ΜΑΓΔΑ ΚΙΤΡΟΜΗΛΙΔΟΥ 2016
Κυρίες και κύριοι.
Στο ερώτημα γιατί η τιμητική εκδήλωση στη μνήμη της Μάγδας
Κιτρομηλίδου σήμερα,
μια λογική, επαρκής και πλήρης απάντηση μπορεί να
είναι
γιατί ένας άνθρωπος, ως η Μάγδα Κιτρομηλίδου,
τιμάται
γιατί κατέλιπε αποτυπώματα στο νου και στην ψυχή των άλλων,
κι αυτοί είναι οι χιλιάδες μαθητές και μαθήτριές της
που
είτε την είχαν δασκάλα ή διευθύντρια στο Γυμνάσιο
Παλουριώτισσας.
Είναι όμως και οι συγγενείς και οι φίλοι και
προπάντων τα μονάκριβα παιδιά της
που έχουν από καιρό-πιστεύω- συνειδητοποιήσει την αξία της
και δη με την απώλειά της.
Είναι ακόμα το έργο που άφησε
που την κατατάσσει ανάμεσα στους εραστές της
Ιστορίας, της Λαογραφίας,
του λόγου.
Είναι το ήθος, το πρότυπο σε καιρούς χαλεπούς και
ισοπεδωτικούς.
Κι όλοι εμείς -πιστεύω πως με την παρουσία μας εδώ
μνημονεύουμε,
τιμούμε και μακαρίζουμε τη Μάγδα Κιτρομηλίδου
έχοντας κατά νου το του Σόλωνα.
Είναι γνωστό το παραδομένο από τον Ηρόδοτο για τα
ταξίδια του Σόλωνα
και την επίσκεψή του στο παλάτι του Κροίσου με το
μυθικό πλούτο
και τα μεγαλοπρεπή θησαυροφυλάκια.
Ο Κροίσος περίμενε να τον θαυμάσει ο σοφός και να
τον χαρακτηρίσει ευτυχή, μακάριο, ο Σόλων όμως του ανέφερε ευτυχισμένους τον
Τέλλο τον Αθηναίο
με τα εξαίρετα παιδιά και τον ηρωικό θάνατο,
τον Κλέοβη και τον Βίτωνα , ρωμαλέους αθλητές και σε
αγώνες νικητές,
που έσυραν το αμάξι που μετέφερε τη μάνα τους ως το
ναό
σαράντα πέντε σταδίους μακριά,
ενώ οι Αργείοι τους μακάριζαν για τη σωματική
τους δύναμη
κι οι γυναίκες του Άργους τη μητέρα τους για τα
παιδιά που της έδωσε ο θεός.
Κι όταν ο Κροίσος έγινε πυρσός από το θυμό, ο σοφός
Αθηναίος απεγθέγξατο : μηδένα προ του τέλους μακάριζε.
Τη Μάγδα Κιτρομηλίδου μπορούμε άφοβα να τη
μακαρίζουμε.
*********************
Για τη ζωή και το έργο της έχουν ήδη γραφτεί πολλά.
΄Ενας άνθρωπος στη ζωή του φανερώνει το χαρακτήρα
και τα διαφέροντά του
με τα βιβλία που συνέγραψε και με τα θέματα που τον
απασχόλησαν:
Ο πατέρας, ο σύζυγος, η Μικρασία, η Λαογραφία, η
γενικότερη παιδεία του τόπου.
Θα αρχίσουμε όμως από τις ρίζες και τον κοινό κορμό.
Μάγδα Κιτρομηλίδου χωρίς τον πατέρα Πασχάλη
Πασχαλίδη είναι αδιανόητη ή χωρίς ρίζες,
όπως και
χωρίς το Μίκη Κιτρομηλίδη, το ταίρι της.
Γι’ αυτό θα μου επιτρέψετε να αναφερθώ σ’ αυτούς
πρώτα
και στα σχετικά βιβλία που εξέδωσε η μακαριστή Μάγδα,
για να έχουμε μια σφαιρική όσο το δυνατόν εικόνα
της.
Από πατρός αρχώμεθα.
