Ο ΑΓΡΟΣ ΤΟΥ ΚΕΡΑΜΕΩΣ

 

Ο ΑΓΡΟΣ ΤΟΥ ΚΕΡΑΜΕΩΣ

Και ηγόρασαν τον αγρόν του κεραμέως εις ταφήν τοις ξένοις,

κι έτσι βρέθηκες εκεί, ξένος ανάμεσα στους ξένους,  

κι εδώ δικός ανάμεσα σε δικούς,

ο κόσμος αλλάζει δεν ήταν όπως τότε,

η πόρτα ήταν πάντα ανοιχτή,

το ψυγείο γεμάτο,

έρχονταν οι φίλοι

όλο και  κάτι έβρισκαν,

η μάνα έτοιμη με τα γλυκιστικά της,

γι’ αυτό χαίρονταν τα παιδιά,

κάποιος τους νοιαζόταν,  

κι ύστερα ένας στο Ισραήλ,

άλλος στην Αγγλία και στην Αγγλία και στην Αγγλία,

κάποτε την πολεμήσαμε κι ύστερα την κυνηγούσαμε

για σπουδές και για δουλειά

για νοσοκομεία και τους γιατρούς της,

αγόρασαν ευτυχώς τον αγρό του κεραμέως

να βρεθεί και για σένα ένας τόπος

εις ταφήν τοις ξένοις.

ΧΡΥΣΟΥΛΗΣ

 

ΑΙΩΝΙΑ Η ΜΝΗΜΗ ΑΥΤΟΥ

Ο αδελφός μου  Χρυσόστομος ή Χρυσούλης ή Κρις (στην Αγγλία), ήταν μεγαλύτερός μου ενάμισυ χρόνο, πολλές φορές μας σύγχυζαν, μοιάζαμε, έζησε πολλά χρόνια στην Αγγλία, ασχολούνταν με τηλεοράσεις, ο πόθος όμως της πατρίδας τον έφερε πάλι στα παλιά του λημέρια, χάρηκε τη ζωή του, ολιγαρκής και αγαπητός σε όλους μας γιατί ήξερε να ζήσει, απολάμβανε τον ήλιο και τη θάλασσα και την καλή παρέα,  μας πέθανε σήμερα πρωί, πήγε στην Αγγλία εδώ και έξι μήνες, κοντά στην οικογένειά του, ποθούσε την επάνοδο αλλά δυστυχώς η υγεία του δεν το επέτρεπε, μια ο κόβιτ μια οι πνεύμονες, μακαρίστηκε κοντά στους δικούς του. Ο Κύριος να τον αναπαύσει.

οδοφράγματα

 

ΟΔΟΦΡΑΓΜΑΤΑ

23 Απριλίου 2003 ο Ραούφ Ντενκτάς αποφάσισε να ανοίξει τα οδοφράγματα. Ο Τάσος Παπαδόπουλος θεώρησε πως η ελεύθερη διακίνηση ήταν δικαίωμα των πολιτών και το αποδέχτηκε. Για τριάντα περίπου χρόνια, από το 1974, χρονιά της εισβοής,  καμιά επικοινωνία δεν υπήρχε ανάμεσα στη μοιρασμένη μας χώρα, κι όσα είχαμε ζήσει στα κατεχόμενα οι πρόσφυγες  τα βλέπαμε όνειρο στον ύπνο, εκκλησιές, χωριά, σχολεία, πλατείες, τη ζωή μας. Πολλοί εκείνες τις μέρες ξημεροβραδιάζονταν στα συρματοπλέγματα με τον πόθο να πάνε στα χωριά τους, αλλά επέστρεφαν άρρωστοι, ώσπου έπαθαν ανοσία.

Για να μεταβείς στα κατεχόμενα έπρεπε να επιδείξεις διαβατήριο ή ταυτότητα, να αποδεχτείς πως εκεί υπάρχει άλλο κράτος, με την αστυνομία και τον στρατό του, Τούρκους σαράντα χιλιάδες. Πολλοί πέρασαν χωρίς να τους πειράζει, πολλοί δεν πάμε γιατί δεν θέλουμε να αποδεχτούμε την κρατική υπόσταση των παρανόμων, ούτε και να σταθούμε μπροστά στο φυλάκιο και να δείξουμε την ταυτότητά μας σε παράνομο αστυνομικό, δεν πήγαμε και δεν θα πάμε.

Στο μεταξύ οι τουρκοκύπριοι επιζητούν το άνοιγμα πολλών οδοφραγμάτων που τους συμφέρουν οικονομικά, αλλά δεν αποδέχονται άνοιγμα που διευκολύνει τους Έλληνες. Λόγοι στρατιωτικής ασφάλειας, λένε, δεν τους επιτρέπουν τα στρατεύματα της εισβολής και της μαύρης κατάρας. Τα δικά σας δικά μας και τα δικά μας πάλι δικά μας, κάπως έτσι το παίζουν, κι εμείς τα διαβάζουμε στις εφημερίδες και παρακολουθούμε τις ειδήσεις τηλεοπτικά, υπομονήν καμήλου, ιδιαίτερα με τον αυτοεπαναλαμβανόμενο Τατάρ.  

