Εκθέσεις, Νεοελληνικά κείμενα για κατανόηση και άλλα τινά
Όταν ήμαστε μαθητές, ο
κόσμος ήταν εύκολος, ο αγώνας της ΕΟΚΑ έδινε νόημα στη ζωή μας, η
ενεργητικότητά μας δεν διοχετευόταν στο διάβασμα μόνο, γιατί είχαμε κι άλλα
πολλά να κάμουμε, κανένας δεν μας έκλεινε σε τείχη όσο κι αν το προσπαθούσαν οι
εγγλέζοι με τα κέρφιου και τις απαγορεύσεις, στα Αρχαία Ελληνικά παίρναμε
μεγαλύτερο βαθμό από τα Νέα, κι η εξέταση στα Νέα ήταν μόνο μια έκθεση, ώσπου
κατέβηκαν άλλες ιδέες και μπήκαν και κείμενα για κατανόηση και άλλα παρεμφερή.
Ο φιλόλογος καταλαβαίνει μόνο από την έκθεση πόσα ελληνικά ξέρει ο μαθητής και
ήταν ικανοποιητική μόνο αυτή. Κι η βαθμολόγησή της ένας ξερός βαθμός,
καταλάβαινες το επίπεδό σου και δεν είχες αντίρρηση, συμφωνούσαμε με τον
καθηγητή, τόσα ξέρω τόσα γράφω. Ακόμα κι όταν μπήκαμε στο επάγγελμα, για χρόνια
η βαθμολόγηση της έκθεσης ήταν ο αριθμός χωρίς κατακομμάτιασμα, τόσα το ξίδι τόσα
το λάδι τόσα το λαδόξιδο. Για πρώτη φορά μπήκαν στη ζωή μας «το περιεχόμενο, η
δομή, η έκφραση και η ορθογραφία» γύρω στο 1980, διορθώναμε τότε τις λεγόμενες
προεισαγωγικές, κι ήρθε η διάτα από τον Κρούταγο, θα καθορίζετε τόσα το
περιεχόμενο, τόσα η δομή, τόσα η έκφραση κι η ορθογραφία, κι εμείς απλώς βάζαμε
τον αριθμό πρώτα, όπως τον συλλαμβάναμε διαβάζοντας την έκθεση, κι ύστερα
αναγκαστικά κομματιάζαμε, για να είμαστε μέσα στα πλαίσια των απαιτήσεων των
τότε αποφασισάντων επιθεωρητών, πού τα βρήκαν κι αυτά εμείς δεν ξέραμε.
Σήμερα πέφτεις με τα μούτρα στην έκθεση κι έχεις λέει μπροστά
σου δεκαπέντε σημεία να βαθμολογήσεις, τόσο ψειρολόι, αλλά σκεφτείτε πως αν
τρως μισή μονάδα από κάθε σημείο, έφαε ο φιλόλογος 7,50 μονάδες από το όλο,
γιατί αυτός είναι φιλόλογος κι εσύ μαθητής, και από αβεβαιότητά του δεν θα σου δώσει όλους τους βαθμούς, κάτι να
κρατά κι αυτός, μεροκαματιάρης άνθρωπος! Οπότε η συνολική θεώρηση του κειμένου
πάει περίπατο κι η έκθεση έγινε με τα κρεμμυδάκια. Κρίμα. Κατά τα άλλα έχουμε
κάθε χρόνο αποτελέσματα ενιαίων με Νέα Ελληνικά κάτω από τη βάση.
Αλλού όμως το πήγαμε. Η επιλογή των κειμένων για εξέταση των
μαθητών αν κατανόησαν, έχει αφεθεί στον διδάσκοντα φιλόλογο, οπότε αξιωματικά
έχουμε εμπιστοσύνη πως επιστήμονες άνθρωποι ξέρουν να επιλέγουν…. Αμ δε… Το
χείριστο παράδειγμα ήταν στις προεισαγωγικές μια χρονιά, όταν πήραν κείμενο ενός
Τσέχου, αν δεν απατώμαι, το ‘γραψε στα τσέχικα, το μετέφρασαν στα αγγλικά και
από αγγλικά στα ελληνικά και το έδωσαν για κατανόηση. Από μέσα δεν έβγαινες,
οπότε κατέφυγα -εγώ τουλάχιστον- στο αγγλικό κείμενο, να είναι καλά το
διαδίχτυο- και, ω του θαύματος, κατάλαβα τι έλεγε ο άνθρωπος του Θεού! Όταν
επιλέγεις ένα κείμενο για εξέταση των μαθητών σου αν κατανοούν, πρέπει πρώτα να
κατανοείς εσύ τι λέει!!! Συμβαίνει όμως το αντίθετο πολλές φορές: όσο πιο
ακαταλαβίστικο, τόσο το προτιμούν μερικοί για εξέταση. Μα τα βλοημένα, αφού εσύ
δεν καταλαβαίνεις τι λέει, γιατί το προτιμάς;;; Άλλοι παίρνουν μεγάλο κείμενο
και το κατακομματιάζουν, κομμάτια να γίνει, χωρίς να λαμβάνουν υπόψη ούτε αν
υπάρχει συνέχεια και συνέπεια στο λόγο ούτε και αν τους επιτρέπεται ηθικά, να
αρπάζεις ένα κείμενο και να μου γράφεις από κάτω σε παρένθεση, (διασκευή) τι
σημαίνει διασκευή;
Κείμενο τεσσάρων σελίδων έγινε δυο σελίδες. Ή πολλή κοιλιά
είχε ή με το πετσόκομμα άφησε χάσματα στα νοήματα. Όταν όμως ένας φιλόλογος
διαβάζει ένα κείμενο και δει ανελλήνιστα, θα πρέπει αμέσως να το απορρίψει. «Αυτό
δεν έχει αφηγηθεί από κανένα.» Είναι ελληνικά αυτά; Το αφηγούμαι το έκανες
παθητικό και του βάζεις και ποιητικό αίτιο; Κι άλλα τέτοια. Αν λοιπόν δεν
καταλαβαίνει ο φιλόλογος τι λέει ένα κείμενο ας το παρατά.
Κι ύστερα, σε ποια ηλικία απευθύνεσαι, κύριε εξεταστά; Είναι
δυνατόν σε παιδιά της πρώτης τάξης γυμνασίου να ζητάς από την πρώτη σου εξέταση
σε πρώτο τρίμηνο να σου κατανοήσουν κείμενο επιστημονικό, συνταγμένο από
καθηγητές λυκείου, με ένα σωρό όρους άγνωστους παιδαγωγικής και τηλεκπαίδευσης;
Προσγειωθείτε
φιλόλογοι και απαιτήστε να διδάσκετε λογικά, θεμελιώδη, ενδιαφέροντα, ελκυστικά
κείμενα και θέματα στα παιδιά. Ασκήστε πρώτα εσείς τη λογική σας, για να μπορείτε
να λέτε πως σας ενδιαφέρει η κριτική στάση των παιδιών απέναντι σε κείμενα.
Θα επανέλθουμε.
