίσκαν κοντά τους, κι ύστερα άπλωναν τα χέρια να αρπάξουν, αυτοί ήταν οι άνθρωποι της εποχής, ο Κυριάκος όμως ήταν αποφασισμένος να καθαρίσει όσο μπορούσε από τις βρομιές τον κόσμο, να δώσει την ελευθερία στο λαό του, να κηρύξει την αγάπη, όπως αργότερα και το μικρούλι σαν μεγάλωνε, οι εγγλέζοι όμως τον καταζητούσαν, γέμισαν οι τοίχοι του χωριού αφίσες με τη φωτογραφία του, «επικήρυξη», ναι αυτή ήταν η λέξη που χρησιμοποιούσαν, είχαν μαζί τους και γνώστες της αρχαίας και της νέας ελληνικής λογοτεχνίας, μπερδεύτηκε ο Σεφέρης με δαύτους, ήταν φίλοι του στο δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο, κι ο Σπυριδάκης τους έδωσε και θέση καθηγητή των Αγγλικών στο Παγκύπριο Γυμνάσιο, κι αυτοί έγιναν οι κράχτες των εγγλέζων από το ραδιόφωνο, λεπτομέρειες, αλλά η φιλία χάλασε, τον επικήρυξαν λοιπόν, κι έπρεπε να διαφύγει μυστικά από το κρησφύγετό του, μα έπρεπε πρώτα να διασωθεί το μικράκι, ο Ιωσήφ κι η Μαρία, η αποστολή ήταν θεάρεστη, η σωτηρία του κόσμου εξαρτιόταν από τον μικρό κι η ελευθερία της Κύπρου από τον Κυριάκο. Πρώτα αποφάσισε να διασώσει το νεογέννητο, έστειλε τους μυστικούς του αγγελιαφόρους ως το μοναστήρι του αποστόλου Αντρέα, οι πληροφορίες του ήταν άσχημες, κάπου έπρεπε να διαφυλαχτεί ο μικρός, ίσως να ήταν ο καλύτερος τόπος, είναι κι η θάλασσα κοντά, παίρνει μια βάρκα και κινά για την Ιουδαία, κάπου εκεί θα μεγαλώσει, ώσπου να περάσει το κακό, ώσπου τα στόματα των ανθρώπων να χορτάσουν, να κλείσουν, και τα χέρια που αρπάζουν να κοπούν.

Δυστυχώς ήταν μόνο ευχές. Τα πράγματα χειροτέρευαν και χειροτερεύουν. Δεν θα βρεθεί ένα χέρι να κόψει τα χέρια του άρπαγα, να κλείσει το στόμα του αχόρταγου; Μόνο με σκέψεις και ευχές, μάλλον τίποτε δεν γίνεται. Το τέρας βρυχάται.

Από μια επιστολή


Από μια επιστολή

Και επειδή η Τουρκία πρόβαλλε συνεχώς τη δικαιολογία πως ένα ανεξάρτητο κυπριακό κράτος αργά γρήγορα θα ενωνόταν με την Ελλάδα (1957 Αβέρωφ προς Γρίβα Διγενή- στο βιβλίο της Μαρίας Περατικού- Κοκαράκη, «Τα χρόνια των Ακαμαντίδων») γι’ αυτό και κατέλαβε το μισό νησί, αλλά το υπόλοιπο δεν ενώθηκε με την Ελλάδα κι έμεινε ορφανό, μόνο κι απροστάτευτο, η Αγγλία έχει τις βάσεις της, χωρίς αυτές δεν θα γινόταν βήμα σε καμιά συνομιλία, η Τουρκία απέκτησε διά της βίας και βάσεις και πολύ περισσότερα από όσα δικαιούνταν οι τουρκοκύπριοι, και με αεροδρόμια και αεροπλανάκια και τώρα με F16 και δεν ξέρει κανείς τι είδους οπλισμό έχουν τα 40000 μεχμετζίκ που εδρεύουν από το 1974 στο νησί.

Οι λεγόμενες εγγυήτριες δυνάμεις -μια κούφια αλλά δηλητηριώδης δικαιολογία για να επικαθήσει η Τουρκία στο σβέρκο μας- για να μιλά ως εγγυήτρια αλλά να μην αναγνωρίζει το κυπριακό κράτος που εγγυάται, και άντε να βρεις άκρη, κι ενώ εμείς βλέπουμε τους κινδύνους και με γυμνό οφθαλμό, οι μύωπες πολιτικοί μας συζητούν για συζήτηση του θέματος και για μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης, σε ποιον; στον κλέφτη, τον δολοφόνο, τον καταστροφέα του τόπου;-  

Οι διευθυντές των σχολείων, που πρέπει να διδάξουν πως ευδαιμονία παντός είδους δεν υπάρχει χωρίς ελευθερία, καλούνται σε συνέδρια αλλοπρόσαλλης και συγχυστικής πολιτικής και μέλλοντος, ενώ οι συνήγοροι της Τουρκίας και των τουρκοκυπρίων ζουν με το όνειρο της επανένωσης των δύο κοινοτήτων, άρα της ένωσης των αριστερών δυνάμεων ένθεν και ένθεν και της αναρρίχησης στην εξουσία της αριστεράς.

Κι επειδή η αριστερά στην Κύπρο ποτέ δεν είχε αυτόνομη δύναμη να χαράξει δρόμο, αλλά πάντα εξαρτιόταν είτε από τη Σοβιετική Ένωση είτε από την Αγγλία είτε από την Ελλάδα (τα κομμουνιστικά τους κόμματα) τώρα μη έχοντας σχέση με Αγγλία, διαφωνώντας με το ΚΚΕ, με διαλυμένη τη Σοβιετική Ένωση,  μένει να βρούμε ποιου την γραμμή ακολουθεί, ποιος της χαράζει πορεία, και μένουν εκείνα τα φιλιά στις φωτογραφίες, και οι επισκέψεις στην Τουρκία και ο Τσαβούσογλου. Απαπαπαπαπαπα…..  

Αρχιεπίσκοπος Χρυσόστομος Α


Στέλιος Παπαντωνίου

Αρχιεπίσκοπος Χρυσόστομος Α΄

Ο μακαριστός Αρχιεπίσκοπος Κύπρου Χρυσόστομος Α΄ υπήρξε άριστος φιλόλογος και άριστος θεολόγος. Μαθητές του στο Γυμνάσιο Κύκκου και στην Ιερατική Σχολή θυμούνται την αυστηρότητα και συνέπειά του, την αγάπη του στον αρχαίο ελληνικό λόγο, τις αξίες του, την πίστη στον Χριστό και στην πατρίδα.

Ως γυμνασιάρχης του Παγκυπρίου Γυμνασίου την περίοδο 1996-1999 είχα την τύχη να συνεργαστώ μαζί του σε θέματα υποτροφιών και βοηθημάτων της Αρχιεπισκοπής προς μαθητές του Παγκυπρίου. Άριστη συνεργασία, αλληλοσεβασμός και αλληλοκατανόηση.          

Χαρακτηριστικές όμως ήταν οι θέσεις του στο κυπριακό, που βρισκόταν σε δύσκολη καμπή, ιδιαίτερα μετά το 1974. Ως αρχιεπίσκοπος Κύπρου ηγείτο του αγώνα για ελευθερία και αποκατάσταση των δικαιωμάτων του ελληνικού κυπριακού λαού, τα οποία καταπατήθηκαν από τη βάρβαρη τουρκική εισβολή. Δεν πρόκειται για εθνικισμό ούτε για σωβινισμό. Θέσεις αρχών και υπέρτατου καθήκοντος.             

Η θέση του αρχιεπισκόπου Κύπρου, όπως χαράκτηκε από τον εθνομάρτυρα Κυπριανό την περίοδο της τουρκοκρατίας, είναι να ηγείται του αγώνα του λαού μας για απελευθέρωση και πνευματική πρόοδο. Αταλάντευτος σ’ αυτές τις θέσεις παρέμεινε σε όλη τη ζωή του ο μακαριστός Αρχιεπίσκοπος Χρυσόστομος.

 Όσο περνούν τα χρόνια, τόσο η μνήμη του παραμένει ζωντανή. Υπήρξε- χωρίς αμφιβολία- ο μπροστάρης στον αγώνα για ελευθερία και αποκατάσταση των δικαίων του ελληνικού κυπριακού λαού.

Αιωνία η μνήμη αυτού.

Τετάρτη 18 Δεκεμβρίου 2019

περικυκλωμένος


Περικυκλωμένος

Μέσα σ΄ένα κενό χρόνου, επί Αυγούστου, ξεκίνησε ο Ιωσήφ, ένα παλιοσαραβαλάκι Μόρρις Μάινορ, πράσινο, πήρε τη Μαρία, εκείνη κατάβαρη, στο χωριό, να βγάλουν ταυτότητα, στην εκκλησιά εκεί την ερημική, με καμπάνα κρεμασμένη στην ελιά, να μπορούν εύκολα να την χτυπούν τα παιδιά το πρωί για το σχολείο, το μεσημέρι για τους βοσκούς, το απογεματάκι πάλι για σχολείο, πιο πάνω το σπίτι του παππού παπά και της γιαγιάς, ένας αστυνομικός στην είσοδο, είχε έρθει από τις Μάντρες, γειτονικό χωριό, ανέβηκαν με κόπο τα σκαλοπάτια, άλλα ραγισμένα άλλα χορταριασμένα, ένας δάσκαλος καθόταν σ΄ένα τραπέζι τριζόνι, μελανοδοχείο, πέννα από τις παλιές, στράτσιο, όνομα επίθετο παρακαλώ, ημερομηνία γέννησης, αν δεν ξέρετε να βάλετε υπογραφή δώστε μου τον αντίχειρα, μάλιστα, το βουτούμε λίγο στο μελάνι, σιγά, προσεκτικά, εδώ το αποτύπωμα, μπράααβο, ευχαριστώ, φέρατε και φωτογραφία βλέπω αλλά πολύ μαυριδερή κύριε, διαλέξατε φωτογράφο!!! Του είπατε πως είναι για ταυτότητα; Ας είναι, μάλιστα, την κολλώ εδώ, αν σας συλλάβουν όμως γιατί δεν μοιάζετε με τη φωτογραφία, εγώ δεν φταίω, οι εγγλέζοι είχαν αρχίσει τότε συλλήψεις μελών της εοκα.

Ιωσήφ, γρήγορα σε παρακαλώ, οι πόνοι, ευτυχώς ήταν πιο πάνω ο στάβλος, λίγο πριν τα κύρια δωμάτια του παππού, Να ’μουν του στάβλου εν’ άχυρο, ένα φτωχό κομμάτι, την ώρα π’ άνοιγε ο Χριστός στον ήλιο του το μάτι! Να ιδώ την πρώτη του ματιά και το χαμόγελο του το στέμμα των ακτίνων του γύρω στο μέτωπο του,  η γιαγιά είχε πυρώσει το φούρνο, το αχερωνάρι γεμάτο, έφτιαξαν ένα ωραίο κρεβατάκι σε μια γωνιά, σε μια φάτνη, αυτά έχουμε μ’ αυτά θα περάσουμε, το εύτακτα, ο παππούς έπρεπε να πάει στην εκκλησιά, άρχισε να ψέλνει, άστρον ήδη ανατέταλκε, η υπόθεση όμως ήταν προδομένη, ήταν κι η νύχτα λαμπερή, άστρο λαμπρό τους οδηγεί, οι εγγλέζοι περικύκλωσαν το σπίτι, παραδοθείτε, ο Ιωσήφ βάζει τη Μαρία στο γαϊδουράκι, και ξεκίνησε για το Δίκωμο.

                                                 

Τρίτη 17 Δεκεμβρίου 2019

συνέδριο διευθυντών σχολείων


ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΔΙΕΥΘΥΝΤΩΝ ΣΧΟΛΕΙΩΝ



Έψαχνα σήμερα να βρω τι γράφει ο Φιλελεύθερος για τη συγκέντρωση διευθυντών σχολείων στο Λήδρα Πάλας, γιατί τη νύχτα στις ειδήσεις άκουσα τον Μουσταφά Ακιντζί να μιλά για ισότητα, και σκεφτόμουν πως ο άνθρωπος ζει στον πλανήτη του, πώς να είμαστε ίσοι αφού αυτός κι οι δικοί του έχουν περισσότερα δικαιώματα από τους Έλληνες της Κύπρου, μας πήραν τα σπίτια και τις περιουσίες, ανάσκαψαν τους τάφους των γονιών μας, χτίζουν σε ξένες περιουσίες, εκμεταλλεύονται διπλάσια γη από όση μπορεί να τους αναλογούσε (τριπλάσια για την ακρίβεια) κατακρατούν το 70% των παραλιών, κι ο άνθρωπος μιλά για ισότητα, ζητώντας και απαιτώντας κι άλλα κι άλλα, ενώ εμείς καταντήσαμε οι φτωχοί συγγενείς στο βασίλειο της Δανιμαρκίας.

Τουλάχιστον ο Φιλελεύθερος βάζει τίτλο, «Οι διευθυντές να διδάξουν την ελευθερία στα παιδιά» οπότε εκπλήσσεται ο αναγνώστης, μα ακούστηκε η λέξη ελευθερία σε δικοινοτική σύναξη; Εκεί μόνο η ειρηνούλα πάσχει το κατακαημένο. Ωσάν φιλοπόλεμοι που είμαστε, να είμαστε και ετοιμοπόλεμοι και να μας συγκρατούν διά της βίας, μην επιτεθούμε να ελευθερώσουμε τα σκλαβωμένα εδάφη μας!  

«Μετασχηματιστική ηγεσία για την ειρήνη», έτσι ονόμασαν το συνέδριο, κάτι ακαταλαβίστικα μετασχηματιστικά, ευτυχώς  από καιρό αποχαιρετήσαμε, μην καταλήξουμε κι εμείς μετασχηματιστές και μας βγει το μάτι.



Υπάρχει, λέει η είδηση,  δικοινοτικό εκπαιδευτικό  πρόγραμμα «Imagine». Φαντάσου, μια μέρα οι ελληνοκύπριοι να φορτώσουν τα μπογαλάκια τους και να επιστρέψουν στα χωριά τους από τα οποία εκδιώχτηκαν διά της βίας. Φαντάσου να ανοικοδομηθούν οι εκκλησιές, να επιστρέψουν οι κλέφτες τις άγιες εικόνες στις θέσεις τους. Φαντάσου να βρεθούν τα ίχνη των αγνοουμένων και να ταφούν με τις δέουσες τιμές. Φαντάσου να ελευθερωθεί η Κύπρος από την τουρκική μέγγενη και να ξαναζήσουν οι άνθρωποι στον τόπο τους ελεύθεροι.