Την Καβαφική πόλη του, τις μνήμες και τους αγώνες
του στη Μικρασία
φέρνει μαζί του ο Πασχάλης Πασχαλίδης στην Κύπρο
ύστερα από το διωγμό,
κι όπως ο Σεφέρης ακούει στο Κυπριακό πηγάδι τη φωνή
της πατρίδας,
έτσι κι αυτός βρίσκει εδώ μια δεύτερη πατρίδα.
Οι αγώνες του οι πνευματικοί και πολιτικοί αθανατίζονται στα γραπτά του
που διασώζει η Μάγδα ως καλή κόρη, γνήσιο βιολογικό
και πνευματικό τέκνο του.
Ο Πασχάλης Πασχαλίδης, ο ιεροδιδάσκαλος του Χουδίου,
απόφοιτος με άριστα 10 της Ριζαρείου Εκκλησιαστικής Σχολής, πατέρας της Μάγδας
Κιτρομηλίδου,
με πτυχίο υπογραμμένο από τον Πενταπόλεως Νεκτάριο,
τον άγιο Νεκτάριο,
κατέχει μέγα μέρος του έργου της Μάγδας, γιατί
εμφανέστατα
στον πατέρα δεν χρωστούσε μόνο το ζην αλλά και το εύ
ζην.
Μαθητής του Πασχάλη Πασχαλίδη, ο Νικόλας Χατζηκωστής
γράφει για τον Πασχαλίδη: Ο Πασχαλίδης, φιλόλογος από τη Νικομήδεια της Μ Ασίας
διορίστηκε στο ημιγυμνάσιο διευθυντής το 1915 και το διηύθυνε από τότε κα μετά
που έγινε πλήρες. Πολυμαθής, γλυκύτατος, καταδεκτικότατος, το πιο σεβαστό
πρόσωπο της Πάφου. Ένα πνευματικό και ηθικό ανάστημα, ένας φλογερός πατριώτης,
ένας δάσκαλος του Γένους, που μπόρειε και ξάνοιγε το νου και την ψυχή των γύρω
του στους ορίζοντες της σκέψης και της αρετής. Η προτομή του στολίζει την αυλή
του Α΄ Γυμνασίου Πάφου
Διασωθείσες επιστολές του Πασχάλη Πασχαλίδη προς το
Σύλλογο Μικρασιατών «Η Ανατολή» έδωσαν
στη Μάγδα Κιτρομηλίδου την ευκαιρία να παρουσιάσει μελέτη της με τίτλο
«Πασχάλης Πασχαλίδης Ο ιεροδιδάσκαλος του Χουδίου- Πληροφορίες για την
εκπαιδευτική και πνευματική κίνηση Ορθοδόξων Αρμενόφωνων πληθυσμών της Βιθυνίας
στα χρόνια 1903-1909». Σκοπός της μελέτης ήταν η παρουσίαση πληροφοριών σχετικών με τις εκπαιδευτικές
προσπάθειες του συλλόγου αυτού των Μικρασιατών σε απόμακρες αρμενόφωνες ή
τουρκόφωνες περιοχές της Μικράς Ασίας,
μέσα στα πλαίσια του προγράμματός του να εμπεδώσει την Ορθοδοξία
και να διαδώσει τα Ελληνικά Γράμματα, ιδιαίτερα σε
χώρους που είχαν χάσει την ελληνική τους γλώσσα και «δεινότερον»
απειλούνταν από προσηλυτιστές ξένων θρησκευτικών
δογμάτων.
Ο πατέρας της τιμωμένης επιτέλεσε το προς την πατρίδα καθήκον του
διδάσκοντας σ’ αυτές τις περιοχές και καλλιεργώντας
την ελληνίδα φωνήν.
΄Ενας άλλος, μεγάλος τόμος που εκδόθηκε από τη Μάγδα
Κιτρομηλίδου με τίτλο
«Τα Ελληνικά Γράμματα στον Αλύτρωτο Ελληνισμό.
Μεταξύ Μικράς Ασίας και Κύπρου»
παρουσιάζει το δάσκαλο στις αρχές του 20ου αιώνα στον
αγώνα του να συντηρήσει
την εθνική μνήμη, να ιδρύσει και λειτουργήσει
σχολεία και να θέσει τις βάσεις της επιστημονικής ζωής στον τόπο μας.
