Στέφανου
Κωνσταντινίδη, Γράμμα στον Αντώνη Οικονόμου στο υφαντό του '21
«Για τους μεγάλους, για τους ελεύθερους, για τους
γενναίους, τους δυνατούς, Αρμόζουν τα λόγια τα μεγάλα, τα ελεύθερα, τα γενναία,
τα δυνατά.» Μπολιβάρ, ένα
ελληνικό ποίημα, Νίκος Εγγονόπουλος
Κεφάλαιο Ι
Σε
πρωτοσυνάντησα στα στενά δρομάκια της Πενταλιάς, Αντώνη Οικονόμου, εκεί που
γυρόφερνες τα βράδια με τον Ονήσιλο, τον Μπολιβάρ, τον Σπάρτακο, τον Ρήγα
Φεραίο, τη Μαντώ Μαυρογένους, την Υπατία, τον Τσε, την Μπουμπουλίνα, τον Ηράκλειτο,
τον Ροβεσπιέρο, τη Ρόζα Λούξεμπουργκ, τον Αυξεντίου, τον ηγούμενο Γερμανό ‒τον
παπα-Ανυπόμονο‒, που γνώρισα κάποτε στον Αγάθωνα, το μοναστήρι του, τον
Διονύσιο Σολωμό, τον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη, τον Βασίλη Μιχαηλίδη, τον
Βλαντιμίρ Μαγιακόφσκι… Σου υποσχέθηκα να σου γράφω για όσα έγιναν το ’21, από
τότε που εσύ έφυγες, δολοφονημένος από τους κοτζαμπάσηδες. Να σου γράφω για
τους δικούς σου προκρίτους, αυτούς της Ύδρας, τον Λάζαρο Κουντουριώτη και τους
άλλους, για τον Παπαφλέσσα, που σε μύησε στη Φιλική Εταιρεία, για τον
Κολοκοτρώνη, που προσπάθησε να σε σώσει, τον Οδυσσέα Ανδρούτσο, τον Υψηλάντη,
την Μπουμπουλίνα, τη Μαντώ Μαυρογένους, τον Καραϊσκάκη, τον Κοραή, τον
Μαυροκορδάτο, τον Κωλέττη, τον Καποδίστρια, κι όλους τους άλλους που
διαδραμάτισαν μικρό ή μεγάλο ρόλο στην Επανάσταση. Να σου γράφω για να ξέρεις,
Αντώνη, πως την Επανάσταση τη δήμευσαν οι κοτζαμπάσηδες, και το κράτος που
γεννήθηκε από αυτήν το κληρονόμησαν στους απογόνους τους που μας τυραννούνε
διαχρονικά. Χρειάζεται μια άλλη επανάσταση για να τους αποτινάξουμε από πάνω
μας, Αντώνη. Μια επανάσταση που αργεί. Αργεί πολύ! Η λαϊκή εξουσία πάντα θα
φοβίζει, Αντώνη Οικονόμου! Είτε αυτή του Σίμωνα Μπολιβάρ είτε αυτή του
Μαξιμιλιανού Ροβεσπιέρου είτε αυτή της Κομμούνας του Παρισιού είτε η δική σου.
Ακόμη και η αστική δημοκρατία φοβίζει στις μέρες μας και την ψαλιδίζουν όσο
μπορούν. Θέλω επίσης να σου πω για τον ποιητή που σ’ αγάπησε πολύ, τον Νίκο
Εγγονόπουλο, που σε ανύψωσε δίπλα στον Σίμωνα Μπολιβάρ και τον Ρήγα Φεραίο. Ο
ποιητής που ατενίζει μακριά· που ατενίζει την Ύδρα και γράφει για το
εξουσιαστικό μπλοκ του νησιού, τους εφοπλιστές της τότε εποχής.
Κατηγγέλθη
ως εξαιρετικά
επικίνδυνος
για την
δημόσια ασφάλεια
‒για την
ειρήνη
των φιλησύχων
πολιτών‒
… Για σένα τα
έγραψε αυτά.
Και παρακάτω, για τον τρόπο γραφής του μυθιστορήματος, ο Στέφανος
Κωνσταντινίδης γράφει «Γίνεται όμως να ξεκινά ένα μυθιστόρημα με φιλολογικές
αναφορές; Κι αν αντιστρέφαμε την ερώτηση; Τι εμποδίζει δηλαδή να ξεκινά με αυτό
τον τρόπο; Κι αν υποθέσουμε ότι υπάρχει μια ορθοδοξία στη μυθιστορηματική
γραφή, ε, τότε δηλώνω αιρετικός!»
Από όσα προλογικά
για το μυθιστόρημα «Γράμμα στον Αντώνη Οικονόμου στο υφαντό του '21» του
Στέφανου Κωνσταντινίδη αντιγράψαμε, ήδη από τις πρώτες σελίδες, από την
προμετωπίδα με Εγγονόπουλο και Μπολιβάρ ή Κολοκοτρώνη, με τις αναφορές πρώτα
στην Πενταλιά, το χωριό του συγγραφέα και μήτρα των συναισθημάτων και σκέψεών
του πολλές φορές, ύστερα η αναφορά σε ηρωικές μορφές της παγκόσμιας ιστορίας,
ιδιαίτερα επαναστάτες και λαϊκούς αγωνιστές, που ανέτρεψαν ή θέλησαν να
ανατρέψουν αδικίες κοινωνικές, ή βαραίνονται ως σήμερα με την αδικία και την
παραγνώριση, πρόσωπα που έγραψαν μεν ιστορία, προσπάθησε όμως η καθεστηκυία
τάξη να την διαγράψει ή αμαυρώσει, όλα αυτά συγκινούν τον συγγραφέα που αναλαμβάνει
να εμβαθύνει σε ιστορικές σημαντικές στιγμές, να δει την άλλη όψη των πραγμάτων
και αυτήν να φανερώσει, με τη μυθιστορηματική, ιστορική ή ποιητική γραφή του,
όπως στα προηγούμενα μυθιστορήματά του, να γράφει ένα έργο επιστημονικό,
μυθιστορηματικό, ποιητικό, με την γνωστή του μέθοδο της αιρετικής
μυθιστορηματικής γραφής, όπως την χαρακτηρίζει ο ίδιος.
Το μυθιστόρημα
ενδιαφέρει και για το περιεχόμενό του το ιστορικό αλλά και για τον τρόπο γραφής
του, είναι κατά την άποψή μου ο ίδιος ο συγγραφέας με τις ιδέες του, την
πολιτική του τοποθέτηση, τον ιδεολογικό του οπλισμό και την ποιητικότητά του, με
τις αλήθειες του, τις συνταρακτικές για μερικούς, τις συνήθεις για άλλους. Πίσω
όμως από κάθε επαναστατική γραφή κρύβεται ένας ενθουσιώδης νέος, και αυτό το
χάρισμα συνεχίζει να το έχει ο συγγραφέας μας, Στέφανος Κωνσταντινίδης, και στο
παρόν μυθιστόρημά του, περιληπτική απόδοση του οποίου μας έδωσε ο ίδιος στο
πρώτο του κεφάλαιο.
Καλή ανάγνωση,
όπως συνήθως λέγεται.
Στέλιος
Παπαντωνίου
