του αγίου μας

ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΜΑΣ

Τώρα που βρίσκουμε κι άλλες εκκλησίες του αγίου Κασσιανού και στη Βενετία και τον τάφο του στη Μασσαλία και εκκλησία και σχολείο στο Τέξας ρωμαιοκαθολική και στο Νιου Τζέρσυ και ρομανική ορθόδοξη, ξέρετε οι Ρουμάνοι τον θεωρούν καταγόμενο από τα μέρη τους, εμείς δεν ξέρουμε πώς βρέθηκε στην Κύπρο, γύρω στα 1750 μαρτυρείται το πρώτο μικρό του εκκλησάκι εκεί στη γειτονιά, τότε χτίστηκε κι ο άης Λουκάς, και γύρω στο 1854 η καινούργια δική μας, κι άλλες, όπως του αγίου Σάββα, ξεθάρρεψαν οι Ρωμιοί, είχαν προστάτιδα τη Ρωσία.

Λέγοντας άγιο Κασσιανό εμείς αλλιώς τον νιώθουμε, το γεροντάκι μας, η εκκλησιά μας, η ενορία μας προπάντων που πήρε το όνομα, και τα σχολεία του αγίου Κασσιανού, έστω κι αν πρόσφερε περισσότερα η Χρυσαλινιώτισσα πιο πλούσια πάντα, είναι η ατμόσφαιρα στην εκκλησιά είναι όλα όσα ζήσαμε οι γείτονες που περνούσαμε αδελφικά, ανοιχτές οι πόρτες, παιδιά της ηλικίας μας πολλά, και μαζί τα παιχνίδια κι οι γιορτές στην εκκλησία.

Σε λίγο Δευτέρα Καθαρά, όλη η Λευκωσία περνούσε να προσκυνήσει, και στα Κοντάκια κάθε Παρασκευή, κόσμος πολύς, η ατμόσφαιρα κάνει τον άγιο Κασσιανό μοναδικό, ζεστή αγκαλιά, να θυμόμαστε τους μερακλήδες προγόνους μας που της αγόραζαν ό τι καλύτερο και την στόλιζαν, μια πλούσια εσωτερικά εκκλησιά, να την καμαρώνουμε, μας συντρόφεψε και μας συντροφεύει μια ζωή.

ΤΕΥΚΡΟ....

ΤΕΥΚΡΟ...

Συνηθισμένο το τουρκί με τα κλεψιμαίικα, από την καιρό της Κωνσταντίνου πόλης, την έβλεπαν από μακριά πρώτα οι Φράγκοι, 1204, δεν ματάδαν τέτοια πόλη, άξεστοι και χώριατοι, μπήκαν μέσα, τη διαγούμισαν, τα άλογα του ιπποδρόμου της είναι στη Βενετία, μεγάλη κλέφτρα, στο ναό του αγίου Μάρκου, κι αφού διώξαν οι βυζαντινοί τους φράγκους την έβαλε στο μάτι το τουρκί, και την κατέλαβε και γιορτάζουν κάθε χρόνο, δηλαδή προσπαθεί να καταλάβει ο νους του ανθρώπου, ήταν δικά σου κύριε, πώς βρέθηκες εσύ να σκοτώνεις να σκλαβώνεις να καταλαμβάνεις να εκμεταλλεύεσαι ξένες περιουσίες, τα διαβάζεις και τώρα ακόμα,  και γνωστά σου φαίνονται, ο βάρβαρος ο ίδιος είναι όσα χρόνια κι αν περάσουν, και λέω, αν ψάξουμε, είναι δυνατόν να μη βρούμε και του Ντεκτάς τα κιτάπια που μοίραζε χωριά και περιουσίες πριν τα καταλάβει; Γιατί αυτοί είναι επιστήμονες της κλεψιάς, οργανωμένο έγκλημα που λέει ο λόγος, μας τα ‘λεγαν τότε στη Μόρφου, έρχονται και κόβουν πορτοκάλια με το μεροκάματο, μα τις ακούς να λεν, αυτό θα είναι δικό μου, άντε αυτό δικό σου, και μοίραζαν περβόλια προ της εισβολής, τα σχεδίαζαν, τα ήξεραν, τα κιτάπια του Ντεκτάς να βρεθούν, να μελετηθεί τι και πώς με την Αμμόχωστο, γιατί κι αυτή ήταν στο παιχνίδι, σχεδιάζουν, αρπάζουν, τρέχουν βρίσκουν και νόμους και νομομαθείς και ηλίθιους και κλέφτες και αρχικλέφτες και ύστερα επενδύουν και νομικά την κλεψιά και τη ληστεία, τέτοιοι ήταν από τον καιρό της Κωνσταντινούπολης, βρίσκουν και δικούς, θα θέλαμε να συνεργαστούμε μαζί σας, το ίδιο και στην Κερύνεια, λεν στο διευθυντή του Ντόουμ τότε, να μείνεις μαζί μας διευθυντής, ο που φύγει φύγει ο άνθρωπος, να τους μάθει την τέχνη, να τον πετάξουν ύστερα, έφερναν πάντα και τους νέους που θα μάθαιναν την διοίκηση και την εκμετάλλευση και της Κερύνειας και της Μόρφου και της Αμμοχώστου, να βλέπεις εκείνο το φαλακρό να παίζει τον πρωθυπουργό, βρε αρχικλέφτης είσαι, είτε ο ένας είτε ο άλλος, σε ξένη πόλη βρε τι γυρεύεις, δική σου δεν είναι, Τεύκροοοο… Τεύκροοο  την ακούς που φωνάζει αρχαιόθεν ωραία, …..Τεύκροοοοοο

