Χάρη Ν. Σπανού, Φυλάκιο
Κυριακή 29 Μαΐου 2022
Χάρη Σπανού
Άντρος Λυρίτσας
Άντρος Λυριτσας, ΔΟΚΙΜΙΑ & Αδόκητα
Δευτέρα 23 Μαΐου 2022
ο καλός Θεός της λογοτεχνίας και τα παιδιά μας
Πολλοί που
γράφουν έχουν προσέξει πως ο καλός Θεός της Λογοτεχνίας, η μαγεία και το
άγνωστο ταξίδι μέσα τους, τους επιφυλάσσει στο τέλος μια γραμμή εκρηκτική, κι
έτσι τελειώνουν το έργο τους, μικρό μάλλον παρά μεγάλο, με μια ωραία απρόσμενη καταληκτική
απολυτήρια γραμμή. Μπαμ και κάτω.
Συγκριτικοί μελετητές
των διαφόρων μαθητικών γραπτών βρίσκουν πως οι γειτονικοί μας λαοί αρέσκονται
στο να γράφουν γύρω γύρω από το θέμα, να κυκλώνουν το θέμα, κι αν μπουν στο
κέντρο του στο τέλος, θα είναι πολύ τυχεροί.
Πολλοί μαθητές
αρχίζουν να γράφουν αναλύοντας δοσμένο θέμα, κάπου εκεί στο τέλος κατορθώνουν
να μπουν, όλα τα πριν ήταν ένας γύρος, χρειαζόταν η προθέρμανση, τελειώνει όμως
η καθορισμένη ώρα εξετάσεων και η αποτυχία αποτυπώνεται με ένα αριθμό, κάτω του
δέκα, κόκκινο κόκκινο. Διότι οι εξεταστές δεν κατέχουν από ιδιοτυπίες του
γραψίματος, αυτοί έχουν οδηγίες με το ν και με το σ, και δεν τολμούν να τις παραβούν
ή να τις αμφισβητήσουν καν.
Η ευθύγραμμη
σκέψη δεν ήταν εύκολη, χρειαζόταν λογική προπαιδεία, αλλά κι η κυκλική,
διαλεκτική σκέψη απαιτούσε την άσκησή της, κι έτσι από τη μια μπορεί κανείς να
αναπτύσσει ένα συλλογισμό και να ξέρει λογικά από πού αρχίζει και πού
τελειώνει, με την κυκλική όμως γραφή η περικύκλωση του θέματος, ανάλογα και με
τον συγγραφέα και την ψυχοσύνθεσή του, δίνει την εντύπωση πολιορκίας με απώτερο
σκοπό την άλωση του προβλήματος στη ρίζα του. Γύρω γύρω όλοι, μέχρι να αρπάξει
τον ταύρο από τα κέρατα.
Δύσκολο πράμα το γράψιμο. Σκέφτομαι τα παιδιά μας αυτές
τις μέρες. Οι δάσκαλοί τους τα νομίζουν μεγάλους συγγραφείς, μεγάλους γνώστες
της γλώσσας μας, κι ως ύπατοι
και πραίτορες με κόκκινες, κεντημένες
τόγες, βραχιόλια με αμεθύστους, και δαχτυλίδια με λαμπρά, γυαλιστερά σμαράγδια,
με πολύτιμα μπαστούνια μ’ ασήμια και μαλάματα έκτακτα σκαλιγμένα ελπίζουν πως με τέτοια
πράγματα, φανταχτερά πολλά πολλά στα εξεταστικά δοκίμια, θα θαμπώσουν τους βαρβάρους, τους μάστρους
τους κι εμάς. Ας δοκιμάσουν όμως πρώτοι να λύσουν τα δοκίμια στον καθορισμένο
για τους μαθητές τους χρόνο. Κυκλικό το θέμα μας. Μπαμ και κάτω τα παιδιά!