Η θυγατέρα
μέσα από τις λογοδοσίες και άλλα γραπτά του πατέρα
της
ζωντανεύει την εκπαιδευτική ζωή της Πάφου, τους
καημούς του δασκάλου
για εθνική ελευθερία και αξιοπρέπεια
και αποδεικνύει πως τίποτε δεν πάει χαμένο σ’ αυτό
τον κόσμο,
όταν γίνεται για το καλό των συνανθρώπων μας.
Οι λογοδοσίες, ιδωμένες μετά από καιρό, συγκινούν,
γιατί μεταφέρουν σε μια άλλη εποχή,
και μας μεταδίδουν τη φλόγα, τα συναισθήματα και τις
σκέψεις
ανθρώπων δραστήριων και δημιουργικών σε καιρούς
κοσμογονικούς,
με τον Πρώτο και Δεύτερο Παγκόσμιο πόλεμο, τη
Μικρασιατική Καταστροφή, τα Οκτωβριανά του 1931.
Άλλο ένα σχετικό με τη Μικρά Ασία βιβλίο της είναι
«Το Μικρασιατικό Ζήτημα στην Εφημερίδα Πάφος της
Κύπρου»
όπου εξετάζει μέσα από τα φύλλα της εφημερίδας
την πορεία του Μικρασιατικού ζητήματος
και τις αντιδράσεις της κυπριακής κοινωνίας
ιδιαίτερα της μικρής και ευαίσθητης στα εθνικά
θέματα Πάφου.
Ο αναγνώστης του βιβλίου ταξιδεύει μέσα στο χρόνο
και στον τόπο και εκτιμά
από τη μια την αντικειμενικότητα της ερευνήτριας και από την άλλη συγκινείται
με την πρόθεσή
της να συμβάλει στη μελέτη τραγικών στιγμών της εθνικής ζωής, σημαντικών
για την ίδια την ύπαρξή μας.
Ικανόν το του πατρός μέρος.
Είναι όμως και ο κοινός κορμός, ο μακαριστός Μίκης
Κιτρομηλίδης.
Η μοίρα ένωσε δυο νέους τότε, που έζησαν μαζί τα
δεινά της Κατοχής στην Ελλάδα, μοιράστηκαν τα ίδια οράματα για την ελευθερία
της αγγλοκρατούμενης Κύπρου
και μετέσχαν ενεργά στον αγώνα γι’ αυτήν,
μοιράστηκαν την αγάπη για τη Φιλολογία, την έρευνα
και την έκφραση,
η ξινωρίς των αρίστων, που ούτε ο θάνατος- μπορεί να
πει κανείς- δεν τους χώρισε.
Ο Μίκης Κιτρομηλίδης δεν πρέπει να μείνει εκτός της
τιμητικής αυτής εκδήλωσης γιατί ήταν ο δάσκαλος, ο πατέρας, ο πνευματικός
άνθρωπος ο ευγενέστατος κύριος που συντρόφεψε τη Μάγδα όσα χρόνια του έδωσε ο
Θεός.
Για το Μίκη Κιτρομηλίδη γράφει ο Γιώργος Χατζηκωστής
πως ήταν
το υπόδειγμα ανθρώπου, δασκάλου, επιστήμονα,
χριστιανού, και Έλληνα.
Μέσα στο ασθενικό του κορμί ζούσε μια τεράστια
δύναμη, θέληση γνώση και αρετή, σεμνός και στοχαστικός, επιστημονικά
καταρτισμένος, συστηματικός, επίμονος, παιδαγωγούσα φυσιογνωμία. Απλός, σοβαρός,
μετριόφρων, με σπάνια ανθρωπιά, παραδειγματική εγκαρτέρηση, ήρεμος,
χαμηλόφωνος, γαλήνιος, ευγενής, εν πραότητι σοφίας και ευσεβείας. Ένας ακέραιος
άνθρωπος, πρότυπο αρετής.
Στα 46 του χρόνια πέθανε, κι ο Γιώργος Χατζηκωστής
τελειώνει λέγοντας:
Σε όσους από μας δόθηκε η χάρη να τον έχουμε
δάσκαλο,
το ήθος και η αρετή του μένουν αξεθώριαστα στη μνήμη
μας.