ΒΥΖΑΝΤΙΝΑ ΚΑΙ ΑΛΛΑ ΣΥΓΧΡΟΝΑ

ΒΥΖΑΝΤΙΝΑ ΚΑΙ ΑΛΛΑ ΣΥΓΧΡΟΝΑ

ΝΙΚΗΦΟΡΙΤΖΗΣ

Ο Νικηφορίτζης ήτο άσημος

Αλλ’ οικονομολόγος μέγας

Άνωθεν Νομπέλ!

Ανήγαγεν εις κέρδη τα απωλεσθέντα

Ωκοδόμησε θησαυροφυλάκιο χρυσούν

Δεν απεκάλυπτε όμως πόθεν έσχε.

Βασανισθείς εθανατώθη.

ΑΛΕΞΙΟΣ Α΄ΚΟΜΝΗΝΟΣ

Ο Αλέξιος Α΄Κομνηνός

Διέβλεπε εκκόλαψιν εχθρικών ωών

Την ορμητική επιθετικότητα,

Διό ήμβλυνεν αιχμές δοράτων

Ιερέων και φιλοσόφων

Πλουσίων και πτωχών.

Ένας είναι ο εχθρός

Ο έξωθεν ερχόμενος.

ΙΩΑΝΝΗΣ Β΄ΚΟΜΝΗΝΟΣ

Άκου τύχη ο άνθρωπος!

Ο Ιωάννης Β΄Κομνηνός,

Ο Καλοϊωάννης

Στο παλάτι σχεδόν δεν έμεινε

Όλο στους πολέμους και στα τσαντήρια.

Νίκησε Ούγγρους, Πατσινάκες, Αρμενίους

Και τον έτρωσε βέλος δηλητήριο

Κυνηγώντας αγριόχοιρους!

Εκτός αν ήτο δολοφονία!

ΜΙΧΑΗΛ Ζ΄ΔΟΥΚΑΣ

Ο Μιχαήλ έβδομος ο Δούκας

Υπερπλήρης ήτο

Άχρηστων γνώσεων.

Ο διδάσκαλός του Μιχαήλ Ψελλός

Απαιτούσε πολύ σύννεφο.

Όταν ήγγικεν η ώρα,

Ζωφράφισαν τον Μιχαήλ

Έγραψαν με πορφυρά γράμματα

Το όνομά του

Αλλ’ ο αυτοκράτωρ υπεχρεώθη

Να  καρεί μοναχός

Εις την Στουδίου.

Σε μικρογραφία χειρογράφου

Η ζωγραφιά είναι του Μιχαήλ

Το όνομά του όμως πάνωθε σβησμένο

Έγραψαν Νικηφόρος Γ΄Βοτανειάτης

Ο διάδοχος.

ΣΤΑΥΡΟΦΟΡΟΙ

Οι σταυροφόροι

Λάμβαναν άφεση αμαρτιών

Remissio peccatorum

Με παπική βούλα.

