Τρίτη 26 Ιανουαρίου 2016

ΚΩΣΤΑ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ ΠΙΕΤΑ 2016

Στέλιος Παπαντωνίου
ΤΟΥ ΚΩΣΤΑ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ ΚΑΙ ΤΗΣ ΣΥΝΤΡΟΦΙΑΣ ΤΟΥ
ΣΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ Της ΠΙΕΤΑ 2016
Τώρα που ήρτα έσσω μου
Τζι΄έκατσα στη τσαέρα μου
Να πνάσει η ψυσιή μου
Την παρουσίασή σου
Της Πιετάς της Παναγιάς
Της θείας Τζιύπρου της γλυτζιάς
Τα πάθη τζιαι τα κάλλη
Αζούλεψα σου της φωνής
Εγώ, έναν καλλίφωνον πουλλίν
Της εκκλησιάς που ψάλλει
Τζι΄ήρτε στο νου μου ο φίλος σου
Ο Λόρκας ο σπανιόλος
Που αμ άκουσεν την τραουθκιάν
Λαλεί της τραουδίστριας
Εσού έν εσιεις ντουέντε
Εν έσιεις πάθος πιθαμήν
Να μπει ο Θεός στο νου σου
Να κατεβεί ως την καρκιάν
Να δώσει μιάλην πατσαρκάν
Στουν τη γλυτζιά φωνή σου!
Ενώ εσού με τα γλυτζιά γλυτζιά
Λοούθκια της καρκιάς σου
Είπες μας τα σαν σιανή
Ποταμοσιά μ’ αηδόνια
Τζι εψύχωσες τα τζιόνια.
Στο τέλος τούτοι οι ρέμπελοι
Που βκήκαν στο τραούιν
Στο δκιολίν, πιθκιαύλιν τζιαι κιθάραν
Φωνές γλυτζιές γεράμενες
Με σούσμα τζιαι με λύισμαν
Ολόφρεσκες, δροσάτες
Τζι οι χορευτίνες σου-
Γενιές η μια πίσω την άλλην-
Τζι ύστερα τζιείνος ο μιτσής
Που έραβκεν τζι εκένταν τες
Ούλλες μιτσιές μιάλες
Εκάμαν ούλλα τα πουλλιά
Τζι εβκαίνναν πας στους κλώνους
Του αγριοτζυπάρισσου
Πόξω του Θεολόγου.
Πρώτα όμως η Ρήαινα
Ύστερις ο Κωστής μας
Τζι ο Κυθρεώτης π’ άννοιξεν
Ουράνια τζι εκατέβην
Πνεύμαν ολόφωτον, με νουν
Με ήθος τζιαι αξίαν
Σγιαν να ταν Παναγία
Εδάρκωσα για μια στιμήν
Μα είπα συγκρατήθου
Πήαιννε έσσω γράψε τα
Να πνάσει η ψυσιή σου.
ΥΓ.Καλλύττερον εν έβρισκες
Του Χατζηγεωργίου
Μελετητήν του έργου σου
Ρε τυχερέ Κωστάτζιη.
Έμπην της πόρτας που την μιαν
Εβκέην που την άλλην
Άρπαξεν στα σιεράτζια του
Την Πιετάν τζι εχάρην
Να πασπατεύκει, να θωρεί
Να κόφκει τζιαι να ράφκει.
Ευλοημένε Κωσταντή,
Που ήβρες συνονόματον
Φιλόλογον αρτζιάτον!
Ο που αγαπά την ποίησην
Τζιαι ο Θεός κλουθά τον.