Παρασκευή 20 Μαΐου 2022
η πηγή της ζωής μας
Η ΠΗΓΗ ΤΗΣ ΖΩΉΣ
ΜΑΣ
ΣΤΕΛΙΟΣ
ΠΑΠΑΝΤΩΝΙΟΥ
«Ότι παρά σοι
πηγή ζωής». Μπορεί να ανήκει στη Δοξολογία του Υψίστου, μπορεί όμως να το
πει κι ο πρόσφυγας για τη χαμένη του
πατρίδα, διωγμένος και έρημος, χωρίς την πηγή της ζωής του, γιατί έτσι καταλαβαίνει
κανείς τον τόπο του, εκεί φύτρωσε, από εκεί πήρε το πρώτο φως, τις πρώτες
σταγόνες γάλα και νερό, το πρώτο του κομμάτι ψωμί στο χέρι, βγαλμένο από τον
μυρωμένο φούρνο της γιαγιάς, της μάνας του, της γειτόνισσας, κι αυτός να τρέχει
με τα άλλα παιδιά, να χαίρεται τον ήλιο και τη βροχή της πατρίδας, τώρα να
μαραίνεται και να λιώνει στον ξένο τόπο.
Να λέμε τον πόνο
μας, οι πρόσφυγες, όσοι έχουμε ακόμα αγνοούμενο αδελφό και φίλο, όσοι νιώθουμε
τη μοναξιά των εγκλωβισμένων. Όσα χρόνια κι αν περνούν οι σκηνές εκείνες του
διωγμού είναι ανεπανάληπτες, χαραγμένες πολύ βαθιά για να ξεθωριάσουν, κι έτσι
τις φέρουμε μέσα μας χρόνια και χρόνια, γιατί φοβόμαστε πως χάνουμε κάθε μέρα
κι από έναν κόκκο του πλούτου μας, πλησιάζουμε πολλοί στο τέρμα της ζωής, χωρίς
να έχουμε ελπίδα να δούμε ξανά την πορτοκαλιά, τη λεμονιά, τη θάλασσα της
Κερύνειας ή το εκκλησάκι στο Βουνό ψηλά εκεί, με τον παππού να καλεί μέσα στο
γλυκύτατο δειλινό για τον εσπερινό. «Ως εμεγαλύνθη τα έργα σου Κύριε.»
Κι αφού όμως
είμαστε μακριά από την πηγή της ζωής, σημαίνει πως αυτό που ζούμε έκτοτε είναι
μια μίμηση ζωής, αφού δεν είναι η αυθεντική, μια προσπάθεια να μιμηθούμε αυτό
που ζούσαμε, να θυμηθούμε τόπους και καιρούς, ανθρώπους, τοπία, ζώα και φυτά,
την ατμόσφαιρα του χωριού ή του σπιτιού μας εκεί, ζώντας τον παράδεισο στη
μνήμη και στη φαντασία.
Στο μεταξύ η
πραγματικότητα κυλά εκεί χωρίς εμάς, αυτοί που με τη βία τους επιβάλλεται να
ριζώσουν σε ξένα χώματα που δεν είναι δικά τους έχουν διαρκώς στο νου πως είναι
ξένοι, όσο κι αν καμώνονται πως έγιναν νοικοκυραίοι. Δεν παύουν να έχουν το
αίσθημα του κλέφτη των ξένων περιουσιών, φερμένοι από ξένη γη, ξένη χώρα,
άσχετοι με τον πολιτισμό μας, ούτε και με τους ομόθρησκούς τους δεν τα
βρίσκουν, ένας άλλος κόσμος, η βαρβαρότητα κι η παρανομία που προσπαθεί να
εμφανιστεί ως νόμιμη ή αποδεκτή από τον πολιτισμένο κόσμο.