1821-2021

Η οργανωτική των εορτασμών

Για την ελληνική επανάσταση

Θα προεδρεύεται

Από ελληνομαθή διακηρυγμένο.

Οι πτωχοί επαρχιώται

Ας αναμένομεν το φως

Εκ του Κεντρικού Ηλεκτρικού Σταθμού.

Στέλιος Παπαντωνίου

Ουκ εμόν δούναι σοι την Πόλιν

Δεν έχουμε κανένα δικαίωμα να παραδώσουμε την πόλη σε κανένα ξένο, έστω επιδρομέα, σφαγιαστή, κλέφτη, διώχτη, καταπατητή κάθε δικαίου μας. Στο κάτω κάτω ο τόπος κατοικείται από Έλληνες εδώ και τρεις χιλιάδες χρόνια και περισσότερο, ο χριστιανισμός θεμελιώθηκε από τους ίδιους τους αποστόλους του Κυρίου και με τα χρόνια ρίζωσε για καλά στον τόπο, η γλώσσα και η παιδεία των ανθρώπων μας ελληνική, και οι εκκλησιές μας ακόμα και στα πιο απομακρυσμένα και σκαρφαλωμένα στα βουνά χωριά μαρτυρούν την πίστη των γονιών και των προγόνων μας στον Χριστό.

Μάλιστα!. Ήρθαν και κατοίκησαν και ανέπτυξαν τον πολιτισμό τους εδώ, και Μαρωνίτες και Λατίνοι και Τούρκοι και Αρμένιοι. Και με τις σημερινές αναστατώσεις στον κόσμο, όλων των φυλών της γης βρίσκουμε στην Κύπρο δείγματα ανθρώπων, που αγαπούν τον τόπο, σέβονται τους ανθρώπους του, αλλά και πάλιν, κανένας δεν έχει τη δύναμη να πει: σας παραδίνουμε τη χώρα, γιατί την ζητάτε, γιατί την ονειρεύεστε, γιατί κάνετε σχέδια για κατάληψή της εδώ και χρόνια, γιατί είστε πιο ισχυροί, γιατί χρησιμοποιήσατε κάθε ανέντιμο τρόπο να διαβρώσετε την εθνική μας συνείδηση, να μπασταρδέψετε τη φυσιογνωμία του τόπου και των ανθρώπων του, με τον εποικισμό και την εξορία των νόμιμων κατοίκων του.

Μια φορά έγινε το 2004 δημοψήφισμα, για να δεχτεί ο ελληνικός κυπριακό λαός ένα απαράδεκτο σχέδιο λύσης του προβλήματος και όμως η πλειονότητα δεν το δέχτηκε, γιατί πρόβλημα δεν είναι οι σχέσεις των δυο κοινοτήτων αλλά η εισβολή της Τουρκίας και η παράνομη παραμονή της στην Κύπρο για περισσότερο από σαράντα πέντε χρόνια, με στρατεύματα, αναίτια σταθμεύοντα στον τόπο, έτοιμα μάλιστα για μάχες και σκοτωμούς, εκτός αν λογαριάζουν να χτυπούν τους αντιφρονούντες τουρκοκύπριους, που δεν θέλουν με την Τουρκία σφιχταγκαλιάσματα θανατηφόρα, όπως συμβαίνει.

Δεν έχουμε το δικαίωμα να παραδώσουμε σε κανένα την Κύπρο, έστω και με τις φριχτές αλλαγές που έχουν κάμει οι Τούρκοι, έστω και με την ισλαμοποίησή της, έστω και με τους εποίκους, έστω και με τα τόσα τζαμιά, τα χτίσματα σε ξένη γη, την αλλαγή τοπωνυμίων, όλα δείγματα αρπακτικού και όχι ανθρώπινου πολιτισμού.

Δεν είναι μόνο δικαίωμα, αλλά και καθήκον μας να παραδώσουμε την πατρίδα στα παιδιά και στα εγγόνια μας. Μόνο σ΄αυτά. Ματωμένη και πληγωμένη, με χαραγμένα τα λάθη και τις προδοσίες μας στο κορμί και στην ψυχή της, με θεμελιωμένο όμως στα χώματά μας τον ελληνικό και χριστιανικό μας πολιτισμό. Κι όλα αυτά δεν συζητούνται, δεν λύονται με συνομιλίες, δεν βρίσκουμε διεξόδους σε αδιέξοδα που δημιουργούν οι μεγάλοι, για να εκμεταλλεύονται τους μικρούς και να εξυπηρετούν τα συμφέροντά τους. Το κυπριακό είναι θέμα εισβολής και κατοχής.