Δευτέρα 25 Ιανουαρίου 2016

Τέρμα στην ηττοπάθεια

Τέρμα στην ηττοπάθεια
Του Στέλιου Παπαντωνίου

Όποιοι βγουν στην εξουσία, ιδιαίτερα στην Τουρκία, θέλουν να δείξουν τη δύναμη και την παλικαριά τους. Ο Ερντογάν, ο Νταβούτογλου, ο Τσαβούσογλου, μεγάλα ονόματα, μεγάλα οράματα για παντουρκισμό, που απειλούν κι εμάς υπογείως, επιφανειακά και υπεργείως με τα χαμόγελα, τις χειραψίες, τα θερμά φιλιά- ας είναι και χωρίς ψάρι στο Βόσπορο.
Το κλίμα στην Κύπρο βαραίνει κάθε φορά που αρχίζουμε συνομιλίες με τους Τουρκοκύπριους, γιατί εκείνοι -με τη  μάνα τους καθοδηγητή- μας σπρώχνουν συνειδητά στον γκρεμό με σχέδια και συνέπεια, ενώ εμείς ακροβατούμε ξυπόλητοι στ’ αγκάθια. Το γενικό συναίσθημα είναι πως προαγγέλλεται καταστροφή του ελληνισμού του τόπου, των ανθρώπων και της Ιστορίας μας. Γι’ αυτό η κυβέρνηση οφείλει να διαφωτίζει το λαό, να εμπνέει αντιστάσεις στην καταπάτηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, να υπερασπίζεται τις ευρωπαϊκές αρχές και να διαβεβαιώνει για τον αγώνα της για το καλύτερο μέλλον του τόπου, για ειρήνη και ευημερία σε συνθήκες ελευθερίας.
Αν επικρατούν οι αντίθετες απόψεις κι έχει σκεπαστεί το εικονοστάσι της ζωής μας με μαυρίλα, δεν φταίει ο κόσμος που έχει αυτή την αντίληψη, αλλά αυτοί που αφήνουν με τις πράξεις ή παραλείψεις τους να διαφαίνεται η υποχωρητικότητα, η ανοχή στην αδικία, η προσπάθεια σύγχυσης εννοιών, η εφεύρεση νέων όρων που μόνο θολώνουν το παρόν και προπάντων ζωγραφίζουν ένα γκρίζο και αβέβαιο μέλλον.
Ουδέν κρυπτόν όμως υπό τον  ήλιον. Αν σήμερα σκοταδιστικά διασπείρονται ψευδείς λόγοι για φωτοφόρο μέλλον κι αν αύριο αυτά όλα αποδειχθούν κενά συνθήματα, τότε κάποιοι θα πληρώσουν ακριβά, κι αυτοί είναι οι απλοί άνθρωποι με την ανασφάλεια στην οποία θα περιπέσουν και θα βιώνουν κατάσαρκα.
Γι’ αυτό ας αφήσουν οι κυβερνώντες τους επικοινωνιολόγους παράμερα, τους φτάνει προς το παρόν το περιθώριο, κι ας πείσουν πως εργάζονται σκληρά- όπως αρέσκονται να λέγουν- για το καλό του τόπου και προπάντων του τρισχιλιόχρονου ελληνισμού που πνίγεται στη δύσπνοια των ημερών και του περίγυρου.
Αν δεν το έχουν αντιληφθεί οι κυβερνώντες, είναι διάχυτος στην ατμόσφαιρα ο φόβος της τουρκοποίησης της Κύπρου. Πού είναι οι διαμαρτυρίες για την τουρκική εισβολή, πού οι φωνές για την ένοπλη παρουσία των σαράντα χιλιάδων ετοιμοπόλεμων, πού οι κραυγές απόγνωσης για τον εγκληματικό εποικισμό, για την προσφυγιά και το διαμελισμό του νησιού που επιβάλλει ετσιθελικά η Τουρκία, με ολοφάνερα τα σημάδια της επεκτατικής πολιτικής της, καταγραμμένα σε βιβλία και επιβεβαιωμένα με τις πράξεις της;
Όλα όσα συνυφαίνουν το πλέγμα της ανασφάλειας στην ελληνική κοινότητα ας αποτελέσουν τον κώδωνα κινδύνου που πρέπει να κρούει συνεχώς η κυβέρνηση και να διαλαλεί από κάθε βήμα ανά το παγκόσμιο. Θα τα βροντοφωνάξει όταν καταστραφεί ο ελληνισμός; Εδώ δεν έχουμε σημάδια. Προβολείς παμμέγιστοι φωτίζουν τα σχέδια της Τουρκίας για την Κύπρο. Είναι δυνατόν ο απλός κόσμος να τα βλέπει και να μην τα βλέπουν οι κυβερνώντες;
Γι’ αυτό θα πρέπει να ξαναβρούμε ως λαός το θάρρος και την αγωνιστικότητα, ύστερα από τη μεγάλη κάμψη που παρατηρείται, για ν’ ανάψουμε φως ελπίδας στο δύσμοιρο τόπο και ελληνικό κόσμο μας. Η κυβέρνηση πρώτη οφείλει να θέσει τέρμα στην ηττοπάθεια.