Αντί όμως τούτων, «Στόχος του συνεδρίου, σύμφωνα με την Τεχνική Επιτροπή, είναι να διερευνηθεί ο ρόλος του σχολικού ηγέτη στην προώθηση της ειρηνικής συμβίωσης, της διαπολιτισμικής εκπαίδευσης, της εκπαίδευσης για τα ανθρώπινα δικαιώματα.»

Μα μιλούν ακόμα για ανθρώπινα δικαιώματα; Όλων των άλλων εκτός των δικών μας; Ευχαριστούμε που μας κατατάξατε όχι στους ανθρώπους, όχι στα ζώα, όχι στα φυτά και στους μικροοργανισμούς, κι αυτά ακόμα έχουν τους Συνδέσμους Προστασίας των. Ανθρώπινα δικαιώματα για το σπάνιο είδος του Έλληνα Κυπρίου, που εθελοτυφλεί, που υποκύπτει, που υπομένει την κοροϊδία, που ανέχεται να τον ραντίζουν ζωμό κουτόχορτου, δεν υπάρχουν; Έχουμε εξαϋλωθεί; Έχουμε εξαφανιστεί; Είναι δυνατόν να υπάρχει εκπαίδευση για την ειρηνική συμβίωση, χωρίς δικαιοσύνη και προπάντων ελευθερία;  Βάλτε σε όλα πρώτη την ελευθερία, και τότε τα άλλα όλα ακολουθούν.

Δυστυχώς, οι παλαίμαχοι, χάσαμε την ευκαιρία να μας καλέσουν και να τους πούμε ένα ωραίο ΟΧΙ.

Στέλιος Παπαντωνίου

Κυριακή 15 Δεκεμβρίου 2019

Ευτυχώς, Μάτση μου, πέθανες νωρίς.


Ευτυχώς, Μάτση μου, πέθανες νωρίς!

Άκου να πάει ο ίδιος ο κυβερνήτης, κοτζάμ στρατάρχης Τζων Χάρτινγκ στις φυλακές να τον συναντήσει, να του προσφέρει παρακαλώ μισό εκατομμύριο λίρες κι αυτός, ο Κυριάκος Μάτσης με το νάμιν, να του απαντήσει «ου περί χρημάτων των αγώνα ποιούμεθα αλλά περί αρετής», του το μετέφρασαν του κυβερνήτη, ίσως όμως τα αρχαία ελληνικά να δυσκολεύουν σήμερα τον όποιον αποφασίζει να καταφεύγει στα κατεχόμενα γιατί δεν τον φτάνει η σύνταξη, να παίρνει από δω τη σύνταξη και να την τρώει στα κατεχόμενα, δικά μας σπίτια δικές μας περιουσίες, αλλά η από τα βάθη της το ιστορίας της τουρκιάς  κλεπτομανία και αδηφαγία, τους οδήγησε και στη μισή Κύπρο, και στη θάλασσα τώρα στην ΑΟΖ και στον αέρα με τα αεροπλανάκια από το Λευκόνοικο, αλλά του ενός δεν του αρέσει η σύνταξη, του άλλου ήταν απόφαση να χτίσει στα κατεχόμενα, του άλλου δεν του γουστάρει  η τιμή της βενζίνης εδώ- τους κλέφτες, να τους δείξω εγώ! -  του άλλου του δίνει τα φάρμακα το γεσυ αλλά ένα δυο που δεν περιλαμβάνονται, τροχάδην στον τουρκομαχαλλά για φάρμακα -μα είναι πράματα αυτά;  δικαιολογείται. Κι ο Μάτσης μισό εκατομμύριο, «ου περί χρημάτων αλλά περί αρετής». Γράφεις για αξιοπρέπεια και σε κοιτούν με το μισό, μα πού ζεις κύριε- χρόνια τώρα το άκουες - και θες να πεις κι εσύ, «ζω σ΄ένα μισοκατεχόμενο τόπο, κι αν αυτό δεν με ενδιαφέρει, τι κάνει ο καθένας εις βάρος του, το άλλο δεν με ενδιαφέρει, δεν είμαι κρατικός υπάλληλος ας αναλάβουν άλλοι, τότε τι πολίτης είμαι και τι έχω να παραδώσω στα παιδιά και στα εγγόνια μου; Και πώς ζω αξιοπρεπώς σ’ αυτό τον τόπο;

Άντε, δάσκαλε, σιώπα!

ΑΝΤΡΕΑΣ ΜΑΝΩΛΗΣ ΑΥΤΟΠΤΗΣ ΜΑΡΤΥΡΑΣ


Στέλιος Παπαντωνίου

ΑΝΤΡΕΑΣ ΜΑΝΩΛΗΣ. ΑΥΤΟΠΤΗΣ ΜΑΡΤΥΡΑΣ

Το λεύκωμα φωτογραφιών του Αντρέα Μανώλη που παρουσιάζουμε σήμερα οφείλεται και πάλι σε σύλληψη της ιδέας από τον κ Στέλιο Γεωργαλλίδη, Διευθυντή της Κεντρικής Ασφαλιστικής που χρηματοδοτεί την έκδοση σειράς πλέον Λευκωμάτων.

Τα Λευκώματα της Κεντρικής Ασφαλιστικeasής διασώζουν πολιτισμικές, κοινωνικές, θρησκευτικές και ιστορικές διαστάσεις του βίου μας

που έχουν ρίζες στο παρελθόν, συνεχίζονται ζωντανά στο παρόν

και πιστεύουμε πως ανανεωμένες θα τις βιώνουν οι συμπατριώτες μας και στο μέλλον.



Η απόφαση της έκδοσης λευκώματος με φωτογραφίες του Αντρέα Μανώλη είναι απόδειξη και της αξίας και της αναγνώρισης του  χαρακτηριστικότερου φωτορεπόρτερ στην Κύπρο του καιρού μας.

Ο Αντρέας Μανώλης είναι γνωστός σε όλους μας, αεικίνητος, πάντα με τη φωτογραφική στο χέρι. Αποτύπωσε ως τώρα χιλιάδες στιγμές της πολιτικής και παντοίας ζωής, ευσυγκίνητος, ευαίσθητος, αθανατίζει το χώρο και το χρόνο, παραστάτης της μνήμης, ένας άλλος ιστορικός, που καταγράφει φωτογραφικά τη σύγχρονη ιστορία.



«Αυτόπτης μάρτυρας»: Ιδίοις όμμασιν είδε και επιβεβαιώνει τα γεγονότα και αποτυπωθέντα πια στο χαρτί. Το «αυτόπτης» μπορεί να είναι λίγο. Ο Μανώλης δεν εργάζεται με τα μάτια μόνο και με την επέκτασή τους, τη  φωτογραφική. Σύγκορμος και συγκλονισμένος μετέχει στα συμβαίνοντα. Γι’ αυτό και το μάρτυρας. Συμπάσχει με όλους τους παθόντες του κόσμου μας και δίνει μαρτυρία για τη σύγχρονή μας Ιστορία, χωρίς να τον παραπλανούν οι όποιες σειρήνες που μηχανεύτηκαν άλλοι, για να χτυπούν συνεχώς το καράβι μας στα βράχια, ίσως ξεχάσουμε. Ο Μανώλης στη στιγμή της φωτογράφησης είναι ολόκληρος παρών και αντί ηλεκτρονικής διαφύλαξης των φωτογραφιών του τις έχει εγγράψει σε κάθε του κύτταρο, γι’ αυτό μπορεί με πόνο και άκρα ευαισθησία να μαρτυρεί.

Οι φωτογραφίες του Αντρέα Μανώλη μιλούν, αφηγούνται, κεντρίζουν τη μνήμη, τη σκέψη, το συναίσθημα, και ιδιαίτερα την θλίψη και τον πόνο, το θυμό και την αγανάκτηση. Ανατροπές τραγικές στη ζωή των ανθρώπων της Κύπρου, από το 1974 και εξής, αποτυπώθηκαν μια για πάντα στο φακό του και διασώζονται πια στο Λεύκωμα, άριστο μνημείο της Ιστορίας, που μπορεί να χρησιμοποιηθεί και στην πολιτική και στην εκπαίδευση, για να έρθουν οι νέοι σε επαφή με γεγονότα που δεν έζησαν και οι παλαιότεροι να αναθερμάνουν τη μνήμη.

Οι ασπρόμαυρες φωτογραφίες με τις διαβαθμίσεις του μαύρου τις φωτοσκιάσεις, την έντονη λεπτομέρεια, τις τοποθετήσεις προσώπων και πραγμάτων, οι έγχρωμες με την ατμόσφαιρα, ένας πίνακας καλλιτέχνη, που αποτυπώνει τη στιγμή, που μπορούμε να μελετούμε ύστερα από χρόνια, και να αναμιμνησκόμαστε και να σκεφτόμαστε.  Το όλο Λεύκωμα είναι ένα ηφαίστειο πόνου που θα περιζώσει όποιον το μελετήσει και μια πηγή ιστορίας με σφραγίδα τη Μνημοσύνη και την Αλήθεια.

Πρέπει να ομολογήσουμε όμως πως χωρίς την τέχνη, το ταλέντο, τον επαγγελματισμό και την αγάπη στη δουλειά του Πέτρου Παπαπέτρου και της γυναίκας του Αυγής δεν θα κατόρθωναν μόνες, ασύνδετες οι φωτογραφίες να δώσουν το νόημα, να μιλήσουν,  γιατί έχουν ανάγκη τη σύνθεσή τους και τον σκηνοθέτη, το αρτεσιανό της έμπνευσης του Πέτρου και της ορθής προβολής τους.  Κι έτσι οι φωτογραφίες ανοίγουν το στόμα, οι στιγμές γεμίζουν, κι οι ίδιοι οι πρωταγωνιστές, όσοι ζουν, γυρίζουν τον καιρό ανάποδα.

Από τον τεράστιο πλούτο φωτογραφιών έπρεπε να γίνει επιλογή, να αποτελέσει το Λεύκωμα ένα αφήγημα, να αποκτήσει νοητική γραμμή, νόημα, σκοπό και στόχο.

Όσοι μετείχαμε στην έκδοση είχαμε συμφωνήσει πως το λεύκωμα αυτό θα προβάλλει την αδικία που έχει υποστεί ο λαός κι ο τόπος μας από την τουρκική εισβολή του 1974, που βρήκε τον Αντρέα Μανώλη φαντάρο.

Άρα χρονικά όρια τίθενται η εποχή που μπήκε ο Μανώλης στο επάγγελμα ως σήμερα, και τοπικά, ενώ υπήρξαν γεγονότα που κάλυψε με το φακό του, παγκόσμιου ενδιαφέροντος, στο εξωτερικό, τα παραλείψαμε, για να επικεντρωθούμε στο Κυπριακό που μας καίει.

Η ταπεινότητά του δεν επέτρεψε να αφιερωθεί καμιά σελίδα σε προσωπικές του στιγμές- και μεταξύ μας- εδώ είχαμε πρόβλημα για τη δική του φωτογραφία,  που απαραίτητα έπρεπε να υπάρχει στο Λεύκωμα. Η ταπεινοφροσύνη του δεν έχει όρια.

Ύστερα από πολύ προβληματισμό και αλλεπάλληλες αλλαγές στο περιεχόμενο και στη δομή του Λευκώματος, καταλήξαμε στις εξής ενότητες του έργου:

Εισαγωγικά σημειώματα. Σ’ αυτά αναφερόμαστε γενικά στο περιεχόμενο, στο χώρο και στο χρόνο, στα σημαδιακά γεγονότα και στη συναισθηματική φόρτιση που οι φωτογραφίες κεντρίζουν.

Α΄ενότητα. Αγνοούμενοι-ένα από τα πιο τραγικά κεφάλαια της σύγχρονης ιστορίας μας. Εκταφές στο νεκροταφείο, σε πεδία μαχών, στρατιώτες της ΕΛΔΥΚ, του μεταγωγικού Νοράτλας, αποκαλύψεις εγκλημάτων, δεύτερη ταφή, γονιοί πεσμένοι στους τάφους των παιδιών τους, κηδείες και κηδείες, που συνεχίζονται ως σήμερα.

Η Β΄ενότητα, Πρόσφυγες- Εγκλωβισμένοι. Αναβιώνει κανείς διωγμούς από την πατρώα γη, την απορία μπροστά στο άγνωστο και τη ζωή των ελάχιστων εγκλωβισμένων- η ζωντανή μαρτυρία των παθών των εγκλωβισμένων συμπατριωτών μας και των μνημείων του πολιτισμού

Γ΄ενότητα, Κατεχόμενα- η σημαία στον Πενταδάκτυλο, το άγριο ποδοβολητό των βαρβάρων, ξένοι σε ξένη γη οι έποικοι, ο ένας ηγέτης των Τουρκοκυπρίων διαδέχεται τον άλλο κατά τις εντολές της Υψηλής Πύλης- συλλαλητήρια εναντίον της Κατοχής, η Αμμόχωστος, η καταστροφή της πολιτισμικής μας κληρονομιάς, η ασέβεια στους νεκρούς μας και στα μεγάλα έργα τέχνης.  Το άνοιγμα των οδοφραγμάτων, η περιπέτεια, επίσκεψη στο σπίτι σου, ξένος στον τόπο σου. Η νεκρή ζώνη μοιράζει τη γη μας, το μαύρο της θλίψης και του θανάτου ενός πολιτισμού, μιας ιστορίας, μιας ζωής. Το αεροδρόμιο της Λευκωσίας στις αράχνες.

Δ΄ενότητα, Αντικατοχικές Πορείες και η Πορεία μας – ο ενθουσιασμός και των μοτοσυκλετιστών, και των γυναικών, των κατοίκων χωριών και κωμοπόλεων που δεν ξεχνούν και αγωνίζονται για επιστροφή και η Πορεία μας: η διαδοχή των Προέδρων, η άρνηση της πλειονότητας να αποδεχτεί το σχέδιο Ανάν,  και η ένταξή μας στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Το έργο αρχίζει έτσι με το δράμα των αγνοουμένων και τελειώνει με την ελπιδοφόρα ένταξή μας στην Ευρωπαϊκή Ένωση, αφήνοντας παράθυρο ανοιχτό στην πίστη και στην ελπίδα πως αύριο όλα θα πάνε καλύτερα.

Τέλος. Ευχαριστίες οφείλονται στην Κεντρική Ασφαλιστική,  στον κύριο Στέλιο Γεωργαλλίδη, στις κυρίες Κυπρούλα Παπέττα και Χρυσούλα Αργυρίδη, στους μεταφραστές Αντρέα Παπαπέτρου και Βιτάλι Ζαϊκόβσκυ, στον Κώστα Βενιζέλο στους καλλιτεχνικούς εργάτες και επόπτες του έργου, ιδιαίτερα στον αγαπητό Πέτρο και στην Αυγή, για τη συνεργασία.