Θέλουμε λύση αλλά όχι διάλυση του κράτους μας, της οντότητάς μας ως μέλους του ΟΗΕ και της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η Κυπριακή Δημοκρατία είναι μέλος των διεθνών οργανισμών, αυτήν αναγνωρίζουν διεθνώς, και αν η Τουρκία άλλα σχεδιάζει άλλα εκτελεί, όλα στην παρανομία κείνται και όχι στο διεθνές δίκαιο. Ζητούμε με άλλα λόγια την απελευθέρωσή μας από το ζυγό της τουρκική σκλαβιάς και αυτός είναι και πρέπει να είναι ο στόχος μας και ο στόχος της παιδείας και του εκπαιδευτικού μας συστήματος.

Εμείς είμαστε τα πρώτα θύματα του ρατσισμού στην Κύπρο, εμείς διωχτήκαμε από τα σπίτια και τις περιουσίες μας, σε μας δεν επιτρέπουν εγκατάσταση στους γενέθλιους τόπους. Οποιαδήποτε άλλη άσχετη θεώρηση του ρατσισμού βρίσκεται εκτός κυπριακής πραγματικότητας. Και η κυπριακή πραγματικότητα μαρτυρεί την αρπακτικότητα της Τουρκίας, την επεκτατικότητά της, την εδραίωση παρανομιών εις βάρος των νόμιμων κατοίκων του τόπου. Δικαίωμα να παραδώσουμε την πόλη δεν έχουμε. Σε κανένα ξένο. Μόνο στα παιδιά και στα εγγόνια μας. Που πρέπει να διδαχτούν τα δικαιώματα και τα καθήκοντά τους απέναντι στον τόπο.

Σαββας Βαρναβίδης

ΣΑΒΒΑΣ ΒΑΡΝΑΒΙΔΗΣ, Η ΕΜΠΕΙΡΙΑ ΤΗΣ ΑΛΗΘΕΙΑΣ, ΑΝΑΡΧΕΣ ΙΣΤΟΡΙΕΣ, ΑΡΜΙΔΑ

Ήδη από την εισαγωγή οσμίζεσαι τον προβληματισμένο άνθρωπο, με τη γνώση και την προσπάθεια διείσδυσης στα βάθη της, με την τραγική αίσθηση της ζωής και την ταυτόσημη ειρωνεία.

Πρώτο πληθυντικό, εμείς, η αίσθηση της όσφρησης οξύνεται, οικονομική κρίση, η διαδοχή των ανθρώπων και των φίλων, ενός καπέλου με το αστέρι του στον αστερισμό της φιλότητος. Την αγάπη δεν πρέπει να την νιώθεις μόνο, αλλά και να την δείχνεις, χωρισμοί, ο καθένας το δρόμο του, κάτι έχει να πει ο συγγραφέας, καινούργιο, ένα παλιό μήνυμα.

Ο παθιασμένος ερευνητής μέσα στο επιβλητικό ή πολεμικό περιβάλλον, στην ξένη χώρα, τι ξένη, πολύ γνωστή, με του κόσμου τα παράξενα, τι είναι ο άνθρωπος ρωτά η σφίγγα, οι φαραώ ταξιδεύουν, τους υποδέχονται με τιμές στην επιστροφή στην πατρίδα, κι εμείς παρακολουθούμε, η πείνα, η τρομοκρατία, η αρχαιολογία φέρνει στο φως, ένα κόσμος μυστηριωδών μειδιαμάτων και απορίας, α- πορίας. Δεν διαβάζει ο αναγνώστης ιστορίες, ζει, κινείται με τον συγγραφέας, συμπάσχει, μεγάλη δύναμη, χαρά και χάρη.