  

Κυριακή 17 Ιανουαρίου 2016

Μακροχρόνιος αγώνας

ΜΑΚΡΟΧΡΟΝΙΟΣ ΑΓΩΝΑΣ
Του Στέλιου Παπαντωνίου
Με βάση τη σημερινή πολιτική κατάσταση η απαλλαγή της Κύπρου από τον τουρκικό ζυγό είναι ελευθερία, η οποία όμως, ως γνωστόν, δεν αποκτάται ποτέ αβρόχοις ποσί, χρειάζεται δηλαδή αγώνα και θυσίες, μαρτυρημένη αλήθεια από αρχαιοτάτων χρόνων.
Ο μακροχρόνιος αγώνας που άρχισε από το δίσεκτο έτος της εισβολής έγινε δεκτός από το μέγιστο μέρος του ελληνικού κυπριακού λαού, σήμερα όμως βρίσκεται υπό διωγμό από πολλούς, γιατί, κατά την άποψή τους, κατά τη διάρκεια αυτών των χρόνων η Τουρκία έκαμε πολλά εις βάρος μας, τουρκοποιώντας το κατεχόμενο μέρος της Κύπρου και καθυποτάσσοντας πολλούς τουρκοκύπριους, άρα ο μακροχρόνιος έδρασε εις βάρος μας.
Μια βασικότατη από τον Αριστοτέλη και εξής αρχή στην ηθική είναι να διακρίνει ο άνθρωπος τι περνά από το δικό του χέρι, οπότε είναι υπεύθυνος γι’ αυτό και τι δεν περνά, οπότε δεν ανήκει στον κύκλο δράσης του. Τα εφ’ ημίν και τα ουκ εφ’ ημίν. Εν προκειμένω, η Τουρκία παρανομεί εν γνώσει γνωστών και φίλων της μεγάλων, οι οποίοι ουδέν πράττουν, ενώ εμείς το μόνο που μπορούμε είναι να διαμαρτυρόμαστε για τις παράνομες ενέργειές της. Δυστυχώς όμως και αυτό έπαυσε από πολλού να γίνεται και ωσάν συνηθισμένοι στην αδικία, ανεχόμαστε πολλά εις βάρος μας. Ακόμα και τις διαμαρτυρίες μας τις μετατρέψαμε σε συναυλίες ή σε κοσμικά πολιτιστικά δρώμενα. Αντί λοιπόν να μεμφόμαστε τους εαυτούς μας για την αποδοχή της υποδούλωσής μας και την αδράνειά μας, κατηγορούμε τον μακροχρόνιο αγώνα. Δεν περνά λοιπόν από το χέρι μας πλην της διαμαρτυρίας τίποτε, κι αυτή την ξεχάσαμε από καιρού. Πού πορείες γυναικών, πού διαμαρτυρίες μαθητών και φοιτητών!
 Έχουμε όμως και την Ευρωπαϊκή Ένωση της οποίας  συνεχώς χτυπά την πόρτα η Τουρκία, κι εδώ όμως και πάλι ή ανεχόμαστε ή οι μεγάλοι αποφασίζουν πισώπλατες μαχαιριές. Ένα, λοιπόν, πως δεν έχουμε τη δύναμη να σταματήσουμε την Τουρκία από την παρανομία, γιατί τα έχουμε εγκαταλείψει, σε βαθμό κάποτε που νομίζει κανείς πως η ίδια η Κυπριακή Δημοκρατία έχει αποδεχτεί τη μοίρα της και μάλιστα συμβάλλει στην τουρκοποίηση των Κατεχομένων εδαφών μας. Δεύτερο όμως πως η παρανομία είναι παρανομία και μάλιστα διεθνής, αλλά αν ο πάσχων δεν διαμαρτύρεται γιατί να ενδιαφέρονται άλλοι!
Η άλλη κατηγορία, συναφής, που εκτοξεύεται εναντίον του μακροχρόνιου αγώνα, δίνει την εντύπωση πως από εμάς εξαρτάται η λύση του κυπριακού και πως εμείς δεν λύνουμε το πρόβλημα. Από ό, τι όμως φαίνεται από τις συνομιλίες, χάσμα μέγα υπάρχει ανάμεσα στις θέσεις  των συνομιλητών, άλλο που τα σημαντικά για μας θέματα δεν τα έθιξαν σχεδόν, με αποτέλεσμα και το περιουσιακό και το εδαφικό αλλά και η θέση των εποίκων να μένουν ξεκρέμαστα, ενώ για μας -ιδιαίτερα το των εποίκων- είναι η βόμβα στα θεμέλια οποιασδήποτε  συμφωνίας, όπως και τα επεμβατικά δικαιώματα της Τουρκίας και η παραμονή τουρκικών στρατευμάτων στο νησί, κάτι ανερμήνευτο για σαράντα τόσα χρόνια: τι να θέλουν αυτά τα στρατεύματα; Πόσο κινδυνεύουν από τους Έλληνες της Κύπρου οι τουρκοκύπριοι μετά το 1974;
Η λύση του κυπριακού δε φαίνεται λοιπόν να εξαρτάται από μας, εκτός αν θεωρηθεί πως χάσαμε την ευκαιρία με το σχέδιο Ανάν, που δεν ήταν παρά η ταφόπετρά μας και είναι ευτύχημα που ο ελληνικός κυπριακός λαός το απέρριψε.
Αν η ιστορία του σχεδίου Ανάν διδάσκει κάτι την κυβέρνηση και τον ΠτΔ , ας είναι το να μη επαναφέρουν παρόμοιο σχέδιο για δημοψήφισμα, γιατί η απάντηση θα είναι η ίδια. Για ένα διάστημα φάνηκε πως άρχισε η αντίστροφη πορεία και πως πλήθαιναν οι οπαδοί της όποιας λύσης, με την απομυθοποίηση όμως Ακκιντζί και με τις απαράδεκτες συνεχείς δηλώσεις του και την ποδοπάτηση της μάσκας του από τον ίδιο, πολλοί άρχισαν να αμφισβητούν τις προθέσεις του και να είναι πιο επιφυλακτικοί.
Όσοι έχουν κατανοήσει πως μόνο η Κυπριακή Δημοκρατία μας σώζει, άρα δεν πρέπει να επιτραπεί οποιαδήποτε επέμβαση σ’ αυτήν, όπως κι αν ονοματίζεται, νομίζουμε πως βρίσκονται στην καλύτερη θέση, γιατί προστατεύουν την προστασία μας.
ΥΓ. Αν το κείμενο αυτό περιείχε πολλά «φαίνεται» είναι γιατί ένα μεγάλο γκρίζο των σημερινών συνομιλιών είναι η άκρα του τάφου σιωπή που επικρατεί, οπότε ό, τι γράφεται στηρίζεται είτε στις πληροφορίες από τουρκικής πλευράς είτε σε όσα αφήνουν οι κυβερνώντες να διαρρέουν, κάποτε τόσο αντιφατικά, που συγχύζουν τον κόσμο.

