Για το μάθημα των Νέων Ελληνικών σήμερα
Μάλλον για να
θεωρηθεί ένα μάθημα επιστημονικό, πρέπει να γέμει όρων, ώστε ο νεόφυτος να
μπορεί να επικοινωνεί με τους αρχαίους στο είδος κατόπιν εκμάθησης της σχετικής
ορολογίας. Τα Νέα Ελληνικά από αυτή την άποψη είχαν ανάγκη επιστημοσύνης,
περισσότερο όμως απέβλεπαν στην καλλιέργεια του μαθητή, στο να τον προτρέψουν
να διαβάζει λογοτεχνία, χωρίς θεωρητικές συμβουλές, γιατί από μόνη της η
ενασχόληση με την πεζογραφία και ποίηση προκαλούσε τέρψη, τα αγαπούσαν τα ελληνικά
τα παιδιά και προπάντων δεν είχαν μετατρέψει το μάθημα ούτε σε χημεία ούτε σε
μαθηματικά. Ωραία κείμενα καλλιεργούσαν νου και καρδιά, γιατί και δοκίμια με
προβληματισμό διδάσκονταν και εμβάθυναν, και συλλάμβαναν κάτω ή μέσα από τις γραμμές
τα υπονοούμενα, έστω χωρίς να μπορούν να ονοματίσουν τους τρόπους με τους οποίους
ο συγγραφέας το πετύχαινε. Ώσπου μπήκαν οι όροι στο μάθημα και αυτό χωρίστηκε
σε γλώσσα άλλο, λογοτεχνία άλλο, σχιζοφρενικά πράγματα, με εισαγωγή δεικτών επιτυχίας,
πώς τα λεν, και αναλυτικών προγραμμάτων παραγεμισμένων από άχυρα, κατά την
άποψή μου.
Μου έτυχε να
κληθώ να γράψω με συνάδελφο, τον φίλο Νίκο Ορφανίδη, τα πρώτα βιβλία
διδασκαλίας της γλώσσας, όταν γύρω στο 1976 θεσμοθετήθηκε η δημοτική ως η
επίσημη, κι έπρεπε να την διδάξουμε εγκαταλείποντας την καθαρεύουσα. Στα
σκοτεινά πηγαίνουμε στα σκοτεινά προχωρούμε, και όμως η αγάπη μας για το μάθημα
και η πείρα άνοιγαν σιγά σιγά δρόμους. «Μαθήματα Νεοελληνικής Γλώσσας» ήταν η
πρώτη σειρά από τρία βιβλία σε τρία χρόνια για την Α,Β,Γ Γυμνασίου και αφού
πέρασε λίγος καιρός προχωρήσαμε σε δεύτερη σειρά, πάλι για τις ίδιες τάξεις,
τρία βιβλία «Συνάντηση με τη Γλώσσα» ο τίτλος. Αλλά η διαφορά ήταν τεράστια. Η
πρώτη σειρά ήταν παραγεμισμένη με γνώσεις και ασκήσεις επί ασκήσεων, πέρασε καιρός
για να καταλάβουμε πως κανένας δεν μαθαίνει τη γλώσσα του συμπληρώνοντας κενά ή
μετατρέποντας και άλλα τέτοια. Προ πάντων όμως διακρίναμε, αυτά είναι ουσιώδη,
αυτά είναι επουσιώδη και άχρηστα για τον μαθητή. Και πετάξαμε έξω κάμποσα, κι
έμειναν τα κύρια και εκεί πλέον έδιναν κι οι δάσκαλοι στο σχολείο σημασία απόδειξη
πως κι ο γενικός βαθμός στις εισαγωγικές ήταν τότε το 12, χωρίς να σημαίνει πως
μόνο στα βιβλία μας οφειλόταν η επιτυχία.
Θέλω να πω πως,
όταν είσαι πρωτάρης στο επάγγελμα, δεν ξεχωρίζεις το κύριο από το επουσιώδες,
δεν ξεχωρίζεις το θεμέλιο από τα μπογιατίσματα και τους μαϊντανούς. Και αυτά που
βλέπουμε πια ως διδακτέα και εξεταστέα ύλη είναι η πληθώρα των άχρηστων. Ούτε
και γίνεται καμιά μέτρηση του βαθμού δυσκολίας των κειμένων, εξ ου και τα
παρατράγουδα, στη γ΄λυκείου να διδάσκονται πιο εύκολα κείμενα από την γ΄γυμνασίου,
συγκρίνετε τα δυο του δικού μας, του
Κυριάκου Χαραλαμπίδη.
Αποτέλεσμα όλων
αυτών των παραγεμισμάτων και της μετατροπής του μαθήματος των Νέων Ελληνικών σε
Μαθηματικά ή Χημεία, είναι να μισούν σταδιακά τα παιδιά το μάθημα και να μην
καταλαβαίνουν τους γονιούς τους που τους διαβεβαίωναν πως κάποτε τα πράγματα
ήταν αλλιώς και πως περίμεναν την ώρα να μπει ο φιλόλογος στην τάξη για ανάλυση
κειμένων.
Η κατάσταση μάλλον θα χειροτερεύει, η υπουργός
παιδείας θα νομίζει, οι επιθεωρητές και θεματοθέτες όσοι δεν ανέβηκαν καν στη
έδρα θα κορδώνουν και τα παιδιά θα θλίβονται γιατί να είναι η γλώσσα τους τόσο
ηλίθια. Αλλά δεν είναι η γλώσσα, οι περί την. Κρίμα.