Ζώντας στην
παρανομία ξέρουν πως έχουν χωρίς όρια δικαίωμα στις παράλογες απαιτήσεις αφού
μόνο ο λόγος και ο νόμος θέτουν όρια. Παράλογα και παράνομα τολμούν να ζητούν ό
τι φανταστεί κανείς ή κάποτε και πέραν των δυνατοτήτων της φαντασίας μας. Είναι
--λέει--δεμένοι συναισθηματικά με το σπίτι μου κι εγώ δεν είμαι, άρα δεν έχω
δικαίωμα. Μα ποιος με κρατούσε μακριά από τον παράδεισό μου; Ποιος με έδιωξε με
τη βία των όπλων από τον κήπο της ευτυχίας μου; Ο κλέφτης κρατά τον νοικοκύρη
κλεισμένο μακριά από την περιουσία του και στο τέλος απαιτεί να του
αναγνωριστεί και κυριότητα στο κλεμμένο, γιατί ο νοικοκύρης είναι μακριά!!! Κι
άλλα πολλά τέτοια τραγελαφικά διαβάζουμε κι ακούμε, και το χειρότερο, απαιτούν να
αναγνωριστεί ως κρατική οντότητα το ψευδοκράτος, στημένο πάνω στη γη των
προγόνων μας, με τον πολιτισμό μας να καταστρέφεται καθημερινά, για να
παρουσιάσουν την ψευδή τους εικόνα στους αδαείς. Κι ας κτίζουν όσα κτίζουν κι
ας καμώνονται τις μαϊμούδες και τους πολιτισμένους της αρπαγής.
«Πάλι
τα ίδια και τα ίδια θα μου πεις, φίλε, όμως τη σκέψη του πρόσφυγα, τη σκέψη του
αιχμάλωτου, την σκέψη του ανθρώπου σαν κατάντησε κι αυτός πραμάτεια, δοκίμασε
να την αλλάξεις, δεν μπορείς.»
Όσο κι αν είμαστε
μακριά από την πηγή της ζωής μας, άλλο τόσο μέσα μας αναβλύζει ο πόθος της
επιστροφής. Κι αν δεν δούμε εμείς το θαύμα, ποτίζουμε τα παιδιά και τα εγγόνια
μας με το νερό του πόθου της επιστροφής. Η άρνησή μας να δεχτούμε τα
τετελεσμένα της εισβολής είναι άρνηση στην παγκόσμια αδικία, και απαίτηση
παγκόσμιας δικαιοσύνης. «Δικαιοσύνην μάθετε οι ενοικούντες επί της γης.»
Τρίτη 17 Μαΐου 2022
μάλλον θόρυβος
Μάλλον θόρυβος
Όσοι είναι υπέρ
του Μητσοτάκη θα γράψουν για την επιτυχή επίσκεψή του στις ΗΠΑ. Όσοι είναι
εναντίον του θα βρουν αρνητικά πολλά, ευτράπελα και διασκεδαστικά, εχθρικά
ακόμα. Το ίδιο συμβαίνει και με τον πρόεδρο της Ουκρανίας. Όσοι είναι υπέρ του
θα εκφράζουν τον θαυμασμό για τη γενναιότητά του. Όσοι είναι εναντίον του θα
τον αποκαλούν τον χρήσιμο ηλίθιο. Όσοι είναι υπέρ του Πούτιν θα τον αποκαλούν
σωτήρα της πατρίδας του και της οικουμένης ακόμα, δημοκρατικό και μεγάλο ηγέτη.
Όσοι είναι εναντίον του τον αποκαλούν δολοφόνο και δικτάτορα και άλλα πολλά. Το
ίδιο συμβαίνει και με τους υποψηφίους προέδρους στην Κύπρο. Εκ των προτέρων
ξέρουμε ο καθένας τι θα γράψει και πώς θα χαρακτηρίσει τον ένα ή τον άλλο, και
είναι και πολλοί σχετικά. Γι’ αυτό είτε γράψει κανένας είτε δεν γράψει, το ίδιο
κάνει, αφού είναι γνωστό εκ των προτέρων τι θα πει. Κι αν γράψει, δεν το
διαβάζουμε και ησυχάζουμε. Η αταραξία είναι προτιμότερη της ταραχής και της νευρικής
διέγερσης που προκαλούν τα γραφτά τοποθετημένων ήδη προληπτικά. Μπορούσε δηλαδή
να γίνει κάτι άλλο; Μπορούσε να υπάρξει πραγματικός προβληματισμός. Εύκολο; Όχι
βέβαια. Ας γράφουν λοιπόν και ας μη διαβάζουμε. Διότι «τούτο ουδέν ωφελεί αλλά
μάλλον θόρυβος γίνεται». Για τα γραφτά λέω.