Νίκος Νικολάου Χατζημιχαήλ, όταν σωπάσαν τα πουλιά

 

Νίκος Νικολάου-Χατζημιχαήλ, Όταν σωπάσαν τα πουλιά, μυθιστόρημα, Κάρβας Εκδόσεις

Λίγο πριν διαβάσω το μυθιστόρημα του Νίκου Νικολάου- Χατζημιχαήλ «Όταν σωπάσαν τα πουλιά», είχα τελειώσει τη διατριβή -βιβλίο του Μιχάλη Σταυρή για τον Καταλάνο,  ενώ χρόνια πριν είχα διαβάσει τον Φιλόθεο του Γιώργου Καμηλάρη κι  έτσι είχα πολύπλευρη πληροφόρηση και διασταυρωμένη για πρόσωπα και πράγματα της εποχής.

Ιστόρημα ή μυθιστόρημα, το έργο μεταφέρει στο Βαρώσι και στην Καρπασία αρχές του εικοστού αιώνα με τα ιστορικά γεγονότα της εποχής, ιδιαίτερα το εθνικό μας θέμα και το εκκλησιαστικό.  Πρωταγωνιστής ο Παπαγιάννης, δυναμικός ιερέας της εποχής και της περιοχής με τα δράματά  του, τον θάνατο της γυναίκας του στη γέννα, την μυστική κι αξιοπρεπώς αναφερόμενη ερωτική του ζωή, με τις πολιτικές δίκες στα δικαστήρια,  την αγροτική ζωή τότε και τα κατάλοιπα της τουρκοκρατίας.

Σε διαφορετικούς ρυθμούς κυλά η ιστόρηση,  πιο αργή στη δίκη, πιο γοργή προς το τέλος με τα αρχιεπισκοπικά. Το έργο συμπληρώνει Επιμύθιον στο οποίο με ειλικρίνεια ο συγγραφέας μελετητής ανοίγει τα χαρτιά του και διαφωτίζει τα σχετικά με τη συλλογή των πληροφοριών και τη συγγραφή. Πλούσια ονόματα με λογοτεχνική προσφορά τεράστια, ζωντανεμένος ένας κόσμος που θρηνούμε, στίγματα στην Ιστορία και στον τόπο, φαίνεται πως η Ιστορία κερδίζει τον λογοτέχνη μας.

Όπως γράφει, «τα γεγονότα τελικά που περιγράφονται στο μυθιστόρημα είναι τόσο πολλά, ώστε οι δική μου μυθοπλασία περιορίστηκε μόνο σε περιγραφές για τη σύνδεση των πραγματικών γεγονότων μεταξύ τους».

 Ήρεμος αφηγητής, ιστοριογράφος μάλλον, φωτίζει με τη γραφίδα του στιγμές της ιστορίας μας εμπλουτίζοντας ταυτόχρονα τη λογοτεχνική παραγωγή του τόπου.

δυστυχήματα

 

Δι’ελέου και φόβου περαίνουσα, τα δυστυχήματα κι οι θάνατοι ανθρώπων συγκλονίζουν γνωστούς κι αγνώστους, γιατί ο καθένας μας σκέφτεται και φοβάται, μη μου κτυπήσουν την πόρτα για τα κακά μαντάτα, άκρα συμπάθεια στα αδικημένα θύματα, μπαίνει ο καθένας στη θέση των δικών τους, γονιών, αδελφών, παιδιών, μεγαλύτερος πόνος από το να θάβει γονιός το παιδί δεν υπάρχει, μια ανείπωτη θλίψη, κι ένα μαύρο φαράγγι να ανοίγεται μπροστά τους, οδύνη, λύπη, στεναγμός, η ώρα απρόβλεπτη, η τύχη αόρατη, ποιος φταίει, οι μεγάλες ταχύτητες που αναπτύσσουν τα σημερινά αυτοκίνητα, οι μοτόρες, σκιάς όναρ άνθρωπος, η ζωή κι ο θάνατος τόσο αγκαλιασμένοι.

 Όλα τα πλάσματα που πάσχουν είναι δικά μας, γι’ αυτό κι έχουμε όλοι μερίδιο στο πένθος και στην ευθύνη.

Νικόλαος Καταλάνος Μιχάλη Σταυρή

 

Μιχάλης Σταυρή, Νικόλαος Καταλάνος. Η συμβολή του στην πολιτική, κοινωνική και ιδεολογική κίνηση της Κύπρου (1893-1921) Εκδόσεις ΡΙΖΕΣ

Μακρόχρονο κόπο κατέβαλε ο Μιχάλης Σταυρή για να συλλέξει, οργανώσει και εκθέσει τα σχετικά με τη ζωή και το έργο του επαναστάτη εκπαιδευτικού και δημοσιογράφου Νικόλαου Καταλάνου που έδρασε στην Κύπρο στο τέλος του 18ου και αρχές 19ου αιώνα.