Μας μένουν οι ευχές για ένα καλύτερο χρόνο.

Σάββατο 16 Ιανουαρίου 2016

Ενωτικό Δημοψήφισμα

Στέλιος Παπαντωνίου
ΕΝΩΤΙΚΟ ΔΗΜΟΨΗΦΙΣΜΑ
Ο άγγελος κατέβηκε στη βρύση των πουλιών
Πολλές λεφτοκαρκές
Πιτσιρίκια
Μια σιωπηλή φτώχεια
Στα πόδια
Στο ξεροκόμματο παντελόνι
Στη ζώνη φιτίλι
Τα λιγδερά μαλλιά
Ξεκάρφωτα στις έγνοιες τους.
Δεν είχε αγκάθια στο δρόμο
Μόνο καρδιές κρεμασμένες στον ήλιο
Να στεγνώνουν το δάκρυ τους
Την ώρα που ο γενναίος Τηλέμαχος
Αποβιβαζόταν στη Σπάρτη
Να βρει τον πατέρα του
Ή τη μητέρα Ελλάδα
Να της κρεμάσει τις υπογραφές στο λαιμό
Πως την ποθούσαν οι φτωχοί τη φτωχιά
Οι λαμπροκαμένοι την ερειπωμένη.
1950 Ιανουάριος
Ο άγγελος πήρε το μήνυμα
Και μας το επιστρέφει.


