ΑΝΤΡΕΑΣ ΚΑΡΑΓΙΑΝ
Μπορούμε να πούμε
πως ο Αντρέας Καραγιάν είναι ο κατεξοχήν ερωτικός συγγραφέας της Κύπρου, γιατί
στο έργο του ο έρως παντός είδους πρωταγωνιστεί, χωρίς να υποβιβάζεται αλλά
αντίθετα να ανάγεται με την προσωπική του γραφή και μοναδική ψυχοσύνθεση σε
τέχνη λόγου με τις φιλοσοφικές και πνευματικές γενικότερα αναζητήσεις του.
Νοσταλγική η
αναφορά του στα παιδικά και νεανικά χρόνια του, από τη γειτονιά της Λευκωσίας σε
τόπους πολλούς, ιδιαίτερα αγαπητούς του, με τη ζωή της δεκαετίας του πενήντα ως
την επάνοδό του στα όνειρά του και στη δεύτερη ζωή του σ’ αυτήν τη γειτονιά.
Κόσμος πολύς, στενοί και άλλοι φίλοι και φίλες, η οικογένειά του, και τα
αγαπημένα του γατάκια. Κοσμογυρισμένος, ένα μείγμα πολλών θρησκειών και εθνοτήτων,
γνώστης πολλών προσώπων και καταστάσεων, παρακολουθεί τη σύγχρονη ζωή, την πολιτική
κατάσταση του τόπου, τον προβληματίζει, έχει τις ιδέες του και τις εκφράζει,
αφανάτιστος, και μη οπαδός.
Ανατρέχει στην
ιστορία του ιδίου και του τόπου, γιατί οι αναφορές στο παρελθόν είναι πολλές,
άνετα κινείται στο χώρο και στον χρόνο, στο εσωτερικό και στο εξωτερικό με την
αγαπημένη του Αλεξάνδρεια, στη φαντασία και στην πραγματικότητα, στη λογική και
στο συναίσθημα, με μια γραφή πλούσια σε είδη, από απλή ως εκλεπτυσμένα
ποιητική.
Ευαίσθητος σε
πολλά, με ορατή ειρωνεία, εκφραστική του χαρακτήρα του, ευγενικός και χαρίεις
εν πολλοίς. Οι γνώσεις του ποικίλες σε λογοτεχνία και τέχνη, ζωγραφική,
μουσική, κινηματογράφο, οι αισθητικοί προβληματισμοί του, η αναγωγή από το
μερικό στο γενικό, οι αναφορές σε συγγραφείς και έργα κινηματογράφου οδηγούν
και τον αναγνώστη σε αναζήτηση και διεύρυνση των οριζόντων του. Ο συγγραφέας
είναι καλλιτέχνης στη ζωή και στον τρόπο που τη διάγει, βιώνει και δημιουργεί.
Αγωνίστηκε για
την ειλικρίνεια και την πέτυχε, κι έτσι μπορεί να γίνει λόγος και για την ηθική του,
που σίγουρα τον προβλημάτισε και με τη μελέτη τον οδήγησε στη σωστή σύλληψη του
ηθικού, δηλαδή της ελευθερίας και της ανάληψης ευθύνης, της πράξεως του καλού
και της αποφυγής του κακού.
Δεν είναι
παράξενο που το Θρησκευτικό στοιχείο δεν απουσιάζει από το έργο του, αντίθετα,
από την παιδική του ηλικία ως τώρα, οι γνώσεις του και οι αναζητήσεις του τον
οδήγησαν σε ένα πανθεϊσμό, δεν τον άφησαν όμως εκτός του κύκλου της θρησκείας.
Το έργο του
δομικά παρουσιάζει ποικιλία σύνθεσης, με τα μέρη να απαρτίζουν ένα όλον ευπρόσδεκτο,
με τους αναβαθμούς του πεζού και ποιητικού, από τον εξομολογητικό τόνο ως τον
ειρωνικό, προπάντων όμως ως έκφραση εαυτού, κι αυτό είναι το κύριο, ότι ο
αναγνώστης γνωρίζει ότι ο συγγραφέας είναι ειλικρινής και είναι ο εαυτός του με
όλες τις διακυμάνσεις από την απλή παρατήρηση ως την αναγωγή στην τέχνη και τη
φιλοσοφία, με την κυκλική θεώρηση της ζωής, με φιλοσοφικά και θρησκευτικά
ανοίγματα όχι μόνο στην παρούσα αλλά και στη μέλλουσα, είτε ως οπαδός της
στωικής φιλοσοφίας είτε χριστιανικών αντιλήψεων. Ο κύκλος κλείνει.
Γενικά, η πορεία
του στη δημιουργία ευρωπαϊκού μυθιστορήματος νομίζω πως πέτυχε.
Στέλιος
Παπαντωνίου
