Ελένη Αρτεμίου- Φωτιάδου, REM, ποιήματα, εκδόσεις Μανδραγόρας
Ωραία έκδοση, περιποιημένη, αποπνέει αρχοντιά, με το υψωμένο πλαίσιο του εικαστικού, τα χρώματα, ανάμεσα στον ύπνο και στον ξύπνιο η εικόνα.
REM η μια κατάσταση ύπνου, κι η συλλογή των ποιημάτων μας ταξιδεύει εκεί, με τον τρόπο γραφής της, συμπλέγματα λέξεων και νοημάτων που μας μεταφέρουν σε άλλους κόσμους, στο χώρο και στο χρόνο, ανάμεσα στο όνειρο και στην πραγματικότητα, σε άλλους χρόνους, βυθισμένους όμως στον ψυχισμό όλων των Κυπρίων. Μια κατάσταση «άξαφνα βήμα πιο βαρύ πιο ασταθής η αναπνοή», η φυσιολογική κατάσταση μεταθέτει και ντύνει τις εικόνες ανάλογα.
Το ποίημα rem, εισαγωγικό, επεξηγηματικό: «εξόριστη ανάμεσα σε όνειρο και εφιάλτη καταλήγω αναγράφω το λήμμα της κάθειρξης της νυχτός, rem θα πει πως έχω επαφή με τη διαίσθηση…» Και η συλλογή τελειώνει με τη διαπίστωση «rem μάλλον θα πει πως έχω επαφή με την ψευδαίσθηση.» Προσγείωση, ρεαλιστική στάση, αυτογνωσία, αναίρεση του κόσμου του rem; Οτιδήποτε και να συμβαίνει, η ποιήτρια συνεχίζει να είναι ο ευαίσθητος εαυτός της.
Συλλήψεις με συνειρμικές εικόνες, συναισθήματα και φόβοι, σκέψεις, βρίσκουν διέξοδο στην ποίηση, συνομιλίες εξομολόγησης και θανάτου, το παρελθόν προκαλεί το άγνωστο μέλλον ή επανέρχεται στη μνήμη, στιγμές πύρινες.
Οι σπουδές και τα ενδιαφέροντα της ποιήτριας επεμβαίνουν στα ερωτηματικά που σχετίζονται με το όνειρο και την πραγματικότητα, τα δυνατά συναισθήματα επιβεβαιώνονται, άσχετα από τις θεωρίες. Από τα βάθη της αρχέγονης μνήμης αναπηδούν μορφές της Παλαιάς Διαθήκης και σύμβολα. Το ιστορικό υπόβαθρο της τραγωδίας του 1974 με την τουρκική εισβολή στην Κύπρο υπόκειται σε πολλά ποιήματα, ενώ ο έρως κι οι ερωτικές στιγμές δίνονται σε κλίμακα ευγενικών χρωμάτων, αποδεικνύοντας έτσι το υψηλό της ποίησης της Ελένης Αρτεμίου- Φωτιάδου, που μπορεί να κινείται άνετα στα σύμβολα και να εκφράζει την τραγωδία του ανθρώπου και του τόπου χωρίς λαρυγγισμούς.
Η απαίτηση της ουσιώδους και ελεύθερης ζωής βρίσκεται στην κατάσταση της πλήρους εγρήγορσης, είναι όμως και η ανούσια, ψευδής, ετερόφωτη ζωή, που απεύχεται η ποιήτρια.
Οι φιλοσοφικές συλλήψεις από τις αντιθέσεις και συμπλέξεις των αντιθέτων στη ζωή του κόσμου, η επαφή με τη σχολική ζωή και τα παιδιά, ο βαθύτερος προβληματισμός, χωρίς να προκαλεί, εκφράζεται ποιητικά «με απόλυτη φυσικότητα», όπως έρχονται στη ζωή ο πόνος και ο θάνατος και αντιμετωπίζονται με την αποκτηθείσα πείρα, παρ’ όλο που ο άνθρωπος είναι εν πολλοίς ο αίτιος του κακού, που διαπερνά την ευτυχία του θνητού.
Ως πολίτης, προπάντων Άνθρωπος, εκφράζει τον πόνο και τις ευαισθησίες της, με την αμεσότητα της επικοινωνίας στα γραφτά της. Αναζητεί την ουσία, την αλήθεια, την πραγματική σημασία των λέξεων σε μια ανοδική πορεία.
Ένα από τα καλύτερα ποιήματα, περιεκτικότατο και εκφραστικότατο της κυπριακής ιστορίας – αν είναι να επιλέξω- είναι το «άνεμος Ιούλη μήνα».
Ιστορία, θάνατος, ζωή, όνειρο, πραγματικότητα, σε μια επιτυχημένη συλλογή ποιημάτων με τεχνική επιπέδου.
Στέλιος Παπαντωνίου