Στην Πελαθούσα, αρχή και τέλος του κόσμου μας, πρώτο πρόσωπο, «όταν πρωτοδιαγνώστηκα…» ο ήρωας αλλάζει ζωή, η μέθεξη, μετοχή σ΄έναν άλλο κόσμο, δικό μας, θάλασσα, ζωή, κεκοιμημένοι, ζώα και άνθρωποι, δικοί και ξένοι. Η αλλαγή έρχεται από μόνη στον τόπο μας, και στον τρισχιλιόχρονο πολιτισμό, σήμερα όμως δεσπόζουν οι Βρυξέλλες, αλλά ο απλός κόσμος συνεχίζει τη δική του φιλοσοφία, θυμοσοφία, καρδιά καθαρή και φόβο θανάτου, μέσα σε μια αλλοπρόσαλλη εποχή.

Στο τέλος, και με τα τόσα βάσανα «η φιλία είναι το ελιξήριο της ζωής.» Ο παθός μαθός.

Είναι όμως κι η παρουσίαση του βιβλίου, μην προλαμβάνουμε τα πράγματα.

Στέλιος Παπαντωνίου

Φυσορρόος

Νίκος Νικολάου- Χατζημιχαήλ, Φυσορρόος, διηγήματα, εκδόσεις Βακχικόn


Πολύ θα ‘θελε ο Νίκος Νικολάου- Χατζημιχαήλ, συγγραφέας της συλλογής διηγημάτων Φυσορρόος, εκδόσεις Βακχικόν, να έχουν δύναμη οι λέξεις και τα διηγήματά του να διώξουν τον Τούρκο εισβολέα από τα χώματά μας, να σβήσουν τα κόκκινα σημάδια της σφαγής από τον Πενταδάχτυλο.

Κι αν δεν έχουν ακόμα τόση δύναμη, οπλισμένα όμως με μαγεία, φέρνουν ξανά στη μνήμη τόπους και καιρούς, πρόσωπα και στιγμές, πράγματα αγαπημένα, σκηνές ανεπανάληπτες.

Ο Φυσορρόος επιτελεί το καθήκον του: μαγεύει τον αναγνώστη, ξορίζει από μέσα μας την κακή αμνημοσύνη, συγκλονίζει με το λόγο, σκάβει βαθιά στην ψυχή μας και βρίσκει τις πηγές των δακρύων μας. Είναι διηγήματα που ρωτά κανείς πόση ψυχική δύναμη πρέπει να έχει ο άνθρωπος για να τα γράψει! Συγκλονίζουν.

Ο καταπατημένος τόπος ζωντανός, ο αυτός, οι στιγμές καρφιά στο διάστημα της αιωνιότητάς μας, η πίστη στο δίκαιο, οι αρχές μας, οι αξίες, προπάντων η ομορφιά του λόγου. Μεγάλη τέχνη το σοφίλιασμα των λέξεων, φορέων εννοιών, σκέψεων και ποικίλων ισχυρών συναισθημάτων, εικόνων ανεξίτηλων, εκρηκτικών πολλαπλών σκηνών.

Φυσορρόος: η μυροδόχη του πνεύματος του πάσχοντος Κυπριακού Ελληνισμού.

Στέλιος Παπαντωνίου

Βοτσαλωτή

Κώστας Λυμπουρής, ΒΟΤΣΑΛΩΤΗ, Το Ροδακιό

Από το τελευταίο διήγημα μπορεί ν’ αρχίσει κανείς, ένα θαυμαστό κέντημα, μια ποίηση, για να οδηγηθεί στο εξώφυλλο, έργο τέχνης, απεικόνιση του νοήματος του τίτλου της συλλογής διηγημάτων του Κώστα Λυμπουρή «Βοτσαλωτή», εκδ. Το Ροδακιό

