Δημήτρη Λεβέντη, Συνομιλίες του Αιγαίου, διηγήματα
Σας προσκαλώ σ’ ένα ταξιδάκι στο Αιγαίο. Παρουσιάζω τα
Εικοσιτέσσερα διηγήματα της συλλογής «Συνομιλίες του Αιγαίου», με αναφορές στα νησιά: Σαλαμίνα,
Κύθηρα, Σαντορίνη και άλλα. Κι εμείς πήγαμε σ’ αυτά τα νησιά, μα δεν γράψαμε
διηγήματα. Άρα δεν είναι μόνο η επίσκεψη, είναι και το τάλαντο.
Η τέχνη είναι: με απλά αφηγηματικά μέσα να
ζωντανεύει ο συγγραφέας μια σκηνή ή περισσότερες, να σέρνει στο χορό και τον
αναγνώστη, ώστε να μετέχει κι αυτός, να βιώνει, να ανοίγουν οι
ορίζοντές του, να ζει όσα δεν έζησε.
Ο Δημήτρης Λεβέντης συγκινείται με τα μικρά. Νιώθει ωραία με την ομορφιά της φύσης, με τις
μικροχαρές της ζωής, το κολύμπι, το ψάρεμα, το καλό φαγητό, τον καφέ, είναι
όμως και φιλόλογος, με γνώσεις Ιστορίας και Αρχαιολογίας, προπάντων όμως λάτρης
της ελληνικής γλώσσας που του δίνει ευκαιρίες να παίξει με τις λέξεις, με το
πολύσημο και με την ιστορία τους, κι έτσι να πλάσει έναν κόσμο με τις αξίες, τα
ήθη και την ηθική του, τα συναισθήματα και την θρησκευτικότητά του, κρατώντας
όμως γερά από το χέρι τη νέα γενιά, που θα συνεχίσει τη ζωή σ’ αυτό τον ελληνικό τόπο με αυτές τις ομορφιές
και απολαύσεις.
Σ’ αυτά λοιπόν θα σταθώ, στην περιγραφή της φύσης, στις
μικροχαρές της ζωής, στα φιλολογικο -λεξιλογικά, και στη νέα γενιά που
παραλαμβάνει την σκυτάλη.
Και
πρώτον, οι περιγραφές
Σ’ ένα βιβλίο διηγημάτων με ταξίδια στο Αιγαίο η
περιγραφή του τοπίου είναι εκ των ων ουκ άνευ. Αυτή θα είναι το κέντρο, εξακτινώνονται
όμως συνειρμοί που οδηγούν σε περιγραφές άλλων τόπων, η μνήμη λειτουργεί και
απαιτεί τα δικαιώματά της.
Για παράδειγμα, οι φίλοι επισκέπτονται το Κύθηρα, θυμούνται
όμως και την πατρίδα. Η Αμμόχωστος δεν λείπει από τα διηγήματα με τα
αρχαιολογικά ευρήματα, την ιστορία, την παράδοση, τα ήθη και έθιμα.
«Κάθισαν σ’ έναν βράχο και κοίταγαν. Έπεφτε το
νερό, και η λιμνούλα καλούσε το ζευγάρι να δροσιστεί, ενώ το ελαφρό αεράκι τούς
μετέφερε τη μυρωδιά των πεσμένων και υγρών φύλλων των πλατανιών. Στα κλαριά
τους κελαηδούσαν κοτσύφια.»
Εικόνες οπτικές, ακουστικές, οσφρητικές, κινητικές,
ζωντανές και παραστατικές, που μεταδίνουν τη δροσιά και την ομορφιά του τόπου.
Και στο τέλος του διηγήματος αυτού
«Ο τόπος μύρισε λυγαριές και μυρτιές. Τα
κοτσύφια, που είχαν σταματήσει για λίγο, συνέχισαν πιο έντονα το μελωδικό
ερωτικό τους κάλεσμα.»
Η φύση και ο έρως αλληλένδετα, η ομορφιά και η
νεότητα, το κάθε ζωντανό μετέχει στη δημιουργία του κλίματος και ο συγγραφέας
συλλαμβάνει και εκφράζει προσφέροντας και στους αναγνώστες τα δρώμενα και
περιβάλλοντα.
Οι περιγραφές, αν έχουμε ζήσει κι εμείς στον
τόπο, συντελούν στην αναδημιουργία της ατμόσφαιρας. Αν δεν ζήσαμε,
παρακολουθούμε με παρθενικές τις αισθήσεις. Ο λόγος γίνεται τοπίο.