Μια εκρηκτική προσωπικότητα βρέθηκε αρχικά να διδάσκει στο Παγκύπριο Γυμνάσιο, φυτώριο του ελληνισμού, ύστερα όμως από συγκρούσεις λόγω ιδεών και χαρακτήρα μετεπήδησε στη δημοσιογραφία και διαμόρφωσε ιδεολογικό και πολιτικό κλίμα με βασική κατεύθυνση την ένωση της Κύπρου με την Ελλάδα.

Η περίοδος στην Κύπρο ήταν πλήρης μεγάλων και μικρών γεγονότων και σημαντικών σταθμών στην εθνική και στην εκκλησιαστική ζωή.

Στο πρώτο μέρος του βιβλίου εκτίθενται τα ιστορικά γεγονότα στα οποίο πρωταγωνιστούσε, στο δεύτερο μέρος αναπτύσσεται ο ιδεολογικός κόσμος τον οποίο διαμόρφωσε και μέσα στον οποίο έδρασε.

Ο Μιχάλης Σταυρή με σαφήνεια και πολλές παραπομπές λεπτομερώς πληροφορεί και αναλύει, ώστε το έργο του να είναι ευανάγνωστο και ελκυστικό.

Το βιβλίο- διατριβή- τελειώνει με εικόνες, συμπεράσματα, βιβλιογραφία, παράρτημα και ευρετήριο.

Θησαυρός ιστορικών γνώσεων μιας περιόδου και ιδεολογικό ελληνικό πλέγμα.

Μαρία Μιχαηλιδου

 Μαρία Μιχαηλίδου, «… πήραν τη φωνή μας τα πουλιά…» Νίκος Καζαντζάκης Γιώργος Σεφέρης, Γιάννης Ρίτσος. Τρεις κορυφαίοι λογοτέχνες μας γράφουν και για τα παιδιά. Εκδόσεις Επιφανίου.

Τα μέρη του βιβλίου προλογίζουν ο δρ Κυριάκος Ιωάννου, η μ. Κλαίρη Αγγελίδου, ο μ. Μιχάλης Πιερής, ο καθηγητής Κωνσταντίνος Μαλαφάντης.

Η Μαρία Μιχαηλίδου έχει ασχοληθεί με την παιδική λογοτεχνία σε βάθος και πλάτος. Γνωρίζει πολύ καλά πρόσωπα και πράγματα. Αυτό που την διακρίνει ιδιαίτερα είναι η ευαισθησία, προϋπόθεση της ενασχόλησης με την παιδική λογοτεχνία αλλά και αποτέλεσμά της. Τρεις μελέτες της για τους μεγάλους μας λογοτέχνες και την παιδική λογοτεχνία παρουσιάζει στο βιβλίο αυτό.

Απομονώσει τα αποσπάσματα εκείνα που αναφέρονται στα παιδιά, έχει μελετήσει τα αναγνωστικά βιβλία που διδάσκονται στα σχολεία και παραθέτει αποσπάσματα της παιδικής πνευματικής τροφής, μας θυμίζει ιδιαίτερα αγαπητά κομμάτια από τον Νίκο Καζαντζάκη, την αξέχαστη παλιά παιδαγωγική, όταν ο πατέρας παίρνει το παιδί στο δάσκαλο και του λέει τα σημαδιακά «το κρέας δικό σου, τα κόκαλα δικά μου, μη λυπάσαι, δέρνε τον, κάμε τον άνθρωπο» κι ο δάσκαλος απαντά «έγνοια σου, έχω εδώ το εργαλείο που κάνει τους ανθρώπους» δείχνοντας τη βέργα. Μια παιδαγωγική που κράτησε αιώνες.

Η προσφορά του Γιώργου Σεφέρη στην παιδική λογοτεχνία ήταν το αντικείμενο σεμιναρίου της Μαρίας Μιχαηλίδου στο Παιδαγωγικό Ινστιτούτο. Ιδιαίτερα επισημαίνουμε τα είκοσι λίμερικ του Γιώργου Σεφέρη, ένα είδος του παραλόγου συστηματοποιημένο και κωδικοποιημένο που συμβάλλει στην αποδέσμευση και καλλιέργεια της φαντασίας των παιδιών, μια ασφαλιστική δικλείδα του ανθρώπου και της λογοτεχνίας να αναπνεύσει έξω από τον κόσμο της σοβαρότητας και να δει την άλλη όψη των πραγμάτων.

Συγκινητικά τα ποιήματα του Γιάννη Ρίτσου, μεταφέρουν σε έναν κόσμο παιδικής θέασης του κόσμου, μας θυμίζουν την παιδική μας ηλικία με τα δικά της ποιήματα, με πολλές αναφορές στον Χριστό και την καθαρή καρδιά, τη φύση και την αγάπη.

Η Μαρία Μιχαηλίδου με το βιβλίο της αυτό μας εξαγνίζει.