Τετάρτη 13 Ιανουαρίου 2016

Σόλων και Κροίσος

Στέλιος Παπαντωνίου

Σόλων και Κροίσος

Ο Σόλων έγειρε το κεφάλι στις χούφτες
Αυτές του χάιδεψαν τ’ άσπρα μαλλιά
Τα φρύδια, το πυρακτωμένο μέτωπο
Του’ δωσαν μια βακτηρία
Να περάσει τα σύνορα
Αφήνοντας στον αθηναϊκό μπιντέ
Συμπολίτες και φίλους
Να σιγοβράζουν στους νόμους του.

Ο Κροίσος συνελάμβανε διαδιχτυακώς
Μηνύματα θαυμάτων
Κάτι μόσχους σοφίας
Φτωχοεντυμένα ερείπια τα ονόμαζε.

«Καλώς ήλθες στο παλάτι
Σοφέ ταξιδευτή.
Ευδαιμονέστερος είναι άλλος κανείς στον κόσμο
Σόλων, καθρεφτάκι μου;»

Κι εκειός
Χαμήλωσε το βλέμμα κι ανεμνήσθη.
«Ούτε πρίμος, ούτε σεκόνδος, ούτε τέρτιος.
Μηδένα προ του τέλους μακάριζε.»

Κι ύστερα από καιρούς
Ο Κροίσος στην πυρά
Εμνήσθη του προφήτου βοώντος
Σόλων Σόλων Σόλων!
Και ο ακηκοώς μεμαρτύρηκε:

Τους ζωντανούς τα μάτια σου ας θρηνήσουν.

Τετάρτη 6 Ιανουαρίου 2016

ΤΟ ΜΙΚΡΑΣΙΑΤΙΚΟ ΖΗΤΗΜΑ ΣΤΗΝ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΠΑΦΟΣ Της ΚΥΠΡΟΥ

Μάγδας Κιτρομηλίδου
ΤΟ ΜΙΚΡΑΣΙΑΤΙΚΟ ΖΗΤΗΜΑ ΣΤΗΝ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΠΑΦΟΣ Της ΚΥΠΡΟΥ