Στην Τήνο «Είχαν διαβάσει για τους
πελώριους, στρογγυλεμένους, γρανιτένιους
ογκόλιθους και με δέος τους είδαν σκορπισμένους στα χωράφια και στις πλαγιές.
΄Να μια μικρή βελανιδιά με τα βελανίδια της.
Κι αυτή έργο της κοσμικής δύναμης και την προτιμώ’, είπε η Άννα. ‘Δεν είναι
βελανιδιά. Είναι πουρνάρι. Πεύκο, πουρνάρι, λεβεντιά. Αυτή είναι η Ελλάδα’,
σχολίασε ο Διονύσης.»
Μια περιγραφή δεν είναι μόνο απλές λέξεις
αναπαραστατικές του τοπίου, περιέχουν μέσα τους συναισθήματα, προβληματισμούς,
την περηφάνια του Έλληνα.
Στο ταξίδι και στην περιγραφή ο άνθρωπος είναι
ολόκληρος. Γυμνή περιγραφή δεν υπάρχει, γιατί οι ελληνικές λέξεις είναι φορείς πολιτισμού,
χιλιάδων χρόνων. «Είναι παιδιά πολλών ανθρώπων τα λόγια μας» είπε ο Σεφέρης.
Ας
έρθουμε στις ΜΙΚΡΟΧΑΡΕΣ
Ο άνθρωπος που ξέρει να ζει, απολαμβάνει τις
μικροχαρές της ζωής, το κολύμπι, το ψάρεμα, το καλό φαγητό, το καφεδάκι, με
φίλους!
Ταξιδεύουμε κι εμείς με τα διηγήματα, καθόμαστε κάτω
από την καλύβα, δοκιμάζουμε ή θυμόμαστε τη φάβα τη σαντορινιά στο δικό μας
εστιατόριο, «Η Αύρα της Κύπρου», τέρμα λεωφόρου Αλεξάνδρας.
Α ρε Δημήτρη, πού μας πας μέσα στον χρόνο; Άλματα
κάνουμε με τη φαντασία μας στο χώρο.
Στη Σαλαμίνα, «Εξοχική Ταβέρνα Το Κάρδαμον».
Μόνο η λέξη ταβέρνα αμέσως δημιουργεί την ατμόσφαιρα και μάλιστα εξοχική
ταβέρνα.
Όπου
Αμμοχωστιανοί, εκεί και Αμμόχωστος, με τα δικά της έθιμα. Την Καθαρά Δευτέρα
δεν τρώγανε σουπιές και καλαμάρια και χταπόδια, στο δάσος της Σαλαμίνας, έξω
από την Αμμόχωστο, όμως εδώ τα τιμούν δεόντως.
Ο θόρυβος, η παρέα, η μνήμη της Καθαράς
Δευτέρας, «βίος ανεόρταστος μακρά οδός απανδόκευτος».
Κάποτε θα πρέπει να γραφεί και ο ύμνος του
καφέ, η συνενωτική των ανθρώπων δύναμή του, η συμβολή του στην κοινωνικοποίηση.
Στη
Σαντορίνη και άλλες απολαύσεις.
«΄Κοπιάστε΄, του είπανε. ΄ Έχουμε καφέ.΄
Κάθισε ο Διονύσης, ήπιε τον καφέ του και απόλαυσε μαζί τους την ανατολή του
ήλιου, καθώς και τα καράβια και τις ψαρόβαρκες ν’ αρμενίζουν στο αστραφτερό
πέλαγο.» «’Να φέρετε και τους φίλους σας. Έχουμε σπουδαίο δικό μας κρασί και δικιά μας
φάβα. Βλέπετε, από τη μια μεριά είναι ο αμπελώνας με το ασύρτικο. Το έχετε
ακούσει; Όχι;
Από την άλλη μεριά είναι η φάβα.’»
Και μόνο τα ονόματα των φαγητών και των κρασιών
μυρίζουν Ελλάδα. Αν βρεθείς στη Μήλο, θα φας «Ηφαιστειακό ψητό αρνί και
λαβράκι», στην Αντίπαρο θα πιεις «Καφέ ελληνικό διπλό σε κείνο το μεγάλο
φλυντζάνι με τη βαρκούλα», να θυμάσαι τη «Μανταλένα».
