Κώστας Λυμπουρής, «Προσωρινά Κλειστό», διηγήματα, Πλανόδιον
Ο Κώστας Λυμπουρής γράφει ωραία λογοτεχνικά κείμενα, γιατί ξέρει καλά ελληνικά και κατέχει τις λεπτομέρειες του γραπτού λόγου ως φιλόλογος- δάσκαλος.
Τα θέματά του στη συλλογή αυτή είναι παρμένα από τη χοάνη του 1974, κατορθώνει όμως με θαυμαστό τρόπο να πλέκει τα πράγματα έτσι, ώστε να έχουμε στο τέλος ένα απροσδόκητο αποτέλεσμα, που μόνο τυχαίο δεν είναι.
Βασικό μήνυμα των διηγημάτων του είναι προπάντων η αγάπη, κι αυτή τα λέει όλα, γιατί αποδιώχνει το μίσος ή την έχθρα, τις διαφορές και τις συγκρούσεις.
Η πλοκή των έργων του παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον και μαρτυρεί πως το ανατρεπτικό ή απρόοπτο είναι στοιχείο της ομορφιάς, που διαχέεται σε όλα σχεδόν τα διηγήματα της συλλογής.
Περιγραφή, αφήγηση, διάλογοι, όλα πολύ στρωτά και φυσικά με τέχνη δοσμένα, τόπος και χρόνος, γεγονότα γνώρισμα ως βάση των διηγημάτων του. Σύγχρονη ζωή δοσμένη χωρίς κραυγές, μια κάποια επιτήδευση μπορεί να υπάρχει στην πλοκή, για να οδηγηθούμε στο απρόσμενο, βασικά όμως ως εκ χαρακτήρος ο συγγραφέας κρύβει επιμελώς τις κρίσεις του, που αναλάμπουν και συλλαμβάνονται υποδορίως από τον αναγνώστη στην ευαισθησία τους. Προσεκτικός και άκρως διακριτικός εν πολλοίς.
Κώστας Λυμπουρής, Για μια μικρή παύλα, Κέδρος.
Διάβασα την πρώτη συλλογή διηγημάτων του Κώστα Λυμπουρή «Προσωρινά Κλειστό» και δεν μου πέρασε από το μυαλό κανένας πεζογράφος του καιρού μας. Διαβάζοντας το πρώτο και δεύτερο διήγημα της συλλογής «Για μια παύλα» το μυαλό μου έμεινε κολλημένο στον Αντώνη Σαμαράκη, ίσως γιατί αυτός ήταν ο πρώτος που γνωρίσαμε συγγραφέας των ανατροπών, χωρίς πάλι να υπονοώ μίμηση. Αέρας μνήμης.
Και πάλι όμως η μεγάλη τέχνη της συγγραφής, η πλοκή, η διαπλοκή, οι ανατροπές, ένα καλοσχεδιασμένο πλαίσιο μέσα στο οποίο οι κινήσεις είναι απροσδόκητες, οδηγούν στο ευχάριστο συναίσθημα των άγνωστου τέλους, της πρωτοφανούς πλοκής και εξόδου. Επαναλαμβάνω πως ίσως το απρόοπτο- ανατρεπτικό να είναι σήμερα μια κατηγορία του ωραίου στην τέχνη, γιατί φωτίζει στην ψυχή άγνωστα πεδία χαράς και ομορφιάς, θαυμασμού στην ευρεσιτεχνία του συγγραφέα.
Κι αν όμως η όλη υπόθεση των έργων είναι σπάνια ή απίθανη, το κατά το εικός και αναγκαίον λειτουργεί και σε αυτό οδηγεί όχι μόνο η ζωή ή η πραγματικότητα αλλά και κάποτε η φαντασία του δημιουργού, οπότε μπορεί να θεωρηθεί πως όντως ο διηγηματογράφος σε μερικά του έργα παράγει εκ του μη όντος εις το είναι και μάλιστα πολύ πρωτότυπα.
Ύστερα είναι η τέχνη της δημιουργίας ατμόσφαιρας ανάλογης με τον τόπο, χρόνο, κατάσταση μέσα στην οποία μπαίνει ο αναγνώστης και μετέχει έτσι των δρωμένων με όλες του τις αισθήσεις συναισθανόμενος.
Άνθρωπος που ξέρει να παρατηρεί, να προβληματίζεται, να εμβαθύνει σε καταστάσεις, να εξετάζει σφαιρικά τα θέματά του, τη μια υπόθεση πίσω από την άλλη, με κατάληξη την ουρανοκατέβατη πράξη.
Το ίδιο τεχνική αφήγηση επιτυγχάνεται με τις επιταχύνσεις ή επιβραδύνσεις.
Η οπτική γωνία από την οποία βλέπει ο αφηγητής τα πράγματα είναι ποικίλη, η πιο παράξενη, ο αγνοούμενος που παρακολουθεί την κηδεία του και μονολογεί, λόγος πλήρης αληθείας.
Συναισθήματα και σκέψεις εν πολλοίς σύμφωνα με των περισσοτέρων μας για τα Κατεχόμενα, αντικειμενικότητα στην παρουσίαση προσώπων, ασχέτως εθνικότητας, πώς το μικρό κατορθώνει να το μεγεθύνει με την τέχνη, έστω ένα παιχνίδι στο καζαντί, αγωνιώδης αφήγηση και πάντα με τον δέοντα ρυθμό και το πάντα προβληματικό και ανέλπιστο τέλος.
Όλα αυτά και άλλα φανερώνουν έναν ταλαντούχο άριστο γνώστη των μυστικών της γραφής διηγηματογράφο, τον Κώστα Λυμπουρή, στα δυο βιβλία του «Προσωρινά Κλειστό» και Για μια μικρή παύλα.
Στέλιος Παπαντωνίου