Η καλαίσθητη έκδοση του βιβλίου της Μάγδας Κιρομηλίδου έρχεται να μας θυμίσει και πάλι πόσο σημαντικό είναι να έχει ο άνθρωπος στη ζωή του ενδιαφέροντα. Ύστερα από τη συνταξιοδότησή της η κ Κιτρομηλίδου δόθηκε με νηφαλιότητα και αγάπη στην έρευνα κι επανέφερε στο φως παλαιότερες μορφές ανθρώπων και ζωής  και ακόμα ιστορικές στιγμές που έζησε ο τόπος και ο ελληνισμός γενικότερα.
Στο βιβλίο Το Μικρασιατικό ζήτημα στην εφημερίδα Πάφος της Κύπρου εξετάζει μέσα από τα φύλλα της εφημερίδας την πορεία του Μικρασιατικού ζητήματος και τις αντιδράσεις της κυπριακής κοινωνίας και ιδιαίτερα της μικρής και ευαίσθητης στα εθνικά θέματα Πάφου.
Όπως γράφει η ίδια στον πρόλογό της: «Η Πάφος κατόρθωσε να ανταποκριθεί στον έντονο ψυχικό παλμό, από τον οποίο η πόλη και η επαρχία Πάφος συγκλονίστηκε μπροστά στην τραγική υπόθεση του μικρασιατικού ελληνισμού. Αυτό προσπάθησα με την έρευνά μου να παρουσιάσω ως απόδειξη των δεσμών της Κύπρου και της Μικράς Ασίας.»
Ο αναγνώστης του βιβλίου ταξιδεύει μέσα στο χρόνο και στον τόπο και εκτιμά από τη μια την αντικειμενικότητα  της ερευνήτριας και από την άλλη συγκινείται με την πρόθεσή  της να συμβάλει στη μελέτη τραγικών στιγμών της εθνικής ζωής, σημαντικών για την ίδια την ύπαρξή μας.
Η Κιτρομηλίδου παρακολουθεί την πορεία του Μικρασιατικού ζητήματος στην εφημερίδα Πάφος από τις 2/15 Σεπτεμβρίου 1921 ως τις 8 Δεκεμβρίου 1922. Από την πρώτη μέρα της εμφάνισής της η εφημερίδα έταξε ως σκοπό της την ισχυροποίηση των δεσμών Κυπρίων- Μικρασιατών και την προσπάθεια παροχής «πάσης βοηθείας προς την αγωνιζομένην πατρίδα…».
Συνεντεύξεις με τους πρωταγωνιστές των ιστορικών εκείνων ημερών, ανταποκρίσεις, δηλώσεις, άρθρα και σχόλια στα γεγονότα συνθέτουν την ύλη της εφημερίδας και παρουσιάζονται στα κυριότερά τους σημεία από την ερευνήτρια.
Η αμεσότητα των ειδήσεων, ο παλμός και η συγκίνηση των ημερών συγκλονίζουν και σήμερα τον αναγνώστη, ενώ τα διδάγματα και η παραλληλία του μικρασιατικού και του κυπριακού ζητήματος βοά.  
Η Μάγδα Κιτρομηλίδα, θυγατέρα του μικρασιάτη εκπαιδευτικού και συνεργάτης της Πάφου Πασχάλη Πασχαλίδη ζωντανού τότε δεσμού της Μικρασίας και της Κύπρου παρουσιάζει επίσης άρθρα του πατέρα της στην εφημερίδα.
Στο βιβλίο συναντούμε λειτουργικά δεμένες τις φωτογραφίες της εποχής , ενώ τα απαραίτητα σχόλια και οι υποσημειώσεις φωτίζουν πρυχές του κυρίως κειμένου.
Το βιβλίο τελειώνει με Επίλογο και Παράρτημα στο οποίο δημοσιεύονται: το πρώτο άρθρο του Πασχάλη Πασχαλίδη στην Πάφο με τίτλο «Η σημασία της Μικράς Ασίας διά την Ελλάδα", η «Συνέντευξις του Σ. Μητροπολίτη Πάφου μετά του Αρχιστρατήγου, το άρθρο «Σμύρνη» του ερευνητή (Π.Πασχαλίδη) για την καταστροφή της Σμύρνης και η «Εγκύκλιος του Αρχιεπισκόπου Κύπρου Κυρίλλου» με την οποία καλείται ο λαός μας να βοηθήσει τους αδελφούς Μικρασιάτες.

Όσο κι αν ο τίτλος ενός βιβλίου είναι καθοριστικός του περιεχομένου και εκ των προτέων μεταδίνει μηνύματα για το ύφος και την ευκολία ή δυσκολία ανάγνωσής του, το βιβλίο αυτό της Μάγδας Κιτρομηλίδου διαβάζεται άνετα, γιατί μας παρέχει ζωντανή την καυτή πραγματικότητα της εποχής και γιατί η επιλογή των αποσπασμάτων και οι επεμβάσεις της ερευνήτριας είναι τόσο καίριες και κύριες, ώστε να βγαίνει ο αναγνώστης όχι μόνο κερδισμένος με ιστορική γνώση αλλά προπάντων να του προκαλούνται βιώματα βαθιά και συγκλονιστικά, που οδηγούν στα σωστά συμπεράσματα και στις σωστές στάσεις απέναντι στην ιστορία και στη σημερινή εθνική πραγματικότητα.   