Και όταν και εμείς θα παρέλθουμε και δεν θα υπάρχει
κανένας
από όσους τον
γνώρισαν
για να δίνουν τη ζωντανή μαρτυρία τους,
θα εξακολουθήσει να ζει στα δικά του κείμενα και σε
όλα όσα
όλοι οι άλλοι φίλοι συνάδελφοι και μαθητές του κατά
καιρούς καταθέσαμε
μικρή ανταπόδοση της μεγάλης οφειλής μας στον σπάνιο
άνθρωπο
που υπήρξε ο Μίκης Κιτρομηλίδης.
Και πρώτη βέβαια η Μάγδα Κιτρομηλίδου, η οποία στο
βιβλίο
« Κείμενα Μίκη Κιτρομηλίδη», έκδοση του Ελληνικού
Πνευματικού Ομίλου Κύπρου βραβευθείσα από την Ακαδημία Αθηνών περιέλαβε μεγάλο
μέρος του έργου του.
Άλλες πληροφορίες για το φιλοσοφημένο δάσκαλο αρύουμε από την
έκδοση των «Διηγημάτων» του Μίκη Κιτρομηλίδη.
Εκεί
διαβάζουμε πως γεννήθηκε το 1914 στη Λευκωσία, φοίτησε στο Παγκύπριο
Γυμνάσιο, αριστούχος, με το Σεβέρειο βραβείο διανοήσεως και συνθέσεως,
εργάστηκε αρχικά ως δημοσιογράφος στην εφημερίδα «Νέος Κυπριακός Φύλαξ»
και το 1936 γράφτηκε στη Φιλοσοφική Αθηνών
από όπου έλαβε το πτυχίο με άριστα το 1941.
Παρέμεινε στην Αθήνα κατά τη διάρκεια της γερμανικής
κατοχής
και εργάστηκε ως καθηγητής.
Επέστρεψε στην Κύπρο το 1945 και εργάστηκε στο
Παγκύπριο,
στο Γυμνάσιο Πάφου και πάλι στο Παγκύπριο.
Συμμετέσχε στην προπαρασκευή του κυπριακού
απελευθερωτικού αγώνα
και κατά τη διάρκεια του αγώνα συνεργάστηκε με τον
πολιτικό βραχίονα, την ΠΕΚΑ με τη συγγραφή άρθρων και φυλλαδίων.
Τα κείμενα του Μίκη Κιτρομηλίδη κρίνονται από
ειδήμονες απαραίτητα για τη μελέτη της συγκεκριμένης περιόδου της πνευματικής
ιστορίας της Κύπρου.
****************
Υπενθυμίζω πως η τιμωμένη έζησε και βίωσε την Κατοχή
στην Αθήνα μαζί με την αδελφή της Αγγελική Πασχαλίδου Πιερίδη και το Μίκη
Κιτρομηλίδη και άλλους έλληνες κυπρίους φοιτητές. Όλα όσα ζωντανά έφερε μέσα
της για δεκαετίες από την περίοδο αυτή φύτεψε στο βιβλίο της «Η Άλλη εποχή»
Στην παρουσίαση του βιβλίου της Μάγδας Κιτρομηλίδου
«Η άλλη εποχή»
η φιλόλογος και μαθήτριά της Θεοδώρα Παυλίδου γράφει
πως
η Μάγδα Κιτρομηλίδου θεώρησε χρέος της την καταγραφή
των εμπειριών
που έζησε στα χρόνια της γερμανικής κατοχής,
μια εποχή φρίκης και ηρωικού μεγαλείου
ιδωμένη μέσα από τα μάτια της κυπρίας φοιτήτριας της
Φιλοσοφικής σχολής
του Πανεπιστημίου Αθηνών, όταν αποκλείστηκε εκεί
μαζί με την αδελφή της.
Το αφήγημα αρχίζει με τη γερμανική κατοχή 27
απριλίου 1941
και τελειώνει με την επιστροφή στην Κύπρο 1945, 1 Απριλίου.
'Εμεινε στην Αθήνα καθ΄όλη τη διάρκεια της
Γερμανικής κατοχής
και εργάστηκε στο Αναμορφωτικό σχολείο Θηλέων Αθηνών
(1943-1945),
για το οποίο έγραψε κι έδωσε διάλεξη στην Πάφο το
1946 με θέμα.
"Το ζήτημα των αναμορφωτικών σχολείων - παιδική
παρεκτροπή και αναμόρφωση ".