Όλες οι αντιδράσεις:

40Σταυρούλα Ζάχου, Kyriakos Demetriou και 38 ακόμη

Λίλη Μιχαηλίδου

 ΛΙΛΗ ΜΙΧΑΗΛΙΔΟΥ, ΑΥΤΟΠΡΟΣΩΠΟΓΡΑΦΙΑ, Μετάφραση DAVID CONNOLLY, εκδόσεις Μελάνι

Όποιος μείνει μόνο στον τίτλο είναι άτυχος, αν νομίζει πως η Λίλη Μιχαηλίδου μας άρχισε αφήγηση από τα γεννοφάσκια της στο χωριό, ύστερα στα σχολεία και στην πόλη, τους αγώνες της στη ζωή και στη λογοτεχνία.

Ένα κλειδί της ανάγνωσης σημειώνω, “Για να κερδίσω την ελευθερία της γραφής θα πρέπει να παραβγώ τον ποιητικό λόγο, σκέφτομαι”. Ένα ποίημα στην πραγματικότητα κυοφορήθηκε ύστερα από χρόνια ενασχόλησης με τη λογοτεχνία, που αντικρύζει τον ήλιο με φιλοσοφική διάθεση, με ωριμότητα και βαθιά ενατένηση των πραγμάτων. Ένας συνταρακτικός λόγος εικονικός, γεμάτος κραδασμούς, ή γαλήνιος, ανάλογα με τη διάθεση, στα ίδια όμως πάντα υψηλά επίπεδα.

Διάβασα όλα της τα έργα, την παρουσίασα στις εκδόσεις ΠΕΝ, και τώρα χαίρομαι την πνευματική της άνοδο, τον πεζό ποιητικό της λόγο, το άνοιγμα της ψυχής της και την αυτοπροσωπογραφία των εντός της. Παράδειγμα ανθρώπου που άκουσε τη φωνή μέσα της και με συνέπεια και σοβαρότητα εκμεταλλεύτηκε τα ταξίδια, τις εμπειρίες με ευαισθησία πολλή, που φαίνεται προπάντων στις λεπτές ισορροπίες στη χρήση της γλώσσας. “Προσεύχομαι τέτοιες μέρες να έχω δύναμη στη γλώσσα να μπορώ να ισορροπώ στις λέξεις κι η φωνή μου να απλώνεται σαν μαλακό χιόνι, να σκεπάζει χωρίς να καταστρέφει, ν’ αγγίζει χαϊδευτικά χωρίς να πιέζει, χωρίς να πνίγει ή να σκοτώνει.” Τα νοήματα αποκαλύπτονται, καμιά προσπάθεια λεξιθηρίας ή ρητορικών επιδείξεων, δεν έχει να αποδείξει τίποτε και σε κανέναν, βέβαιη και αυτάρκης πορεύεται.

“Θα μεταφράσω τις προσευχές μου στη γλώσσα του Θεού, να τις καταλάβει, να μην πέσουν στο κενό ανάμεσά του και στον κόσμο.” Τίποτε δεν πάει χαμένο από την Αυτοπροσωπογραφία, πολύ θα ήθελα να την αποστηθίσω όπως τα αρχαία ελληνικά κείμενα, τόσο εύκολα στην αποστήθιση. Πλούσιοι εκφραστικοί τρόποι, νοήματα σημαίνοντα, ο αναγνώστης θα είναι κερδισμένος όσο περισσότερες φορές διαβάσει τα κειμενάκια, ας τα πούμε έτσι.

“Απλώνω στη στέγη του κομμάτια μνήμης, θλίψης κι επιθυμίας, απλώνω γράμματα ένα ένα, ν’ ανοίξουν τα μάτια τους, να μεγαλώσουν, να γίνουν λέξεις που νοσταλγώ και θέλω να περισώσω στη μνήμη και ρίχνω σαν αγκίστρι το στυλό να πιαστώ πάνω τους να σωθώ.” Η απελευθέρωση που δίνει η γλώσσα, που αφειδώλευτα παρέχει η ποίηση, ένας συναισθηματικός κόσμος, μνήμες που πρέπει να βρουν τη σχεδία τους, να επιβιώσουν και ταυτόχρονα να σώσουν τον άνθρωπο.

Η μάνα, ο πατέρας, ο παππούς, η γιαγιά, το περιβάλλον, οι σύγχρονοι πόλεμοι, τα πολλά της ταξίδια, τόσο φορτισμένη, έτοιμη να παρακολουθήσει λεπτομερώς “Στη ζωή είμαι μια ζητιάνα, μια παρατηρητής χαραμάδων, γιατί τα σημαντικά εκεί βρίσκονται, στις μισοσκότεινες χαραμάδες.” Γι’ αυτό επιτυγχάνει.

Η Αυτοπροσωπογραφία μπορεί να είναι σημειώσεις ενός χρόνου, είναι όμως γραμμένη με διαμαντένια πένα.