«Τα Ελληνικά Γράμματα στον Αλύτρωτο Ελληνισμό. Μεταξύ Μικράς Ασίας και Κύπρου

ΜΆΓΔΑΣ ΚΙΤΡΟΜΗΛΙΔΟΥ 
«Τα Ελληνικά Γράμματα στον Αλύτρωτο Ελληνισμό. Μεταξύ Μικράς Ασίας και Κύπρου

‘Ενας μεγάλος τόμος από 565 σελίδες με τίτλο «Τα Ελληνικά Γράμματα στον Αλύτρωτο Ελληνισμό. Μεταξύ Μικράς Ασίας και Κύπρου- Λευκωσία 1998, παρουσιάστηκε από τον ομιλούντα σε εφημερίδα 19.10.1998. Εκεί έγραφα

«    Το βιβλίο της Μάγδας Κιτρομηλίδου έρχεται να μας υπενθυμίσει –σε εποχές που κλονίζεται η εμπιστοσύνη μας στο δάσκαλο- πως αυτός πρώτος αγωνιζόταν στις αρχές του αιώνα μας να συντηρήσει την εθνική μνήμη, να ιδρύσει και λειτουργήσει σχολεία και να θέσει τις βάσεις της επιστημονικής ζωής στον τόπο μας. Η Μάγδα Κιτρομηλίδου μέσα από τις λογοδοσίες και άλλα γραπτά του πατέρα της εκπαιδευτικού Πασχάλη Πασχαλίδη ζωντανεύει την εκπαιδευτική ζωή της Πάφου, τους αγώνες του δασκάλου για εθνική ελευθερία και αξιοπρέπεια και αποδεικνύει πως τίποτε δεν πάει χαμένο σ’ αυτό τον κόσμο, όταν γίνεται για το καλό των συνανθρώπων μας.  Οι λογοδοσίες, ιδωμένες μετά από καιρό, μας συγκινούν, γιατί μας μεταφέρουν σε μια άλλη εποχή, και μας μεταδίδουν τη φλόγα, τα συναισθήματα και τις σκέψεις ανθρώπων δραστήριων και δημιουργικών σε καιρούς κοσμογονικούς, με τον Πρώτο και Δεύτερο Παγκόσμιο πόλεμο , τη Μικρασιατική Καταστροφή, τα Οκτωβριανά του 1931.
Μέσα από τις σελίδες του βιβλίου εκπέμπεται το πνεύμα του αγωνιστή δασκάλου που πιστεύει στη δύναμη της εκπαίδευσης και οραματίζεται το ελεύθερο μέλλον του τόπου. Με ελάχιστα εφόδια, με πενιχρά μέσα και αντιμετωπίζοντας πολλά εμπόδια κατόρθωνε ο δάσκαλος  την πνευματική άνοδο της κοινωνίας, που μετείχε κι αυτή ενεργά στην προσπάθεια. Όπως γράφει η ίδια στον πρόλογο: «Έναν αγώνα εθνικόν και πατριωτικόν , που αποτελούσε τον ύψιστον σκοπό της υπάρξεως και δράσεων των πνευματικών ιδρυμάτων του δούλου ελληνισμού παρουσιάζει το συγγραφικό έργο που περιλαμβάνει η παρούσα έκδοση  με επίκεντρο την εκπαιδευτική ιστορία της Πάφου στα χρόνια 1915- 1943. Μπροστά στις ιδεολογικές αυτές επιδιώξεις δεν παραμερίζονται οι πρακτικές –υλικές ανάγκες της ζωής. Στο έργο προβάλλονται και οι σκληροί αγώνες που χρειάστηκαν για την αντιμετώπισή τους με την ανάλογη προσαρμογή της κλασσικής παίδευσης, της μεγαλύτερης ελπίδας για την επιτυχία του αγώνα των πνευματικών ιδρυμάτων του αλύτρωτου ελληνισμού. Μεταξύ των πρακτικών προβλημάτων που συνδέονται με τα εκπαιδευτικά αιτήματα της εποχής, ιδιαίτερη οξύτητα παρουσάζει το στεγαστικό πρόβλημα των σχολείων. Η στάση που παίρνει ο συγγραφέας στο ζήτημα αυτό είναι ανάλογη μ’ αυτή που ο Νεοελληνικός Διαφωτισμός καθόριζε στο θέμα της προαγωγής της μόρφωσης του αλύτρωτου ελληνισμού, με προοπτική την ελευθερία του. Η γυναικεία μόρφωση επίσης, που στην επαρχία Πάφου παρουσίαζε τη μεγαλύτερη καθυστέρηση απ’ ό τι σ’ όλη την άλλη Κύπρο, αντιμετωπίζεται με πνεύμα που θα μπορούσε να δώσει όσο το δυνατό τα καλύτερα αποτελέσματα. Και επί πλέον παρουσιάζεται το έργο που ένας εκπαιδευτικός στον αλύτρωτο ελληνισμό είχε καθήκον να επιτελέσει ως συμμετοχή στην ευρύτερη πνευματική κίνηση του τόπου, για να θεμελιωθεί με την προαγωγή της επιστήμης το οραματιζόμενο ευτυχισμένο ελεύθερο μέλλον.»

