ΤΑ ΠΑΛΙΑ
Με ρωτούν καμιά φορά,
τι καινούργιο διάβασες; Κι εγώ λέω, μακάρι να βρω χρόνο να διαβάσω τα παλιά,
εννοώντας τους αρχαίους Έλληνες συγγραφείς, από το πρωτότυπο. Και να που
βρίσκεται πάντα ευκαιρία, ο Όμηρος εις πρώτην ζήτησιν, ο Θουκυδίδης, αυτές τις μέρες
άρχισα με την Εκάβη του Ευριπίδη, ήταν ένα ποίημα που με ώθησε, η ψυχούλα μου όμως
πολύ τον πεθυμούσε τον Αισχύλο, εκείνη την αρχέγονη ποίηση, και να ο Προμηθέας
πρώτος, ο αγώνας των πρώτων Θεών, ανεβαίνει στην αρχή ο Δίας, τιμωρεί τον
φιλάνθρωπο, όλη εκείνη η σκηνή στον Καύκασο, με τα πάθη των θεών και των
ανθρώπων, τη σύγκρουση, τις χριστιανικές ακόμα βαθιές ρίζες για τη θυσία για
τον άνθρωπο, την απαλλαγή από τον φόβο του θανάτου, κι ένας μεγάλος μάστορας ο
Αισχύλος, να δημιουργεί τέτοιες τεραστίων διαστάσεων από κάθε άποψη σκηνές,
μέσα στις λέξεις του ο συνδυασμός των συμφώνων από μόνος του να προκαλεί τόσο
δέος, και χωρίς να ξέρεις τη σημασία της λέξης, αυτή να σημαίνει, συγκλονίζει,
και φαντάζεσαι την παράσταση με όλα εκείνα τα μηχανήματα που χρησιμοποιούσαν και
τέλος, εκείνο το αριστοτελικό, δι’ ελέου και φόβου περαίνουσα την των τοιούτων
παθημάτων κάθαρσιν.
Οι Πέρσες, άλλη
μεγάλη, γνωστά τα περί τραγωδίας με θέμα ιστορικό, από την άποψη του ηττημένου,
είναι όμως και η πάλη των Ελλήνων με τους βαρβάρους, της δημοκρατίας με τον αυταρχισμό,
ο ανεπανάληπτος εκείνος αγγελιαφόρος, ο χορός με τον ερχομό του Δαρείου από τον
Άδη, προπάντων όμως η εμφάνιση του ηττημένου Ξέρξη, κλάψτε, τους διατάζει,
τραβήξτε τα άσπρα μαλλιά σας, βγάλτε τρίχα τρίχα τα γένια σας, αν είναι
δυνατόν, να διατάζει τον λαό του πώς να δείξει τη θλίψη του, ο χαμένος
άρχοντας. Μπορεί όμως ο αναγνώστης και πάλι να φανταστεί, είναι μεγαλειώδεις οι
σκηνές, οι λέξεις τραντάζουν, η όλη ατμόσφαιρα συγκλονιστική. Κι όλα αυτά όχι με μια φορά διάβασμα, αλλά
και με δεύτερη και με τρίτη, να υπογραμμίσεις, να χωνέψεις, να αναλύσεις το
θαυμασμό σου, τι να τα λέμε…
