ΤΟ ΚΑΡΑΒΙ
ΛΟΓΟΣ ΑΠΟΧΑΙΡΕΤΙΣΤΗΡΙΟΣ
ΤΟΥ ΓΥΜΝΑΣΙΑΡΧΗ ΣΤΥΛΙΑΝΟΥ ΠΑΠΑΝΤΩΝΙΟΥ
ΣΤΟ ΓΥΜΝΑΣΙΑΡΧΗ ΤΟΥ ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΥ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ
ΓΕΩΡΓΙΟ ΧΑΤΖΗΚΩΣΤΗ (1996)
ΚΑΙ
ΤΟ ΚΑΡΑΒΙ ΚΙ Η ΑΓΑΠΗ
ΛΟΓΟΣ ΑΠΟΧΑΙΡΕΤΙΣΤΗΡΙΟΣ
ΤΟΥ ΓΥΜΝΑΣΙΑΡΧΗ κ. ΣΤΥΛΙΑΝΟΥ ΠΑΠΑΝΤΩΝΙΟΥ
ΤΟ ΚΑΡΑΒΙ
ΛΟΓΟΣ ΑΠΟΧΑΙΡΕΤΙΣΤΗΡΙΟΣ
ΤΟΥ ΓΥΜΝΑΣΙΑΡΧΗ ΣΤΥΛΙΑΝΟΥ ΠΑΠΑΝΤΩΝΙΟΥ
ΣΤΟ ΓΥΜΝΑΣΙΑΡΧΗ ΤΟΥ ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΥ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ
ΓΕΩΡΓΙΟ ΧΑΤΖΗΚΩΣΤΗ (1996)
Είμαστε νησιώτες, λαός ειρηνικός,
έχουμε καράβια , παλιά και νέα σκαριά.
Παλιό σκαρί κι ετούτο , το πιο άξιο,
άντεξε φουρτούνες, είδε ταραχές, έπιασε λιμάνια,
ανέβασε πλήρωμα, πάλι πήρε δρόμο, η ρότα ίδια.
Κάθε χρόνο παίρνει αμούστακα παιδιά,
κάθε χρόνο αποβιβάζει νιάτα ώριμα.
Αλλάζει καπετάνιους, αλλάζει πλήρωμα,
τούτο πάντα ίδιο, μια παράδοση.
Μια ιστορία παλιά, ένας θησαυρός,
χιλιάδες που ταξίδεψαν,
καθένας κι ένα όνομα, μια μνήμη μια σκηνή.
‘Αξιους καπετάνιους είδε κάμποσους
μα σαν αυτόν που βγαίνει τώρα στη στεριά
πάρα πολύ λίγους, το πράμα φαίνεται.
Κι αλοί του π’ανεβαίνει να τον διαδεχτεί , τα τόσα που’ καμε.
’Ηρθε φέρνοντας μαζί του αρετή πολύεδρη,
τις χαρές της Πάφος, ’ Ωρες φιλογέλαστες,
του Κινύρα τέκνο, του μικρού Ευαγόρα μεγάλος αδελφός
ανιστορεί το βίο του, λιτά , μ’ευλάβεια,
γεύεται την έξαρση, το ρίγος, τη θυσία.
Χωμένος μες στο πέτρινο καράβι του
στη δίψα και στη σιωπή αδράχνει τα χαμόγελα
που δεν προχωρούν, των αγαλμάτων,
κατά που λέει ο ποιητής του τραγικού νεοέλληνα.
Αφήνεται ν’ ακούσει της Πατρίδας τη Φωνή
το ξύλινο μαγγανοπήγαδο
στίχοι ζωγραφιστοί από το φίλο,
μνημόσυνο στον ποιητή που διάβη στην αιωνιότητα
κι απλώνει στις σελίδες του το θαύμα
που κυκλοφορεί στις φλέβες του.
Κλαίει για τη χαμένη Εδέμ, για τη γοργόνα Παναγιά,
τα πυρίκαυστα ερείπια, λόγια δικά του,
περιδιαβάζει στην Ανατολη, θρηνεί με τον Ιερεμία,
το δάσκαλο Αυγουστή,
πιστός στη Ρωμιοσύνη, στις ρίζες της φυλής.
