για τον γιώργο Κωνσταντίνου

 για τον γιώργο Κωνσταντίνου

γιώργου Α. Κωνσταντίνου Τρία αδέρφκια…τρία μήλα…τζιαι ένας Δράκος

Διαβάζοντας μόνο την αφιέρωση, το ποίημα, τα εισαγωγικά, Συναπάντημα στον καιρό και στον τόπο, θαυμάζει κανείς την ευαισθησία και γλωσσική ικανότητα του γιώργου Κωνσταντίνου να εκφράζει τα βάθη της ψυχής του, άρα του τόπου και των χρόνων μας, χιλιάδων δηλαδή.

Γνώρισα προγόνους του Γιώργου, προπάντων τον προπαππού, τους παππούδες, τις γιαγιάδες, τη μάνα του, αλλά θα σταθώ στον πατέρα, τον Τάσο Κωνσταντίνου. Γείτονας στο άγιο Κασσιανό, όταν τα παιδιά έρχονταν από τα χωριά και διέμεναν στη Λευκωσία, συμμαθητής και προπάντων συγκάτοικος στην Αθήνα, φοιτηταριό με κοινή ζωή, δέσιμο σφιχτό. Ένας σεμνός, στιβαρός επιστήμονας, παιδαγωγός, άνθρωπος, μεταλαμπάδευσε στο γιώργο τις αγάπες του για το θέατρο και τη μουσική, που τραγουδούσαμε τη δεκαετία του εξήντα, την ευλογημένη του Θοδωράκη και Χατζιδάκι. Είμαι σίγουρος πως είναι εδώ και παρακολουθεί με περηφάνια. Κι όπως στον Επιτάφιο ο Θουκυδίδης μάς λέει, «μία δε κλίνη κενή φέρεται», έτσι κι εδώ, ένα κάθισμα κενό είναι για τον τιμώμενο: Φίλε Τάσο, σ’ ευχαριστώ για τον διάδοχο που συνεχίζει τη φιλική γραμμή.

 Λέγαμε λοιπόν πως, Όπως στον αρχέγονο μύθο σταδιακά και με την αφή στα σκοτεινά διακρίνει ο μελετητής τις βάσεις της φιλοσοφίας και της θρησκείας, έτσι και στο παραμύθι, γέννημα της μακρόχρονης, αέναης πείρας και σοφίας του λαού, ακούει τις πνοές των μεγάλων αληθειών και συλλαμβάνει τις διά μέσου των αιώνων στέρεες δομές του δράματος, του θεατρικού έργου, της τραγωδίας ή κωμωδίας.

Ο χορός από τον καιρό του Στησίχορου και των πρώτων τραγωδών, «τρεις δε και σκηνογραφίαν Σοφοκλής», η εξέλιξη του αρχαίου δράματος, οι μετρημένοι τρεις ηθοποιοί, ο αριθμός τρία ως μαγικός και ελάχιστος, με τον οποίο μπορεί να αναπτυχθεί ένας μύθος, μια ιστορία, ένα παραμύθι, περιορισμένος αλλά και ικανός να συμπυκνώνει τις αναπτυσσόμενες αλήθειες, στυλοβάτης παραμυθιών και ιστοριών από αρχαιοτάτων χρόνων, πρυτανεύει και στο δικό μας παραμύθι, τρεις αδελφοί, τρεις αδελφές, ο τρίτος ο καλύτερος, όπως στο δημοτικό της αγια Σοφιάς, το καράβι θα πάρει «το τρίτο το καλύτερο την άγια τράπεζά μας».

Οι πολιτειακές, κρατικές δομές, οι της βασιλείας, από τον καιρό του Οδυσσέα και του Ομήρου, χωρίς επαναστατικότητες, αποδεκτές από τους ακροατές του παραμυθιού, ο βασιλιάς είναι ο ανώτερος, ο λόγος του νόμος, ο παραβάτης τιμωρείται.

Κοινωνικά, οι πλούσιοι και οι πτωχοί, η ανώτερη και κατώτερη τάξη, των φυλάκων και των πολιτών, απαρασάλευτες. Επαναστατικότητα δεν χωρεί.

Ανάλογα με τον πνευματικό οπλισμό του, την σκευή του τη φιλολογική ή και θεολογική, διακρίνει κανείς σκιές της Παλαιάς Διαθήκης, παμπάλαιους μύθους και παραδόσεις, με διαιώνια νοήματα, αξίες, αρχές ζωής.