Παρασκευή 13 Μαΐου 2022
ραγιάδες
ραγιαδες
Ποιο είναι το
συμφέρον του τόπου, ύστερα από την τουρκική εισβολή, τη διχοτόμησή του, την αναγκαστική
εκδίωξη των Ελλήνων κατοίκων των κατεχόμενων από την Τουρκία περιοχών, την
προσπάθεια τουρκοποίησης και ισλαμοποίησής των;
Ο χρόνος αν
αφεθεί μόνος, χωρίς τη δική μας ενεργητική προς την απελευθέρωση προσπάθεια ή
τη μνήμη της αδικίας και την προσπάθεια αποκατάστασης της δικαιοσύνης είναι σύμμαχος
των δυνατών στα όπλα και εχθρός των αδύνατων στη μνήμη. Είναι εναντίον μας και
υπέρ των εχθρών μας. Γι’ αυτό πρέπει να τον χρησιμοποιούμε για να τονώνουμε το
εθνικό φρόνημα, την πίστη στο δίκαιό μας, την καταπολέμηση με κάθε μέσο του
εχθρού, και πρώτου του κακού εαυτού μας, που υπνώττει ή συμβιβάζεται. Και ο
συμβιβασμός με την αδικία φαίνεται καθημερινά, με την ανοχή στα τετελεσμένα της
εισβολής, με τις προσπάθειες λύσης του κυπριακού στη βάση των τουρκικών συμφερόντων,
με τη συνεργασία με τον εχθρό. Μπορεί να βρίσκουν δικαιολογίες, «χωρίς συνεργασία
δεν θα λυθεί, χωρίς διάλογο δεν θα λυθεί, χωρίς ανοχή δεν θα λυθεί», αλλά στο τέλος
όλα οδηγούν στην αποδοχή των τετελεσμένων και στη συνήθεια στην αδικία. Έξις δευτέρα
φύσις.
Ήδη ο εχθρός παρουσιάζεται να έχει ένα ευρύ πεδίο
απαιτήσεων, ενώ εμείς συνεχώς οπισθοχωρούμε, μη απαιτώντας τα όσα δικαιούμαστε
γιατί ήταν δικά μας και είναι, γιατί είναι αποτελέσματα εισβολής και βίας.
Αποδεχτήκαμε την αδυναμία μας και με βάση αυτήν πορευόμαστε ή οπισθοχωρούμε. Η
πρώτη όμως δύναμη είναι η ψυχική, και αυτήν έχουμε χάσει. «Το εύδαιμον το
ελεύθερον το δε ελεύθερον το εύψυχον». Η ευψυχία είναι η βάση της ευδαιμονίας
που είναι η ελευθερία και αυτή την ευψυχία οφείλουμε να ενδυναμώσουμε στα σχολεία
και στην οικογένεια, μετανοούντες, αλλάζοντας μυαλά, ή καθαίροντάς τα από την
ηττοπάθεια.
Θα χρειαστεί
μεγάλος αγώνας, γιατί η ηττοπάθεια ριζώνει ολοένα μετατρέποντάς μας σε
ραγιάδες. Και χειρότερος είναι ο ψυχικά
ραγιάς.
Πέμπτη 12 Μαΐου 2022
χρόνου φείδου
Είναι κι αυτός ένας
τρόπος να εμφανίζεται κανείς ως απασχολημένος με την τρέχουσα πραγματικότητα
ενώ δεν κάνει τίποτε άλλο από του να ψάχνει στη φαρέτρα του να βρει τα πιο
έξυπνα βέλη, τις πιο θορυβώδεις φούσκες, μπαλονάδες πολλοί, για να εκστομίζει
εναντίον του αντιπάλου. Πώς να αντέξουμε διακόσιες πενήντα μέρες και
περισσότερες έναν προεκλογικό; Κι όχι μόνο από εκπροσώπους των κομμάτων αλλά
από τον κάθε ένα, δικαίωμα του κάθε πολίτη είναι, μια μορφή κι αυτή άμεσης
δημοκρατίας. Πού θα πάει όμως; ‘Οποιος πνίξει πρώτος τον αέρα χρόνο του μη
έχοντας άλλο τίποτε να κάμει. Χρόνου φείδου.