Ο εκπαιδευτικός προβληματισμός σοβαρός ,
και η αγάπη για τα παιδιά του αναμορφωτηρίου φανερή.
Είχε ήδη αποκτήσει μοναδικές εμπειρίες που έπρεπε να
μεταδοθούν και στους άλλους.
΄Ενα τέτοιο πνεύμα διέπει την όλη ζωή της. Τίποτε δεν κρατά για τον εαυτό της.
Προσφέρει τη γνώση, την αγάπη, τον προβληματισμό.
****************
Βιβλίο άμεσα σχετιζόμενο με την αδελφή της Αγγελική
Πασχαλίδου-Πιερίδη
και αφιερωμένο στη μνήμη της είναι τα
«Ακριτικά Τραγούδια και Παραλογές από την Κύπρο»,
μια συλλογή που καταρτίστηκε από την ίδια και την
αδελφή της, αρχαιολόγο,
όταν ήταν φοιτήτριες και παραθέριζαν στην Παναγιά
της Πάφου
από όπου εξορμούσαν στις γύρω περιοχές και
κατέγραφαν δημοτικά τραγούδια.
Σημαντικό μέρος της συλλογής κατέγραψαν από
τουρκοκύπριους ελληνόφωνους.
Της Πάφου και της ζωής της είναι και το μελέτημά της
«Αναρίτα, Ιστορία και Παράδοση», αφιερωμένο στην
Αναρίτα της Πάφου,
που διατήρησε αυθεντικά στοιχεία της παραδοσιακής
ζωής και το λαϊκού πολιτισμού. Πρόκειται για υλικό που κατέγραψε η ίδια το
Δεκέμβρη του 1985 με επιτόπια έρευνα
για τοπωνύμια, έθιμα και δίστιχα.
*********************
Η Μάγδα Κιτρομηλίδου γύρισε στην Κύπρο το 1945 και
εργάστηκε στο Γυμνάσιο Πάφου (1945-1947).
Στην εφημερίδα Πάφος τον Οκτώβρη του 1946 είναι
δημοσιευμένη "Η προσφώνησις της
καθηγητρίας των Ελληνικών Γραμμάτων Μάγδας Πασχαλίδου στην εορτήν της σημαίας
" (1946).
Στη συνέχεια
εργάστηκε στο Παγκύπριο Γυμνάσιο
(1947-1949) και γύρισε πάλι στο Γυμνάσιο Πάφου
(1950-1954).
Στο μεταξύ δημοσιεύει στα Κυπριακά Γράμματα την
εργασία της
" Το δραματικό στοιχείο στον Αγαμέμνονα του
Αισχύλου»
μια βεβαίωση της αγάπης της για το τραγικό που
μεταδίνεται από γενιά σε γενιά.
Από το 1954 εργάστηκε ως καθηγήτρια στα Παραρτήματα
Θηλέων Φανερωμένης, Αγίου Ιωάννου, Αγίου Κασσιανού και Παλουριώτισσας του
Παγκυπρίου Γυμνασίου (1954-1960).
Σε συνεργασία με το Μίκη Κιτρομηλίδη δημοσιεύουν το
1954-55 στο Δελτίο Οργανώσεως Ελλήνων Λειτουργών Μέσης Παιδείας Κύπρου την
εργασία τους
«Το ύφος των σχολικών εκθέσεων των κυπρίων μαθητών
."
Όταν αργότερα, το 1993, το Παγκύπριο Γυμνάσιο γιορτάζει
τα εκατοντάχρονά του και καλεί παλιούς μαθητές και καθηγητές του να
δημοσιεύσουν αναμνήσεις τους,
η Μάγδα Κιτρομηλίδου γράφει στη Μαθητική Εστία για
το παράρτημα του Αγίου Κασσιανού. «Παγκύπριο Γυμνάσιο - Παράρτημα Αγίου
Κασσιανού».
Σας διαβάζω την περιεκτικότατη σε νοήματα και θέσεις
πρώτη παράγραφο.
"Τα ελληνικά σχολεία της αλύτρωτης Κύπρου
συντήρησαν δυνατή, θαρραλέα κι ανυποχώρητη την ελπίδα της ελευθερίας της.
Γι΄αυτόν τον λόγο τίποτε δεν μπορεί να μας θλίβει πιο πολύ στη σημερινή εποχή
από τη θέα ενός σχολείου ελληνικού με την τουρκική σημαία να κυματίζει στην
κορυφή του."