Χωρίς όμως Αντρέα Μανώλη και τη φωτογραφική του το λεύκωμα δεν θα υπήρχε…  

Ευχαριστούμε όλους σας που παρευρίσκεστε στην παρουσίαση


Τρίτη 26 Νοεμβρίου 2019

τι Βερολίνο τι Λευκωσία


Τι Βερολίνο τι Λευκωσία

Και στο Βερολίνο ζουν καλά, κι εμείς δεν μπορούμε να πούμε πως ζούμε ή ζήσαμε ή θα ζήσουμε καλύτερα, έστω κι αν δεν έχουμε μια πύλη του Βραδεμβούργου, μα τρεις, μια της Πάφου, μια της Αμμοχώστου και μια της Κερύνειας, αυτή της Κερύνειας βρίσκεται στην τουρκοκρατούμενη πλευρά της Λευκωσίας, όπως τον Χίτλερ τότε, με τους ναζιστές του, 30 Ιανουαρίου του 1933, κατέστρεψε την εβραϊκή κοινότητα του Βερολίνου, με 170.000 άτομα, εμάς ήταν 1956, ο άγιος Λουκάς, μικρή ελληνική χριστιανική ενορία, δέχτηκε τα πρώτα πλήγματα, το σχέδιο ήταν να αρχίσουν οι Μουσουλμάνοι Τούρκοι να συγκεντρώνονται στο δικό τους τμήμα της Λευκωσίας, να αρχίσει η διχοτόμηση, «για τακσίμ για ολούμ», αυτό ήταν το σύνθημα, κι εμείς σφαζόμασταν για την Ελένη τόσα χρόνια,  μέχρι που το 1963 ξανάρθαν οι Εγγλέζοι, όπως στο έργο «οι Γερμανοί ξανάρχονται», τράβηξαν με το πράσινο μολύβι τους μια γραμμή, χώρισαν τη Λευκωσία με συρματόπλεγμα, πολλές ελληνικές περιοχές βρέθηκαν στα τούρκικα, γκρεμισμένα σπίτια μέσα στο σκοτάδι έτσι είν’  η ζωή μας μεσημέρι βράδυ,  μέσα στο σχέδιο κι οι εγγλέζοι  από παλιά, ακόμα και γεννήτορές του μπορεί να τους πει κανείς, κι έτσι αποκτήσαμε και την πράσινη γραμμή, πράσινο το χρώμα της ελπίδας, μόνο που από το 1974 έγινε μαύρη κατάμαυρη, νεκρή ζώνη, η μόνη εναπομείνασα διχοτομημένη πρωτεύουσα στην Ευρώπη, να έχουμε να λέμε, έχουμε τα πρωτεία!

Και πήγαν στο Βερολίνο τα παιδιά, να τους καλεί ο Αντώνιος, φωτογραφία, αθανατίσατε σκηνήν,  στο φόντο η πύλη του Βραδεμβούργου, γιατί δεν έρχεσαι εδώ, Αντώνιε παιδί μου, να σου μιλήσουμε για πύλες, να φωτογραφηθείς, να ευχαριστηθεί πύλες το στομάχι σου!!! Και περιμένουμε λύση, όλα για το θεαθήναι με φόντο την πύλη.

Το 1989, η λαϊκή πίεση από τους κατοίκους της Ανατολικής Γερμανίας οδήγησε στις ταραχές και την σταδιακή κατεδάφιση του τείχους του Βερολίνου, στις 3 Οκτωβρίου του 1990,  οι δύο Γερμανίες ενώθηκαν ως Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γερμανίας, εμείς περιμένουμε τη διζωνική δικοινοτική ομοσπονδία, (ΔΔΟ) μόνο μερικοί ξέρουν τι σημαίνει μα δεν μας το λεν ευθέως, παρουσιάζονται από τηλεοράσεως ως οι μόνοι ειδήμονες, άλλα λεν άλλα κρύβουν, τα περισσότερα, κι αυτό είναι το χείριστο και κάκιστο. Αφού έχετε τα κότσια, πείτε ευθέως και ειλικρινά στο λαό για ποια λύση μιλάτε, αλλά βέρα ελληνικά και ξάστερα, όχι μεσοβερολινέζικα!


Τρίτη 19 Νοεμβρίου 2019

Το σαρανταήμερό μας του Παπαδιαμάντη


Στέλιος Παπαντωνίου

Το σαρανταήμερό μας του Παπαδιαμάντη

Παππούλη, του λέω, δεν είσαι συ για να ψάχνω να βρίσκω ηθογραφικά στοιχεία στο έργο σου, μια απέραντη αγκαλιά, μια άδολη αγάπη στο συνάνθρωπο, κι οι παπάδες σου ιερά πρόσωπα, κι οι ψαλτάδες, τέτοιες μέρες νηστείας, σαραντάημερο, ζήσαμε τα σαρανταλείτουργα στη γειτονιά τ’ άη Κασσιανού, όποια οικογένεια ήθελε να μνημονεύονται τα πεθαμένα της έδινε ένα χαρτάκι στον παπά, κι αυτός, πέντε η ώρα το πρωί, στο φούρνο του Πιτζιολή, λίγα μέτρα μακριά από την εκκλησιά, φρέσκο ψωμί ολόζεστο ν’ αχνίζει, μνημόνευε ο παπαΚωνσταντίνος στην αγία πρόθεση, κερματίζαμε το ψωμί, σαν μερίδα της Κυριακής, ένα λόγχισμα στο κέντρο, γεμίζαμε άσπρα σακούλια καθαρά, κι αρχίζαμε τη διανομή στα σπίτια, «την μερίδα σας», αλησμόνητες μυρουδιές της πρωίας μέσα στα σπίτια, στενές φτωχικές κάμαρες νοικιασμένες, τα χνώτα των ενοίκων, η καπήρα στο πύραυνο, τσάι γλυκάνισσο.

Άλλα είχες εσύ, παπαδοπαίδι, άλλα έζησες στη Σκιάθο, στη «Συντέκνισσα», η φιλανθρωπία του ιερέα, η αυτοθυσία, μέσα στα χιόνια και στις βροχές, με τους βοσκούς στις μάντρες στο βουνό να περιμένουν την αγία παλάμη της εκκλησίας, το βάφτισμα, την ταφή, και τα έθιμα της εποχής, σαραντάημερο, να προσφέρουν τον άρτο ή το αλεύρι οι γυναίκες, για τον παπά και την παπαδιά, για τη μνήμη των τεθνεώτων, σε μια εποχή που « ὁ παρείσακτος νεωτερισμὸς ἀκόμη δὲν εἶχε ποδάρια διὰ ν᾽ ἀναρριχηθῇ, ὠνόμαζε τὸ πιᾶτο πινάκι, τὴν σουπιέρα λοπάδα, τὸ μπαρμπούνι τριγλί, τὸ τσεκούρι ἀξινάρι, τὴν πουλάδα νοσσίδα, καὶ τὴν κουμπάρα, εἰς τὴν ὁποίαν ὡμίλει, τὴν προσηγόρευε “συντέκνισσα”» .

«Ἦτον σαρανταήμερον, παραμοναὶ τῶν Χριστουγέννων, καί, κατὰ τὸ ἔθος, ἡ μυσταγωγία ἐτελεῖτο καθημερινῶς εἰς τοὺς ναούς» έτσι και σε μας, ο παπάΚωστας από τη Φασούλα της Λεμεσού, καθημερινά λειτουργούσε μόνος και μετά μόνου, στο τέλος θα έπαιρνε την αμοιβή, την ημέρα των Φώτων πηγαίναμε μαζί στα σπίτια που μνημόνευε, τι λουκούμια, τι κεραστικά στο ράσο, και στη λεκάνη του αγιασμού μπακίρες, τα νομίσματα της εποχής.

Εσύ άλλα έζησες, Αλεξανδρή μου,  ” Ὅλ᾽ αἱ ἐνορίτισσαι τοῦ παπα-Βαγγέλη τοῦ ἐκουβαλοῦσαν στὸ σπίτι τὰ συνήθη «βλογούδια». Ἦσαν δὲ ταῦτα ψωμάκια ἐνσφράγιστα μὲ τὸ σημεῖον τοῦ Σταυροῦ, προσφερόμενα κατ᾽ οἶκον εἰς τοὺς ἱερεῖς διὰ τὰς ψυχὰς τῶν τεθνεώτων, κατὰ τὴν διάρκειαν τῆς Τεσσαρακοστῆς. Πολλαὶ ἐνορίτισσαι, ἀντὶ νὰ φέρουν ψωμάκια, ἔφερον ἕνα σακκούλι ἀλεύρι, καὶ τοῦτο ἐπροτιμοῦσαν ἐν γένει οἱ παπαδιές. Ὄχι διότι θὰ ἐπεθυμοῦσαν νὰ «μβαίνουν σὲ κόπο», νὰ ζυμώνουν, ἀλλὰ διότι τὰ βλογούδια ποτὲ δὲν ἐφτουροῦσαν, κ᾽ ἐμοιράζοντο συνήθως εἰς τὰ πτωχὰ καὶ τὰ ξυπόλυτα τῆς γειτονιᾶς, ὅπως καὶ τὰ κόλλυβα.» (Αλ. Παπαδιαμάντη, Η Συντέκνισσα)

Είναι δυνατόν ποτέ να παύσουμε να μνημονεύουμε Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη, τώρα μάλιστα που μας βρίσκει το κακό, αδελφοί;






Δευτέρα 18 Νοεμβρίου 2019

η αλλαγή της σημασίας των λέξεων


Στέλιος Παπαντωνίου

Η αλλαγή της σημασίας των λέξεων

Την πιο επιτυχημένη έκφραση του φαινομένου της αλλαγής της σημασίας των λέξεων έδωσε ο Θουκυδίδης στο τρίτο βιβλίο του όταν γράφει «Και την ειωθυίαν αξίωσιν των ονομάτων ες τα έργα αντήλλαξαν τη δικαιώσει», δηλαδή «Ακόμα και την καθιερωμένη σημασία των λέξεων για τις ανθρώπινες πράξεις την άλλαξαν για να δικαιολογούν τις πράξεις τους».   Είναι ένα φαινόμενο που ζούμε αλλά και που αποτελεί αφορμή παρεξήγησης, αν δεν ξέρουμε την ιστορία μιας λέξης, ιδιαίτερα αυτών των σημαντικών, Έλλην, Ελλάς.

Όπως λέει ο Θουκυδίδης πάλιν, «… πρὸ γὰρ τῶν Τρωικῶν οὐδὲν φαίνεται πρότερον κοινῇ ἐργασαμένη ἡ Ἑλλάς· δοκεῖ δέ μοι, οὐδὲ τοὔνομα τοῦτο ξύμπασά πω εἶχεν…» Από κοινού πριν από τα Τρωικά δεν φαίνεται να έκαμε τίποτε η Ελλάδα, και μου φαίνεται πως ούτε το όνομα αυτό είχε όλη η χώρα. Το όνομα Έλληνες στα ομηρικά χρόνια είχαν οι του Αχιλλέα, από την περιοχή της Φθίας, Φθιώτιδας.

Κατά τη διάρκεια της Ιστορίας ο γεωγραφικός χώρος που ονομάζεται Ελλάς αλλάζει. Κατά τα χριστιανικά χρόνια η λέξη Έλλην σημαίνει περισσότερο τον ειδωλολάτρη παρά τον εξ Ελλάδος. Για παράδειγμα ο Σωκράτης ο σχολαστικός, στην Εκκλησιαστική Ιστορία γράφει για τον ρητοροδιδάσκαλο Λιβάνιο «Λιβάνιος, Ἕλλην τὴν θρησκείαν ἐτύγχανεν ὤν·» ‘Ελληνας ως προς τη θρησκεία. Και για τον ύπαρχο της Κωνσταντινουπόλεως « ᾧ ὄνομα ἦν
Ὀπτάτος, Ἕλλην τὴν θρησκείαν ὑπάρχων»   Και σε άλλα κείμενα άλλων συγγραφέων «Καὶ  σὺ τί κοινὸν ἔχεις πρὸς Χριστιανοὺς, Ἕλλην ὤν» όπου Έλλην και χριστιανός είναι αντίθετες έννοιες. «Ἦν δὲ ὁ πατὴρ αὐτῶν Ἕλλην, ἄσωτος, θυσίας ἐπιτελῶν τοῖς εἰδώλοις.» και ξεκάθαρα και αναλυτικότερα τώρα, ο Έλλην θυσιάζει στα είδωλα.

Ο ιερός Χρυσόστομος γράφει «Τίς  ταῦτά φησιν; ὁ Ἕλλην ἢ ὁ Χριστιανός;» Ποιος τα λέει αυτά, ο Έλλην ή ο χριστιανός. Και πάλι ολοκάθαρη η αντίθεση και η σημασία της λέξης. Ακόμα σε άλλο κείμενό του γράφει: Τώρα που πληθύνθηκαν οι χριστιανοί και έχουν κατακλύσει τον κόσμο,  ποιος θα μείνει Έλληνας; «Εἰ γὰρ τότε, ὅτε οὐδεὶς ἦν πιστὸς, ἀλλὰ τρισχίλιοι καὶ πεντακισχίλιοι μόνον· ὅτε πάντες οἱ τῆς οἰκουμένης ἦσαν ἐχθροί· ὅτε οὐδαμόθεν προσεδόκων παραμυθίαν, οὕτω δὴ κατετόλμησαν τοῦ πράγματος· πόσῳ μᾶλλον νῦν τοῦτο ἂν ἐγένετο, ἔνθα τῇ τοῦ Θεοῦ χάριτι πανταχοῦ τῆς οἰκουμένης πιστοί; τίς δ’ ἂν ἔμενεν Ἕλλην λοιπόν; » Το καλύτερο όμως, «Οὐδεὶς ἂν ἦν Ἕλλην, εἰ ἡμεῖς ἦμεν Χριστιανοὶ, ὡς δεῖ·» Κανένας δεν θα ήταν Έλληνας αν εμείς ήμαστε Χριστιανοί όπως πρέπει, όπου και πάλιν η λέξη Έλλην σημαίνει τον ειδωλολάτρη.

Μην ξεχνάμε όμως και την αγάπη των Τριών ιεραρχών στα ελληνικά γράμματα, τον Μεγάλο Βασίλειο με το έργο του «Προς τους νέους όπως αν εξ ελληνικών ωφελοίντο λόγων» και το ποίημα του Γρηγορίου του Θεολόγου «Ἑλλὰς ἐμὴ, νεότης τε φίλη, καὶ ὅσσα πέπασμαι,/   Καὶ δέμας, ὡς Χριστῷ εἴξατε προφρονέως!» (Ελλάδα μου και νιότη αγαπητή, κι όλα όσα απέκτησα και σώμα. Πόσο πρόθυμα δοθήκατε στον Χριστό.)