Διηγήματα παντός είδους, ποικίλες διηγηματικές εκδοχές, λέει ο συγγραφέας, που ο δάσκαλος όμως φοβάται, μην έρθει ώρα να σφραγίζουμε τα διηγήματα με τις εκδοχές τους και να τρέχουν τα παιδιά κι οι μελετητές να διακρίνουν είδη, αντί να χαρούν αφηγηματικό λόγο. Αυτά όμως είναι των δασκάλων κι ίσως δασκαλικά να σκέφτηκε κι ο τεχνίτης διηγηματογράφος, αυτό είναι διήγημα μπονζάι, κι αυτό φεϊσμπουκικό, το παράλλο φωτοδιήγημα, το άλλο παραμύθι -διήγημα, χρονογραφικό, ταξιδιωτικό, διήγημα επιστολή στον Κυριάκο Μάτση, να το διαβάζεις και να μην το ξεχνάς. Στο τέλος όλα αυτά τα φιλολογικά ας μην επέμβουν στην απόλαυση των διηγημάτων, ανάμεσα στα οποία «Οι κύκνοι», που μια μέρα θα καταλέγεται ανάμεσα στα καλύτερα διηγήματα, γιατί συνταιριάζει ύψος και βάθος, αντιθέσεις χρωμάτων, σιωπής και ήχων, μουσικής και χορού, καλών τεχνών που οδηγούν στον άλλο κόσμο, του πνεύματος και της ελευθερίας. Μια γραφή που αίρεται και αίρει στα ύψη.

Τα είδη του διηγήματος σχετίζονται και με τις πολλές αφορμήσεις από τη ζωντανή πραγματικότητα γύρω μας, που κεντρίζουν το συγγραφέα να δει, να σκεφτεί, να συναισθανθεί, να υποθέσει, να εκφραστεί, έτσι ώστε στο τέλος ο αναγνώστης να έχει την ανάλογη γεύση, στιφή, ουράνια, ανθρώπινη, αγγελική, προβληματική, θαυμασμού και χαράς ή και γέλιου ακόμα.

Ο κόσμος των ανθρώπων, των πουλιών, των δέντρων, με ποιητικές πινελιές και ήχους, προσθέτει όχι μόνο τη φυσική παρουσία αλλά τη μεταφυσική, έναν κόσμο νοημάτων, ομορφιάς και αγαθότητας, όπως απορρέει από μερικά διηγήματα.

Στο τέλος, η αφηγηματική τέχνη είναι ποίηση, το σύμπαν πλήρες ζωής, μια πηγή λαλέουσα, μέτοχη στη χαρά και στον πόνο, στη ζωή και στο θάνατο, στις αδιόρατες χειρονομίες  και κραδασμούς των ανθρώπων.

Προβληματισμοί για τον τόπο, την ιστορική μας πορεία, στο θεμέλιο η μέριμνα για τους ανθρώπους, την ειρηνική συνύπαρξη, τον παραμερισμό του μίσους, θέσεις και αρχές και αξίες του συγγραφέα, ειλικρινά δοσμένες.

Γνωστοί μας άνθρωποι, σκηνές, καταστάσεις, παίρνουν στη Βοτσαλωτή τη λογοτεχνική τους έκφραση, προσφέροντας στον αναγνώστη αισθητική απόλαυση.

Στέλιος Παπαντωνίου

το νερά

ΤΟ ΝΕΡΟ

Στέλιος Παπαντωνίου

Βλέπετε,

αυτό ήταν νεράκι πεντακάθαρο

κρουστάλι,

κανένας δεν ρωτούσε πούθε έρχεται,

είχε ο καθένας το δικό του,

άλλος ένα μασούρι, άλλος δυο,

του Σιλιχτάρι που έλεγαν,

και στο μεγάλο ερμάρι κάτι μεγάλα χοντρά χαρτιά

με αραβικά γράμματα,

αυτό ήταν το κοτσιάνι του νερού.

έλεγε η μάνα μου.

να το προσέχετε,

τα καλοκαίρια ερχόταν ένας με την κάσκα

σαν τα καλοκαιριάτικα έργα που βλέπαμε στο Πάνθεον,

ανέβαινε στο κιρίζι να το καθαρίσει

δεν ξέραμε τι είχε μέσα

μια σκάλα πάντα κρεμασμένη

στα κάγκελα της εκκλησιάς

με την αλυσίδα και το τσακροκλείδι της,

εκεί κοντά μια πετρόχτιστη βρύση,

κόσμημα της πλατείας ας την πούμε,

κι ύστερα ήρθαν κάμποσα λεφτά από Ευρώπη,

θα ‘χαν πολύ δουλέψει οι μαστόροι να τα φέρουν,

κάνουν ένα και δυο και τρία σχέδια

πώς να τα φαν,

και ξεριζώνουν και τη βρύση και το κιρίζι

και μένουμε χωρίς νερό,

κρατούμε ακόμα τα κοτσάνια

αρχαιολογικόν κειμήλιον.