Το κείμενο δε χρειάζεται ανάλυση. Κάθε λέξη του
είναι και μια σφραγίδα στη ζωή της Μάγδας Κιτρομηλίδου. Ελληνικά σχολεία,
αλύτρωτη Κύπρος, συντήρηση, ελπίδα της ελευθερίας. Θλίψη για την τουρκική
σημαία που κυματίζει σ΄ένα ελληνικό σχολείο.
Ρίξε αυτές τις λέξεις στο χαρτί έτσι ή αλλιώς κι έχεις αποτυπώσει ένα
μεγάλο μέρος της προσωπικότητας της δικαίως τιμωμένης.
Η ζωή της σφραγισμένη με την προσφορά της στα
ελληνικά σχολεία,
πάθος της ο αλύτρωτος ελληνισμός,
η συντήρηση της ελπίδας για ελευθερία στήριγμά της,
η τουρκική κατοχική σημαία θλίψη της.
Εδώ στον Άγιο Κασσιανό εργάζεται τον καιρό της ΕΟΚΑ,
ζει τις τουρκικές προκλήσεις και μετέχει
αφανής σύνδεσμος της Οργάνωσης στον αγώνα.
Ήταν υπεύθυνη να παραλαμβάνει το ταχυδρομείο της ΕΟΚΑ
και να το στέλλει στην Πάφο.
Εργάστηκε ύστερα
ως υποδιευθύντρια του παραρτήματος Θηλέων Φανερωμένης (1960 - 1961)
και του Παγκυπρίου Γυμνασίου Θηλέων Παλουριωτίσσης (1961 - 1963 )
Από το 1963 έως το 1967 εργάστηκε ως διευθύντρια
στο Γυμνάσιο Θηλέων Φανερωμένης
και από το 1967 ως την αφυπηρέτησή της το 1981 ως
διευθύντρια στο Γυμνάσιο Θηλέων Παλουριωτίσσης.
Η τελευταία περίοδος της εκπαιδευτικής της υπηρεσίας
(1974 - 1981) είναι συνυφασμένη με τις
προσπάθειες για τη λειτουργία του σχολείου,
σε ένα από τα πιο επικίνδυνα σημεία της νεκρής ζώνης
της Λευκωσίας.
Η επαναλειτουργία του Γυμνασίου το 1975 ξανάφερε τη ζωή
και σ’ όλη την περιοχή, που είχε εγκαταλειφθεί το
καλοκαίρι του 1974
ύστερα από την Τουρκική εισβολή.
**************
Τότε γνώρισα την Μάγδα Κιτρομηλίδου,
δεμένη με το Γυμνάσιο Παλουριώτισσας, γιατί το
ανέστησε εκ της φθοράς .
Πολύ πιθανό , αν δεν ήταν αυτή , ακόμα και σήμερα να
το ΄σκιαζε το σκότος της φοβερής πλάκας, αφού το Γυμνάσιο βρίσκεται στη νεκρή ζώνη.
Οδήγησε το Σχολείο στο φως ανοίγοντας τις πύλες του στις μαθήτριες
της εποχής και του τόπου, κι έτσι έσωσε ένα εκπαιδευτήριο,
μια κολυμβήθρα αλύτρωτου ελληνισμού,
καθιστώντας το και πάλι το πνευματικό λίκνο της
ακριτικής Λευκωσίας.
Αγωνίστηκε γι΄αυτό με θέρμη και αυτοθυσία, με υψηλό
αίσθημα ευθύνης
απέναντι στα παιδιά και στον τόπο, και το πέτυχε: Το
σχολείο άνοιξε, τα γήπεδα ελευθερώθηκαν.
Οι μαθητές κι οι καθηγητές ήθελαν, θέλουν,
χρειάζονται πρότυπα.
Και η Μάγδα Κιτρομηλίδου ήταν πρότυπο: Λιτότητας,
ουσιαστικότητας, απλότητας, οικονομίας, φρονιμάδας, εργατικότητας,
αποτελεσματικότητας, προγραμματισμού, σιγουριάς, Ανθρωπιάς, καλοσύνης,
ανεκτικότητας, κατανόησης, Πολιτικής υπευθυνότητας, δημοκρατικότητας,
πατριωτισμού, επιστημονικότητας, ευαισθησίας, περηφάνιας κι αρχοντιάς,
ταπεινοσύνης, θρησκευτικότητας,
ευλάβειας.