Καπετάνιος στην καμπίνα ξεδιαλύνει τ’ όραμα,
αδράχνει μνήμες και φωνές, στον αγέρα αγγελικές.
’ Αλλοι πελαγοδρομούν, αυτός στη λουγουδέρα ξάγρυπνος,
χέρι νοικοκύρη, μάτι λαγαρό,
σε κακοκαιριά, σε μπόρα, στιβαρό το δυάκι, το κορμί στητό.
Στ’αμπάρια αστροπελέκια, φως στην καταχνιά, πεταμένοι χάρτες,
κατάστιχτα χαρτιά, τυλιγάδια χρόνων κι άλλων εποχών
γίνονται στα χέρια του φωτεινό αστέρι γαληνή πραμάτια .
Γωνιές γωνιές σαράκι, κόσμος νεκρικός,
στους τοίχους οι επιγραφές, σεβάσμια μέτωπα,
στόματα π’ανιστορούν στον πιστό το θάμα,
της καρδιάς και του μυαλού αγαλλίαμα.
Τ’ ανασταίνει όλα μ’αγάπη
ως ξεθάβεται, άγγελος καθάριος του παλιού καιρού.
Κόσμος ζωντανεύει, κόσμος φτιάχνεται
στην ψυχή τ’ανθρώπου, στην καρδιά, στο νου,
καμπάνα για τα νιάτα, των παλιών μνημόσυνο.
Κι εκείνος ταξιδεύει, σε νησιά παρθένα, σε ωκεανούς,
θησαυρούς ξεθαύει, θησαυρούς μαζώνει, και τους χαίρεται,
κι όλοι εμείς μαζί του καμαρώνουμε.
Βρίσκει , συνταιριάζει, σκάβει πιο βαθιά, σκύβει με μεράκι,
βρίσκει την ψυχή του.
Το παλιό καράβι τον ευγνωμονεί,
το σαραντα πληγιασμένο ,
μ’ αλοί του π’ανεβαίνει να σταθεί στο πόδι του.
Ζωγραφιές κι εικόνες, γλυπτά κι ανάγλυφα,
λιθογραφίες , χαλκογραφίες δέχονται το χάδι του.
Πρόθυμοι κι οι φίλοι μαζί του στη δουλειά,
γράφουν, συγκεντρώνουν,
ταξιδεύουν στ’ όραμα.
Πλούσιο το καράβι αναγαλλιάζει, χαίρεται.
Δωρεές, βραβεία, και κληροδοτήματα
ευρετές ξεθαύει, ζωντανεύει θέσμια,
κτίζετ’ εκκλησιά,
γράφονται σελίδες απ’ την ιστορία και από τη ζωή
στο Παγκύπριο.
Συγκεντρώνει λογοτέχνες, καλλιτέχνες, επαϊοντες
αναμνήσεις μαθητών, φωτογραφίες,
να ταξιδεύεις μαζί του, με τις μαρτυρίες μιας εκατονταετίας
με παλιούς καθηγητές , με φίλους , με δικούς,
να ζωντανεύουν χρόνοι , πρόσωπα, κινήσεις ,
στην αυλή, στις αίθουσες, στις εκδρομές, στα γήπεδα.
Τόση συγκίνηση, τόσο έργο, τέτοιο όραμα, μεγαλόπνοο, απέραντο,
και το πραγματοποιεί.
Ο Θεός μαζί του. Τον ευχαριστώ
για τα τόσα που’ καμε για το σκολειό μας,
το σχολείο του.
Το καράβι αρμενίζει.
Ο θεός μαζί μας.
ΤΟ ΚΑΡΑΒΙ ΚΙ Η ΑΓΑΠΗ
ΛΟΓΟΣ ΑΠΟΧΑΙΡΕΤΙΣΤΗΡΙΟΣ
ΤΟΥ ΓΥΜΝΑΣΙΑΡΧΗ κ. ΣΤΥΛΙΑΝΟΥ ΠΑΠΑΝΤΩΝΙΟΥ (1999)
Το καράβι ταξιδεύει τρία χρόνια τώρα,
Η αγία Τριάδα το ευλογεί
Και το αίμα του Εθνομάρτυρα
στα θέμελά του.