Προτελευταία τα ΛΕΞΙΛΟΓΙΚΑ-ΙΣΤΟΡΙΚΟ-ΦΙΛΟΛΟΓΙΚΑ
Ο Δημήτρης Λεβέντης στη βάση του είναι φιλόλογος.
Μεγάλη ευλογία. Πολλές γνώσεις. Ο κάθε τόπος, το κάθε νησί με την Ιστορία, τη
Μυθολογία, τα ήθη και έθιμα. Και πάντα να ανασύρει από τη μνήμη την Αμμόχωστο
με τα δικά της.
Αν κάμεις παρέα με Αμμοχωστιανούς, θ’ ακούσεις για τις
κουρκούνες ή προσφυγούλες, ψάρια, λεγόμενα στην Αμοργό «γερμανούς», ψάρια που απορρίπτουν,
στην Κύπρο όμως, από τη Μικρασιατική καταστροφή όταν περίπου εμφανίστηκαν,
είναι αγαπητός μεζές. Αλλά οι Γερμανοί είναι και τουρίστες. Το παιχνίδι των
λέξεων.
Στα φοιτητικά μας χρόνια περνούσαμε με το καράβι συχνά
από τη Ρόδο, κατεβαίναμε στην πόλη, στα στενά δρομάκια, στο κάστρο των ιπποτών,
αλλά «ιππότης και ιπποτική συμπεριφορά» σημαίνει πια σήμερα την ευγενική, με
λουλούδια ή χωρίς αυτά, σε μια πόλη με τις βουκεμβίλιες, τους ιβίσκους και τα
γαρύφαλλα.
‘Ενας μικρός τραυματισμός δίνει λαβή για πρώτες
βοήθειες, μνήμη του τάγματος του αγίου Ιωάννου, των Ιωαννιτών ιπποτών, με την
κουμανταρία τους στην Κύπρο και τις ευγενικές χειρονομίες.
Σε κάθε ταξίδι οι γνώσεις είναι απαραίτητες. Πηγαίνοντας
στη Σαλαμίνα ήταν
φυσικό να μιλήσουν για τη ναυμαχία της Σαλαμίνας, για τον Τελαμώνα, τον Αίαντα,
τον Τεύκρο τον προπαππού μας.
Θα μου πείτε, κι αν δεν ήταν φιλόλογος κι
αν δεν τα ήξερε όλα αυτά, το ίδιο ταξίδι δεν θα έκανε; Όπως ο χρόνος για τον
ιστορικό είναι γεμάτος με γεγονότα, έτσι και για τον φιλόλογο ο τόπος κεντρίζει
τη μνήμη να αναθυμηθεί σταθμούς πολιτισμού και μεγάλους του πνεύματος.
Όπου
και να ταξιδέψει κανείς στην Ελλάδα τον ακολουθεί ο πανάρχαιος, ο βυζαντινός
και ο νεοελληνικός πολιτισμός.
Τέλος, Η ΝΕΑ ΓΕΝΙΑ
Ο Δημήτρης Λεβέντης, γονιός, παππούς,
δάσκαλος, δεν μπορεί παρά να βλέπει τη συνέχεια του ελληνισμού και να ελπίζει
στη νέα γενιά, ιδιαίτερα με τις νέες εφαρμογές, της τεχνολογίας. Ευτυχισμένα
παιδιά, που απολαμβάνουν τον ήλιο, παίζουν μέσα στην ομορφιά της φύσης,
απολαμβάνουν την μαγεύτρα θάλασσα.
Η όλη συλλογή τελειώνει με το διήγημα «Τα
Σχήματα στο Ελαφονήσι» Παιδιά, θάλασσα, κύματα, ουρανός, ελληνικά χρώματα, της
σημαίας και της καρδιάς μας.
Στάθηκα σε λίγα μόνο σημεία χαρακτηριστικά της
συλλογής των διηγημάτων του Δημήτρη Λεβέντη «Συνομιλίες του Αιγαίου». Οι
περιγραφές, οι μικροχαρές, οι λέξεις, τα παιδιά.
Διαβάστε το βιβλίο. ‘Αλλο να σου μιλούν γι’ αυτό κι άλλο να το
απολαμβάνεις ταξιδεύοντας στο Αιγαίο μέσα στις σελίδες του.
Ούριον άνεμον! Καλοτάξιδο. Ευχαριστώ σας