Η σημασία των λέξεων αλλάζει, τα ήθη, τα έθιμα, οι άνθρωποι, ο Χριστιανισμός παλεύει, και μένει, όχι αναλλοίωτος, αφού είναι ζωντανός οργανισμός, με την ταυτότητά του όμως και την ουσία του,  όσο κι αν έχει κονταροχτυπηθεί με την ειδωλολατρία, την αθεΐα, τις αιρέσεις. Και η Ελλάς το δρόμο της, προπάντων όμως με τα κείμενά της, μέσα στα οποία κρύβει τις μεγάλες αλήθειες και την ουσία της.

Κυριακή 17 Νοεμβρίου 2019

ΜΝΗΜΗ


ΜΝΗΜΗ

Στέλιος Παπαντωνίου

Ευλογημένη να είναι η μνήμη, με απαλλάσσει από την προσβολή να σταθώ μπροστά σε τουρκοκυπριακό φυλάκιο για να επιδείξω ταυτότητα ή διαβατήριο ώστε να μου επιτραπεί  να περιδιαβάσω στην ίδια την πατρίδα μου, στη Χώρα ιδιαίτερα, στη Λευκωσία των παιδικών μου χρόνων, με τα παλιά σπίτια και μαγαζιά, κολλημένα το ένα πλάι στο άλλο , σφιχταγκαλιασμένα όπως ο κόσμος της, άνθρωποι της δουλειάς, τίμιοι, ανοιχτόκαρδοι, σε προσκαλούσαν στο σπίτι ή στο μαγαζί, νερό κρύο, καφεδάκι. Κι οι μυρουδιές της, μια άλλης εποχής, ανατολή πραγματική, με τα μεγάλα καταστήματα, μερικά προσφύγων μικρασιατών, με τα τσουβάλια το γλυκάνισο, το κύμινο, κι ο σουβλιτζής στη γωνιά, σουβλάκια συκωτάκια, μέσα στο πολυποίκιλο των φωνών, Έλληνες, Τούρκοι, Αρμένιοι, Μαρωνίτες, Λατίνοι, ένας κόσμος εξωτερικά ομοιόμορφος, με τις διαφορές του σεβαστός.

Κι ήρθαν χρόνοι δίσεχτοι, λέει και το τραγούδι, για μας τους Έλληνες ήταν ο καιρός της άνοιξης, κοντά η 25 Μαρτίου, ήταν 1 Απριλίου του 1955, αρχίζει ο αγώνας της ΕΟΚΑ και με τα χρόνια διαπιστώναμε κι επιβεβαιώναμε τη μεγάλη αλήθεια, πως ο άνθρωπος είναι ελεύθερος μόνο όταν αγωνίζεται για την ελευθερία. Γιατί αργότερα είδαμε πως, όταν την αποκτήσαμε, πολλά χάσαμε και πολλήν  χάσαμε, γιατί η προσπάθεια εκμετάλλευσης του αγώνα δεν είχε πια όρια, με τους ανταγωνισμούς και τη θεσιθηρία. Όσοι πέθαναν νωρίς ήταν κατά τη γνώμη μας ευτυχισμένοι, μακαρισμένοι, στον ανθό της νιότης τους, ήρωες της ελευθερίας, συμπύκνωσαν σε μια στιγμή το παν, που είχαν αποθηκευμένο στην καρδιά, στο νου και στη θέληση, και τώρα πορεύονται δοξασμένοι.

Στο μεταξύ οι Εγγλέζοι είχαν το σχέδιό τους σε συνεργασία με τους Τούρκους, να διχοτομήσουν τον τόπο, τα σχέδια των Τούρκων από τη δεκαετία του πενήντα, τίθενται σταδιακά σε εφαρμογή, με πρώτες επιθέσεις στην ενορία του αγίου Λουκά το 1956, καίνε την εκκλησιά και κάμποσα σπίτια, να διώχνουν με τη βία τους λίγους ρωμιούς που ήταν εκεί, κι ύστερα από το 1958 εναντίον της γειτονιάς μου, του αγίου Κασσιανού, δρομάκι το δρομάκι έτρωγαν και απωθούσαν τους δικούς μας, οι Εγγλέζοι πάντα στη μέση να παίζουν τους διαιτητές και να τραβούν τη γραμμή με τα συρματοπλέγματα, να διχοτομούν τη Λευκωσία πρώτα, εις βάρος μας πάντα. Το 1963 αρχίζει μεγάλο κακό, χριστούγεννα, όσοι ήμασταν φοιτητές στην Αθήνα κατεβήκαμε με το βαπόρι να βοηθήσουμε κατά δύναμη, περασμένοι ένα χέρι στρατιωτικό από το στρατόπεδο στη Χαλκίδα, άκρα μυστικότητα. Στήνεται η Εθνική Φρουρά, οχυρώνονται τα επίφοβα για απόβαση παράλια, ενθουσιασμός και αυτοθυσία, αίσθημα σιγουριάς.

Ώσπου ήρθε η χούντα των συνταγματαρχών το 1967, απέσυρε από την Κύπρο τη μεραρχία που αποτελούσε θώρακα, ακολουθεί το πραξικόπημα εναντίον του Μακαρίου της 15ης Ιουλίου 1974 κι η εισβολή των Τούρκων, 20 Ιούλη. Η μισή σχεδόν Κύπρος στα χέρια των Τούρκων, οχυρώνονται, οργανώνονται, εκμεταλλεύονται κάθε τι δικό μας, χαίρονται την κλεψιά τους, θρηνούμε τέκνα και γονιούς ακόμα άταφους, αγνοούμενους.

Η μνήμη όπου και να την αγγίξεις πονεί, κάτι ήξερε ο Σεφέρης, κάτι μαθαίνουμε πια καθημερινά εδώ, βλέποντας στον Πενταδάχτυλο τούρκικα μπαϊράκια να κοκκινίζουν το βουνό, μέρα νύχτα να σου θυμίζουν την προδοσία, την κατοχή, τον κατειλημμένο παράδεισό σου, τα χρόνια και τα γεγονότα της ζωής, χιλιάδες στην ίδια θέση, ο Ονήσιλος μας χτυπά με το κρανίο στο χέρι να συνειδητοποιήσουμε το κακό που πάθαμε, που κάμαμε στην ελληνική μας ιστορία, στις χριστιανικές εκκλησιές μας, αφημένες στην ασέβεια του μωαμεθανού.

Στη γειτονιά μου έμεινε η εκκλησιά και καμιά δεκαριά σπίτια, ένας μαραζωμένος παράδεισος, αλλά εκεί τη βρίσκουμε την Κυριακή και τις γιορτές, στην εκκλησιά μας ξαναζούμε την παλιά νιότη, με τα μνημόσυνα των δικών μας, εκεί όλοι τους θυμόμαστε, με τις γιορτάρες μέρες όλο να λιγοστεύουμε αλλά δεν τα παραιτούμε, ήταν πάντα η εκκλησιά το κέντρο της ζωής της ενορίας μας, είναι και τώρα, για όσους μείναμε, μια τεράστια αγκαλιά και μια μυροβλύζουσα μνήμη.


Σάββατο 9 Νοεμβρίου 2019

η επανένωση της πατρίδας μας


Η επανένωση της πατρίδας μας

Του Στέλιου Παπαντωνίου

Τι εννοούν όσοι χρησιμοποιούν τον όρο «επανένωση της πατρίδας»; Πατρίδα είναι ο χώρος στον οποίο γεννηθήκαμε, μεγαλώσαμε, δεθήκαμε μαζί του γιατί ήταν το περιβάλλον μας, ως φύση και ως άνθρωποι, τα ήθη και έθιμα, οι κοινωνικοί δεσμοί. Κάθε τόπος και μια αγάπη, μια θύμηση, μια σφραγίδα στη μνήμη του καθενός.

Θα ενωθεί η Κύπρος γεωγραφικά με τη λύση που επιδιώκεται, με τη διζωνική, δικοινοτική ομοσπονδία (ΔΔΟ); Μα οι όροι «διζωνική», «δικοινοτική», αμέσως μας μεταφέρουν αλλού, απαιτούν μια ζώνη για τους Έλληνες και μια ζώνη για τους Τούρκους. Έλληνες αποκλείεται να επιστρέψουν πολλοί στα χώματά τους, στην πατρίδα τους, να ενωθούν με το φυσικό και κοινωνικό περιβάλλον που τους μεγάλωσε, το ίδιο ίσως και Τούρκοι. Η ίδια η διζωνική δικοινοτική ομοσπονδία, αφού απαιτεί καθαρότητα πληθυσμού σε κάθε ζώνη, δεν σημαίνει επανένωση της πατρίδας, αλλά συγκόλλημα δύο διαφορετικών ζωνών, πληθυσμών, με δική τους κυβέρνηση η κάθε ζώνη και πολλές άλλες απαιτήσεις.

Κατά τι διαφέρει δηλαδή από τη διχοτόμηση, αφού η ίδια η διζωνική είναι διχοτόμηση τόπου, και η δικοινοτική διχοτόμηση του κυπριακού λαού;

Το τελευταίο σχέδιο για τη λύση του κυπριακού, το σχέδιο Ανάν, απορρίφθηκε από την πλειονότητα των Ελλήνων της Κύπρου, γιατί ήταν άδικο εις βάρος των Ελλήνων, πράγμα που παραδέχτηκαν και Τούρκοι και Τουρκοκύπριοι, έστω κι αν παρακαλούσαν να το αποδεχτούν οι Έλληνες στην αδικία του, γιατί έβλεπαν οι ίδιοι τους κινδύνους αφανισμού που διέτρεχαν. Ανατρέχοντας κανείς σε εφημερίδες της εποχής θα το επιβεβαιώσει.

Η μόνη πολιτική παράταξη που μετά πάθους επιδιώκει τη διζωνική δικοινοτική είναι η αριστερά, η οποία το 2004 δεν αποδέχτηκε το σχέδιο Ανάν, γιατί δεν αναλάμβανε κανένας, ούτε Αμερικάνος, την ευθύνη να μας βεβαιώσει πως το σχέδιο αυτό αν ψηφιζόταν από τους  Έλληνες, θα εφαρμοζόταν. Ούτε την εφαρμογή του κανένας δεν υποσχόταν. Εξ ου και το γνωστόν «ψηφίζουμε όχι, για να τσιμεντώσουμε το ναι». Δεν δεχόμαστε το σχέδιο Ανάν  παρά μόνο αν μας βεβαιώσουν πως θα εφαρμοστεί.   

Το σχέδιο Ανάν δυστυχώς δεν πέθανε με το δημοψήφισμα του 2004, κι εδώ υπεύθυνη είναι όλη η πολιτική ηγεσία. Αλλά πώς να πεθάνει, αφού τόσοι και τόσοι υποχώρησαν και υποχώρησαν, μέχρι να φτάσει το σχέδιο στο σημείο που αποδέχονταν οι Τούρκοι, οι οποίοι πέτυχαν και με το παραπάνω όσα ζητούσαν από τη δεκαετία του ΄50!

Επανένωση λοιπόν της πατρίδας μας δεν είναι τίποτε άλλο παρά λόγια κενά περιεχομένου, εφόσον η διζωνική δικοινοτική ομοσπονδία, καταραμένος κάποτε όρος και τώρα επιζητούμενη με κάθε θυσία λύση, αποκλείει την επιστροφή των προσφύγων στα σπίτια τους και στους τόπους που γεννήθηκαν,  και κρατά ως διζωνική χωρισμένη την πατρίδα σε δυο ζώνες, όρος που θυμίζει σε πολλούς και στρατιωτική παρουσία.

Όσοι πολιτικοί διέβλεπαν προ πεντηκονταετίας την διζωνική δικοινοτική ομοσπονδία ως λύση του κυπριακού την απέρριπταν, γιατί προέβλεπαν βίαιη μετακίνηση πληθυσμών και αιτίες συνεχών προστριβών ανάμεσα σε Έλληνες και Τούρκους, στην Κύπρο και στην περιοχή. Οι προσπάθειες να παρουσιαστεί η «ομοσπονδία» ως σύνηθες πολίτευμα σε πολλές χώρες εύκολα επιτυγχάνει, εφόσον αποσιωπάται το διζωνική και δικοινοτική. Αυτό όμως το διζωνική δικοινοτική είναι το πρόβλημα και παραμένει, παρ’ όλες τις προσπάθειες νομικών και πολιτικών να εξηγήσουν στο λαό το περιεχόμενό τους, όπως οι ίδιο το αντιλαμβάνονται και θέλουν να το μεταδώσουν.  Ευτυχώς όμως ακόμα ο λαός καλά κρατεί.




Δευτέρα 4 Νοεμβρίου 2019

Αντρέα Τιμοθέου Πλανόδιος στα σύνορα της Εδέμ


Αντρέας Τιμοθέου, Πλανόδιος στα σύνορα της Εδέμ, ποίηση, εκδόσεις Παράκεντρο

Επιτυχημένη έκδοση, χάρη στην ευαισθησία του Πάμπου Κουζάλη και της ομάδας του, με τη Σαλαμινία στο εξώφυλλο, το ιερό πλοίο των αρχαίων Ελλήνων, και το βιβλίο πορθμέα του ποιητικού λόγου του Αντρέα Τιμοθέου, που ακολουθεί το δρόμο του στην ποίηση με συνέπεια στα θέματα, στα βιώματα και συναισθήματα, με ένα μακροπερίοδο λόγο, που ο στίχος τον μεταποιεί σε κρυφούς λογισμούς και λυγμούς.

Η ποιητική συλλογή χωρίζεται σε οκτώ ενότητες, Των συστάσεων, Των συνόρων, Της ποίησης των ποιητών και των προσώπων, Της αποδημίας -πράξη πρώτη, Της αποδημίας – πράξη δεύτερη, Αγάπες μικρές, Πόλεων βηματισμοί, Ψίθυροι λιτανείας.

Πνοή μελαγχολίας διαπερνά τον αναγνώστη, ταξιδευτή στο χρόνο και στον τόπο, με τους στενά  οικείους του ποιητή πρώτα, γνωστούς ήδη και από τα προηγούμενα έργα του Αντρέα, πρόσωπα που ανεξίτηλα σημάδια του άφησαν, ταυτίστηκαν μαζί του, του φόρεσαν τα ενδύματά τους, ήθη και χαρακτήρες τους, μέσα σε ανάμικτο λύπης, απουσίας, πολλής αγάπης, απαίτησης για προστασία κλίμα, επαναλαμβανόμενο με το πέρασμα των χρόνων σε διάφορες μορφές αλλά πάντα μέσα στο ίδιο συναισθηματικό περιβάλλον, αγαπημένης αναπόλησης.

