ΧΑΜΕΝΕΣ ΕΥΚΑΙΡΙΕΣ

Χαμένες ευκαιρίες
του Στέλιου Παπαντωνίου

Κανένας Πρόεδρος χώρας δε θα ‘ θελε να κυβερνά γαϊδούρια, βόδια, πρόβατα, γουρούνια, γιατί έτσι θα’ ταν γαϊδουράρης, βουκόλος, χοιροβοσκός, ένας σκέτος τσοπάνος. Προτιμότεροι οι άνθρωποι, ανώτερο είδος, με λογική , συναισθήματα, ηθικότητα, ευαισθησίες. Οι άνθρωποι λοιπόν ως ανώτερα όντα σκέφτονται, αλλά και θυμώνουν, λυπούνται, χαίρονται, αποφασίζουν, πράττουν και αναλαμβάνουν τις ευθύνες για τις πράξεις τους.
Στην Κύπρο αυτές τις μέρες όλοι, ξένοι και δικοί, ομολογούν πως συμβαίνει κάτι πρωτοφανέρωτο: Άφησαν οι άνθρωποι τις πολυθρόνες, τους καναπέδες, σταμάτησαν να μαγνητίζονται από το κουτί, βγήκαν από τα σπίτια τους και πήραν τους δρόμους, φωνάζουν, διαμαρτύρονται, κάνουν πορείες, περικυκλώνουν το προεδρικό μέγαρο, την καρδιά της εξουσίας, τον τόπο των συζητήσεων, των αποφάσεων και του σχεδιασμού του μέλλοντός των, κι η εξουσία αναμένεται να ακροαστεί, να αφουγκραστεί- κατά το λεγόμενο- τη φωνή των πολιτών.
Ο ανώτατος άρχων όμως δεν εξέρχεται εις προϋπάντηση των πολιτών, δεν κατέρχεται εις τας ρύμας και τας αγυιάς να τους αγκαλιάσει , να τους ανοίξει την καρδιά - ως συνήθως- να ομολογήσει πως είναι μαζί τους, να τους διαβεβαιώσει για τα ίδια συναισθήματα πίκρας που έχει για το μακελειό στο Μαρί, να τους εξομολογηθεί το μεγάλο λάθος να μη ληφθούν τα αναγκαία μέτρα, να μη λειτουργήσουν οι υπηρεσίες του κράτους επαγγελματικά, κατά το λεχθέν. Δεν περιμένει κανείς να τα κάνει ο Πρόεδρος όλα, αλλά τουλάχιστο να ξέρει, να αγρυπνά, να δίνει οδηγίες και να ελέγχει αν εφαρμόζονται.
Κι ακόμα να τους εκφράσει τη χαρά του, γιατί άρχισαν να ενδιαφέρονται έμπρακτα για τα κοινά, απαιτούν να βρεθούν οι ένοχοι και να τιμωρηθούν, ζητούν δικαιοσύνη και τίποτε άλλο, αρχές που θα οδηγήσουν και στη λήψη των καλύτερων αποφάσεων για τη λύση στο κυπριακό. Μια δίκαιη, βιώσιμη λύση, με σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Σ’ αυτό το σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και μόνο να επικεντρωθεί, θα φανερώσει αμέσως πόσο ενδιαφέρεται για όσα οι πολίτες του τόπου αγωνιούν. Να χαρεί ακόμα, γιατί σ’ αυτό τον τόπο βρίσκονται άνθρωποι που δεν άγονται ούτε φέρονται από κόμματα. Να σωρέψει όμως και σταγόνα σταγόνα τη λύπη του γιατί μια ολόκληρη ζωή ο ίδιος δεν έμαθε τίποτε άλλο από το κόμμα του, και να ενθουσιαστεί, γιατί με τις ενέργειές τους αυτές οι πολίτες του ανοίγουν κι άλλο δρόμο, το δρόμο της ελεύθερης σκέψης και δράσης, μακριά από τις διαταγές και τις αποφάσεις των άλλων, που πληρώνονται για να σκέφτονται, αμφίβολο όμως αν η σκέψη επιτυγχάνεται ποτέ με την κομματική επιταγή.
Όλα αυτά ήταν ευκαιρία να γίνουν και δε γίνονται. Όνειρο θερινής νυχτός ήταν και παρέμεινε. Δυστυχώς, και πάλι δυστυχώς. Όμως πάντα περιθώρια υπάρχουν. Ούτε να ελπίζουμε πια σ’ αυτό τον τόπο;

ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΟΙ ΚