ΛΙΛΗ ΜΙΧΑΗΛΙΔΟΥ
Κυρίες και κύριοι
Το έργο που επιτελεί το ΠΕΝ έχει
παγκόσμιες διαστάσεις, αφού φέρνει σε
επαφή τους ανθρώπους όπου γης με
λογοτέχνες της Κύπρου, με
τις εκδόσεις του σε μια παγκοίνως γνωστή γλώσσα. Γι΄αυτό και οφειλόμενη η παραδοχή
της αξίας του και η
συμπαράσταση στο έργο του.
Οι εκδόσεις του ΠΕΝ έχουν τυποποιηθεί
και
έχουν γίνει αποδεκτές από καιρό ως ουσιώδεις σε περιεχόμενο και εύχρηστες σε σχήμα, εξ
ου και συμβάλλουν επιτυχώς στην εισαγωγή στο
έργο λογοτεχνών μας.
Μια άξια λόγου λογοτέχνις είναι η Λίλη
Μιχαηλίδου, με πλούσια
και αξιόλογα κείμενα.
Δίκαιη λοιπόν η
απόφαση να
παρουσιαστεί στις εκδόσεις ΠΕΝ η
γραπτή δημιουργία της.
Η Ειρένα
Ιωαννίδου, αναγνωρισμένη
ήδη από καιρό μεταφράστρια από
την ελληνική στην αγγλική, αποτελεί
σφραγίδα βεβαιότητας για την πιστότητα
των μεταφραζομένων και
την μετάδοση του πνεύματος των λογοτεχνών μας στους
ξένους αναγνώστες.
Στο βιβλίο που
παρουσιάζουμε
ύστερα από μια
περιδιάβαση στο έργο της λογοτέχνιδας, παρατίθεται ανθολόγηση
αποσπασμάτων από κριτικές,
θραύσματα σημαντικά
από το έργο της και βιογραφικά.
Έτσι μέσα σε
ένα σύνολο πενήντα περίπου σελίδων
δίνεται στον
αναγνώστη ευκαιρία γνωριμίας
με ένα αναγνωρισμένο
πια λογοτεχνικό πρόσωπο.
Το έργο της
Λίλης Μιχαηλίδου είναι και ποιητικό και πεζό. Κάθε μια συλλογή της προσθέτει, δίνει
μια άλλη οπτική των συλλήψεών της. Παρακολουθούμε
την πορεία της γραφής της, τα
στοιχεία ταυτότητας και ετερότητας σε κάθε έκδοση έργου της.
Στην
παρουσίαση του έργου της
η πορεία που
ακολουθήθηκε
ήταν
ευθύγραμμη,
από την πρώτη
συλλογή ως την τελευταία, από το ένα
ποίημα ή διήγημα στο άλλο,
με αναφορά στο
περιεχόμενο, στους εκφραστικούς της τρόπους,
σε σκέψεις και
παρατηρήσεις μας για την γραφή,
την πρόοδο και
τα στοιχεία ταυτότητας.
Ο μελετητής
του έργου της προσπάθησε να είναι συνταξιδιώτης
και της
λογοτέχνιδας και των αναγνωστών του έργου της.
Η Λίλη Μιχαηλίδου ως ποιήτρια και
πεζογράφος παρουσιάστηκε στα
κυπριακά γράμματα το 2001 με
την ποιητική της συλλογή Η Αλχημεία του
Χρόνου, Γκοβόστης. Ακολούθησε
η συλλογή Ανάγλυφα Σχήματα και Δρόμοι, Γκοβόστης, 2003, Ανάμνηση μιας Ανατολής, δίγλωσση έκδοση,
Γκοβόστης 2004, Υπαινιγμοί, Εκδόσεις
Μελάνι, 2008, Αρένα,
με μετάφραση στα αγγλικά από David Connolly, Μελάνι 2014, τα ταξιδιωτικά αφηγήματα Η Πόλη δεν θέλει συστάσεις, Μελάνι 2010, το ταξιδιωτικό Σταγόνες από τη Χώρα των Μαασάι και τέλος
η συλλογή διηγημάτων Ανδρών … με
μετάφραση στα αγγλικά από τον David Connolly.
Λογοτέχνις με διαρκείς και γόνιμους
προβληματισμούς, αυτοδίδαχτη,
μελετά και ως εργατική μέλισσα
επιλέγει τα κατά τη φύση της ζωτικά και
γονιμοποιά στοιχεία άλλων συγγραφέων διαμορφώνοντας την
προσωπικότητα, την
ποιητική και τη γραφή της.
Κύρια γνωρίσματα του έργου της
η δημιουργική δύναμη του λόγου,
η αντιστοίχιση εσωτερικού και
εξωτερικού κόσμου, ο έρως
ως κοσμογονική δύναμη που διαπερνά όλη τη γραφίδα της,
ποιήτρια με όλες τις αισθήσεις της σε
διέγερση, με διαπεραστική εσωτερική ματιά
και εξωτερική απομυζούσα παρατηρητικότητα.
Κατά τη λογοτεχνική της πορεία στη
συνάντησή της με άλλους δασκάλους κατορθώνει να αποκωδικοποιήσει τα
μυστικά της φιλοσοφίας και της τέχνης τους και να τα
ενστερνίζεται εμπλουτίζοντας έτσι εαυτήν και το έργο της.
Συνεπής στον εαυτό της, στο
χαρακτήρα, στην ταυτότητα, περιδιαβάζει ταξιδεύοντας στο
πραγματικό και πνευματικό παγκόσμιο
πλούσια με όσα καρπούται στο δρόμο,
εξ ου και το καρποφόρο έργο της.
Στην πρώτη της ποιητική συλλογή Η Αλχημεία του Χρόνου (Γκοβόστης 2001) παρατηρούμε
πως
μετά πάροδον ετών
όσα βιώθηκαν μεταποιούνται δια των
χημικών διεργασιών
και ενώσεων,
έρχονται στο φως ως χρυσός, και τούτο
είναι η ποίηση, η φωτίζουσα και
φωτεινή.
Όσο διαβάζει κανείς τα ποιήματα της
Λίλης Μιχαηλίδου τόσο θαυμάζει
τον νέο άνθρωπο που ανακάλυψε
βασικές μεγάλες αλήθειες και όχι μόνο
τις υιοθέτησε
αλλά τις διέπλασε εσωτερικά και εξέφρασε
στο έργο της,
διερευνώντας το πολύπτυχο και
πολυεδρικό τους.
Πρόκειται πρώτον
για τη σύλληψη της έννοιας του Λόγου
ως δημιουργού κόσμου
και δεύτερον του όντος Άνθρωπος ως
πηλού
έχοντος βαθιά μέσα του το πνεύμα,
το οποίο εμμόνως ανασκάπτει,
ώστε να διανοίγονται στο εσωτερικό
του δίοδοι φωτός.
Τρίτο στοιχείο που χαρακτηρίζει το
έργο της είναι ο Έρωτας
στη συνύπαρξή του με το σώμα του
ανθρώπου,
τη γύρω φύση
και η σύζευξη των δύο.
Λακωνικός λόγος, αποστασιωμένος,
τριτοπρόσωπη έκφραση. Ως ιέρεια μεγαλοπρεπής
στην απλότητά της, στρέφεται
κάποτε με το πρώτο πρόσωπο εις εαυτήν, και
πάλι όμως καταφεύγει στο τρίτο,
παρατηρητής εσωστρεφής κι εξωστρεφής,
ταξιδεύει
και μας ταξιδεύει,
κινεί με τις εικόνες της
κινηματογραφικά,
αλλεπάλληλα, επικαλείται τη μνήμη κι
όλες τις αισθήσεις, με πλούτο εικόνων
διαλογικών εσωτερικών και περιβαλλοντικών
από το μερικό στο γενικό,
στη φιλοσοφική ενατένιση όντων και
φαινομένων,
χωρίς επιδεικτικές λεξιλογικές
εκρήξεις,
άνετη στην επικοινωνία με τον
αναγνώστη.
Στη συλλογή ΑΝΑΓΛΥΦΑ ΣΧΗΜΑΤΑ ΚΑΙ
ΔΡΟΜΟΙ , Γκοβόστης, 2003
η Λίλη Μιχαηλίδου ανέβλεψε ως ποιήτρια
κι έθεσε στόχο της το συνταίριασμα
του έσω κόσμου με τον έξω.
Μας οδηγεί όμως τούτη η ανακάλυψή της
στην ουσία της ποίησης, την
έκφραση της ψυχής
μέσω των εικόνων του έξω κοσμήματος.
Είναι θαυμαστή η συνέπεια αυτής της
σύλληψης στο έργο της. Απόδειξη πως αυτή η αλήθεια είναι βαθιά
και πως διαποτίζει εξολοκλήρου τη
σκέψη και τα συναισθήματά της.
Οι αλλαγές είναι του περιβάλλοντος κόσμου,
όπου τα πάντα ρει και κινείται.
Ένδον η εσωτερική διόπτρα προσπαθεί να φωτίσει
τα διαιώνια.
Ερωτική, ταξιδεύτρα, όπως και στην
πρώτη της συλλογή
και προπάντων ένδον σκάπτουσα,
εξασκουμένη και ασκούσα το «γνώθι
σαυτόν».
Ο έρωτας, το όνειρο, το ταξίδι, με
τέρμα την αυτογνωσία, αποτελούν θεμέλια στο ποιητικό της
οικοδόμημα.
Η Λίλη Μιχαηλίδου δεν είναι μονοσήμαντη
ποιήτρια. Ο
αναγνώστης θέλει το χρόνο του να εντρυφήσει στο ποίημα.
Στη συλλογή ΑΝΑΜΝΗΣΗ ΜΙΑΣ ΑΝΑΤΟΛΗΣ, REMEMBRANCE O A DAWN, Γκοβόστης
ταξιδεύουμε μαζί της. ‘Ένα
ταξίδι στην Ινδία χάρισε στη Λίλη Μιχαηλίδου
την πρώτη ύλη για την ποιητική αυτή
συλλογή. Η
αγάπη στα ταξίδια, η έφεση στην εξερεύνηση, στο
πλάτεμα των οριζόντων
διακρίνει την ποιήτρια που
από τη μια επιζητεί τη επιβεβαίωση
των πνευματικών της συλλήψεων και από την άλλη δίνει διέξοδο στην τάση φυγής
στα πέρατα της γης, για να επιστρέψει πάλι στις πηγές της, στον ίδιο τον εαυτό
της, σοφότερη, ασφαλέστερη.
Ίσως η Ινδία να έδωσε τη λαβή για
φιλοσοφικότερη θέαση της ζωής με
ερωτήματα γι’ αυτήν και το θάνατο, το φως και το σκοτάδι, για τον άνθρωπο, τη μοίρα, τον πόνο και τα παθήματά
του.
Ακολουθούν οι ΥΠΑΙΝΙΓΜΟΙ, Εκδόσεις
Μελάνι
Ευχάριστο ξάφνιασμα από την πρώτη ήδη
σελίδα: Η Λίλη Μιχαηλίδου
μας δίνει σε πέντε αφιερωματικές λέξεις
το νόημα φράσης για τον «υπαινιγμό» του Χόρχε Λουίς Μπόρχες:
“Στη θρυαλλίδα μια κοινής συνισταμένης” όπου θρυαλλίδα, η λέξη που θα
αναφλέξει τις κοινές εικόνες, μνήμες,
αντιλήψεις κι έτσι ο αναγνώστης θα
μετάσχει του νοήματος του πομπού δημιουργού.
Κύριο θεματικό γνώρισμα της συλλογής
είναι ο έρωτας, με λιγότερο ή
περισσότερο υπαινικτικά ποιήματα. Η
συλλογή «Υπαινιγμοί»
προκαλεί σε μελέτη της λεξιλογικής
τεχνικής της,
κάτω από την οποία κρύβονται ερωτικά
σκιρτήματα και πάθη.
Στη συλλογή ΑΡΕΝΑ, Μετάφραση στα
αγγλικά από David Connolly
προμετωπίδα: «Έρωτας, ζωή και θάνατος στην ίδια αρένα παλεύουν
για το κόκκινο κρασί΄
κάποιοι το ονομάζουν “θεία κοινωνία”
άλλοι μέθη…»
Τρεις ουσιαστικές έννοιες, έρως ζωή θάνατος
που δεν είναι δυνατόν να υπάρχουν
χωρίς την άνοδο στις σφαίρες του
πνεύματος, είτε αυτές
παίρνουν θρησκευτική μορφή είτε τη διονυσιακή, από αρχαιοτάτων ελληνικών χρόνων γνωστή, άλλη
όψη του απολλώνιου πνεύματος.
Ύστερα από τους λεξιλογικούς συνδυασμούς
και τις εκφραστικές αναζητήσεις των
προηγουμένων δοκιμών γραφής, έχουμε τώρα μπροστά μας ένα μεστό απλωμένο
ήρεμα και σταθερά λόγο.
Βέβαιη πια η ποιήτρια για την αξία
της, για τον εαυτό της, ανοίγεται στον αναγνώστη
ελεύθερα.
Με την ποιητική συλλογή Αρένα
της Λίλης Μιχαηλίδου παρακολουθήσαμε μια ανοδική ποιητική πορεία, απελευθέρωση
στο στίχο και στο λόγο,
ωριμότητα και αμεσότητα επικοινωνίας
με τον αναγνώστη.
Η ΠΟΛΗ ΔΕΝ ΘΕΛΕΙ ΣΥΣΤΑΣΕΙΣ,
Μελάνι 2010
Η Λίλη Μιχαηλίδου επιλέγει τους
δασκάλους της
και μαθαίνει την τέχνη τους
διεισδύοντας στο πνεύμα των μυστικών τους.
Στο βιβλίο περιλαμβάνονται
ταξιδιωτικά δυο τριών σελίδων το καθένα, άρα τόσο ουσιαστικό το γράψιμο,
χωρίς περιττολογίες και κουραστικές
εγκυκλοπαιδικές πληροφορίες, ένα ανάβλυσμα ψυχής και ευαισθησίας,
ειδικού αντικρίσματος των τόπων,
σε συνδυασμό με την εσωτερική θέαση,
μια ανθρώπινη ευγενική λαλιά,
που εκτείνεται γαλήνια στον
αναγνώστη.
Η είσοδος στα μυστικά της πολιτείας,
στις μυρουδιές,
στα φώτα και στις αποχρώσεις,
μακριά από αναστολές,
προαπαιτεί την εντός βύθιση,
τον ένδον πλουν.
Με πλουσιότατο λεξιλόγιο,
συνομιλεί με τον εαυτό της και με
τους άλλους,
ανάμεσα στο όνειρο και την
πραγματικότητα,
τη θεατρική παράσταση των
συμβαινόντων
και την κινηματογράφησή τους.
ΑΝΔΡΩΝ… Διηγήματα. Μετάφραση David Connolly, Μελάνι
Η ποιήτρια ό τι και να γράψει
παραμένει ποιήτρια.
Τη συλλογή των διηγημάτων της Ανδρών
η Λίλη Μιχαηλίδου εισάγει με
προλογικό σημείωμα
για να γνωρίζουμε το έναυσμα για τη
συγγραφή
και τη χρονολογική ταξινόμησή τους.
Το αναλυτικό προλογικό σημείωμα
φανερώνει πως
κάθε διήγημα είχε την αφόρμησή του
από ένα ανδρικό πρόσωπο,
που την συγκίνησε
και χαράχτηκε στη μνήμη,
για να αποδοθεί σε λογοτεχνική φόρμα,
μέσα
από διαρκείς πειραματισμούς,
από την κλασική ως τη σουρρεαλιστική
γραφή.
Παραστατικότατη στην εξωτερική
περιγραφή των προσώπων της, διεισδυτική
στην ψυχή των ηρώων της, αποκαλυπτική του εαυτού της, πάντα συγκρατημένη και
επιφυλακτική.
ΣΤΑΓΟΝΕΣ ΑΠΟ ΤΗ ΧΩΡΑ ΤΩΝ ΜΑΑΣΑ΄Ι
Η επίσκεψη στην Κένυα δίνει την
ευκαιρία και στον αναγνώστη
να γνωρίσει μέσα από την ευαισθησία
της συγγραφέως
έναν κόσμο άγνωστό μας,
με τον οποίον οι συγκρίσεις
φανερώνουν τα κύρια χαρακτηριστικά του.
Ο χρόνος και η διαφορετική αίσθησή
του, ο τόπος, οι άνθρωποι, τα ήθη και έθιμά τους, τα
σωματικά τους χαρακτηριστικά
κι η ποίησή τους, η έκφραση των δικών
τους συναισθημάτων.
Όλα είναι ζωντανά, προσωποποιημένα.
Ο πεζός λόγος είναι ποιητικός,
ο διάλογος με τη φύση και τους
ανθρώπους εσωτερικός,
ζωντανός, παραστατικός.
Η καθημερινή ζωή, η σκόλη, ο δικός
τους τρόπος σκέψης,
μέσα σε μια διαφορετική ροή του
χρόνου, με τον ήλιο να καίει,
κι οι συγκρίσεις να συμβάλλουν στη
γνώση και κατανόηση των άλλων που δεν είναι εμείς,
μα αποκτούν κυριότητα στην εικόνα,
στους ήχους,
στην αποτύπωση των βιωμάτων.
@@@@@@@@@@
Συμπερασματικά,
η Λίλη Μιχαηλίδου είναι μια ποιήτρια,
ό τι κι αν γράφει,
μια αξιοθαύμαστη συγγραφέας,
που γύρισε τον κόσμο
και τον άφησε στην ανοιχτή ψυχή της
να μιλήσει,
τον προσέλαβε με τις ευαίσθητες
κεραίες της,
ανάμιχτο με το όνειρο, τις σκέψεις
και τα συναισθήματα,
μακριά από πλατειασμούς,
κατευθείαν στο κέντρο του ουσιώδους,
δοσμένου όσο πιο ποιητικά.
**************************************************
Η ποιήτρια και πεζογράφος Λίλη
Μιχαηλίδου
συνεχίζει το καρποφόρο έργο της.
Ευχαριστώ