Εκτός από τις λογοδοσίες, οι πανηγυρικοί λόγοι , τα άρθρα , οι διαλέξεις, αποκαλύπτουν τον φλογερό πατριώτη, τον εθνικό αγωνιστή και το πνευματικό μέγεθος του Πασχάλη Πασχαλίδη. Το βιβλίο της Μάγδας Κιτρομηλίδου ενδιαφέρει τον εκπαιδευτικό, τον φοιτητή, τον ιστορικό της εκπαίδευσης του τόπου μας και τον μελετητή της κυπριακής κοινωνίας. Στην Μάγδα Κιτρομηλίδου οφείλουμε πολλές τις ευχαριστίες , γιατί συνεχίζει τον αγώνα του δασκάλου και συμβάλλει με το έργο της στην αυτογνωσία μας.

Πασχάλης Πασχαλίδης

Λίγα λόγια για το βιβλίο 

ΜΑΓΔΑΣ ΚΙΤΡΟΜΗΛΙΔΟΥ, ΠΑΣΧΑΛΗΣ ΠΑΣΧΑΛΙΔΗΣ, 
Ο ΙΕΡΟΔΙΔΑΣΚΑΛΟΣ ΤΟΥ ΧΟΥΔΙΟΥ

Διασωθείσες επιστολές του Πασχάλη Πασχαλίδη προς το Σύλλογο Μικρασιατών «η Ανατολή» της έδωσαν την ευκαιρία να μας παρουσιάσει σε μελέτη της με τίτλο «Πασχάλης Πασχαλίδης Ο ιεροδιδάσκαλος του Χουδίου- Πληροφορίες για την εκπαιδευτική και πνευματική κίνηση Ορθοδόξων Αρμενόφωνων πληθυσμών της Βιθυνίας στα χρόνια 1903-1909» που δημοσιεύτηκε στα Μικρασιαστικά Χρονικά τόμος 18ος  Αθήναι 1988.
Σκοπός της μελέτης ήταν η παρουσίαση  πληροφοριών που σχετίζονται με τις εκπαιδευτικές προσπάθειες του συλλόγου Μικρασιατών «Ανατολή» σε απόμακρες αρμενόφωνες ή τουρκόφωνες περιοχές της Μικράς Ασίας,  μέσα στα πλαίσια του προγράμματός του να εμπεδώσει την Ορθοδοξία και να διαδώσει τα Ελληνικά Γράμματα, ιδιαίτερα σε χώρους που είχαν χάσει την ελληνική τους γλώσσα και «δεινότερον» απειλούνταν από προσηλυτιστές ξένων θρησκευτικών δογμάτων. ..Τις ενέργειες για την προαγωγή και τη διάδοση του ελληνικού πολιτισμού, με σκοπό τη μεταλαμπάδευση της ιδεολογίας του αλυτρωτισμού και την προετοιμασία της πολιτικής ένωσης όλων των περιοχών που αποτελούσαν κάποτε τη Βυζαντινή αυτοκρατορία είχε αναλάβει από αμέσως ύστερα από την ίδρυσή του το «Εθνικόν Πανεπιστήμιον» Αθηνών αργότερα και οι Σύλλογοι που ιδρύθηκαν στον ελεύθερο και αλύτρωτο ελληνισμό.

Ο πατέρας της συγγραφέως  επιτέλεσε προς την πατρίδα το καθήκον του.