Κώστα Λυμπουρή Επιβάτες φορτηγών

ΚΩΣΤΑΣ ΛΥΜΠΟΥΡΗΣ, ΕΠΙΒΑΤΕΣ ΦΟΡΤΗΓΩΝ, μυθιστότημα, Πάπυρος

Η περίοδος 1950-1975 είναι στην κυπριακή ιστορία υπερπλήρης γεγονότων και προσώπων, από τον αγώνα της ΕΟΚΑ εναντίον των Άγγλων αποικιοκρατών ως τις ταραχές του 1963, 1967 και τέλος το 1974 με την συνταρακτική κατάληψη της μισής σχεδόν Κύπρου από την Τουρκία ύστερα από το πραξικόπημα της χούντας των συνταγματαρχών εναντίον του Προέδρου της χώρας.

Ο Κώστας Λυμπουρής στο μυθιστόρημά του «Επιβάτες Φορτηγών», εκκινώντας από μια επίσκεψη στο κατεχόμενο χωριό του Δίκωμο και έξω από το σπίτι του, ιστορεί την όλη διαδρομή της εποχής, με την ειρηνική ζωή στο χωριό, τις ασχολίες των κατοίκων, τους συλλόγους και την κοινωνική ζωή, με την αγροτιά και την εργατιά, τους μαθητές και την παιδική ηλικία του έρωτα και των παιχνιδιών, των πρώτων σκιρτημάτων, με την όλη ζωντάνια των ανθρώπων, τις καλοσύνες και τις κακίες τους, σκέψεις και συναισθήματα, τον πατριωτισμό και τον ατομισμό τους την περίοδο του αντιαποικιακού αγώνα και εξής.

Ο χρόνος της αφήγησης αναγκαστικά δεν είναι ευθύγραμμος, κι οι αναλήψεις ή προλήψεις πολλές και επιτυχημένες, ώστε να σχηματίσει ο αναγνώστης σφαιρική αντίληψη των πραγμάτων. Ο τίτλος, παρμένος από την κρίσιμη στιγμή κατά την οποίαν οι νέοι του χωριού οδηγήθηκαν στο μέτωπο, άοπλοι κι απαράσκευοι, την ώρα που οι Τούρκοι είχαν ήδη πατήσει το πόδι στο νησί, δραματικές στιγμές και τραγικές με τους φίλους νεκρούς ή αγνοούμενους, τους δικούς πρόσφυγες και παθόντες παντοιοτρόπως, όλα αυτά δίνονται στο μυθιστόρημα με ειλικρίνεια και σεμνότητα, απλότητα και καθαρότητα.

Ιστόρημα περισσότερο παρά μύθος, με τα πάθη της πατρίδας, την ιστορία των απλών ανθρώπων ως υπόμνηση του γενικότερου κλίματος της εποχής, μια ζωντανή μαρτυρία ως μικροϊστορία,  πολύ πιο γόνιμα μπορεί να εμπλουτίσει τον κόσμο του αναγνώστη, ιδιαίτερα των νέων ανθρώπων, που δεν έχουν ζήσει τα γεγονότα και εν πολλοίς πόρρω απέχουν από αυτά, με ένα τεράστιο κενό στην ιστορική τους συνείδηση, που δεν πληρούται με το μάθημα της Ιστορίας στα σχολεία.

Γι’ αυτό και πάλιν τίθεται το θέμα της μελέτης της νέας ελληνικής λογοτεχνικής παραγωγής στην Κύπρο από τους μαθητές στα σχολεία, που, αν περιμένουν να περάσει πεντηκονταετία για να διδαχθούν τη σύγχρονη Ιστορία μέσα από τη λογοτεχνία, δεν θα αποκτήσουν ποτέ συνείδηση του παρελθόντος, παρόντος και μέλλοντος του τόπου μας.

Το μυθιστόρημα του Κώστα Λυμπουρή «Επιβάτες Φορτηγών» αποτελεί ταμείο ζωής, κέντρισμα να αναβιώσουν οι αναγνώστες τόπους, χρόνους πρόσωπα και γεγονότα της σημαντικότερης εποχής στην Κύπρο, διανοίγοντας ιστορικοκοινωνικούς ορίζοντες,  προδρόμους αυτογνωσίας.

Στέλιος Παπαντωνίου