Καπετάνιοι νεκροί και ζωντανοί
Το καθοδηγούν στο ταξίδι του.
Δεν ξεφεύγει από το δρόμο , ευλογημένο.
Κι ο καπετάνιος
Τριάντα χρόνια στο κουπί , στη λαγουδέρα,
αυτό μόνο τραγουδά μέρα και νύχτα,
Το τραγούδι της αγάπης και της ανθρωπιάς.
ΑΓΑΠΗ είναι να ντρέπεσαι ν΄ανεβαίνεις στην έδρα
Χωρίς όλα σου τα σύνεργα κι εφόδια.
Ζευς ουν δείσας περί τω γένει ημών μη απόλοιτο παν ,
Ερμήν πέμπει άγοντα εις ανθρώπους αιδώ τε και δίκην, λέει ο Πλάτων,
κι η αιδώς πρωταγωνιστούσε πολλές φορές,
αυτά εμείς μαθαίναμε.
Να μελετάς το κάθε στίγμα και λεξίδιο,
να προβλέπεις την κάθε ερώτηση των παιδιών,
Κι όταν έρθει το απρόσμενο, να΄σαι σε θέση να πεις
Πάμε, παιδί μου, μαζί, να το ερευνήσουμε.
Αγάπη είναι ν΄αφήνεις πάντα ανοιχτό στην ψυχή του παιδιού ένα παράθυρο,
Να μπαινοβγαίνει ο ήλιος,
Μια σκάλα ν΄ανέβει μόνο του τα σκαλοπάτια του μέλλοντος,
Μα να έχεις όμως πρώτα εσύ δοκιμάσει την ανεμόσκαλα,
Να' χεις εσύ πρώτος ψηλαφήσει το φως στο σκοτάδι .
Εκείνα μαθαίνουν μόνο,
όταν εσύ είδες πρώτος τη φλόγα ν΄ανάβει
Και να φωτίζει τα σκότη .
Αγάπη είναι να ξαγρυπνάς για τα παιδιά,
Να τα προσέχεις, διακριτικά κι έμπιστα .
Η ψυχή τους δεν είναι να την βασανίζεις!
Μ΄ εσένα θα πρέπει να γίνουν καλύτεροι.
Κι η κάθε στιγμή τους είναι πολύτιμη.
Γέμισε την με το καλό.
Αυτό μόνο να μπορείς να προσφέρεις .
Αγάπη είναι να δίνεις στα παιδιά το δικαίωμα να σκέφτονται,
Να συγκινούνται, να κλαιν,
Να εξανθρωπίζονται, να ελευθερώνονται,
Για να 'σαι όσο γίνεται πιο γρήγορα αχρείαστος!
Αγάπη είναι να τρέχεις μαζί τους, να τα συντρέχεις στ΄αγκάθια,
Να τα πιάνεις απ΄το χέρι να σηκωθούν, όταν πέσουν,
Να τα μάθεις πώς να σηκώνονται σαν πέφτουν.
Αγάπη είναι ν' αρπάζεις απ' τον αέρα του προσώπου
Πως κάτι σήμερα δεν πάει καλά
και να αγκαλιάζεις την πέτρα καρδιά τους να μιλήσει:
"Ελα, γιε μου, να τα πούμε, έλα , κόρη μου ".
Και πάντα να τους ανάβεις τη δάδα της ελπίδας για το καλύτερο.
Πίστις ελπίς αγάπη,
Μα πάνω απ΄όλα η αγάπη, λέει .
Αγάπη είναι να τα βλέπεις κάθε μέρα και να ρωτάς
Όχι από συνήθεια, μα γιατί πρέπει να ξέρεις
για τον πατέρα και τη μάνα ,
τον αδελφό, την κατάσταση.