Η δεύτερη ενότητα, με ευρύτερες ανθρώπινες συλλήψεις, αλήθειες της ζωής και του θανάτου στον σύγχρονο κόσμο, η ζωή με τις απαιτήσεις της κι ο θάνατος με τα δικά του ήθη, πλέγματα φιλοσοφικής θεώρησης της ζωής και αποδοχής των πραγμάτων.

Αφιερώματα σε πρόσωπα αγαπητά η τρίτη ενότητα, για το καθένα λιγόστιχα ουσιώδη χαρακτηριστικά, η ευγενική αναφορά σε ανθρώπους της τέχνης, δεσμοί στενοί ψυχικοί, με τον κρυφό θαυμασμό στις ιδιαιτερότητες του κάθε τεχνίτη. Έτσι αφειδώλευτα μοιράζεται η αγάπη.

Της αποδημίας -πράξη πρώτη. Η γιαγιά Κατερίνα αθανατίστηκε στην ποίηση του Αντρέα Τιμοθέου. Επιστρέφει με τόση στοργή την αγάπη της, τα πλαίσια της ζωής του, όλοι την ξέρουμε οι αναγνώστες του και την μακαρίζουμε. Μετά θάνατον η γιαγιά ευτυχεί σίγουρα.

Της αποδημίας- πράξη δεύτερη. «Εσύ που δεν άδειασες ποτέ ένα ερμάρι ξένο δεν ξέρεις πώς μυρίζει η απουσία.» Ένα δίστιχο τόσο περιεκτικό και μεταφορικό του κλίματος μέρους της ποιητικής συλλογής, αν όχι όλης. Η απουσία των στενών αγαπημένων προσώπων, με όλη την ευγενική θλίψη. Ουσιώδες χαρακτηριστικό της ποιητικής προσφοράς του Αντρέα Τιμοθέου.

Η ενότητα Μικρές αγάπες τελειώνει με το συμπυκνωμένο ποίημα Υπόσχεση: Όταν πεθάνω κάποια μέρα θα ‘θελα να με ντύσουν με το άδικο που δεν μ’ αγάπησες.                                                                                   Μια ενότητα με πολύ έρωτα, «Αν μ’ αγαπάς πολύ, Τραπεζοκόμος του έρωτα, Λαθραίος έρωτας, Γράφτηκες μέσα μου πριν απ’ το ποίημα, Το κόστος της διαύγειας του έρωτα», δοσμένα στο μελλοντικό χρόνο μερικά, σαν σε ονειρική φαντασία, με την πίκρα του απραγματοποίητου και τον πόνο της στέρησης, θολά στη σύλληψη και στο γενικότερο κλίμα που μεταδίνουν στον αναγνώστη.

Πόλεων βηματισμοί, ποιήματα χαρακτηριστικά των πόλεων που επισκέφτηκε, με λίγες γραμμές φυσιογνωμίες τόπων  και ανθρώπων, δηλωτική η αφιέρωση: «Στις πόλεις που περπάτησα, στις αλύτρωτες ψυχές που συνάντησα, στους αιώνια πιστούς της ομορφιάς.» Δεν είναι μόνο η αφιέρωση, είναι και η σφραγίδα της ποίησης του Τιμοθέου.

Η τελευταία ενότητα μπορεί να θεωρηθεί ως ψιχία του όλου, μονόστιχα, δίστιχα, τρίστιχα, μια γενική θεώρηση της ποιητικής συλλογής, περιεκτικότατοι στίχοι. Το τελευταίο : « Όσο γράφουμε για αγαπημένους, υπάρχει ακόμη ετούτη η μικρή του πόνου η ελπίδα, πως ίσως να ξεπερνούσαμε μαζί τους θανάτους της μέρας.»

(Αφού τα γράφουν τόσο ωραία οι ποιητές, τι τους θέλουν τους διάμεσους αναγνώστες;)

Στέλιος Παπαντωνίου

   


Τρίτη 29 Οκτωβρίου 2019

Νομάδας Γ΄Μετά τα Εκβάτανα


Στέφανου Κωνσταντινίδη, Νομάδας: Γ Μετά τα Εκβάτανα, μυθιστόρημα,

Εκδόσεις Βακχικόν

Ο Στέφανος Κωνσταντινίδης με την τριλογία του Νομάδας Α΄ Η Έξοδος, 2017, Β΄Εκβάτανα, 2018,  Γ΄Μετά τα Εκβάτανα, 2019, έχει θέσει την σφραγίδα του στη κυπριακή λογοτεχνία αφού το έργο του έχει συνέχεια και συνέπεια στην υπόθεση και στον τρόπο γραφής.

Ο Νομάδας,  σχηματισμένη πια έννοια στο νου των μυημένων, με γνωρίσματα γενικά και ειδικά, η ζωή ενός ανθρώπου που μετέχει στην κοινωνική και πολιτική ζωή, μάχιμος, πολυτάλαντος, στην Κύπρο και στο εξωτερικό, Ελλάδα, Γαλλία, Καναδά. ‘Ενας σύγχρονος Οδυσσέας της ζωής και της λογοτεχνίας, με τις διαρκείς αναζητήσεις του.

Το Γ΄ μέρος της τριλογίας, με την ίδια αγάπη στη γενέθλια γη, συνεχίζει το ταξίδι της ζωής. Στη ρίζα η Πενταλιά και περίγυρος η παγκόσμια ιστορία των επαναστάσεων και της ποίησης. Ευαίσθητος στις κοινωνικές αλλαγές και αδικίες, με συντρόφους της σύγχρονης πολυειδούς αναζήτησης, διανοητής, μελετητής, ερευνητής της κοινωνίας, της Ιστορίας και της γλώσσας μας.

Βρισκόμαστε στο Μοντρεάλ, ταξιδεύουμε μαζί του, ανιχνεύουμε τον τόπο και τον χρόνο, κρίσεις, συγκρίσεις, το ελληνικό στοιχείο ελκυστικό όπου γης. Το μεγάλο  πρόβλημα της αναζήτησης πόρων ζωής, την εξεύρεση εργασίας σε ξένη χώρα συνοδεύουν τραγούδια της εποχής, αποτύπωση των ψυχικών καταστάσεων του ήρωα, που γράφει σε πρώτο πρόσωπο. Η κομματική ζωή της εποχής, ιδιαίτερα του Πασοκ, ιδωμένη από τα έσω και προπάντων η διαρκής αναφορά στο μυθιστόρημα ως είδος λόγου και στους μεγάλους μυθιστοριογράφους, επανειλημμένη αναφορά, φανερώνει την ανάγκη της αυτοβεβαίωσης και θεωρητικής θεμελίωσης του λογοτεχνικού είδους. Η ανάγκη καταφυγής στα της λογοτεχνίας - παρά το ότι έγραψε τρία μυθιστορήματα/ τριλογία- είναι μια απόδειξη του ατελεύτητου προβληματισμού για το είδος τούτο του λόγου.

«Και ξέρω πως στη μυθιστορηματική γραφή δεν υπάρχουν προσωπικά βιώματα σε πρώτο βαθμό. Μεταστοιχειώνονται σε λογοτεχνία, ξαναβιώνονται από τους ήρωες του μυθιστορήματος με τον δικό τους τρόπο, γιατί έχουν τη δική τους ζωή.»

Οι τύποι επιβεβαιώνουν τους κλασσικούς ανθρώπινους τύπους, Ελλαδιτών ιδιαίτερα, και συμβάλλουν στη γενικότερη αυτογνωσία.  Και για διέξοδο ως επί το πολύ ένα ποίημα. Βρισκόμενος σε ξένη χώρα ζει την πολιτική κατάσταση μεταδίνοντάς μας το πνεύμα τόπων και καιρών με ανοίγματα στην Ιστορία και σε ανάλογους παραλληλισμούς.

Επανέρχεται όμως τακτικότατα στο είδος μυθιστόρημα. « Η γραφή του, το ανέβασμα από το προσωπικό στο συλλογικό και με μια γραφή που να σπρώχνει λίγο παραπέρα από τα εσκαμμένα... Και όμως ο προβληματισμός για τη γραφή οδηγεί σε μια μορφή δημιουργικότητας.»

Ανάμεσα στον ύπνο και τον ξύπνιο όνειρα που ταξιδεύουν πρωταγωνιστή και αναγνώστες στο χρόνια τα παλιά, στο γενέθλιο τόπο, στην αγάπη της πολύτεκνης φτωχής μάνας σε σύγκριση με τα σύγχρονα, συμπληρώματα θησαυροφυλακίων λαογραφικά ενδιαφέροντα, και ο Προυστ.

Γνώστης των διεθνών σχέσεων, ιδιαίτερα των προβλημάτων του Καναδά, ενώ περιδιαβάζει στον άγνωστό μας λαβύρινθο, ο μίτος τον οδηγεί πάλι στην προβληματική του μυθιστορήματος, «το θέμα δεν είναι να περιγράφεις τι συνέβη στην παιδική, την εφηβική ή την ώριμή σου ηλικία αλλά να τα μετατρέπεις σε λογοτεχνία, σε μια προέκταση από το βιωματικό στο συλλογικό και το κοινωνικό» κριτική λυδία λίθος και για τον Νομάδα.  

Η συμμετοχή στην κομματική ζωή της παροικίας, ο ρόλος της Εκκλησίας, γνωριμίες με πολιτικά πρόσωπα, το γλωσσικό πρόβλημα της ελληνικής, γραμμένα έτσι ώστε στο κάθε κεφάλαιο να συμβαδίζει το ρεαλιστικό στοιχείο της καθημερινότητας με μια πνευματική προβληματική με επαναφορά στο κύριο θέμα, το μυθιστόρημα.

«Τελικά γράφω μυθιστόρημα ή δοκίμιο; Σοφός βέβαια δεν είμαι ή μπορεί και να είμαι λίγο, ακολουθώντας τον Πλάτωνα και τη Διοτίμα του, αλλά μάλλον είμαι κοινωνικός στοχαστής με πολλά ερωτηματικά. Κι από τον κοινωνικό στοχαστή περνώ στον κοινωνικό ακτιβιστή. Προσπαθώ να συνδυάσω τον στοχασμό με τον ακτιβισμό, μια μορφή διαλεκτικής, ελκυστική κι ελπιδοφόρα. Άρα γράφω μυθιστόρημα στο πλαίσιο αυτής της διαλεκτικής. Αποποιούμαι το ρόλο του του κεντρικού ήρωα, ο μυθιστορηματικός ήρωας, Απόλλωνας Θρασυβουλίδης, έχει τη δική του αυτοτέλεια.»

Οι μνήμες της Πενταλιάς αλλάζουν το καναδέζικο κλίμα, οικείος τόπος, άνθρωποι, κοινωνική ζωή, με το καφενείο κέντρο πληροφόρησης και διακίνησης ιδεών.

Ο Νομάδας δεν είναι μόνο στους τόπους και στους καιρούς ταξιδευτής, μα και στις ιδέες, στη Φιλοσοφία και Κοινωνιολογία, στην Ιστορία και στις Τέχνες, τη λογοτεχνία ιδιαίτερα. Αν πρόκειται να μελετήσει κανείς τα περί μυθιστορήματος στο έργο του Στέφανου Κωνσταντινίδη, θα βρει συγκεντρωμένο πολύ το υλικό.

Η οικογενειακή ζωή, με την ποίηση και τη μυθολογία, την γενικότερη πολιτική ζωή της Κύπρου και της Ελλάδας, επανέρχεται ύστερα από πολλή περιδιάβαση στην ξένη. Παραλληλισμοί, συγκρίσεις, συγκρούσεις που ηρεμούν, όταν ο συγγραφέας επανέρχεται στη γενέθλια γη, πάππου προσπάππου, με αξέχαστες ιστορίες, με προσμίξεις Δαρβίνου, Μαρξ, Φρόυδ, των πνευματικών του εν μέρει πατριαρχών.

Γραφή συνειρμική πολλές φορές, δίνει την ευκαιρία στο συγγραφέα να αρπάζεται από ιδέες, βιβλία, θεωρίες, προβλήματα, να καταγράφει αποσπάσματα από κείμενα, ρεαλιστής ως επί το πλείστον με τα διαλείμματα τα ποιητικά και του ονείρου σουρρεαλιστικά, με διόδους στη ζωή των άλλων μέσω των γραφτών τους, ημερολογίων ή βιβλίων τους, οπότε και έτσι και με την ομαδική ζωή και τα προβλήματα, κομματικά ή της παροικίας, αναγόμαστε στο γενικότερο, όπως ο ίδιος δηλώνει «Εγώ  πιστεύω σε μια μυθιστορηματική γραφή συντεταγμένης αταξίας!» Ίσως αυτή να είναι και η σφραγίδα του στο σύγχρονο μυθιστόρημα στην Κύπρο. Μυθιστορηματική δοκιμή. Με μύθο, ιστορία, και δοκιμιακό λόγο περί μυθιστορήματος. Και όχι μόνο.

Στέλιος Παπαντωνίου

Δευτέρα 28 Οκτωβρίου 2019

το σύννεφο


Το σύννεφο

Ο μακαρίτης ο Σάββας Σαββίδης- ιατρός Αθηνών Παρισίων- δεν έπεφτε έξω. Έβλεπε συννεφάκι στον ουρανό και προειδοποιούσε τον γαμπρό του, τον Νίκο Σέρβο, χημικό, μη μου πάρεις τώρα τη Ζωούλα στην Κυθρέα, θα βρέχει άσχημα εκεί. Ο Σέρβος τολμούσε να κρυφογελάσει, κι όμως έβρισκε τα νερά στο δρόμο του, άλλη φορά ν’ ακούς τι σου λέω! Κι έτσι ματαιώθηκαν επισήμως οι παρελάσεις κι έγιναν όπως πρέπει να γίνονται, ανεπίσημα και διαδηλωτικά, όπως τον καιρό μας, βρέξει χιονίσει, με δακρυγόνα και γκλοπ. Εξάλλου από το 1974 πότε βρήκαμε καθάριο ουρανό, πάντα με συννεφιά και απειλές, συνηθίσαμε και γελάμε με τον κάθε καραγκιόζη, αλλά ο καραγκιόζης βρήκε κλεψιμιά και χτίζει, πήγε προχτές από κει η Μάρω, είδε κι έφριξε, χτίσματα και χτίσματα, εκατομμύρια λίρες τοποθετημένες στην κλεμμένη γη, κι έτσι αρπάζεις, και ζητάς κι από την Ευρώπη να σου στείλει χρηματική βοήθεια να χτίσεις στην ξένη γη, να μη σου στείλει -λέει- τους πρόσφυγες στην Ευρώπη και να σε πνίξουν, άε να πνιγείς, μπάσταρδε! Τόσοι τούρκοι στην Ευρώπη, έχουν εκτουρκίσει πόλεις και πόλεις, με τα τζαμιά και τους μιναρέδες, στη Μια Μηλιά το μεγαλύτερο, να εγκαθιδρυθούν, να ριζώσουν οι κλέφτες με τα κλεψιμιά, με τους έποικους και τις βράκες και τις φστάνες, κι εμείς στον ουρανό, να περιμένουμε να πάρει ο άνεμος τα συννεφάκια, να αναπετάσουμε τις ελληνικές σημαίες, να φωνάξουμε ζήτω λευτεριά. Κάτσετε κάτω να δουλέψετε σοβαρά και σταματήστε να μας λέτε παραμύθια, οι συνομιλίες κι οι τριμερείς κι οι πενταμερείς κι έστειλε αυστηρό μήνυμα!!! Εδώ ριζώνουν πολυκατοικίες και μιναρέδες στην ξένη γη, τη δική μας γη, κοιτάξτε τη γη, κοιτάξτε τη θάλασσα,  τον ουρανό μετά ταύτα. Και στον ουρανό χειρότερα!  

