Κλεοπάτρα Μακρίδου «Πάτερ, απελθέτω απ’ εμού το ποτήριον
τούτο» Ποιήματα.
Λευκωσία 1994
Προμετωπίδα: Μεταξύ της Δικαιοσύνης και της Μητέρας μου
διαλέγω την Μητέρα μου
Albert camus
Αφιέρωση: Στον πατέρα και τη μητέρα
Ι
Αγάπη πατρίδας ίσως να είναι η φράση που ταιριάζει στην
ποίηση της Κλεοπάτρας Μακρίδου, μια αγάπη που την ακολουθεί και εκφράζεται από
τότε που πήρε στο χέρι πένα και χαρτί, για να ιστορήσει διαφοροτρόπως τους
καημούς της Κύπρου και της ίδιας ως Ελληνίδας της Κύπρου, που ξέρει να διαβάζει
Ιστορία και αδικία.
Εικόνες από τη θρησκευτική μας παράδοση συνταιριάζονται με την ποντιοπιλατική στάση
των παγκόσμιων πολιτικών κέντρων αποφάσεων. Μνήμες από την βαθιά στο χρόνο
ελληνική μας γραμματεία, με πρώτο πάντα το θείο Όμηρο, φυσικά και κοινωνικά
φαινόμενα, όλη η σκευή για τη θλίψη και την οργή για το κακό που επέπεσε στο
νησί μας, είναι ελάχιστα από τα στοιχεία που χρησιμοποιούνται για την έκφραση
της πίκρας. Οι κραυγές της αναδύονται εκ βαθέων με όλη τη ζέση τους, με
αποτέλεσμα ο λόγος της να διατηρεί τη ζωντάνια του, όποτε κι αν γράφτηκαν τα
ποιήματα.
ΙΙ
Η τραγική μοίρα του τόπου, αγώνες, θυσίες, προδοσίες,
όνειρα, μέσα από ιστορικές στιγμές και πρόσωπα ποιητικά δοσμένα, αναδύονται
στην ποίηση της Κλεοπάτρας Μακρίδου, μαζί με τους λυγμούς και την επίγνωση της
μοίρας των μικρών και αθώων. Η μοίρα του τόπου καρφωμένη στη μοίρα των ανθρώπων
του και ιδιαίτερα των ποιητών του συλλαμβάνεται στην βαθύτερη ιστορική της
πορεία και στους τραγικούς πρωταγωνιστές της. Μια ελπίδα πάντα στο βάθος του
ορίζοντα προερχόμενη από τις θυσίες, από τη συνύφανση Ιστορίας και Θρησκείας,
από τα πρότυπα και αρχέτυπα του πολιτισμού μας, οδηγεί σε εκφραστικά μέσα
φλέγοντα και φλεγόμενα. Πηγαία η ποίησή της, γιατί είναι γνήσιος ο πόνος και η
συνειδητοποίησή του.
ΙΙΙ
Ήδη οι κραυγές της αγωνίας της για
την τύχη του τόπου οδηγούνται στο κρεσέντο. Ο στίχος χύνεται πυρακτωμένος,
ελεύθερος, μοναδικός, με πλούσια και ποικίλη εκφραστική δύναμη. Νιώθει βαθιά
και πλατιά τον πόνο της πατρίδας, σε μια προσευχή και διάλογό της με τον Κύριο
και τα πάθη του, όπως και τα πάθη των ηρώων αυτής της γης, προαιώνια, παλαιά
και σύγχρονα, με τελευταία των αδικοχαμένων της τουρκικής εισβολής. Οι σταθμοί
της επαναστατικής απελευθερωτικής ιστορίας μας είναι πολλοί, με θυσίες και αίμα
σφραγισμένοι. Η τραγική μας Ιστορία, η επίγνωση της αδυναμίας μας αλλά και το
πείσμα των αγώνων και των ηρώων, τόποι προαιώνια ελληνικοί και τώρα υπόδουλοι
στον εισβολέα, όμως επίμονη η κραυγή, «Κι εμείς θα προσφέρουμε το σώμα μας,
απαρνημένοι αν είναι του έρωτα προσάναμμα για το μεθύσι της Ελευθερίας με
σπόρους αρχαίους και χώμα για την ποίηση.»
Γραμμένο στην Ορλεάνη, μακριά από
την πατρίδα, το ποίημα καταθέτει την πίκρα του ξενιτεμένου που δεν εγκαταλείπει
τη μεγάλη του μάνα αλλά ιστορεί τα πάθη του ως τα πάθη του Θεού μας.
Αυτή η ξενιτειά είναι ίσως και μια αιτία της παραγνώρισης της
ποιήτριας στο γενέθλιο τόπο της, ενώ θα έπρεπε ήδη από τις πρώτες ποιητικές
συλλογές της να καταλέγεται ανάμεσα στις άξιες της κυπριακής γραμματείας, γιατί
η ποιητική της δύναμη είναι μεγάλη, πηγαία, ειλικρινής και βαθιά.
IV
Η ταύτιση των παθών του Κυρίου και
της πατρίδας, η διχόνοια και η εισβολή, ιστορικοί σταθμοί και θυσίες οδηγούν σε
μια πρόσωπο προς πρόσωπο προσευχή: «η ψυχή Σου σπαρταρά επάνω στο σταυρό μας.»
V
Η ιστόρηση των αποτυχιών μας ως
λαού στην παράλληλη ιστορία της γενέσεως του Κυρίου αποτελεί μια πρωτότυπη
σύλληψη ελεύθερα δοσμένη ποιητικά, με υπόκωφο
πάντα το ρυθμό μιας καρδιάς πληγωμένης και τεμαχισμένης όπως η πατρίδα.
VI
Όπου και να πάει η ποιήτρια
συναντά μπροστά της την πατρίδα, ταυτίζει πρόσωπα και τοπία δικά της και ξένα,
ενώ στο τέλος ομολογεί, ανακεφαλαιώνοντας το μέγα της μήνυμα, απευθυνόμενη προς
την πατρίδα, «Κι αν σου μιλώ συνέχεια για τον πόνο σου τον πόνο μου είναι γιατί
δεν έχω άλλη φωνή!»
Με την ποιητική αυτή συλλογή η
Κλεοπάτρα Μακρίδου κατόρθωσε να συνταιριάσει την προσωπική αγάπη για την
πατρίδα με την θεανθρώπινη ιστορία και τα φρικτά πάθη του Κυρίου, αγκάλιασε την
ελληνική μας ιστορία και τις θυσίες των ηρώων μας, ελπίζοντας πάντα σε μια
δικαίωση, για την οποία και προσεύχεται με πίστη.
Πλούσια σε εκφραστικά μέσα, μέτρα
και ρυθμούς, αναβλύζει καθαρή η ποίηση της Κλεοπάτρας Μακρίδου, προπάντων
διακρινόμενη για τον της πατρίδας έρωτα.
Αν και γραμμένη το 1994 είναι πολύ
σύγχρονη και ανανεωτική των εμπειριών του λαού μας, που αξίζει να διαβαστεί ως
κολυμβήθρα αναβάπτισης της μνήμης μας, σε μια από τις πράγματι κορυφαίες και
κρίσιμες στιγμές της Ιστορίας μας. Οι ποιητές έχουν το λόγο.
ΣΤΕΛΙΟΣ ΠΑΠΑΝΤΩΝΊΟΥ