Οτιδήποτε και να συμβεί, η αγάπη θα νικήσει.

 Όσο περίπλοκη γίνεται η διαδρομή του έργου, άλλο τόσο βέβαιο είναι πως ο από μηχανής Θεός θα κατέβει και θα δώσει λύση στο οποιοδήποτε και με όποιο τρόπο δεμένο σκοινί του παραμυθιού.

Μια φορά κι έναν καιρό: Ένα παρελθόν που γίνεται παρόν και μέλλον, έξω του χρόνου και του τόπου, πριν δημιουργηθεί η λογική και ο ρεαλισμός, όταν ο μύθος θεμέλιωνε τον κόσμο.

ΜΟΝΑ ΣΑΒΒΙΔΟΥ ΘΕΟΔΟΥΛΟΥ  γιώργος Κωνσταντίνου

Ο γιώργος Κωνσταντίνου είναι ένας ταλαντούχος νέος, με ποιητική και καλλιτεχνική φλέβα, με έργα χαρακτικής που φέρουν ήδη χαρακτήρα ελληνικότητας και βυζαντινής χροιάς, άνθρωπος που συλλαμβάνει με την ευαισθησία του και αποδίδει εντέχνως τα νοήματα, χαραγμένα με τα λεπίδια της τέχνης του.

Μαθητής της Μόνας στο Σχολείο στη Λεμεσό, με τα χαρακτικά του έδεσε κάλλιστα με το όλο έργο μεταφέροντας όχι μόνο τόπο και χρόνο αλλά και ιδέες και συναισθήματα, ένα πραγματικά εκρηκτικό μείγμα. Ευτυχής συγκυρία.

Η ποιητική συλλογή της Μόνας Σαββίδου Θεοδούλου με τα χαρακτικά του γιώργου Κωνσταντίνου έχει ήδη πάρει τη θέση της στην κυπριακή λογοτεχνία, ως μάρτυρας ενός ογκώδους και βαρύτατου πολιτισμού, πυκνού πόνου, αυτογνωσίας, σκλαβιάς και πόθου ελευθερίας.

Κώστας Βασιλείου Γιώργος Α. Κωνσταντίνου ΤΑ ΦΙΛΙΚΟΥΤΟΥΝΙΑ, αντιφωνήματα, Λευκωσία 2020

Η συνεργατική ποίηση προοδεύει με την παρώθηση του Κώστα Βασιλείου, αυτή τη φορά με συνεργάτη τον νέο ποιητή και χαράκτη Γιώργο Κωνσταντίνου, που εκτός της τέχνης του περιτριγυρίζεται από την καλλιτεχνική οικογένειά του, με τη μουσικό γυναίκα του και τα παιδιά του, ευαισθησίας πλήρη.

 Έτσι το βιβλίο γίνεται όχι μόνο συλλογή ποιημάτων αλλά και εκθετήριο των καλλιτεχνικών αναζητήσεων του Γιώργου στη χαρακτική και της γυναίκας και της κόρης του στη μουσική της οποίας δεν είναι βέβαια αμέτοχοι οι πρωταγωνιστές ποιητές, που τους δένει ο παιδαγωγικός έρως, η αρχαιότατη ερωτική σχέση των ταλαντούχων.

γιώργος Α. Κωνσταντίνου γράμματα στους καιρούς γραφές και χαράξεις

Ο γιώργος Α. Κωνσταντίνου, ένας πολυτάλαντος άνθρωπος, ποιητής και χαράκτης, μας δίνει σε ένα βιβλίο- κόσμημα τα χαρακτικά και ποιήματά του απελευθερωμένος από οποιαδήποτε επίδραση άλλων ποιητών.

Εμβαθύνει στον εαυτό του, θεμελιωδώς ερωτικός άνθρωπος, αλλά ταυτόχρονα παρατηρεί και τον γύρω του κόσμου.

Ευκαιρία παρέχουν τα γράμματα του αλφαβήτου να εκφράσουν ό τι πολύτιμο συλλαμβάνει η ευαισθησία του.