Στέλιος Παπαντων

Σατιρικές Τοξοβολές Δ

 

Ανδρέας Γεωργιάδης, Σατιρικές Τοξοβολές Δ΄, εκδόσεις ΓΕΡΜΑΝΟΣ

Ο Ανδρέας Γεωργιάδης καλλιεργεί εδώ και χρόνια τη σατιρική ποίηση, εκτός των μελετών του και των μεταφράσεων αρχαίων κειμένων. Ως σατιρικός ποιητής έχει υπόβαθρο δυνατό την γνώση των καθημερινών της ζωής, των παράξενων και απρόσμενων, μελετά όμως και την Ιστορία μας και παρακολουθεί την εξέλιξη του κυπριακού, για το οποίο εκφράζεται με πικρή ειρωνεία και βέβαιη σοφία.

Η ενασχόληση με το φέιζπουκ του δίνει πολλές ευκαιρίες να εκφραστεί και να επικοινωνήσει με το πολυπληθές αναγνωστικό του κοινό με το οποίο διαλέγεται μετρικά. Η στιχουργική του άψογη και οι ομοιοκαταληξίες του επιτυχημένες.

Σε μερικά του ποιήματα υποβόσκουν εμβατήρια και θούριοι, που εμφανίζονται όμως τώρα θρηνωδώς, λόγω των πικρών καταστάσεων του εθνικού μας θέματος. Αυτογνωσία και αυτομαστίγωμα διακρίνεται σε πολλά. Η ιστορική μας πορεία ανάμεσα σε αντιφάσεις και αντιθέσεις, δόξας, ύψους, πολιτισμού αλλά και κατάπτωσης, οδηγεί κάποτε σε υποτίμηση του αντιπάλου αλλά και σε αυτομεμψία. Το φαίνεσθαι και το είναι, σοβαροφανείς ρήσεις και μηδαμινά νοήματα ή κενά συναισθήματα αποκαλύπτει η σατιρική του γραφίδα, διδασκαλική ράβδος προς γνώσιν και συμμόρφωσιν.

Η αδιαφορία για τα κοινά και η στροφή στο προσωπικό κέρδος, το λεγόμενο “των οικιών υμών εμπιπραμένων υμείς άδετε” αναπτύσσεται ποιητικά και διδακτικά. Ένα σύμπαν αναστραμμένων αληθειών, ψευδαισθήσεων, φαντασιώσεων, αποκαλύπτει ο ποιητής ότι μας καθοδηγεί ως λαό. Ως ελληνισμός -με τα δύο βασικά κέντρα Ελλάδας Κύπρου- φαίνεται να αλληλοσυγκρουόμαστε, ενώ η επιθετικότητα της γείτονος θεριεύει. Οικονομικά και άλλα σκάνδαλα δεν μένουν ασχολίαστα, όπως και οι επιλογές των “αρίστων” πολιτικών προσώπων.

Οι ωραίες γυναίκες πάντα πρώτες στην ποιητική ερωτική επιθυμία, πάντα όμως ανατρεπτικές στην πορεία και στο τέλος του ποιήματος. Η φαντασία αχαλίνωτη στις ερωτικές συναντήσεις με τις ωραίες, με επίκεντρο το φέιζπουκ, ενώ προσωπικά θέματα υγείας σχολιάζονται με χάρη.

Μεγάλη χαρά μας να διαβάζουμε τα σατιρικά του Ανδρέα Γεωργιάδη, που ευφραίνουν και διδάσκουν.

ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΚΑΙ ΓΛΩΣΣΑ

 

ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΚΑΙ ΓΛΩΣΣΑ

Πάρεξ ελευθερία και γλώσσα; Αυτά λέει ο Σολωμός έχει στο νου του. Κι εμείς βλέπουμε τα παιδιά και τα εγγόνια μας, βλέπουμε τις καταστροφές του εισβολέα, την αναισχυντία και αυθάδεια, την ύβρη και την υπεροψία, να διαλαλεί ενώπιον πάντων πως η λύση του κυπριακού μόνο εκτός διεθνούς δικαίου, εκτός αποφάσεων των ηνωμένων εθνών θα επιτευχθεί, να χαραμίσουμε όλη τη γη και την ιστορία μας, το μέλλον των παιδιών και των εγγονών μας, τον ίδιο τον ελληνισμό σ΄αυτό το ελληνικό νησί, γιατί εισέβαλαν και διαίρεσαν διά της βίας τον τόπο, ίδρυσαν παράνομο μόρφωμα δήθεν κράτος, και απαιτούν και μόνο.

