Άννα Νεοφύτου, Τα Οκτωβριανά
Η Εξέγερση του 1931
στην Πόλη και την Επαρχία της Κερύνειας
Λευκωσία 1922
Μεγάλη ευλογία ήταν
για την Άννα Νεοφύτου η συμμετοχή της στις εργασίες του Αρχείου Προφορικής
Παράδοσης του Κέντρου Επιστημονικών Ερευνών, γιατί εκεί είχε την ευκαιρία να
έλθει σε επαφή με πρόσφυγες, οι οποίοι αποτελούσαν την ζωντανή ιστορία του
τόπου, ήταν φορείς των ηθών και εθίμων των Κατεχόμενων περιοχών και πραγματικές
βιβλιοθήκες, πολιτισμικά θησαυροφυλάκια, άνθρωποι που είχαν επίγνωση του πνευματικού
θησαυρού που κατέθεταν στους ερευνητές, ώστε να σωθεί το ήθος και τα έθιμα του
λαού μας. Ο πλούτος αυτός ήδη έχει γίνει κτήμα μας σε δύο αξιόλογα βιβλία της Άννας
Νεοφύτου με τον γενικό τίτλο «Λαϊκή Λατρεία στην
Παραδοσιακή Κοινωνία της Κύπρου», το πρώτο «Οι γιορτές του Δωδεκαημέρου» και το δεύτερο «Οι γιορτές του Πάσχα, Από τις Αποκριές
μέχρι και την Πεντηκοστή», Δημοσιεύματα του Κέντρου Επιστημονικών Ερευνών.
Από τις προφορικές
παραδόσεις στο Αρχείο φαίνεται να προβάλλονταν αφ’ εαυτών αφηγήσεις σχετικές με
την εξέγερση του 1931 στην Κερύνεια. Ήταν μια λαϊκή αυθόρμητη εξέγερση, με πρωτεργάτη
στην Κερύνεια τον Μητροπολίτη Μακάριο Β΄, άνθρωπο πλήρη Ελλάδος και Χριστιανικής πίστης.
Ήταν ο πραγματικός ηγέτης της επαρχίας, μπροστάρης στον αγώνα, άφοβος και
άτρωτος, παρ’ όλους τους διωγμούς.
Στο βιβλίο
περιγράφεται η άθλια οικονομική κατάσταση των ανθρώπων της εποχής, προπάντων όμως
ο αγώνας ιερέων, δασκάλων και καθηγητών Γυμνασίων να εμφυσήσουν στους σύγχρονούς
τους την ανάγκη για ελευθερία και ανυπακοή στα προστάγματα των Άγγλων, οι
οποίοι βέβαια χρησιμοποιούσαν κάθε μέσον για να επιβάλουν τη δική τους θέληση και
να κρατήσουν σκλάβο τον ελληνικό κυπριακό λαό.
Η
Άννα Νεοφύτου αναλύει την κατάσταση στην Κερύνεια και την επαρχία της, και
παραθέτει πλείστες όσες μαρτυρίες ανθρώπων της εποχής, που έζησαν τα γεγονότα
και εκφραστικότατα ζωντανεύουν το κλίμα της εποχής, την λατρεία προς την
Ελλάδα, το αγωνιστικό φρόνημα και τη συγκίνηση μόνο και μόνο με το αντίκρισμα της
ελληνικής σημαίας.
Κατεχόμενη
σήμερα η Κερύνεια, κραυγάζει μέσα από τα βιβλία και τις μνήμες των ιστορικών γεγονότων
και προσώπων τον πόθο της για ένωση με την Ελλάδα και για ελευθερία. Η σύγκριση
με τα σημερινά έρχεται αβίαστα, και βουβός ο θρήνος για την κατάσταση και την
κατάντια ακούγεται υπόκωφα από τον αναγνώστη. Ο απόηχος των παλαιών ημερών προκαλεί θλίψη,
μέσα στο λαβύρινθο των τουρκικών απαιτήσεων και των δικών μας λαθών και
υποχωρήσεων. Το βιβλίο έπαιξε και παίζει το ρόλο του, σημαντικό στην αυτογνωσία,
αναβίωση και βίωση της Ιστορίας του τόπου μας.
Στέλιος
Παπαντωνίου