Το πρώτο του ποίημα για το γράμμα α με τη λέξη άνεμος ενσαρκώνει ένα ολόκληρο σύμπαν, γιατί ο άσαρκος άνεμος, το πνεύμα αυτό, συλλαμβάνει όλο τον κόσμο και τον εκφράζει, από τους μύχιους πόθους των Ελλήνων της Κύπρου για ένωση με την Ελλάδα μέχρι τις μυρουδιές του φρεσκοψημένου ψωμιού. Η θέση και η αντίθεση στο ποίημα και στο τέλος η ερωτική σύνθεση των πραγμάτων. Ως άνεμος να μπαινοβγαίνει στα σπλάχνα της αγαπημένης του, μια εκπληκτικά ολοζώντανη σκηνή.

Οι ώρες της αιμοκάθαρσης στην οποία υποβαλλόταν υπήρξαν ταυτόχρονα και ώρες περισυλλογής, αυτοκριτικής για αυτογνωσία.

Ο έρωτας και ο θάνατος είναι τα ύψιστα με τα οποία μπορεί να καταπιαστεί ο ποιητής, που τα αδράχνει με αντρείκια ευαισθησία και αποδοχή.

Η παρατήρηση των γραμμάτων του αλφαβήτου δεν είναι μόνο εμβάθυνση στον εαυτό, αλλά και φιλοσοφία γύρω από την ίδια τη γλώσσα, από το πράγμα στην γλώσσα, την πνευματική διάσταση των όντων, ενώ ως καλλιτέχνης χαράκτης παρατηρητής ξεκλειδώνει μυστικά των σχημάτων των γραμμάτων.

Λαμπρά έξυπνες και επιτυχημένες οι παρατηρήσεις του στο γράμμα γάμμα, κεφαλαίο και μικρό, με το οποίο προτιμά να γράφει το όνομά του.

Ποιήματα φιλοσοφικά μπορεί να πει κανείς για τον χρόνο ιδιαίτερα, η σημασία του δευτερολέπτου που σκίζει σαν αστραπόβροντο και όμως το αποτέλεσμά του μένει εφ΄όρου ζωής μια τομή στο νου και στην καρδιά.

Άστραψε φως και γνώρισεν ο νιος τον εαυτό του. Τα πάντα οιακίζει κεραυνός.

 Ή τόσοι άλλοι στίχοι του Οδυσσέα Ελύτη. Τούτο μόνο να ξέρεις: "Οτι σώσεις μες στην αστραπή καθαρό στον αιώνα θα διαρκέσει".

Σημασία έχει πως δεν τον οδηγούν οι στίχοι ή η γνώση άλλων. Ο ίδιος οδηγείται με δικό του αγώνα και σκέψη και συλλαμβάνει τις μεγάλες αστραπιαίες αλήθειες. Η οπτική ποιητική με την οποία συλλαμβάνει τον κόσμο του δίνει την ευκαιρία να εκφράζεται και με την χαρακτική και με τον λόγο.

Μια λέξη με τα γράμματά της μπορεί να αποτελεί αργαλειό πάνω στο οποίο υφαίνει τη λέξη και τις σκέψεις του γι΄αυτήν.

Ο ποιητής αγωνίζεται τον υπέρ ελευθερίας αγώνα για να απαλλαχτεί από οτιδήποτε δεν είναι δικό του, γι΄ αυτό και δεν αποδέχεται κατ΄ ουδένα τρόπο το να σβήνει ο άνθρωπος το εγώ του και να αποδέχεται των άλλων τις προσταγές.

Το ποίημα “Ζήσε” είναι ένα ποίημα ελευθερίας.

Ως χαράκτης ο γιώργος ανέλαβε να αποδώσει σκηνές από τις μυθιστορίες του 13- 14 ου αιώνα και είχε την ευκαιρία να έρθει σε επαφή με την νεοελληνική λογοτεχνία στις αρχές της, όπως και με τα ερωτικά κυπριακά τραγούδια . Όλο αυτό το γλωσσικό θησαυροφυλάκιο έρχεται να προστεθεί στην περιουσία του και να του δώσει γλώσσα, μέτρα και ρυθμούς, βγαλμένα μέσα από τις ρίζες της φυλής μας.

Μια απόδειξη είναι το ποίημα “Θέλεις”. “Γυρεύκω το κορμίν να σ’ αγκαλιάσω Τα σιείλη μου στα σιείλη σου φιλίν. Τζιείν’ τα θερκά μες στην ψυσιήν μου να μονιάσω Που σ’αγαπώ που το πολλύν ως το πολλύν τζιαι πκιο πολλύν.”