Η ελευθερία προϋποθέτει ευψυχία και διαρκή αγώνα, κι η γλώσσα το ίδιο, αγώνα να την μάθει κανείς να την χειρίζεται, να την σέβεται, να ελευθερώσει τον εαυτό του διαβάζοντας και γράφοντας, διαλεγόμενος με τον συμπολίτη. Ο καθένας είναι ένα θησαυροφυλάκιο αλλά θα το αντιληφθεί μόνο όταν αρχίσει να γράφει, να εκφράζεται, να εξωτερικεύει όσα έχει εντός του. Κι αυτό προϋποθέτει ελευθερία του λόγου κατοχυρωμένη και όχι επιβολή, τι και πώς να εκφραστεί ο καθένας. Οι περιορισμοί καθορίζονται στο σύνταγμα της χώρας. Τούτο σημαίνει πως την ελευθερία την λέν ελευθερία και τη δημοκρατία δημοκρατία και την αγάπη στην πατρίδα φιλοπατρία.

Η εισβολή των Τούρκων έχει καταστρέψει και την Κύπρο και τη ζωή μας. Μας έχει στερήσει από το παρελθόν μας, από τους τόπους που αγαπήσαμε και στους οποίους ανατραφήκαμε. Το ξερίζωμα του ελληνικού και χριστιανικού πολιτισμού του τόπου είναι θλιβερή πραγματικότητα και ο θρήνος για τη χαμένη γη ατέλειωτος. Μόνο η ελευθερία  θα φέρει τη γαλήνη στις ψυχές μας και στον τόπο. Ούτε τα δύο κράτη ούτε τα διακόσια. Καμιά συμφωνία δεν μπορεί να υπάρξει εις βάρος της ελευθερίας των ανθρώπων. Αφ΄εαυτής είναι καταδικασμένη σε αποτυχία και έκρηξη ταραχών. Πόσο μπορεί κανείς να κρατά ένα λαό υπόδουλο στις ορέξεις του; Η τουρκοκρατία δεν θα περάσει γιατί φέρει σκοτάδι. Η ελευθερία είναι το φως του πνεύματος και της ζωής, της προόδου και της ευτυχίας.

Όσο για τη γλώσσα, σημαντικός ο ρόλος των δασκάλων, φαίνεται όμως πως βρίσκονται σε σύγχυση γιατί εκεί τους οδηγούν οι οδηγοί τους. Τα πράγματα είναι απλά. Γλώσσα σημαίνει ομιλία, γραφή, ανάγνωση, κατανόηση κειμένων- κι έχουμε οι Έλληνες τόσα πολλά, αρχαία, βυζαντινά, νέα, ποιος θα τα διαβάσει και πότε; Γιατί χάνεται χρόνος με ένα κείμενο, την ώρα που μπορούσαν να γνωρίσουν τρία και τέσερα, να προλάβουν τα παιδιά, να μάθουν να ανοίξουν τους ορίζοντές τους και προπάντων να διαβάζουν να μιλούν και να γράφουν, να εκφράζονται; Δυστυχώς χάνονται ώρες σε δευτερεύοντα και άχρηστα. Το ομολογούν οι ίδιοι που τα διδάσκουν.

Ελευθερία και γλώσσα. Αυτός ο τόπος πρέπει να παραμείνει ελληνικός.

Λέγε λέγε

 

 

“Λέγε λέγε το κοπέλι κάνει τη γριά και θέλει”, λέει το λαϊκό, κι ίσως αυτό να έχει κατά νουν ο υπουργός εξωτερικών της τουρκίας όταν επαναλαμβάνει πως “στο νησί υπάρχουν δυο λαοί δυο κράτη”, μα δυο διαφορετικοί κόσμοι και περισσότεροι υπήρχαν και πριν από το 1571, όταν ο δεύτερος ήλθε με την επίθεση των Οθωμανών εναντίον της Κύπρου. Και οι δυο που δεν ονομάζονταν λαοί αλλά κοινότητες- έχει σημασία, γιατί μια κοινότητα δεν μπορεί να θέλει να γίνει κράτος- κι οι δυο κοινότητες ζούσαν ανάμικτοι στο νησί και συζούσαν και συνεόρταζαν, αλλά το κακό άρχισε υποχθονίως από το 1950 και κύρια συντελέστηκε με την τουρκική εισβολή και κατοχή του 1974, με την μετακίνηση πληθυσμού, καταστροφή πολιτισμού με σαράντα χιλιάδες στρατιώτες, που δεν μπορεί να αποχωριστεί ο Τατάρ, “αν γίνει ομόσπονδο κράτος, λέει, θα φύγουν τα τουρκικά στρατεύματα και η Τουρκία δεν θα έχει ρόλο στην ανατολική Μεσόγειο”, για τα συμφέροντα της Τουρκίας ενδιαφέρεται οι υπόδουλος, και όχι για τα των τουρκοκυπρίων, “πόσος εν ο κάουρας και πόση η μαειρκά του”, που λέει, αν έμειναν δείγματα τουρκοκυπρίων, οι ίδιοι ομολογούν πως έγιναν κάτω από μειονότητα της μειονότητας.

“Πείτε το, γίνεται”, κάπως έτσι τα βλέπουν τα πράγματα οι Οσμανλήδες, γι’ αυτό πιστεύουν πως όσο επαναλαμβάνουν πως θέλουν δύο κράτη, θα γίνουν πραγματικότητα κατά παράβαση όλων των νόμων και κανονισμών, διεθνών προπάντων. Αν μη τι άλλο να διαφυλάξουμε το δίκαιο.