Να μαθαίνεις και να σπεύδεις
Αυτόν τον πήρε ο άνεμος ,
τον άλλο η φτώχεια,
του άλλου ο πατέρας βυθίζεται, πικραίνεται,
απλώνει χέρι βοήθειας στους ανέμους,
Κι εσύ,
Ν΄αγαπάς τα μικρά παιδάκια και τους μεγάλους και μικρούς δασκάλους
Να σηκώνεις το βαρύ του επαγγέλματος, του λειτουργήματος ,
του ανθρώπου.
Κάποτε να δακρύζεις
Είναι της ηλικίας, λες,
Αδυνάτισε το δακρυϊκό σύστημα
Μα μη σε δουν.
Αγάπη είναι ν΄ακούς και να τρέχεις,
μα προσοχή μη θίξεις .
Να σαι χαμογελαστός , με το αστείο σου,
Μη δώσεις την εντύπωση πως…
Και ζήτα συγγνώμη αν νομίζεις πως έθιξες
Στην ψυχή σου να μην πατήσει ούτε κόκκος σκόνης ούτε σινάπεως.
" Μείζων τούτων η αγάπη" , λέει .
Αγάπη είναι να χεις στέρεες αρχές και να μην τις παραβαίνεις.
Να λες όχι , να σαι αυστηρός ,
να χεις συνέπεια.
Ξέρεις κι είσαι σίγουρος.
Ξέρεις κι είσαι βέβαιος.
Η αρετή είναι γνώση, μάλιστα, είναι.
Δεν είναι "όλα γίνονται" ,
δεν είναι "όλα επιτρέπονται"
Δεν είναι ασυδοσία και
"άσε τα , παιδιά είναι".
Τα παιδιά είναι για να τα διδάξεις,
κι είσαι υπεύθυνος για την ψυχή τους.
"΄Έστω ο λόγος υμών το ναι ναι και το ου ου."
Ξεκάθαρο κρύσταλλο μυαλό ,
εδώ το καλό, εδώ τα σύνορα.
Και να προσέχετε το ξεπέρασμα των ορίων ,
Το καλούμενον υπό των αρχαίων ημών προγόνων ύβρις.
Η αγάπη δεν έχει μέτρο,
μα ξέρει τα μέτρα ,
Η αγάπη εκπορεύεται έσωθεν και διαχέεται
Απ΄όλο το σώμα, το πρόσωπο, τα μάτια κι αγκαλιάζει …
Ξεκινά απ΄το σπίτι μας κι αγκαλιάζει τη γειτονιά,
Ξεκινά απ΄την εκκλησιά κι αγκαλιάζει τον κόσμο
Ξεκινά απ΄το σκολειό κι αγκαλιάζει το σύμπαν και την αιωνιότητα.
Αγάπη είναι οι μικροί μαθητές να νομίζουν πως τους παρακολουθείς
και να βάζουν τα πουκάμισα μέσα
Οι μεγάλοι σιγά σιγά καταλαβαίνουν
και το λεν ενδιαφέρον για την εμφάνιση,
Ενώ εσύ…
Αγάπη είναι ν' απλώνεις το χέρι και να σβήνεις την τηλεόραση
Να τους βάζεις στο γραφείο
να μελετήσουν
Στη βιβλιοθήκη να ερευνήσουν
Να μάθουν υπακοή.
Κι ύστερα να τους μιλάς για το σπίτι στη Μόρφου,
Για τα κλειδιά που κρέμονται στον τοίχο ,
Για το αίμα και την αξία του ανθρώπου,
που η σάρκα του ανέβηκε ως το Θεό.
Η αγάπη ριζώνει στην καρδιά ,
ξεπετάγεται απ΄τα χέρια και τα πόδια,
Καθρεφτίζεται στο πρόσωπο σ ένα χαμόγελο.
Αγάπη είναι να βλέπεις τον άνθρωπο ως εαυτόν και να δίνεις.
Δίνε παιδί μου να πλουτίσεις , έλεγε η μάνα μου,
Μακάριον μάλλον το διδόναι ή λαμβάνειν ,
Λέει ο θείος Παύλος.