Παρασκευή 25 Οκτωβρίου 2019

κάτι δεν πάει καλά


Εμείς που έχουμε υποστεί πραγματική εθνοκάθαρση, απόδειξη το θέρισμα κάθε ελληνικού και χριστιανικού στοιχείου στο βόρειο μέρος του νησιού μας, κατηγορούμαστε από τον μεγαλύτερο τρομοκράτη, την Τουρκία, πως από το 1963 ως το 1974 ξεπαστρεύαμε τους Τούρκους στο νησί, ενώ είναι ακόμα νωπά τα γραψίματα του Νιχάτ Ερίμ, κι όλοι όσοι είναι μέσα στο πράγματα παρακολουθούν λέξη προς λέξη, γραμμή προς γραμμή την εφαρμογή  των σχεδίων της Τουρκίας για την Κύπρο, και το ερώτημα είναι «οι δικοί μας δεν μιλούν, δεν έχουν ήδη διαδώσει στα Ηνωμένα Έθνη και στην Ευρώπη τα σχέδια αυτά , δεν έχουν διαφωτίσει τον κόσμο;»

Έκαστος εφ ω ετάχθη, σημαίνει ο καθένας να κάνει σωστά τη δουλειά του, αλλά αν χρειάζονται βοήθεια, ας ζητήσουν από τόσους και τόσους γνώστες, νέους ανθρώπους, δημιουργικούς, που μπορούν να συνεισφέρουν στη διαφώτιση και στην αποκάλυψη της αλήθειας για το Κυπριακό και τα παθήματα των ελληνοκυπρίων.

Κάτι δεν πάει καλά. Καθόλου καλά.

εσύ θα τα ξεριζώσεις;


Κι εκεί που νόμιζε ο κύριος πως σαν θα πεθάνουν οι εβδομηντάρηδες κι οι ογδοντάρηδες κι οι ενενηντάρηδες δεν θα μείνει κανένας να θυμάται το κατεχόμενα, κι έτσι θα λυθεί και το κυπριακό κατά που το ήθελε από τότε, από το δημοψήφισμα του 2004, και τι του κάνουν; Περνά από δημοτικό σχολείο τέτοια μέρα, περνά από γυμνάσιο μια τέτοια μέρα, περνά από λύκειο, καταραμένη μέρα, και τι βλέπει και τι ακούει, τα παιδιά γιορτάζουν την ελληνική σημαία και την κυπριακή και μιλούν για τις 28 Οκτωβρίου και λεν ΟΧΙ δεν θα περάσει ο φασισμός και ο εχθρός, και θα πολεμήσουμε για την ελευθερία, και χορεύουν και απαγγέλλουν, και κάνουν παρελάσεις, α ρε κακό που πάθαμε!!!

Μα θα συνεχίσουν τα παιδιά και τα εγγόνια τον αγώνα, με τι ζέση απάγγελλαν κι έσφιγγαν τα χέρια και στο τέλος ο εθνικός ύμνος, πω πω παιδί μου, ακόμα ψάλλουν τον εθνικό ύμνο, μα πρέπει να καταργήσουμε τις γιορτές, να καταργήσουμε τα εμβατήρια, να καταργήσουμε τις σημαίες, να καταργήσουμε τις παρελάσεις, α ρε ΄Ελληνες, τι κακό κάνετε στον άνθρωπό μας, που  μιλά μόνο κυπριακά, που γράφει μόνο γκρίγκλις πώς τα λέει, και θλίβεται και οδύρεται και δεν πάει να ζήσει στην Τουρκία, μα αυτός θα σώσει τον τόπο, γιατί να πάει;

Βρεεεεε τρεις χιλιάδες χρόνια ελληνισμού εσύ θα τα ξεριζώσεις;

Τετάρτη 23 Οκτωβρίου 2019

ΕΛΕΝΗ ΑΡΤΕΜΙΟΥ ΦΩΤΙΑΔΟΥ REM


Ελένη Αρτεμίου- Φωτιάδου, REM, ποιήματα, εκδόσεις Μανδραγόρας

Ωραία έκδοση, περιποιημένη, αποπνέει αρχοντιά, με το υψωμένο πλαίσιο του εικαστικού, τα χρώματα, ανάμεσα στον ύπνο και στον ξύπνιο η εικόνα.

REM η μια κατάσταση ύπνου, κι η συλλογή των ποιημάτων μας ταξιδεύει εκεί, με τον τρόπο γραφής της, συμπλέγματα λέξεων και νοημάτων που μας μεταφέρουν σε άλλους κόσμους, στο χώρο και στο χρόνο, ανάμεσα στο όνειρο και στην πραγματικότητα, σε άλλους χρόνους, βυθισμένους όμως στον ψυχισμό όλων των Κυπρίων. Μια κατάσταση «άξαφνα βήμα πιο βαρύ πιο ασταθής η αναπνοή», η φυσιολογική κατάσταση μεταθέτει και ντύνει τις εικόνες ανάλογα.

Το ποίημα rem, εισαγωγικό, επεξηγηματικό: «εξόριστη ανάμεσα σε όνειρο και εφιάλτη καταλήγω αναγράφω το λήμμα της κάθειρξης της νυχτός, rem θα πει πως έχω επαφή με τη διαίσθηση…» Και η συλλογή τελειώνει με τη διαπίστωση «rem μάλλον θα πει πως έχω επαφή με την ψευδαίσθηση.» Προσγείωση, ρεαλιστική στάση, αυτογνωσία, αναίρεση του κόσμου του rem; Οτιδήποτε και να συμβαίνει, η ποιήτρια συνεχίζει να είναι ο ευαίσθητος εαυτός της.

Συλλήψεις με συνειρμικές εικόνες, συναισθήματα και φόβοι, σκέψεις, βρίσκουν διέξοδο στην ποίηση, συνομιλίες εξομολόγησης και θανάτου, το παρελθόν προκαλεί το άγνωστο μέλλον ή επανέρχεται στη μνήμη, στιγμές πύρινες.

Οι σπουδές και τα ενδιαφέροντα της ποιήτριας επεμβαίνουν στα ερωτηματικά που σχετίζονται με το όνειρο και την πραγματικότητα, τα δυνατά συναισθήματα επιβεβαιώνονται, άσχετα από τις θεωρίες. Από τα βάθη της αρχέγονης μνήμης αναπηδούν μορφές της Παλαιάς Διαθήκης και σύμβολα. Το ιστορικό υπόβαθρο της τραγωδίας του 1974 με την τουρκική εισβολή στην Κύπρο υπόκειται σε πολλά ποιήματα, ενώ ο έρως κι οι ερωτικές στιγμές δίνονται σε κλίμακα ευγενικών χρωμάτων, αποδεικνύοντας έτσι το υψηλό της ποίησης της Ελένης Αρτεμίου- Φωτιάδου, που μπορεί να κινείται άνετα στα σύμβολα και να εκφράζει την τραγωδία του ανθρώπου και του τόπου χωρίς λαρυγγισμούς.

Η απαίτηση της  ουσιώδους και  ελεύθερης ζωής βρίσκεται στην κατάσταση της πλήρους εγρήγορσης, είναι όμως και η ανούσια, ψευδής, ετερόφωτη ζωή, που απεύχεται η ποιήτρια.

Οι φιλοσοφικές συλλήψεις από τις αντιθέσεις και συμπλέξεις των αντιθέτων στη ζωή του κόσμου, η επαφή με τη σχολική ζωή και τα παιδιά, ο βαθύτερος προβληματισμός, χωρίς να προκαλεί, εκφράζεται ποιητικά «με απόλυτη φυσικότητα», όπως έρχονται στη ζωή ο πόνος και ο θάνατος και αντιμετωπίζονται με την αποκτηθείσα πείρα, παρ’ όλο που ο άνθρωπος είναι εν πολλοίς ο αίτιος του κακού, που διαπερνά την ευτυχία του θνητού.

Ως πολίτης, προπάντων Άνθρωπος, εκφράζει τον πόνο και τις ευαισθησίες της, με την αμεσότητα της επικοινωνίας στα γραφτά της. Αναζητεί την ουσία, την αλήθεια, την πραγματική σημασία των λέξεων σε μια ανοδική πορεία.

Ένα από τα καλύτερα ποιήματα, περιεκτικότατο και εκφραστικότατο της κυπριακής ιστορίας – αν είναι να επιλέξω-  είναι το «άνεμος Ιούλη μήνα».

Ιστορία, θάνατος, ζωή, όνειρο, πραγματικότητα, σε μια επιτυχημένη συλλογή ποιημάτων με τεχνική επιπέδου.

Στέλιος Παπαντωνίου  

Κλεοπάτρα Μακρίδου, Ταξίδι Οδύσσειο


Κλεοπάτρα Μακρίδου, Ταξίδι Οδύσσειο, Ποιήματα, Εκδόσεις Κουκκίδα

Η προμετωπίδα από τον Κώστα Μόντη «Κάθε φορά καθώς γυρνώ κοντά σου, αγαπημένη, ελπίζω ενδόμυχα να βρω κάτι που χρόνια το ‘χασα κι ίσως κάπου απομένει» ερμηνεύει και τον τίτλο και το περιεχόμενο της ποιητικής σύνθεσης της Κλεοπάτρας Μακρίδου «Ταξίδι Οδύσσειο», τον πόνο του ξενιτεμένου, το πόθο του γυρισμού, την βίωση και αναβίωση στιγμών μοναδικών. Πρωταγωνιστής η ψυχή στα ταξίδια της στο ανυπέρβλητο μέσα στο χρόνο και στη μοναξιά. Η αναζήτηση του ουσιώδους αλλά και της λιτής ορθής έκφρασης, γι’ αυτό η ερωτική σχέση με την ποίηση που αναφλογίζει τη μνήμη, τα συναισθήματα, την επιμονή στο διχασμό και τη διχοτόμηση πατρίδας, ψυχής και σώματος. Παιδικές μνήμες ανακαλούνται, περιπετειώδεις τραγικές στιγμές ή καταστάσεις, ένα παρελθόν που πλέκεται με τα παρόντα πάθη της πατρίδας και του ξενιτεμένου. Η παιδικότητα ανοίγει παράθυρο στη συναισθηματικά φορτισμένη μνήμη και στη συνειδητοποιημένη μοίρα: ο άνθρωπος ένας εξόριστος τραγικός ήρως.

Στην ξένη, η μνήμη τροφοδοτεί, η πίστη ανοίγει δρόμους στο περιβάλλον και στο βαθύτερο εγώ, η αυτογνωσία είναι απαιτητική. Η επίμονη επιστροφή στις στιγμές της παιδικής μνήμης συγκλονίζουν με την απουσία του πατρικού βλέμματος κι ο λυγμός διαποτίζει τον στίχο.

Η γέννηση, δοσμένη ως Γένεση, μέσα στις απαρχές της Ιστορίας και τις αναζητήσεις εαυτής με την αγαπητική συμπλήρωση σε ξένο τόπο, αφ’ ενός ενώνει, αφετέρου διαχωρίζει, γιατί η ξένη γη αποδιώκει ενώ η γενέτειρα ελκύει. Πάντα όμως ο δόλος καραδοκεί, τα αρχέγονα φροϋδικά τραγικά στοιχεία προβληματίζουν, τα δεσμά και η απόδραση αντιπαλεύουν, απέραντη η ψυχή του ανθρώπου. Το έργο έτσι αποκτά δραματικότητα, δεν είναι η ευθύγραμμη πορεία της λεωφόρου. Τα άδυτα της ψυχής φωτίζονται, η ποίηση γίνεται νυστέρι.

Η επιστροφή στην πατρίδα και στην παιδικότητα ύστερα από την ερωτική περιπέτεια ανοίγει διόδους σε άλλες αξίες: στη φιλία ως πλήρωμα. Αλλά οι κλονισμοί  και  οι περιπέτειες δονούν την σταθερότητα. Ο πνευματικός οπλισμός και η ποιητική πνοή οδηγούν στη ελευθερία, με αποτέλεσμα ο έρως του λόγου να απαλύνει τον εναπομείναντα πόνο.

Η εμβάθυνση εις εαυτήν επιτρέπει στην ποιήτρια να συλλαμβάνει γενικότερα το γένος των ποιητών και ουσιώδη χαρακτηριστικά τους. Η περιπέτεια του εσωτερικού ταξιδιού οδηγεί στη γνώση του είδους και του  γένους.

Η ποίηση, φτερούγα ελευθερίας, συντελεί στην ολοκλήρωση και στη συνειδητοποίηση πως ο πόνος από έναν ανεκπλήρωτο έρωτα δεν σβήνεται ούτε στην αιωνιότητα.

Προβληματισμός, εμβαθύνσεις στον έρωτα, τη ζωή και το θάνατο, την ποίηση και την ελευθερία, ομολογούν την ώριμη πια Κλεοπάτρα Μακρίδου, την φιλοσοφούσα ποιήτρια.

«Δύσκολη η ζωή να την ζεις μέρα ή νύχτα χωρίς αντιπαράθεση με το θεριό που ενεδρεύει να σε κατασπαράξει. Οξύμωρη καθημερινότητα, πόσο πιο σκληρή είσαι κι από τα ματωμένα όνειρα.»

Έρως, φιλία, ζωή, το απραγματοποίητο όνειρο, που ξέρουμε όμως πως υπάρχει, η σύνδεση του προσωπικού με το δράμα της κυπριακής πατρίδας, ερχομός και μισεμός, ο αιώνιος Οδυσσέας, η ποιήτρια.

