Ανδρέα
Χατζηχαμπή «Οδυσσέας Αστέρης»
Η ποιητική
σύνθεση του Ανδρέα Χατζηχαμπή «Οδυσσέας Αστέρης» ήδη από τον τίτλο μαρτυρεί
πορεία, ταξίδι, γνώση κι ανθρωπιά, αφού ως άνω θρώσκων ο άνθρωπος είναι
φερμένος από τ’ αστέρια και γεννημένος για τ’ αστέρια, την άνω πορεία.
Τρεις ενότητες,
Γένεση, Ταξίδι στο βάθος του κόσμου, Νόστος, που συμπληρώνονται με
επεξηγηματικά, τις Νύξεις και το
Γλωσσάρι.
Δραματικότητα
προσδίδει η εναλλαγή Αφηγητή και Χορού των Ποιητών και αργότερα Οδυσσέα Αστέρη
και Χορού.
Η Γένεση,
όπου κι αν παραπέμπει, σε Παλαιά Διαθήκη ή σε μεγάλη άλλη σύνθεση νεοέλληνα
ποιητή, παρουσιάζει τριτοπρόσωπα τη γέννηση του ήρωα σ΄ένα τόπο που θυμίζει
Αμμόχωστο εξωτερικά και πνευματικά αγώνα εσωτερικά.
Κι ενώ ο
Αφηγητής παρουσιάζει τον ήρωα, ο Χορός των Ποιητών εκφράζει τις διαιώνιες αρχές
που διέπουν τη ζωή, την πάλη φωτός και σκότους. Του αποκαλύπτεται ο κόσμος της γλώσσας
και ο κόσμος του πνεύματος και της αιωνιότητας. Στο παιγνίδισμα των
φωτοσκιάσεων παίρνει αρωγούς τους ξακουστούς ζωγράφους, για να εποπτικοποιήσει
τον λόγο του. Σκιές και φως ως σύμβολα είναι φορείς άπειρων αντιθετικών
εννοιών. Η γέννηση του ανθρώπου με τα
πνευματικά χαρακτηριστικά του συνυφαίνεται έτσι απόλυτα με τον αγώνα του για το
φως.
Στη δεύτερη
ενότητα, Ταξίδι στο βάθος του κόσμου, ο ήρωας γνωρίζει τον πόλεμο, ο νους πετά
στο ΄74, στα πάθη των ανθρώπων και της γης μας, στο διαχωρισμό και στη
διαίρεση. Η διάσπαση της εικόνας του κόσμου, που θα απαιτεί την ενότητα.
Ταυτόχρονα το ταξίδι στον μικρόκοσμο αποκαλύπτει τα θαυμάσια και θαυμαστά. Η
προσφυγιά, η εξορία από τον παράδεισο, συνταιριασμένη με τη γενικότερη
ανθρώπινη ανεστιότητα. Το ατομικό και το γενικό, η διαλεκτική του κόσμου.
Ποιήματα γεμάτα
αγάπη και θαυμασμό για την Ιστορία και Γεωγραφία της Κύπρου, τις ομορφιές και
τον πολιτισμό της. Ταξίδια στην ίδια την ύπαρξη, στον αγώνα να βρει την
αθωότητα, ποιητής και ποίηση στο διαιώνιο ταξίδι για τον χαμένο παράδεισο, που
αντιστοιχεί με τον μεγάλο Έρωτα. Τότε αποκτά την αυτογνωσία, στην ενότητα, και
μπορεί πια να γράφει όχι ως αφηγητής αλλά ως Οδυσσέας Αστέρης, ο ευτυχής επώνυμος
θνητός.
Η
τραγικότητα των ανθρώπων, η αναζήτηση και η ματαίωση, ο ερχομός στη γη του
καρπού του έρωτα, το παιδί και τα παιδιά, κι ο αγώνας τους για φως,
συνταιριασμένος με τον προσωπικό αγώνα του καθενός για αυτογνωσία μαρτυρούν ένα
ποιητή με βάθος ψυχής και πλούσιο εσωτερικό κόσμο.
Ο συνδυασμός
του ατομικού με το ομαδικό και το παγκόσμιο, με την Ιστορία και την τραγωδία της
Κύπρου αλλά και με παγκόσμια τραγικά συγκλονιστικά συμβάντα, θεμελιώνει σε
ζωντανές και πραγματικές διαστάσεις την όλη σύνθεση, ώστε να αποκτά βάσεις
χρονικές και τοπικές, από το πραγματικό να ανίσταται στον κόσμο των ιδεών. «Ανέστιοι,
ψάχνουμε την Ιθάκη στα πέρατα του κόσμου, μα η Ιθάκη εντός μας.»
Σκοπός μου
δεν είναι να αναλύσω όλο το έργο. Οδήγησα, κατά τις δυνάμεις μου, πιο πέρα από
το μέσο, το τέλος κοντεύει, αλλά κι ο αναγνώστης του βιβλίου πρέπει να
προχωρήσει μόνος. Χνάρια έχουν χαρακτεί.
Στέλιος
Παπαντωνίου
