Στέλιου Παπαντωνίου
Πέντε λόγοι για τους οποίους ο Κώστας Βασιλείου είναι
μεγάλος ποιητής
Ο προβληματισμός γιατί να θεωρείται ένας ποιητής, και
μάλιστα μεγάλος, αρχίζει από την ώρα που, μελετώντας ένας μικρό μέρος του έργου
ενός ποιητή αντιλαμβάνεται ότι δεν μπορεί να αποφανθεί με βεβαιότητα παρά από
διαίσθηση ότι πρόκειται πρώτον περί ποιητή, και δεύτερον περί μεγάλου ή όχι.
Όταν όμως έχει το σύνολο του έργου του, τότε μπορεί να συλλάβει τα κύρια
κριτήρια με τα οποία μπορεί να τον κρίνει όχι μόνο αυτόν, αλλά ίσως και –γενικεύοντας-
πολλούς άλλους.
Έτσι, διαβάζοντας ένα ένα ή σποραδικά ποιήματα του Κώστα
Βασιλείου μπορεί να διαβλέπει πως πρόκειται περί ποιητή δεν μπορεί όμως εύκολα
να τον χαρακτηρίσει μεγάλο ή όχι. Η συνολική μελέτη του έργου του όμως βοηθά στο
να συλλάβει κανείς κριτήρια με τα οποία μπορεί να τον χαρακτηρίσει μεγάλο,
κριτήρια που μπορούν να γενικευτούν και να χρησιμοποιηθούν ως γενικότερα κριτήρια
ποιητών και του έργου τους.
Αυτά που θεωρώ ως χαρακτηριστικά του έργου του Κώστα
Βασιλείου και μπορώ να χρησιμοποιήσω ως κριτήρια του έργου του (και του έργου
άλλων) είναι
α. η προσωπικότητα, εκρηκτική, ηφαιστειακή, ευαισθησία,
γνησιότητα, αλήθεια, ηθικότητα, αισθητική αντίληψη, πρωτοτυπία κτλ
β. το θεμέλιο της γραμματείας στην οποία στηρίζεται,
γ. τα θέματα με τα οποία ασχολείται και εδώ χρησιμοποιώ την
κλίμακά μου: βιολογικό, οικονομικό, κοινωνικό, ιστορικό, πολιτικό, ψυχολογικό,
λογικό, αισθητικό, ηθικό και θρησκευτικό σκέλος του σύμπαντος κόσμου,
δ. η γνώση και χρήση της γλώσσας και της κυπριακής διαλέκτου
ή άλλων γλωσσών
ε. η τεχνική, η ποιητική, γνώση και χρήση ποιητικών τρόπων,
μέτρων, στροφών κτλ.
Ειδικά για τον Κώστα Βασιλείου και το έργο του παρατηρώ πως:
1.
Κάτω από τα ποιήματά του και γενικά το έργο του
υπάρχει ένα ηφαίστειο που εκρήγνυται διαρκώς και κατ’ επανάληψη, ένας
ευαίσθητος, καθαρός στην ψυχή άνθρωπος, ειλικρινής, αληθής, δίκαιος, ευθύς, που
είναι ερωτευμένος με την ποίηση και την υπηρετεί επί πεντηκονταετία με συνέπεια
και πάθος.
2.
Το έργο του στηρίζεται σε πλατύτατο και βαθύ
θεμέλιο της ελληνικής και ξένης γραμματείας, από Ομήρου, προσωκρατικών, Σωκράτη
και Πλάτωνα, Θουκυδίδη, τραγικών, βυζαντινής υμνογραφίας, προφητειών και άλλων
κειμένων εκκλησιαστικών, στη βυζαντινή και νεότερη ποίηση και πεζογραφία, από
Σολωμού, Κάλβου, μέχρι της γενιάς του τριάντα και κυπρίων χρονογράφων και
ποιητών, Μόντη και Παντελή Μηχανικού ως
το Βασίλη Μιχαηλίδη, τον πατέρα των εις κυπριακή διάλεκτο γραψάντων, σε ξένους
λογοτέχνες, Έζρα Πάουντ και Έλιοτ, κινηματογραφικές ταινίες και άλλα έργα της
μουσικής και δραματικής τέχνης.
3. Τα
θέματα με τα οποία ασχολείται είναι τόσα όσα και η ίδια η ζωή του προσφέρει,
από τη φύση, τις ορμές του ανθρώπου, τον οικονομικό, κοινωνικό- οικογενειακό
κόσμο, την πολιτική και ιστορική ζωή της Κύπρου και του Παγκοσμίου, διερευνά
την ψυχολογία των ανθρώπων, αποδεικνύεται κάτοχος πολλών γνώσεων, με ηθική
στάση στα ζητήματα που απασχολούν τον τόπο, τον χρόνο
και το σύγχρονο άνθρωπο, με υψηλή αισθητική αντίληψη και γνώση των έργων
τέχνης, και με θρησκευτική θεώρηση πολλών θεμάτων του. (Κατά τον κανόνα μου
πληροί όλες τις βαθμίδες: βιολογικό, οικονομικό, κοινωνικό, πολιτικό, ιστορικό,
ψυχολογικό, λογικό, αισθητικό, ηθικό, θρησκευτικό.)
4. Είναι
κάτοχος της ελληνικής γλώσσας από αρχαιοτάτων χρόνων, με πλουσιότατο λεξιλόγιο,
-ουδέν παραλείπει- και λεξιπλάστης, κάτοχος θαυμαστός της κυπριακής διαλέκτου
και ξένων γλωσσών ή όρων που χρησιμοποιεί αδιακρίτως στο έργο του.
5. Έχει
γράψει σε όλα σχεδόν τα είδη στίχου, στροφών, προσόμοια, με πλουσιότατη
στιχουργική γνώση και άνεση, κάτοχος όλων των ποιητικών ειδών και εισηγητής
άλλων, μάστορας της ποιητικής τεχνικής, ελεύθερος στην έκφραση και εφευρέτης
εκφραστικών τρόπων νέων, που αποδεικνύουν το ταλέντο και την εργατικότητά του.
Με γενική βάση τα πιο πάνω
μπορεί να γραφτεί εργασία περιεκτική, που χρειάζεται το χρόνο της και την πίστη
στη γνησιότητα του έργου του ποιητή Κώστα Βασιλείου.
