ΜΆΓΔΑΣ ΚΙΤΡΟΜΗΛΙΔΟΥ
«Τα Ελληνικά Γράμματα στον Αλύτρωτο Ελληνισμό. Μεταξύ Μικράς Ασίας και Κύπρου
‘Ενας μεγάλος τόμος από 565 σελίδες με τίτλο «Τα Ελληνικά
Γράμματα στον Αλύτρωτο Ελληνισμό. Μεταξύ Μικράς Ασίας και Κύπρου- Λευκωσία
1998, παρουσιάστηκε από τον ομιλούντα σε εφημερίδα 19.10.1998. Εκεί έγραφα
« Το βιβλίο της Μάγδας Κιτρομηλίδου έρχεται να
μας υπενθυμίσει –σε εποχές που κλονίζεται η εμπιστοσύνη μας στο δάσκαλο- πως
αυτός πρώτος αγωνιζόταν στις αρχές του αιώνα μας να συντηρήσει την εθνική
μνήμη, να ιδρύσει και λειτουργήσει σχολεία και να θέσει τις βάσεις της
επιστημονικής ζωής στον τόπο μας. Η Μάγδα Κιτρομηλίδου μέσα από τις λογοδοσίες
και άλλα γραπτά του πατέρα της εκπαιδευτικού Πασχάλη Πασχαλίδη ζωντανεύει την
εκπαιδευτική ζωή της Πάφου, τους αγώνες του δασκάλου για εθνική ελευθερία και
αξιοπρέπεια και αποδεικνύει πως τίποτε δεν πάει χαμένο σ’ αυτό τον κόσμο, όταν
γίνεται για το καλό των συνανθρώπων μας.
Οι λογοδοσίες, ιδωμένες μετά από καιρό, μας συγκινούν, γιατί μας
μεταφέρουν σε μια άλλη εποχή, και μας μεταδίδουν τη φλόγα, τα συναισθήματα και
τις σκέψεις ανθρώπων δραστήριων και δημιουργικών σε καιρούς κοσμογονικούς, με
τον Πρώτο και Δεύτερο Παγκόσμιο πόλεμο , τη Μικρασιατική Καταστροφή, τα
Οκτωβριανά του 1931.
Μέσα από τις σελίδες του βιβλίου εκπέμπεται το πνεύμα του
αγωνιστή δασκάλου που πιστεύει στη δύναμη της εκπαίδευσης και οραματίζεται το
ελεύθερο μέλλον του τόπου. Με ελάχιστα εφόδια, με πενιχρά μέσα και
αντιμετωπίζοντας πολλά εμπόδια κατόρθωνε ο δάσκαλος την πνευματική άνοδο της κοινωνίας, που μετείχε
κι αυτή ενεργά στην προσπάθεια. Όπως γράφει η ίδια στον πρόλογο: «Έναν αγώνα
εθνικόν και πατριωτικόν , που αποτελούσε τον ύψιστον σκοπό της υπάρξεως και
δράσεων των πνευματικών ιδρυμάτων του δούλου ελληνισμού παρουσιάζει το
συγγραφικό έργο που περιλαμβάνει η παρούσα έκδοση με επίκεντρο την εκπαιδευτική ιστορία της
Πάφου στα χρόνια 1915- 1943. Μπροστά στις ιδεολογικές αυτές επιδιώξεις δεν
παραμερίζονται οι πρακτικές –υλικές ανάγκες της ζωής. Στο έργο προβάλλονται και
οι σκληροί αγώνες που χρειάστηκαν για την αντιμετώπισή τους με την ανάλογη
προσαρμογή της κλασσικής παίδευσης, της μεγαλύτερης ελπίδας για την επιτυχία
του αγώνα των πνευματικών ιδρυμάτων του αλύτρωτου ελληνισμού. Μεταξύ των
πρακτικών προβλημάτων που συνδέονται με τα εκπαιδευτικά αιτήματα της εποχής,
ιδιαίτερη οξύτητα παρουσάζει το στεγαστικό πρόβλημα των σχολείων. Η στάση που
παίρνει ο συγγραφέας στο ζήτημα αυτό είναι ανάλογη μ’ αυτή που ο Νεοελληνικός
Διαφωτισμός καθόριζε στο θέμα της προαγωγής της μόρφωσης του αλύτρωτου
ελληνισμού, με προοπτική την ελευθερία του. Η γυναικεία μόρφωση επίσης, που
στην επαρχία Πάφου παρουσίαζε τη μεγαλύτερη καθυστέρηση απ’ ό τι σ’ όλη την
άλλη Κύπρο, αντιμετωπίζεται με πνεύμα που θα μπορούσε να δώσει όσο το δυνατό τα
καλύτερα αποτελέσματα. Και επί πλέον παρουσιάζεται το έργο που ένας
εκπαιδευτικός στον αλύτρωτο ελληνισμό είχε καθήκον να επιτελέσει ως συμμετοχή
στην ευρύτερη πνευματική κίνηση του τόπου, για να θεμελιωθεί με την προαγωγή
της επιστήμης το οραματιζόμενο ευτυχισμένο ελεύθερο μέλλον.»
Εκτός από τις λογοδοσίες, οι πανηγυρικοί λόγοι , τα άρθρα ,
οι διαλέξεις, αποκαλύπτουν τον φλογερό πατριώτη, τον εθνικό αγωνιστή και το
πνευματικό μέγεθος του Πασχάλη Πασχαλίδη. Το βιβλίο της Μάγδας Κιτρομηλίδου
ενδιαφέρει τον εκπαιδευτικό, τον φοιτητή, τον ιστορικό της εκπαίδευσης του
τόπου μας και τον μελετητή της κυπριακής κοινωνίας. Στην Μάγδα Κιτρομηλίδου
οφείλουμε πολλές τις ευχαριστίες , γιατί συνεχίζει τον αγώνα του δασκάλου και
συμβάλλει με το έργο της στην αυτογνωσία μας.