Αγάπη είναι να σέβεσαι τον πόνο του άλλου,
Να τον συντροφεύεις νοερά, μην τον συντρίβεις.
Τα παιδιά έχουν ένα δικό τους αισθητήριο.
Στην αρχή μπορεί να γαβγίζουν , σαν σκυλιά , ναι ,
να μουγκρίζουν σαν γουρουνάκια, προσπαθούν να δείξουν δύναμη,
να φοβερίσουν,
να μετρήσουν τις αντιστάσεις σου,
Κι εσύ χαμογελάς, γιατί ξέρεις
Πως μοιάζουν αδύναμα ,
Πως η καρδιά τους λαχταρά από αγάπη .
Δείξε αγάπη και την καταλαβαίνουν.
Η αγάπη αρχίζει μ΄ένα καλημέρα και τελειώνει μ΄ένα βλέμμα ελέγχου
την ώρα που βγαίνουν στο δρόμο απ΄το σκολειό.
Δε θ΄άφηνα ποτέ το παιδί μου να βγει στο δρόμο
Κακοντυμένο ή προκλητικό.
Κι αυτό δεν είναι επιφάνεια.
Περιέχει πολλή την ουσία.
Είναι μερικοί που την αγάπη τηνε λένε ανθρωπιά
Και πως κι αυτή ανήκει στα δύσκολα.
Και θαυμάζεις που οι άνθρωποι ζητούν αυτό το απλό,
Κι όταν το βρουν ,
γαληνεύει το πρόσωπο
Η ψυχή αναγαλλιάζει ,
νιώθουν ασφαλισμένοι και στέρεοι στο έδαφος.
Ακόμα μπορούν να πετάξουν και στον ουρανό.
Κι έχει ανάγκη την ανθρωπιά σου
H μάνα που΄χασε το Μιχάλη της,
η Γεωργία που φυγε απ΄το σκολειό παρόλες τις προσπάθειες,
και τι μπορεί να γίνεται σε μια κοινωνία χωρίς αρχή και τέλος,
αδηφάγα
και τι θα γίνει με το Γιωργή, τη Δέσποινα, το Γιάννο…
Οι ψυχές τους αλυσοδέθηκαν με την ψυχή σου
και τι ψυχή θα παραδώσεις….!
Αγάπη είναι να γίνει ένα με το πετσί σου
πως γι΄αυτούς ήρθες στο σχολείο
Γι΄αυτούς που σ΄έχουν ανάγκη
Κι οι άλλοι δε σ΄έχουν και μη στέκεσαι εμπόδιο στην ανάπτυξή τους.
Αγάπη είναι ακόμα να τους πάρεις στην εκκλησιά την ώρα της μεγάλης δοκιμασίας
Και να ψάλλεις μαζί τους
Και να προσεύχεσαι
Για το φίλο που έφυγε,
για τη μικρή που χτύπησε,
για τον άτυχο πατέρα που εξέπνευσε,
κι η Ελένη πια κόρη σου.
Μα προπάντων μην επαίρεσαι.
Θεέ μου, φύλαξέ με από την ύβρη και την έπαρση.
Μόνο υγεία σου ζητώ,
για να υμνώ το όνομά σου στην εκκλησιά μου
και στις ολονύχτιες και ολοήμερές μου ψαλμουδιές.
Η αγάπη ουκ ασχημονεί, ου περπερεύεται.
Σπέρνοντας την αγάπη δεν έχεις ανάγκη να θερίσεις.
Μόνη έρχεται η αγάπη τους και σε βρίσκει.
Κι όλοι εσείς που ήρθατε εδώ να μου δείξετε την αγάπη σας
΄Εχετε την αγάπη μου και το ξέρετε.
΄Οσο για το καράβι,
μην πτοείσθε, θαρσείτε.
Η αγία Τριάδα,
Το αίμα του εθνομάρτυρα Κυπριανού
Η χορεία των γυμνασιαρχών,
Των καθηγητών και των μαθητών
Του παραστέκουν.
Ο Θεός μαζί σας.
Ευχαριστώ.