Κυριακή 8 Μαΐου 2022
Τι μας τα λες; Τα ξέρουμε!
Τι μας τα λες; Τα
ξέρουμε
Σήμερα, 9 Μαΐου,
στη Μόσχα θα επιδείξει η Ρωσία σε μεγαλειώδη παρέλαση τη στρατιωτική δύναμή
της, ενώ στην Ουκρανία περιμένουν την ισοπέδωση και κατάληψη άλλων περιοχών,
για να έχει να επιδείξει ο Πούτιν την ύπαρξή του και τα σχέδιά του για τον
κόσμο, όπως τον οραματίζεται. Δεν ξέρω αν οι πολίτες Ρώσσοι θα παραστούν στην
παρέλαση για να χειροκροτήσουν, είναι όμως βέβαιο πως οι Ουκρανοί ετοιμάζονται
πολλοί για το θάνατό τους, την πείνα, τη δίψα, τα γκρεμισμένα μέσα στα οποία θα
προσπαθήσουν να επιβιώσουν, αν το κατορθώσουν.
Εμείς εδώ με την
πολυεπίπεδη πολιτική μας παρουσιαζόμαστε η μεν κυβέρνηση να δηλώνει σεβασμό
στις αποφάσεις της Ευρώπης, αλλά στο μεταξύ ζητούμε και άδειες για συνεργασίες
με τη Ρωσία, τα συμφέροντά μας αυτό απαιτούν, οι πολίτες μισοί μισοί, άλλοι με
τη Ρωσία άλλοι με την Ουκρανία, μισοί της ανατολής και μισοί της δύσης, οι
αριστεροί με δεξιό υποψήφιο προσπαθούν να κυβερνήσουν με πρόγραμμα αριστεράς,
έχουμε ήδη προϊστορία, προτιμήσαμε τους αδέσμευτους, δεν είμαστε ούτε ανατολή
ούτε δύση, ψάχνουμε ακόμα για ταυτότητα, ή την έχουμε μεν, αλλά τα κόμματα
οδήγησαν και οδηγούν στη σύγχυση. Τι μας τα λες; Τα ξέρουμε.
Σάββατο 7 Μαΐου 2022
των μανάδων
Αφού δεν ξέρεις,
θα υπολογίζεις μάλλον, από το πρώτο σκίρτημα εντός της ως την ώρα που το φέρνει
στο φως και χαίρεται και η χαρά είναι μεγάλη γιατί ήλθε νέος άνθρωπος στον
κόσμο, ο καλύτερος, ο ομορφότερος, ο ευτυχέστατος, αφού είναι το δικό της παιδί,
κι ύστερα, από το χεράκι πραγματικά και μεταφορικά, να μεταδίνει τη γλώσσα, τα
ήθη και έθιμα, τη θρησκεία, την αγάπη στην πατρίδα, που ξέρει πως μπορεί κάποτε
να της το αρπάξει, είναι και το κακό αλλά δεν θέλει να το σκέφτεται, το παιδί της
θα γίνει ένας καλός άνθρωπος στην κοινωνία, να καμαρώνει, δεν προβλέπει,
φαντάζεται το καλό και μόνο το καλό, πανέτοιμη για τα πάντα, στην αγρύπνια, στο
προσκεφάλι του, στις αγωνίες του, πάντα είναι το παιδί, δεν μεγαλώνει ποτέ,
ακόμα κι αν κάμει δικά του παιδιά, και χαίρεται παιδιά κι εγγόνια, κι έρχονται
και παρέρχονται τα χρόνια κι οι καιροί, πόλεμοι και καταποντισμοί, ένας βράχος
μεγάλος το στήριγμά της, η μάνα των μανάδων, Παναγία μου σώζε τις μανάδες του
κόσμου, δώσε χέρι βοηθείας στα δύσκολα της ζωής!
Τρίτη 3 Μαΐου 2022
κακώς
Κακώς
Στην Κύπρο τα
τελευταία πενήντα χρόνια μια κατηφορική καταστροφική πορεία συνεχίζεται,
Από τους αγνοούμενους
συνεχίζουν πολλοί να είναι αγνοούμενοι, οι πρόσφυγες πρόσφυγες, οι
εγκλωβισμένοι εγκλωβισμένοι, όσοι λίγοι παρέμειναν.