Είναι δυνατόν ένας λαός να υπογράφει ο ίδιος την υποδούλωσή του στην Τουρκία; Να θέλει να επαναφέρει την τουρκοκρατία, ωσαν να μην ξέρει τι αυτή σημαίνει;

Είναι δυνατόν ένας λαός να μην είναι ελεύθερος ή να μην αγωνίζεται για την ελευθερία του και μόνη;

Ελευθερία, Δημοκρατία, Αξιοπρέπεια.

χρηστοσ ψιλογένης

 

ΧΡΗΣΤΟΣ ΨΙΛΟΓΕΝΗΣ

Πώς αποχαιρετoύμε ένα φίλο, μια ολοκληρωμένη ακτινοβολούσα  προσωπικότητα, έναν έντιμο πολίτη και πιστό υπηρέτη της πατρίδας ως την έσχατη ώρα, άμεμπτο οικογενειάρχη, πνευματικό εργάτη, πραγματικό φιλόσοφο;

Συντριμμένοι θαυμάζουμε. Η φιλοσοφία είναι μελέτη θανάτου κι η προετοιμασία του Χρήστου μας για την έξοδο από τα εγκόσμια ήταν πιο συγκλονιστική κι από τον ίδιο το θάνατο. «Έσο έτοιμος». Κι ετοιμαζόταν για τα πάντα και το δήλωνε. Προπάντων μερίμνησε ως καλός χριστιανός για την καθαρότητα της ψυχής που παραδίδει. Κι αυτό δεν ήταν  έργο της τελευταίας στιγμής, αλλά τρόπος μιας ολόκληρης ζωής.

Μαχητής από τότε που θυμάται τον εαυτό του, με τον αγώνα της ΕΟΚΑ στην Πάφο, μέσα στη σφιχτοδεμένη οικογένειά του, ύστερα με την φοιτητική κάθοδο από τη Θεσσαλονίκη το 1964 για τη σωτηρία της πατρίδας από βέβαιη τότε τουρκική εισβολή, με μια σειρά συνδικαλιστικούς αγώνες από το νεανικό του άνθισμα στο Πανεπιστήμιο ως την επαγγελματική διπλωματική πορεία, συνειδητός σημαιοφόρος της ένωσης με την Ευρώπη, εκπρόσωπος της χώρας μας,  πράος και συνεπής, στην Ελλάδα, Αγγλία, Βέλγιο, Τσεχία, Πολωνία, Ισπανία, Γερμανία, ως πρέσβης να εντυπώνει τα καλύτερα στους γύρω του, κατά γενική ομολογία αξιόλογος άνθρωπος, βαθύς γνώστης του κυπριακού,  μπροστάρης, ανένδοτος, να μη λυγίζει στις απειλές των αντιπάλων δικών και ξένων, πάντα στη δημοκρατική παράταξη.

Μελετητής των Πολιτικών Επιστημών και του Διεθνούς Δικαίου, με δύο διδακτορικές διατριβές, ως τελευταία ακόμα σκυμμένος στα βιβλία, είχε γράψει το μυθιστόρημα  «Με Αγάπη και Κουράγιο», βγαλμένο από την πείρα της ζωής και την αγάπη για την Κύπρο, και προπάντων καθοδήγησε με συνέπεια με τα πολιτικά του άρθρα, πολέμιος του σχεδίου Ανάν, ως πριν λίγες ακόμα μέρες είχε δημοσιεύσει στο Φιλελεύθερο το άρθρο «Παλιά λάθη που πληρώνουμε σήμερα», άρθρα γνώσης, σοφίας, ολοκληρωτικής αγάπης στην πατρίδα, φωτεινός οδοδείχτης προς την πορεία της Ελευθερίας του ανθρώπου και των δικαιωμάτων του.

Ο Χρήστος ήταν έτοιμος για την αντίπερα όχθη. Εμείς δεν πιστεύαμε πως το τέλος εγγύς, γιατί ξέραμε  έναν άνθρωπο σώφρονα στη δίαιτα, με την καθημερινή του γύμναση και τον αυστηρά υγιεινό τρόπο ζωής, με την αγάπη στους γνήσιους ανθρώπους, στα πλάσματα του Θεού, χαραγμένα στη μνήμη τα σκυλιά του, «τύπος και υπογραμμός γενόμενος» ταπεινόφρονης σωματικής και πνευματικής ευεξίας. Άλλες όμως οι βουλές του Υψίστου.

Μια μεγάλη ανοιχτή καρδιά, να μας αφηγείται περιστατικά της διπλωματικής του σταδιοδρομίας, αφού πολλών ανθρώπων «ίδεν άστεα και νόον έγνω», να θέτει επιτακτικά σε δικούς και ξένους το αίτημα για δικαιοσύνη και ελευθερία, βάσει των διεθνών κανόνων. Δεν ήταν αιθεροβάμων. Ήταν υπερασπιστής αρχών και αξιών. Ιδεολόγος.