Η σύλληψη και έκφραση των μεγάλων αληθειών οδηγεί σε ένα άλλο χαρακτηριστικό της ποίησης του γιώργου, την πικρή ειρωνεία που αναδίνουν μερικά ποιήματα όταν σκέπτεται τις λέξεις, το περιεχόμενο και την ισχύ τους: Μες στα τόσα αθάνατα που υπάρχουν να και κάτι θνητό, ο ίδιος ο άνθρωπος και το έργο του.

Η περιπέτεια με την υγεία του κέντρισμα να σκεφτεί πολύ για το θάνατο και για την μεγάλη σημασία που έχουν τα εφήμερα μικρά πράγματα, όπως μια πεταλούδα ή τα λουλούδια. “Η θέα τους εφοδιάζει ελπίδας όνειρα τη ζωή.”

Αν χαρακτηρίσουμε τον γιώργο Κωνσταντίνου ερωτικό ποιητή, δεν θα απέχουμε πολύ από την αλήθεια, έστω κι αν ακουστεί η αντίρρηση, “μα όλοι οι ποιητές ερωτικοί είναι”.

Το ποίημά του “Η μέθεξις τέχνης και έρωτα” είναι δείγμα κατατεθέν, όπως και το επόμενο με πολύ πάθος γραμμένο, “Χαράξεις, χρώματα, έργα στιχουργήματα, τα πετάω. Μ’ ακούς που σπάω...Κρατς κρουτς. Μ’ ακούς; Αγαπάω...”

Δάσκαλος ο ίδιος, χωρίς τίποτε δασκαλίσιμο στο γράψιμό του, σέβεται με τον τρόπο του τους δασκάλους και συνεργάτες του, τον Κώστα Βασιλείου στην ποίηση και τον Χαμπή Τσαγκάρη στη χαρακτική.

Έστω και μια λέξη είναι ικανή να εκφράσει την οφειλή. Μα και η πολλή του συνάφεια με τα παιδιά του αφήνει μια παιδική αθωότητα σε μερικά γραπτά του, ιδιαίτερα στους ρυθμούς τους ποιητικούς του.

Στο πρώτο μέρος της συλλογής “Γράμματα στους καιρούς” πρωταγωνιστούσαν τα γράμματα του αλφαβήτου, στο δεύτερο οι μήνες του έτους.

Με τα χαρακτικά του, στην ίδια μοίρα με τα ποιήματα της συλλογής, εκφράζει συναισθήματα και σκέψεις, γνώσεις και ιδέες. Στιβαρές γραμμές, άλλοτε γλυκά ερωτικές άλλοτε σκληρές και επιθετικές, ανασταίνουν από το χαρακτικό την παράσταση και πλησιάζουν τον θεατή εισχωρώντας στον συναισθηματικό του κόσμο.

Στίχοι που συμπυκνώνουν τον αρχαίο μύθο και την αιώνια αγάπη φαίνονται ως γνωμικά με αταλάντευτη αλήθεια, “κανείς δεν κοιτά το αέναο πέλαγο του χρόνου κοιτώντας τα ιστία των λεπτοδειχτών για το λευκό πανί αν η αγάπη μέσα του δεν τον τρέφει.”

Ο μήνας Απρίλης έχει την τιμητική του στις σελίδες του βιβλίου, γιατί από τη μια παρουσιάζεται στο χαρακτικό του ένας λεβέντης άγιος Γεώργιος, Απρίλιος της ομορφιάς, βγαλμένος μέσα από τα μύχια της ελληνικής παράδοσης, κι από την άλλη σε κυπριακή διάλεκτο ο πόθος να ξορκίσει ο άγιος το κακό και να φέρει την αγάπη και τη χαρά στον κόσμο, γιατί ο γιώργος είναι ποιητής, χαράκτης, πατέρας, σύζυγος, γιος, που μπορεί να διακρίνει την επιφάνεια από το βάθος και να εγκύψει εκεί, εις “των εγκάτων το κόχλασμα”, από όπου πετάγονται εικόνες που ιστορεί χαράζοντας, συνδυάζοντας αρχαιότητα και βυζάντιο, τον βάκχο με τον άι Γιώργη τον κρητικό μεθυστή.

Ήταν μια μικρή περιδιάβαση σ΄ένα διαλεχτό βιβλίο. Δέχτηκα έναν καλλιτεχνικό θησαυρό, γραφές και χαράξεις του γιώργου Α. Κωνσταντίνου, Γράμματα στους καιρούς.

Στέλιος Παπαντωνίου