ΝΕΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ
Στέλιου Παπαντωνίου
Έρχονται χειρότερα! Τι οκτώ τι εννέα; Απροβίβαστος είναι,
κάτω από τη βάση, οπότε έχουμε ακόμα περιθώριο, 7,6,5,4,3…
Χρόνια τώρα τα ίδια, άρα συνηθίσαμε. Κάθε χρόνο αναλύσεις
των αποτελεσμάτων, κάθε χρόνο οι ειδικοί στο Υπουργείο θα μελετήσουν τα αποτελέσματα.
Με αποτέλεσμα και τα φετινά αποτελέσματα.
Μα γιατί;
Παρακολουθήστε τι γίνεται στην Α΄τάξη Γυμνασίου και θα
καταλάβετε. Η ύλη που διδάσκεται στα δωδεκάχρονα δίνει την εντύπωση πως
πρόκειται περί φοιτητών Πρώτου έτους Πανεπιστημίου. Ενώ δηλαδή μια πληθώρα
μαθητών δεν γνωρίζει ανάγνωση ούτε γραφή, ασχολούνται στην τάξη με την κριτική
κειμένων, με συγκρίσεις κειμένων, με όρους ακαταλαβίστικους ανάλυσης κειμένων ή
αφηγηματικής πεζογραφίας που είναι πλήρως άσχετοι με τις ανάγκες των παιδιών ή της
κοινωνίας. Πίσω στα θεμελιώδη: ανάγνωση και γραφή. Ξέρουν; Μα έπρεπε να τα μάθουν στο Δημοτικό!!! Κι αν
δεν…ποιος;
Οι εξετάσεις έχουν μια τεχνική. Συνεννοούνται οι εξεταστές
με τους εξεταζόμενους; Επικοινωνούν; Είναι κατανοητές οι ερωτήσεις ή τα θέματα
των εκθέσεων, όπως διατυπώνονται; Οι απαντήσεις των εξεταζομένων μάλλον
ασυνεννοησία ομολογούν.
Τα άγνωστα κείμενα που επιλέγονται είναι δείγματα ορθού
ελληνικού λόγου; Βεβαιότατα όχι. Από μεταφράσεις ξένων κειμένων μέχρι άλματα
λογικά, σύγχυση, έστω κι αν υπογράφονται από τίτλους και ονόματα. Δείγματα
πολλά, αν χρειάζεται.
Πόσων χρόνων είναι τα κείμενα που διδάσκονται στην
Γ΄Λυκείου; Μερικά σαράντα σίγουρα, όπως Καβάφη και Σεφέρη. Μερικά μόνο για
εμφύλιο και άλλα για δικτατορία. Από τότε. Τα παιδιά δεν καταλαβαίνουν για ποιο
πράμα μιλούν. Μα, κύριε, όλοι οι λογοτέχνες της Ελλάδας είναι αριστεροί; Δεν
είμαστε φτωχοί οι Έλληνες σε κείμενα. Κι αν δεν χορτάσει από κείμενα, είναι δυνατόν
να σπαταλάς μια ώρα από τη ζωή του παιδιού για να αναλύσεις τρεις τέσσερις
στίχους; Έγκλημα.
Και το μεγάλο ψέμα: Γράψτε επιστολή στον Υπουργό . Ποιος θα
γράψει, πόσες επιστολές στη ζωή του στον Υπουργό; Γράψτε άρθρο για να
δημοσιευτεί στην εφημερίδα του σχολείου σας. Αφού ξέρετε πως δεν θα δημοσιευτεί,
γιατί το σχολείο δεν έχει εφημερίδα. Γιατί το περιπαίξιμο; Γράψτε ομιλία που θα
εκφωνήσετε κτλ. Όλα εκτός τόπου και χρόνου. Καμία επαφή με την πραγματικότητα.
Ζούμε στο συμβατικό ψέμα των εξετάσεων.
Κι ύστερα, αντί να ασκήσουν τα παιδιά στο γραπτό λόγο, τους καλούν
να εξετάσουν την ανάπτυξη της παραγράφου του ενός, τους τρόπους πειθούς του
άλλου. Μα τα ίδια τα παιδιά έμαθαν να τα χρησιμοποιούν; Έμαθαν να αναπτύσσουν
λόγο; Κατάλαβαν πως άλλο ο γραπτός άλλο ο προφορικός; Γράφε. Σκέφτομαι. Γράφε
και κατεβαίνει η σκέψη. Αν δεν το κατάλαβε, πώς να γράψει;
Όλα ένα παραμύθι: Η ανάπτυξη της κριτικής ικανότητας των
παιδιών δεν είναι παρά απομνημόνευση του πώς τα είπε ο διδάσκων. Στο σχολείο
είπαμε πως… Μα είπατε εσείς ως μαθητές ή σας είπε η κυρία;
Αν οι συγγραφείς βιβλίων για τη Μέση Εκπαίδευση δεν
διδάσκουν οι ίδιοι το μάθημα, αν δεν έχουν μαθητές για να ξέρουν τα επίπεδά τους,
τα βιβλία θα είναι εκτός τόπου και χρόνου.
Και είναι πολύ δύσκολο να αναλάβει κανείς να πει: αυτά είναι
άχρηστα. Πέταξέ τα έξω.
Δεν θα λάβει κανείς υπόψη τα γραφόμενά μου, το ξέρω.