Περήφανο στήριγμα, προστασία και χαρά μεγάλη για την οικογένειά του, τη γυναίκα, τις θυγατέρες, την εγγονή. Ένας κήπος ευφροσύνης και αγαλλίασης τον περιέβαλλε και τώρα, στο ύστατο χαίρε, όλοι εμείς, η οικογένεια,  οι φίλοι και εκτιμητές του χαρακτήρα και του έργου του, συνειδητοποιούμε την έννοια του αναντικατάστατου.

Ένα τέκνο άξιο της πατρίδας, που σκόρπισε γύρω του τη εκλεπτυσμένη αύρα της χαράς και μας επανέφερε τακτικά στη μνήμη, με τη βιοτή του, το «ως χαρίεν άνθρωπος, όταν άνθρωπος η».

Και ο Χρήστος τίμησε αξιοπρεπώς τον Άνθρωπο σε μερόνυχτα θυέλλης.

Την πορεία της επώδυνης προετοιμασίας πρέπει να έχει ήδη διανύσει και η οικογένεια.

Θερμά συλλυπητήρια στη γυναίκα του Νίκη, στις θυγατέρες Ιάνθη και Μαρία, στον Κωνσταντίνο, στους αδελφούς Ανδρέα και Ευγένιο, και στην εγγονή Ραφαέλα, για την οποία πάντα μας μιλούσε με περήφανο μειδίαμα.

Αλησμόνητέ μας φίλε Χρήστο, παίρνεις μαζί σου ένα κομμάτι του εαυτού μας. Η τραγωδία της ζωής περαίνεται «δι΄ελέου και φόβου».

Εσύ όμως πρόσθεσες και το «δι’ αξιοπρεπείας, φιλοσοφημένης ετοιμότητας και χριστιανικής πίστης.» Το αγαπημένο σου χώμα της Πάφου θα σε δεχτεί σε λίγο στις αγκάλες του, να κλείσει ο κύκλος, χρονικά και τοπικά.

Αιωνία σου η μνήμη.

Στέλιος Παπαντωνίου

 

 

 

 

 

 

 

γενικός ελεγκτής

 

Μάλλον ζω σ’ ένα επίφοβο κράτος, εκτός της Τουρκιάς και των συν αυτή, η υπόθεση του τέως Γενικού Ελεγκτή προβληματίζει και εκπέμπει σήματα κινδύνου σε όλους τους πολίτες, “μην πέσετε στα χέρια αδίκων, που θα σας σπαράξουν έτσι κι αλλιώς, είτε για διορισμούς πρόκειται είτε για προαγωγές είτε για συνταξιοδότηση.”

 Ένας άξιος ανώτατος υπάλληλος διώκεται δικαστικά, καταδικάζεται ως ανίκανος, και τώρα η προσπάθεια να μην πάρει σύνταξη. Το επόμενο βήμα είναι να του ξεπουλήσουν τα υπάρχοντα γιατί μερικά έκαμε εργαζόμενος για το κράτος “αναξίως” (μην τους βάζεις ιδέες).

Ότι υπάρχει σαπίλα το ξέρουμε, αλλά σε τόσο βαθμό, ώστε να παίζει με την επιβίωση των ανθρώπων, σιγά σιγά το αντιλαμβανόμαστε, αλλά δεν το χωνεύουμε.

εν θαλάσση με πλέοντα

 Εν θαλάσση με πλέοντα, εν οδώ με βαδίζοντα εν νυκτί καθεύδοντα περιφρούρησον

Επαγρυπνούντα διάσωσον, παμμάκαρ Γεώργιε, και αξίωσον ποιείν του Κυρίου το θέλημα,

Όπως εύροιμι εν ημέρα της δίκης των εν βίω πεπραγμένων μοι την λύσιν,                                                 ο προσδραμών εν τη σκέπη σου.

 

Όσο περνούν τα χρόνια και θαυμάζω τους βυζαντινούς υμνογράφους, γνωστούς και άγνωστους, λιτός στίχος, μετρημένος, θα πρέπει ο ψάλτης να βοηθηθεί να αποδώσει σωστά και μουσικά και με νόημα τα λεγόμενα, μέσα σε λίγες γραμμές να παρακαλεί για τα παρόντα και για τα μέλλοντα, να δοξολογεί και υμνεί τον Ύψιστο, τον άγιο που γιορτάζει.

 

Ωραιότατο το πιο πάνω,  των Αίνων του αγίου Γεωργίου, “όταν πλέω στη θάλασσα, όταν βαδίζω στο δρόμο, την νύκτα που κοιμούμαι γίνε φρουρός μου, στην αγρυπνία μου σώσε με, μακαριστέ Γεώργιε, και αξίωσέ με να ποιώ το θέλημα του Κυρίου, για να βρω τη λύτρωση την  ημέρα της δίκης των όσων έχω πράξει στη ζωή μου, εγώ που προστρέχω στη σκέπη σου.