«Ω Πατρίδα, πιστή ερωμένη μου ενός δίδυμου πόθου, που κούρσεψε τα σωθικά των ονείρων μου!»

Η ποιήτρια όμως ζει και παρατηρεί, κρίνει και κατακρίνει καταστάσεις, επιθέσεις σε αξίες, εμμένοντας στις αιώνιες.

Πολύτιμη η μνήμη σε μια πατρίδα μοιρασμένη, μα ολόκληρη αγαπημένη. Ποίηση, λογική και φιλοσοφικές συλλήψεις. «Μόνο εσύ υπάρχεις, είσαι το σύμπαν όλο που γέννησα ένα πρωί από μια γέννα που μου προβλεπόταν ανεκπλήρωτη. Τα άλλα μου είναι σκιές και θολές εικόνες στο θέατρο του παραλόγου της ζωής κι ας είσαι μέρος αυτού του Θεάτρου!»

Ο έρως και η πατρίδα ως ένωση: έρως πατρίδας, εν διό δυοίν.

Ταξίδι Οδύσσειο, ταξίδι αυτογνωσίας, σύζευξη του έξω και έσω κόσμου, μια δραματική σύλληψη που εκφράζεται σε ποιητικές ενότητες και αποτελεί μια σφαίρα, στην οποία μπορεί να μπει ο αναγνώστης όποθεν θέλει, όπως σε κάθε φιλοσοφημένο έργο.

Στέλιος Παπαντωνίου   


Τρίτη 22 Οκτωβρίου 2019

Τρύφωνα Π.Κωνσταντινίδη, Πενταλιά, εκδόσεις Το μέλλον

Τρύφωνα Π. Κωνσταντινίδη, Πενταλιά, εκδόσεις Το μέλλον
Ο Τρύφωνας Κωνσταντινίδης, νομικός, μέλος πολύτεκνης οικογένειας, από την Πενταλιά της Πάφου, με πολλή αγάπη κι επιμέλεια συγκέντρωσε πληροφορίες για το χωριό του και μας τις παραθέτει με ζωντάνια και άμεση μερικές φορές συμμετοχή. Εμπλουτισμένο το βιβλίο με φωτογραφικό υλικό, τοπία και σπίτια του χωριού, οικογένειες και οικογενειακές η επαγγελματικές και κοινωνικές στιγμές, αλλά και με αρκετά έγγραφα που αποδεικνύουν το αληθές των λόγων, μας δίνει ζωντανό το παρελθόν, με την μελέτη εγγράφων και άλλων σχετικών βιβλίων και με την ανοιχτοσύνη του νου και της καρδιάς του.
Διαβάζοντας το βιβλίο παρελαύνει μπροστά μας μια ζωή που εν πολλοίς δεν υπάρχει πια, ή κατάλοιπά της βρίσκουμε στον συγκεκριμένο τόπο αλλά και στις μνήμες πολλών μας, γιατί το μερικό, η Πενταλιά, σχετίζεται άμεσα με το γενικό, την κοινωνικοοικονομική κατάσταση στην Κύπρο, τις ιστορικές στιγμές, τις ιδέες και τα της παιδείας και εκκλησίας. Είτε ξεκινώντας από την Πενταλιά μαθαίνουμε για την ιστορία της Κύπρου και όχι μόνο της συγκεκριμένης κοινότητας, είτε ξεκινώντας από την ιστορία της Κύπρου επιβεβαιώνουμε με το μικροϊστορικό τη μεγάλη εικόνα του νησιού, από αρχαιοτάτων χρόνων, ιδιαίτερα όμως από φραγκοκρατίας, βενετοκρατίας, οθωμανοκρατίας, αγγλοκρατίας και των ελεύθερων χρόνων της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Είτε δηλαδή παραγωγικά εργαστούμε είτε επαγωγικά, επιβεβαιώνουμε την ιστορική αλήθεια που εμπλουτίζεται όμως με ελεύθερο συνειρμό από τις μνήμες του συγγραφέα και τις εμβαθύνσεις του ιδιαίτερα σε νομικά θέματα, ειδικότητά του.
Έτσι έχουμε ένα βιβλίο που ζωντανά αναπαριστά την ίδια τη ζωή της Πενταλιάς, τις ιστορικές της περιπέτειες, την γεωγραφία και τις ασχολίες των κατοίκων, τα ήθη και έθιμα και ιδιαίτερα για τους Πενταλιώτες, λεπτομέρειες για ανθρώπους που έζησαν στην κοινότητα είτε μόνιμα είτε ως περαστικοί, δάσκαλοι και άλλοι δημόσιοι υπάλληλοι. Το ενδιαφέρον των χωριανών θα είναι ομολογουμένως μεγάλο, γιατί τους δίνεται ευκαιρία να μελετήσουν το οικογενειακό τους δέντρο και να διερευνήσουν συγγενείς που ίσως οι ίδιοι να μην γνωρίζουν.
Πολλά βιβλία κυκλοφορούν με θέμα τις διάφορες κοινότητες της Κύπρου. Μπορεί τούτο να άρχισε με τα κατεχόμενα χωριά και τις πόλεις μας, όμως η φθίνουσα πορεία των μικρών κοινοτήτων αναγκάζει πολλούς, και προς τιμήν τους, να καταγράψουν τη ζωή του παρελθόντος και να διασώσουν πρόσωπα και πράγματα, γεγονότα και σημαδιακές στιγμές της κοινότητας, της κοινωνικής, οικογενειακής και προσωπικής στιγμής των ίδιων των συγγραφέων. Έχουμε έτσι μια ποικιλία ή ανάμειξη σοβαρής έρευνας, μελέτης, επιστημονικότητας αλλά και εξομολογητικών ή προσωπικών και οικογενειακών νύξεων, που ολοκληρώνουν τη ζώσα πραγματικότητα της Πενταλιάς μέσα στα χρόνια.
Στέλιος Παπαντωνίου

Δευτέρα 21 Οκτωβρίου 2019

τα μηνύματα

Πήραμε τα μηνύματα, μίλησαν οι μετεωρολόγοι, οι ωροσκόποι, το αστεροσκοπείο με τις ανακοινώσεις του τις καθημερινές, οι πολιτικοί αναλυτές κι οι δημοσιογράφοι, έγραψαν είπαν κάμποσα ασύντακτα και ανελλήνιστα, άλλοι θαυμαστές της γλώσσας άλλοι αγνοούντες και τα βασικά, σημασία έχει πως οι ιστορικοί συνάχτηκαν σε συνέδριο, ήταν κλειστό, μόνο για ειδήμονες, οι πολιτικοί κλήθηκαν στο Προεδρικό, πολύ κουβεντολόι, τα πράγματα έδειχναν από μόνα τους, ο χειμώνας ερχόταν κι έπρεπε να ετοιμαστούμε, μη μας βρει χωρίς χαλιά και κουβέρτες και εφαπλώματα, με τα πανωφόρια και τις ζακέτες και τα μακρυμάνικα, οι αποθήκες των παλιών γειτόνων ήταν γεμάτες από γεγονότα, σημάδια, συμπεράσματα, οι νέοι μόνο έπρεπε να πεισθούν, γιατί, συνηθισμένοι στο καλοκαίρι, δεν έμπαιναν εύκολα στο κλίμα, εκτός αν κάποιος δάσκαλος ή δασκάλα έπαυε να ακολουθεί τις οδηγίες του Υπουργείου και έπραττε κατά συνείδηση. Μόνον τότε.

AITHMA


AITHMA
Ίσως και να μην είχαμε χρόνο να ονειρευτούμε

Τρέχαμε με τα ποδήλατα μη μας κυνηγήσει το σκοτάδι

Κι όταν νομίζαμε πως βρίσκαμε ξάγναντο, ξαστεριά κι ανατολή

Επαναλαμβανόταν η ίδια σελίδα, Μας κυνηγούσε το σκοτάδι

Ώσπου το μάθαμε νεράκι Repetitio est mater mortis.

Υποφωσκούσης έω, Ηλίου ανατέλλοντος

Άμα ήρι αρχομένω, Εν δε τω χειμώνι

Και μείναμε στο τελευταίο μια ζωή.

Θα πρέπει όμως να υπάρχει

Και έαρ και θέρος και πρωί.

Αίτημα ψυχής.

Δευτέρα 14 Οκτωβρίου 2019

καλύτερα μη βιώσιμη παρά θανάσιμη


Καλύτερα μη βιώσιμη παρά θανάσιμη

Κι αν η παρούσα κατάσταση πραγμάτων στο νησί «δεν είναι βιώσιμη», κανείς δεν είπε πως πρέπει να την μετατρέψουμε σε θανάσιμη, για να του δώσουμε την ευχαρίστηση, να οδηγήσουμε ένα λαό στην καταστροφή, γιατί έτσι αναγράφουν τα ψηφίσματα, ή σιγοψιθυρίζουν στον καφενέ της γειτονιάς, γιατί έτσι κατάντησε κι αυτός ή έτσι ήταν πάντα.

Από μερικούς δημάρχους κατεχομένων, που νομίζουν πως μόνο το δικό τους χωριό πρέπει να επιστραφεί στους νόμιμους κατοίκους του, μέχρι τον Ερντοάν, που μας λέει πως δεν γίνεται υποστολή της τουρκικής σημαίας όταν κάπου διά της βίας των όπλων γίνει έπαρσή της, όλοι νομίζουν πως μας πιέζουν να σπεύσουμε σε συνομιλίες, με τέτοιους συνομιλητές όπως τους είδαμε χρόνια τώρα,  και τους βλέπουμε αυτές τις μέρες του πολέμου εναντίον της Συρίας, και της περικύκλωσης με πλοία της ΑΟΖ μας. Κι εμείς βέβαια μαζί τους φωνάζουμε και διαλαλούμε, «συνομιλίες θέλουμε, συνομιλίες», ενώ ο συνομιλητής μας ο καημένος πήγε να φταρνιστεί και του’ καναν παρατήρηση, δεν ήταν πρέπον το φτάρνισμά του, άλλο παίγνιο κι αυτός, με τις ζιβάνες, «και τι καλός που είναι», μα γι’ αυτό μας τον έβαλαν συνομιλητή, επειδή ήταν καλός, γιατί ο άλλος δεν ήταν καλύτερος; ο Ταλάτ, που μ’ έναν καφέ στο καφενείο του Δικώμου θα έλυνε το κυπριακό στο άψε σβήσε, «άστε μου τον αυτόν, είναι του χεριού μου», περίπου!!!

Στο μεταξύ ασχολούμαστε.  Κάνει καμιά δήλωση η αντιπολιτευσάρα, υψηλού πολιτικού επιπέδου, φτωχοί εμείς τω πνεύματι, πού να καταλάβουμε, νομίζουμε πως είναι πέμπτη φάλαγγα και δάκτυλος τουρκικός, τσαουσόγλειος, στο τέλος βεβαιωνόμαστε πως είναι, τσακωνόμαστε, όπως και τσακώνεται κι εκείνος με το παραμικρόν, μα ο «ύψιστος στόχος του αγώνα», άκουσον άκουσον, η ΔΔΟ, πρέπει να διαλάμπει, να την ακούει όλος ο κόσμος να την βροντοφωνάζουμε, τι; Μια λύση τουρκικών προδιαγραφών και αγγλικών βεβαίως βεβαίως, να, κοίτα χτες στην Ευρωπαϊκή Ένωση, η Βρετανία με το ένα πόδι στον τάφο και πετάχτηκε να υπερασπιστεί την Τουρκιά, από τον καιρό που πάτησε το πόδι στην Κύπρο και δεν το έβγαλε ακόμα, και δεν της κόπηκε, καταραμένη η ώρα, αυτή το μεγάλο κακό αγκάθι, ο προσωποποιημένος διάβολος στο κυπριακό, σαν να μην υπήρχε ελληνικό στοιχείο στον τόπο, σαν να ήταν μόνο ένας βράχος γυμνός με κάτι ελιές και τερατσιές, για να τον εκμεταλλεύεται για τα συμφέροντά της, πάππου προς πάππου.

Το λοιπόν! Λύση στο κυπριακό δεν πρόκειται να βρεθεί, γιατί η αδικία παραβάρυνε στον τόπο και στην περιοχή, κι οι δικοί μας δεν φταίνε λίγο αλλά πολλά πολύ, γι’ αυτό άλλη ας είναι η μόνη προτεραιότητά μας, να επιβιώσουμε στον τόπο, να συντηρήσουμε και διατηρήσουμε τον εαυτό μας, και αυτός είναι ελληνικός και χριστιανικός, τι να κάμουμε; όσοι δεν αρέσκονται μπορούν να καταφύγουν και εκεί που τους αρέσει, όσοι λοιπόν μείνουμε, να ξέρουμε πως ένας είναι ο εχθρός αλλά διπλοπρόσωπος, η Τουρκία και η Βρετανία, αυτοί στο στόχαστρο, κι εμείς στον στόχο μας, στη διάσωση της Κυπριακής Δημοκρατίας, της μόνης ασπίδας προστασίας μας. Λύση τουρκικών προδιαγραφών, λύση αγγλικών προδιαγραφών, λύση που να μας μετατρέπει σε γιουσουφάκια της Τουρκίας δεν θα είναι βιώσιμη, αλλά θανάσιμη. Αυτή μάλιστα, δεν θα είναι βιώσιμη!

Στέλιος Παπαντωνίου


Τετάρτη 2 Οκτωβρίου 2019

Ο θάνατος του επιθεωρητή


Δεν θα τον ξεχάσω, οδηγός πανεπιστημιακού λεωφορείου στο Albany, μαύρος, με το κασκέτο του, με το που έμπαινες στο λεωφορείο, καλημέρα, τι γίνεται η οικογένεια, η μάνα ο πατέρας; Στάση. Σταματούσε σε κάθε στάση, άνοιγε την πόρτα, είτε επρόκειτο να κατέβει ή να ανέβει φοιτητής φοιτήτρια είτε όχι. Μια εργασία μηχανική, οικονομία δυνάμεων σκεφτόμουν, κανείς δεν μπορούσε να έχει παράπονο, όλα στην ώρα τους, τυπικά και σωστά από τη μια και πολύ ανθρώπινος από την άλλη.

