Παρασκευή 27 Μαΐου 2011

Ανθρωπιστικές σπουδές

ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΕΣ ΣΠΟΥΔΕΣ

Οι ανθρωπιστικές σπουδές οδηγούνται σταδιακά στην περιθωριοποίηση, μας πληροφορούν οι εφημερίδες, γι’ αυτό και οι κοσμήτορες των Φιλοσοφικών Σχολών της Ελλάδας και της Κύπρου καθώς και οι πρόεδροι των τμημάτων των Ανθρωπιστικών Σπουδών των πανεπιστημίων διοργάνωσαν τελευταία συνέδριο με θέμα «Το μέλλον των ανθρωπιστικών σπουδών στην Ελλάδα». Αίτια της παρακμής θεωρούνται η τεχνολογική εξάπλωση και η ημιχρηματοδότηση των τμημάτων.

Το φαινόμενο μπορεί να είναι διεθνές, εμάς όμως στην Κύπρο και στην Ελλάδα μας πειράζει περισσότερο, αφού ο ελληνικός πολιτισμός θεωρείται ως ο πλέον ανθρωπιστικός και ιδιαίτερα η σύζευξή του με την ορθοδοξία, όπως την πέτυχαν οι πατέρες της εκκλησίας μας, Βασίλειος, Χρυσόστομος και Γρηγόριος.

Το πρόβλημα είναι σύνθετο, με πρωταρχική τη γλωσσική του πλευρά, που έχει ήδη δείξει την αδυναμία της, αφού τα παιδιά μας φανερώνουν καθημερινά τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν στην έκφραση των συναισθημάτων και των διανοημάτων τους. Με πρόσθετα τα προβλήματα που απορρέουν από τη χρήση της κυπριακής διαλέκτου. Είναι όμως και η γενικότερη παραίτηση από τη μελέτη της γλώσσας, και η εξάπλωση των εκφραστικών λαθών. Οι γνωρίζοντες καθίστανται καθημερινά μάρτυρες γλωσσικών βιασμών, είτε τα λάθη προέρχονται από πολιτικούς, είτε από δημοσιογράφους, είτε από χειριζόμενους γενικά και δημόσια το λόγο, του γράφοντος μη εξαιρουμένου.

Οι γλωσσολόγοι νίπτουν τας χείρας, διότι ο γλωσσολόγος παρακολουθεί την εξέλιξη της γλώσσας, πιστεύει στη ζωντάνια της και δε θεωρεί υποχρέωσή του να υποδεικνύει στον κόσμο το σωστό ή το λάθος. Μερικοί φιλόλογοι όμως θεωρούν τούτο καθήκον τους και προσπαθούν να διδάξουν, να υπενθυμίσουν, να διερευνήσουν και να αποσαφηνίσουν τύπους και γλωσσικές δομές για ευρύτερη γνώση και καλύτερη χρήση. Τα λάθη όμως συνεχίζονται. Η έκφραση χωλαίνει, τα παιδιά ψελλίζουν, το λεξιλόγιό τους φτωχό, κι όλα αυτά αποδεικνύονται στις εξετάσεις ή στις διάφορες έρευνες.

Οι ανθρωπιστικές σπουδές μαραίνονται, η τεχνολογία καλπάζει, ο άνθρωπος γίνεται πιόνι της κι ένας τεραστίων διαστάσεων ελληνικός και χριστιανικός πλούτος μένει ανεκμετάλλευτος.

Και όμως οι πηγές των υδάτων με το αείζωο νερό έχουν ήδη διοχετευτεί στο διαδίκτυο. Η τεχνολογία τέθηκε ήδη στην υπηρεσία των πνευματικών δημιουργημάτων του ανθρώπου. Ποτέ δεν ήταν πιο εύκολη η πρόσβαση στα αρχαία ελληνικά και χριστιανικά κείμενα. Και ενώ πρέπει από τη μια να χαιρόμαστε γι’ αυτό, από την άλλη θλίβει η πληροφορία: οι ανθρωπιστικές σπουδές φθίνουν. Εις βάρος του παρόντος και του μέλλοντος του ελληνισμού και της ίδιας της ανθρωπότητας.