Χαιρετισμοί
Οδεύουμε προς την τρίτη στάση των Χαιρετισμών κι η εορτή του ευαγγελισμού της Θεοτόκου πλησιάζει, γι’ αυτό και θεωρούμε επίκαιρη την αναφορά στους Χαιρετισμούς της Θεοτόκου, ένα κείμενο αγαπητό στον φιλακόλουθο ορθόδοξο χριστιανό.
Ο Ακάθιστος ύμνος, συνυφασμένος με νίκες των Βυζαντινών εναντίον των βαρβάρων, με την Υπέρμαχο Στρατηγό στην οποία ψάλλουμε τα νικητήρια, με τον ευαγγελισμό της Θεοτόκου και με την άνοιξη, γεμίζει τις καρδιές από συγκίνηση, γιατί κρύβει μέσα του όχι μόνο τα υψηλά νοήματα αλλά και την ποιητική τέχνη, με τη βυζαντινή μουσική. Ανοίξω το στόμα μου και πληρωθήσεται πνεύματος.
Παλαιοί και νέοι ποιητές ακολούθησαν την επανάληψη του «χαίρε» και μας έδωσαν άλλα ποικίλματα της ποίησής μας, το όλο όμως κλίμα των Χαιρετισμών δημιουργείται πάντα κατανυκτικό μέσα στις εκκλησιές με την άνοιξη και το μούχρωμα, με τις ευωδιές των γύρω δέντρων και λουλουδιών, με την ανθρώπινη παρουσία.
Όρθιοι και σήμερα, ακάθιστοι, οι πιστοί παρακολουθούν τους ψαλμούς και την εμμελή ανάγνωση και ψιθυρίζουν ή διαβάζουν τον ακάθιστο από τα βιβλιαράκια τους. Γιατί πάλι η θρησκεία και η πατρίδα και η φύση συλλειτουργούν, όπως συμβαίνει πάντα στον ελληνικό χώρο, είτε σε θάλασσα κοντά είτε σε πεδιάδα είτε σε βουνό, σε μοναστήρι ή μητροπολιτικό ή ενοριακό ναό.
Αυτή την ορθοδοξία συνταιριασμένη με τον ελληνισμό κανένας δεν μπορεί να καταλύσει, γιατί είναι βαθιά ριζωμένη στη ιστορία μας και στα κατάβαθα της ψυχής μας κι αυτήν είναι που προσπαθούμε να μεταδώσουμε στα παιδιά μας.
Ας δούμε όμως λίγο και το κείμενο. Όπως το Απολυτίκιον αναφέρει, ο αρχάγγελος Γαβριήλ κατέβηκε στη σκηνή του Ιωσήφ και μίλησε στην παρθένο Μαρία, λέγοντας πως ο γιος του Θεού ήδη έχει πάρει τη θέση του στη μήτρα της αναλλοίωτος. Τούτο το θαύμα ο αρχάγγελος βλέποντας εξίσταται και χαιρετά την παρθένο με το αντιφατικό «χαίρε νύμφη ανύμφευτε». Στο χώρο της πίστης και της θρησκείας, μόνο αν εξέλθουμε των κανόνων της νόησης θα μπορέσουμε να εκφράσουμε το ανέκφραστο, κι αυτό εν πολλοίς χρησιμοποιεί ο συγγραφέας του Ακαθίστου.
Οι Χαιρετισμοί αρχίζουν με το «Άγγελος πρωτοστάτης, ουρανόθεν επέμφθη,
ειπείν τη Θεοτόκω το Χαίρε». Αρχίζουν δηλαδή από το χαίρε του αρχαγγέλου και τη σύλληψη της Θεοτόκου και προχωρούν με την αντίδραση της παρθένου, που αδυνατεί να συλλάβει λογικά την άσπορο σύλληψη. Ακολουθεί η επίσκεψη της Παναγίας στην Ελισάβετ, οπότε, - όπως ανιστορεί και το ευαγγέλιο- το βρέφος, ο Ιωάννης ο Πρόδρομος, εσκίρτησεν εν αγαλλιάσει εν τη κοιλία της μητέρας του.
Ο μνήστωρ Ιωσήφ ταράχτηκε όταν κατάλαβε πως η Μαρία ήταν έγκυος, αλλά όταν συνειδητοποίησε τη σύλληψη εκ Πνεύματος Αγίου, χαιρέτησε κι αυτός τη χαρμόσυνη είδηση δοξολογώντας το Θεό. Ακολουθεί η γέννηση του Χριστού, οι ύμνοι των αγγέλων, οι ποιμένες, η προσκύνηση των μάγων.
Οι Μάγοι επιστρέφουν στη χώρα τους και αφήνουν τον Ηρώδη στην άγνοιά του. Στη συνέχεια, η φυγή στην Αίγυπτο. O Συμεών δέχεται στις αγκάλες του το Χριστό και αναγνωρίζει τη τέλεια θεότητά του. Μεγάλος παρουσιάζεται ο θαυμασμός των αγγέλων και των ανθρώπων, όλων όσοι αδυνατούν να συλλάβουν το θαύμα, γι΄ αυτό και ως επιστέγασμα τίθεται η θεολογική ανάλυση της ενσάρκωσης του Χριστού.
Η Θεοτόκος είναι η χώρα του αχωρήτου Θεού, η συζεύξασα τα αντίθετα, ενώ ο Χριστός με την ενανθρώπισή του έκαμε τον απρόσιτο Θεό προσιτό άνθρωπο. Η Θεοτόκος είναι η φωτοδόχος λαμπάδα για όλους εμάς που ζούμε στο σκοτάδι. Ανάβοντας το άυλο φως, οδηγεί τους πιστούς στη θεϊκή γνώση.
