Φύση και άνθρωπος
Την προηγούμενη πεντηκονταετία στην Κύπρο η συνύπαρξη ζώων και ανθρώπων ήταν πραγματικότητα ορατή και απτή, αφού τα ζώα, είτε γαϊδούρια είτε βόδια είτε αμνοερίφια ή πουλερικά όχι μόνο βρίσκονταν στα χωριά σε κάθε σπίτι για τη βασική ανάγκη του ανθρώπου για διατροφή αλλά και ήταν τα μεταφορικά μέσα ή η κινητήρια δύναμη του γεωργού στις καθημερινές δουλειές του στα χωράφια. Τη σπουδαιότητα των ζώων μπορούσαμε να ζήσουμε μέσα στα ίδια τα σπίτια, όπου διέμεναν ζώα και άνθρωποι, και μοιράζονταν τις κάμαρες, μια για το βόδι για παράδειγμα, μια για τα μέλη της οικογένειας. Το ίδιο όμως στενή ήταν η σχέση του ανθρώπου με τα δέντρα του, αφού ο γεωργός τ’ αγκάλιαζε με τόση στοργή, ώστε να νιώθει την ενότητα των οργανικών όντων, κι ακόμα να αισθάνεται γι’ αυτά συναισθήματα χαράς για την ανάπτυξη και παραγωγή τους, και σφοδρής λύπης για την κακοχρονιά και τις αρρώστιες ή τη χαλαζόπτωση.
Αυτός ο στενός και οργανικός δεσμός μεταβλήθηκε σταδιακά τα τελευταία πενήντα χρόνια. Η έφοδος της μηχανής στη ζωή μας απομάκρυνε τον άνθρωπο από τα για χιλιετηρίδες αγαπητά και σεβαστά του ζώα. Σήμερα ίσως η αγάπη αυτή να παρουσιάζεται στα κατοικίδια, στο σκυλάκι ή στα γατιά με τα οποία δένεται η οικογένεια και μερικές φορές θεωρεί μέλη της. Το ίδιο συμβαίνει με τη σχέση του ανθρώπου με τα δέντρα. Μια και οι γεωργοί λιγοστεύουν στον τόπο, οι δεσμοί των συγχρόνων με τα δέντρα έπαυσαν, εκτός αν ασχολείται κανένας με αυτά επαγγελματικά ή ερασιτεχνικά αλλά τους αφιερώνει πολύ χρόνο της ζωής του.
Στην πλειονότητά τους όμως γενικά οι άνθρωποι αναπτύσσουν σήμερα νεοφανέρωτους δεσμούς με τον ηλεκτρονικό υπολογιστή τους, με τα ηλεκτρονικά παιχνίδια τους, με την τηλεόραση, με το αυτοκίνητο ή τη μοτοσυκλέτα τους. Αγχωμένοι και σπεύδοντες να προλάβουν τις δουλειές τους οι ένοικοι του πλανήτη του εικοστού πρώτου αιώνα δεν έχουν καιρό για να πλέξουν σχέσεις κάποτε ούτε με ανθρώπους.
Μια άλλη όμως συνάφεια με τη φύση έχει αναπτυχθεί: αυτή της εκμετάλλευσης των πηγών ομορφιάς και γαλήνης, της θάλασσας και του ήλιου, της ησυχίας και της γραφικότητας του χωριού στα βουνά. Ο τουρισμός είναι μια βιομηχανία που εκμεταλλεύεται τα στοιχεία που ήταν δοσμένα και δωρεές του δωρεοδότη στον άνθρωπο που δεν διανοούνταν να εκμεταλλευτεί όπως σήμερα. Από αρχαιοτάτων χρόνων παρείχε -τουλάχιστο στον ελληνικό χώρο- στο συνάνθρωπο φιλοξενία, πλέκονταν ειρηνικά με τον άλλο, σκέφτονταν βέβαια και το δικό του συμφέρον, ιδιαίτερα σε περιοχές φτωχικές όπως τα χωριά παλιά, όμως η ανθρωπιά σε μικρές κοινότητες ήταν ριζωμένη, ενώ η φύση ήταν χαρά θεόσδοτη στους ανθρώπους και όχι αντικείμενο ωμής εκμετάλλευσης.
Ύστερα από την παρατηρούμενη τα τελευταία χρόνια καταστροφή του φυσικού περιβάλλοντος, μια άλλη σχέση του ανθρώπου με τη φύση προβάλλει, η πολιτικοποιημένη των οικολογικών οργανώσεων, που ανάγουν τα πάντα, ίσως και ορθά, στη σχέση ανθρώπου με το περιβάλλον του, στη διαφύλαξη του περιβάλλοντος, άρα και του ανθρώπου και του πολιτισμού του.
Η σχέση του ανθρώπου με το περιβάλλον αλλάζει κατά περιόδους. Ποια θα είναι η εξέλιξη, θα εξαρτηθεί από το σεβασμό μας στα ζώα και στα φυτά, στη θάλασσα και στον αέρα, στη γη και στον άνθρωπο. Προσδοκούμε στο καλύτερο. Ήδη όμως οι καμπάνες χτυπούν θλιβερά για την επερχόμενη καταστροφή, κι αλοίμονό μας που δεν τις ακούμε.