Όμως , εκτός από τον αγώνα για επιστροφή και εγκατάσταση
στην ερημωμένη περιοχή, έζησα μαζί της και μιαν επανάσταση, τις εκπαιδευτικές
αλλαγές των δημοκρατικών κυβερνήσεων της Ελλάδας και παρακολούθησα τις θετικές
αντιδράσεις της στην επισημοποίηση της
δημοτικής γλώσσας και αργότερα στη
διδασκαλία της.
Η Μάγδα Κιτρομηλίδου ήταν όχι μονο έτοιμη, αλλά είχε προλειάνει το έδαφος με τις επισημάνσεις στις λογοδοσίες
της, με τους συνεχείς προβληματισμούς
της, με την κριτική της ματιά .
Κι όταν οι αλλαγές γίνονταν πραγματικότητα, κατηύθυνε κάθε προσπάθεια στο σχολείο. ΄Ετσι, εκτός από το συντονισμό της
πολύπλευρης σχολικής ζωής είχε λόγο κι έπαιρνε θέση στο κάθε
πρόβλημα, σχεδιάζοντας, παρακολουθώντας, προτρέποντας, κρίνοντας, διορθώνοντας
πορείες.
Ακόμα και τώρα, ύστερα από τόσα χρόνια, θεωρώ τον εαυτό μου ευτυχή
γιατί μου δόθηκε τότε η ευκαιρία να μελετήσω τις
λογοδοσίες της
και να ταξινομήσω θεματικά τις θέσεις της και να τις εκδώσουμε .
Αποτελεί και σήμερα η έκδοση εκείνη μια πηγή
πληροφοριών για την εκπαίδευση της Κύπρου και
απόδειξη της βαθιάς γνώσης και του γνήσιου προβληματισμού της πάνω στα
τρέχοντα αλλά και στα αιώνια προβλήματα της εκπαίδευσης.
Μιλώ για το τεύχος Μαθητικοί Αντίλαλοι -
Αφιερωματικό τεύχος του Γυμνασίου
Παλουριώτισσας, 1980 - 81..
Και για την έκδοση
Γυμνάσιο Παλουριώτισσας 1974-1981. Η ιστορία ενός Ακριτικού Γυμνασίου
μέσα από τις λογοδοσίες της κ. Μ. Κιτρομηλίδου, Λευκωσία 1981.
Ήταν όμως ακόμα η όλη σχολική ζωή που έφερε τη
σφραγίδα της .
Με συγκίνηση θυμούμαι τις κοινές συγκεντρώσεις, τις
νουθεσίες και τους επαίνους, τους εορτασμούς και τις εκδηλώσεις , τις συνεδρίες
και εκδρομές, τις καλλιτεχνικές
εκδηλώσεις και τις σεμνές λειτουργίες του Σαββάτου στο εκκλησάκι της σχολής.
Μια ζωή προγραμματισμένη και ασφαλή μεστή και
δημιουργική, πλήρη αγάπης και αγαθότητας. Αυτήν ζήσαμε μαζί στο Γυμνάσιο
Παλουριώτισσας.
********
Ήρεμη άφησε
τον κόσμο
όπως οι άνθρωποι που δεν αποκρούουν τα βάσανα ή τη
μοίρα,
αλλ’ αντίθετα, στωικά υπομένουν και καρτερικά
αγωνίζονται για το καλύτερο
των παιδιών της, των παιδιών του σχολείου της και
γενικότερα της παιδείας του τόπου,
σε μια πατρίδα ημικατεχόμενη που χρειάζεται
ανθρώπους με ήθος, πρότυπα.
Γιατί η
Μάγδα Κιτρομηλίδου ως άνθρωπος φιλοσοφημένος
δεν έμεινε
στα παρόντα
αλλά με τη γενικότερη θεώρηση των πραγμάτων
ήξερε και πούθε ερχόταν αυτή η πατρίδα
και οραματιζόταν πού έπρεπε να φτάσει.
Γι’ αυτό η τιμητική γι’ αυτήν σήμερα εκδήλωση.
Ευχαριστώ.