Και τώρα λέω, ένας λαμπτήρας σ’ ένα μεγάλο δρόμο, τόση ήταν η δουλειά; Τόσο λίγους λαμπτήρες είχαν; Και γιατί τώρα να βρεθούν να αντικαθιστούν τον άχρηστο; Τόσο σπάνιο κατόρθωμα να κάνει ένας άνθρωπος σωστά τη δουλειά του, στην ώρα του, όπως πρέπει, επαγγελματικά;

Η αλήθεια είναι πως δεν ήξερα τον άνθρωπο, κατόρθωσαν τόσοι και τόσοι να με πείσουν για την σπανιότητα, είναι και το επάγγελμα του επιθεωρητή λίγο πολύ μισητό, και όμως ήταν αγαπητός, αγαπητότατος, κοινή ομολογία, και ένα μεγάλο κρίμα, να πεθάνει ένας άνθρωπος, να χτυπηθεί από αυτοκίνητο, γιατί ήταν ο δρόμος σκοτεινός, κι αυτή η σκοτεινιά θα βαραίνει μια οικογένεια κι εμάς, που λυπούμαστε, γιατί κάποιος δεν κάνει τη δουλειά του την ώρα που πρέπει, γιατί χάνεται άδικα των αδίκων ένας άνθρωπος, και θυμόμαστε εκείνο το τραγικό, « δι᾽ ἐλέου καὶ φόβου περαίνουσα τὴν τῶν τοιούτων παθημάτων κάθαρσιν».

Τρίτη 1 Οκτωβρίου 2019

μόνοι


Κι αφού θα ΄μαστε μόνοι

Θα σκάβουμε τους  λάκκους και θα φυτεύουμε

Τις αιώνιες δροσιές και θα φυτρώνουν

Ο ήλιος κι ο αγέρας, η βροχή

Θα μας προστατεύουν

-Όπως τόσα χρόνια

τους γονιούς και τους παππούδες μας-

Τουλάχιστον να το πάρουμε απόφαση

Εκείνο το πέτρινο πείσμα να σφίγγει τα χείλη

Όπως ο ίδιος ουρανός χιλιάδες χρόνια

Κι ο Τεύκρος κι ο Ονήσιλος κι ο Ευαγόρας

-Γεια σας παππούδες μας-

Στην αγκαλιά σας πάλι να βρεθούμε

Πουλιά Λεύτερα.

Κυριακή 29 Σεπτεμβρίου 2019

ο γίγαντας


Κι αυτός ο γίγαντας που κοιμόταν και ξύπνησε τώρα, λέει, και θέλει να φάει, πολύ πεινασμένο παιδί φαίνεται, μασάει σίδερα ο Κουταλιανός, την Κούταλη, νησάκι,  την μάσησε όπως και τόσες άλλες περιοχές ελληνικές και αρμένικες και κυπριακές, μόνο σαν κοιμάται δεν τρώει το κοπέλι μας, αλλά τώρα που ξύπνησε, την κοιλιά του δεν βλέπει, την στραβάρα του δεν βλέπει, τους κλεισμένους στη φυλακή δεν βλέπει, έφτιαξε τους εχθρούς του, τους συνέλαβε ή τους κυνηγά ακόμα, έφτιαξε τα παλάτια του, τη φρουρά του, τους λήσταρχους της οικογένειάς του (μην κακολογούμε τον άνθρωπο, μεγάλο βάζο- πολύ μέλι) ανεβάζει κατεβάζει φίλους κι οχτρούς, δεν τον φτάνει η στεριά του, θάλασσαααα- θάλασσααα, γαλάζια πατρίδαααα, το λέω και ανατριχιάζω, μα κάπου τα βρίσκει τα λεφτά, και φτιάχνει λέει απ’ όλα, μην του αρνηθούν και δεν του δώσουν πολεμικά και τέτοια, άλλο τι λεν για την οικονομία του, σημασία έχει πως απαιτεί και φοβερίζει και μασάει τον αέρα ακονίζοντας τα δόντια, εγώ, μου λέει, πούλησα τα χτήματα στην Κερύνεια, μοιράσαμε με τα παιδιά και τους συγγενείς, μόλις που πήρα ένα αυτοκίνητο μάρκας, προχτές το κρατούσε η γυναίκα, πήγε να πάρει το παιδί στο σχολείο, μπαμ τουμπάρανε στο δρόμο, φυσαρμόνικα το έκαμε, πάει και το παλιάμπελο της Κερύνειας, ο άλλος, έξυπνος, πού να τον κλέφτει το κλεφτοκράτος πήγαινε να βάλει πεζίνα στα εξαποδώ, τον αρπάζουν μια μέρα οι από δω, κάνεις λαθρεμπόριο τσιγάρων, του λένε, γεμάτο το καπό, πάρ΄ τον μέσα, η Τουρκία θέλει λεφτά για να εξοπλίζεται, δεν είναι ανάγκη να της δίνω εγώ κι εσύ, του λέω, εδώ έχουμε και ξενοδοχεία και τρόφιμα και φάρμακα, α, τώρα ανακαλύψαμε το γεσύ, ας είναι!!!

Παρασκευή 27 Σεπτεμβρίου 2019

αν θυμάμαι καλά


Ήταν γύρω στο 2074 αν θυμάμαι καλά, η Μεσόγειος ήταν τουρκική λίμνη, η γαλάζια θάλασσα έγινε κόκκινη από το αίμα, αιγαίο ήταν μια νεκρή θάλασσα, ο εκτουρκισμός των πάντων είχε ήδη επιτύχει, ουρακοτάγκοι ζούσαν με τους ανθρώπους, οι άνθρωποι ήταν πια ανθρωποφάγοι, φοβόντουσαν ο ένας τον άλλο, φορούσαν όλοι μαντίλες, κόκκινο να δουν τα μάτια σου παντού, η μεγαλύτερη επιτυχία ήταν ο χότζας που έβγαινε από μεγατόνων μεγάφωνα ολημερίς κι ολονυχτίς, εικοσιτέσσερις ώρες το εικοσιτετράωρο, και από τα καμπαναριά που σίγησαν και μετατράπηκαν σε μιναρέδες, ήταν μεγάλη η χαρά πολλών, πρώην λεγόμενων χριστιανών, σταμάτησαν εκείνες οι οχληρές καμπανοκρουσίες, άναψε φωνή του μιναρέ να χαρεί ο κόσμος, έλεγαν,  και γονάτιζαν στη μέση του δρόμου και κάναν την προσευχή τους, υπάκουοι και πειθαρχημένοι απ’ άκρου εις άκρον, κάπως έτσι τα θυμάμαι, 2074, εγώ έλεγα μετά Χριστόν αλλά ήταν απαγορευμένο, κάπως αλλιώς ήταν η χρονολόγηση, έτσι νομίζω ήτανε.

Τετάρτη 25 Σεπτεμβρίου 2019

ΝΟΜΑΔΑΣ


ΣΤΕΦΑΝΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΙΔΗΣ -ΝΟΜΑΔΑΣ

Ο Στέφανος Κωνσταντινίδης με την τριλογία του «Νομάδας» κατόρθωσε να μας δώσει τρία βιβλία μυθιστορηματικής γραφής που αποτυπώνουν τον ίδιο τον εαυτό του, ευαίσθητο, γνώστη πολλών, ποιητή και πεζογράφο, επιστήμονα και δραστήριο μέλος της κοινωνίας, ντόπιο κύπριο της Πενταλιάς και πολίτη του κόσμου, της Ελλάδας, της Γαλλίας και του Καναδά. Η τριλογία Νομάδας α΄Η Έξοδος, β΄Εκβάτανα, γ΄Μετά τα Εκβάτανα έχει πια καταθέσει τη σφραγίδα της στη Λογοτεχνία μας, με τα δικά της μοναδικά χαρακτηριστικά, περιεχόμενο, ύφος, μικτά είδη έκφρασης, λογοτεχνικής και μη, αφού στις ίδιες σελίδες βρίσκουμε και επιστημονικό δοκίμιο και ποίηση. Μια κατάθεση ζωής, με τις ευχές μας να μην είναι η τελευταία.

κκαφέ παιδεία


Κκαφέ παιδεία

Μια ερώτηση που από καιρό έπρεπε να θέσει και να απαντήσει ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας: ποιος κυβερνά τέλος πάντων σ’ αυτό τον τόπο; Η ΠΣΕΜ αποφάσισε χτες τα παιδιά να μην μπουν στην τάξη. Και πότε πρόλαβαν να παν σχολείο και πότε πρόλαβαν να κάμουν εκλογές  και πότε πρόλαβαν να μελετήσουν τα θέματα και με ποια γνώση και πότε πρόλαβαν να αποφασίσουν; Ή οι περσινοί αποφασίζουν για τους φετινούς; Και ρωτούν οι της β΄και γ΄λυκείου, γιατί να κάμουμε απεργία αφού δεν μας εμποδίζουν εμάς οι εξετάσεις των τετραμήνων; Ποιος κατευθύνει την ΠΣΕΜ; Κάθεται στο γραφείο, στέλλει απανταχούσες στα σχολεία,  γράφει ένα ποιηματάκι, το αποστηθίζουν τα παιδιά! Όλοι ξέρουν γιατί δεν πρέπει να εξετάζονται δυο φορές τον χρόνο, έτσι τους είπαν, έτσι λένε, με ύφος περισπούδαστο.

Ο άλλος μεγαλόσχημος του συνδικαλισμού των καθηγητών, όχι, δεν θα γίνουν εξετάσεις τετραμήνων, δηλώνει. Για στάσου ρε κύριε. Εσύ αποφασίζεις τα της Παιδείας; Αν έχει ήδη νομοθετηθεί, εσύ θα καλείς σε παράβαση του νόμου και θα επιτάσσεις τι θα γίνει και τι δεν θα γίνει στα σχολεία;

Απεργία από τις πρώτες μέρες, ύστερα δεν φτάνουν την ύλη, την ύλη δεν βρέθηκε ακόμα άνθρωπος να την ξεκαθαρίσει, να διακρίνει τα κύρια από τα δευτερεύοντα, χάθηκαν μέσα στις λεπτομέρειες, στους λαβυρίνθους, τα παιδιά δεν αποκτούν βασικές δεξιότητες, γιατί δεν έχουν ακόμα καθαρίσει στην κολυμβήθρα της ουσιαστικής απλότητας τα μάτια των δασκάλων τους και των οδηγών τους.

Μια χαμένη υπόθεση από καιρό η εκπαίδευση. Τα «κκαφέ» τρίβουν τα χέρια περιμένοντας τους απεργούς.

Ο λαβύρινθος


Ο λαβύρινθος

Ο λαβύρινθος, αόρατος κι ακατασκεύαστος στην αρχή

Ο Μίνως φορούσε την τιάρα, να γίνει θαλασσοκράτωρ

Και το διεκήρυττε στους διεθνείς οργανισμούς

Και ο λαβύρινθος ήταν εκεί μα δεν τον έβλεπαν

ψαχούλευαν τοιχώματά του Ούτε μίτος ούτε μνήμη

πεθαμένος ο Θησέας κι η Αριάδνη από καιρό.

Πέρασαν χρόνια να λάμψει φλογίτσα  

Να νοήσουν πως βρίσκονται στον ομφαλό του.

Άκουαν το μινώταυρο:

«Να καταλάβουμε τις πραγματικές προθέσεις του», έλεγαν,

Έστελλαν ετησίως

αγόρια εφτά, κορίτσια εφτά να τα καταβροχθίσει

Κι ένα δεκαεξάχρονο και χαμηλοβρακάτο

Πρώτο πρώτο τράβαγε το δρόμο τραγουδώντας

Και το πουλάκι που άκουε άλλαξε τα λόγια:

«Τις προθέσεις τις προθέσεις, ποιος τις διαλευκαίνει», έλεγε.

Μα σαν ο από μηχανής Θεός κατέβη στο διάδρομο

Οπότε συμπλαστήκαν,

άστραψε φως και γνώρισαν

λαβύρινθο και Μίνω και Μινώταυρο

μα όσοι κωφοί και όσοι  τυφλοί,

με είδαν κάτι με άκουσαν

κι έτσι μωροί πεθάναν.


ρατσισμός


Ρατσισμός

Το πρόβλημα του ρατσισμού μπήκε στα σχολεία μέσης εκπαίδευσης εδώ και καμιά δεκαριά χρόνια, και εξακολουθεί να θεωρείται πρωτεύον θέμα, γι’ αυτό τα παιδιά μας καλούνται κάθε χρόνο να γράψουν έκθεση για τον ρατσισμό, να διαβάσουν κείμενα, να να να.

Δυστυχώς η ύπαρξη της τουρκικής απειλής, καθημερινής και σε ανώτατο επίπεδο, δεν αναφέρεται καν στα σχολεία. Κανένας δεν μιλά για τον κίνδυνο που αντιμετωπίζουμε να εξαλειφθούμε από τα πατρικά χώματα, κανένας δεν αναλαμβάνει να μιλήσει και να διαφωτίσει τα παιδιά μας για τα σχέδια της Τουρκίας τα οποία από τη δεκαετία του 1950 έχει καταρτίσει και θέσει σε εφαρμογή με επιτυχία οφθαλμοφανέστατη.

Και ενώ αυτό είναι το πρόβλημά μας, κινδυνεύει η ίδια η ύπαρξή μας, οι υπεύθυνοι του Υπουργείου Παιδείας, ακολουθώντας οδηγίες της Ευρώπης, επαναλαμβάνουν το ίδιο θέμα  για το ρατσισμό, ενώ άλλη είναι η πραγματικότητα και αλλού είναι ο κίνδυνος.

Ποια ήταν και είναι τα σχέδια της Τουρκίας για την Κύπρο από τη δεκαετία του ΄50;

Ποιες ενέργειες έκαμαν οι Τούρκοι στην Κύπρο και στην Τουρκία για να διχοτομήσουν το νησί;

Ποιες τουρκικές οργανώσεις έθεσαν σε εφαρμογή την μετακίνηση πληθυσμών με απώτερο σκοπό το διαχωρισμό των κοινοτήτων;

Με ποιο οπλισμό και στρατιωτικές ασκήσεις κατάφερε η τουρκική μειονότητα στον τόπο να αναγκάσει την πλειονότητα να συμπτυχθεί στο νότιο μέρος του νησιού και να κινδυνεύει ακόμα;  

Τι λεν οι εκπαιδευτικοί; Τι λεν τα παιδιά; Τι λεν οι γονείς; Είναι δευτερεύοντα αυτά τα θέματα; Μα αν εξαλειφθείς από το χάρτη ως ελληνική χριστιανική κοινότητα της Κύπρου, τι να κάμεις το σεβασμό των άλλων, του χρώματος και των ιδεών και των αντιλήψεων και ιδιαιτεροτήτων του; Πρώτο καθήκον μας είναι η ίδια η επιβίωσή μας. Ιεραρχήστε τις ανάγκες μας, κύριοι του Υπουργείου Παιδείας, και μη βρίσκετε έτοιμες λύσεις καταφεύγοντας σε δευτερεύοντα προβλήματα.