Και προστέθηκαν
άλλα προβλήματα που δεν μας τιμούν, γι’ αυτό μας υποτιμούν δικοί και ξένοι, οι
εφημερίδες γεμάτες από προσβλητικές για μας ειδήσεις,
Οι ολιγάρχες και
τα κυπριακά διαβατήρια, η οικονομική εκμετάλλευση, μας υποβιβάζουν καθημερινά σχεδόν, μια τα
κανάλια μια οι εφημερίδες, μας παρέλαβαν τώρα ιταλικές και μας τα σούρνουν,
Η επέμβαση στο
έργο των δημοσιογράφων άλλο κακό, μυστικό ή φανερό, η αόρατη χειρ κόβει και
ράβει, επιτρέπει ή απαγορεύει συνεντεύξεις πολιτικών προσώπων, και διαλαλούμε πως
είμαστε υπέρμαχοι της ελευθερίας του λόγου,
Τα κόμματα κόβουν
και ράβουν, θέλουν να ρυθμίζουν τα πάντα στη ζωή μας, ένας ολοκληρωτισμός και
πειθαναγκασμός, ιδιαίτερα τώρα με την προεκλογική εκστρατεία,
Την Ιστορία μας διαγράφουν
ή παραποιούν πανεπιστημιακοί ως μέλη μη κυβερνητικών οργανώσεων, τη διάλεκτο,
τη γλώσσα, τη θρησκεία, τους αρχαιολογικούς μας χώρους, τον πολιτισμό μας,
Μερίδα της νεολαίας
έχει καταβαραθρωθεί, στους δρόμους με τα δυστυχήματα, ταχύτητες θανάτου, μέσα
στα γήπεδα χουλιγκάνοι, βίαιοι, καταστροφικοί, αντικοινωνικοί, μέσα στα σχολεία
έτοιμοι για πιστολίδι, έξω από τα σχολεία νεαροί και νεαρές μπλεγμένοι με ναρκωτικά
και παράνομο οπλισμό,
Αυτά διαβάζουμε
και δεν βλέπουμε να υπάρχει φρένο, κάποιες προσπάθειες να γίνουν επιτροπές
διαφύλαξης των σχολείων, πρόληψης της παραβατικότητας, επιτροπές και νόμοι από
πόθεν έσχες μέχρι επιτροπή αδιάβλητων, τα μέτρα έρχονται και πάνε,
εξαγγέλλονται και διατυμπανίζονται, κι η πορεία κατηφορική χωρίς επιστροφή, κι
εμείς διαπιστώνουμε μόνο, να τα λέμε να τα καταγγέλλουμε, ως εδώ φτάνει το χέρι
μας.
Κακώς!
γαλάζια
Κυριακή 1 Μαΐου 2022
λιγότερη βλάβη
Τα παιδιά, τα
εγγόνια μας σήμερα πάνε σχολείο, τελευταία διαδρομή, πλησιάζουν οι εξετάσεις,
το περιβάλλον δεν είναι πάντα φιλόξενο, οι εξετάσεις προκαλούν άγχος γιατί
συνεχίζει μια παράδοση, άσχετη με την μάθηση ή την πραγματική πρόοδο, όλοι οι
δάσκαλοι και καθηγητές θέλουν να εξετάζεται το μάθημά τους γραπτά, από Μουσική
ως Τέχνη ως Οικιακή Οικονομία, τεχνικά μαθήματα κατέληξαν θεωρητικά, ήταν ένα όνειρο
κι αυτό, περηφάνια να διορθώνεις γραπτά, τα παιδιά βαρυφορτώθηκαν, κι η Ιστορία
μια παπαγαλία κι αλοίμονό του αν δεν του περνά κι η Βιολογία και τόσα άλλα
δυσβάστακτα, μια ευχή για τα παιδιά, για τα εγγόνια, όσο λιγότερη βλάβη, όσο λιγότερη
βλάβη.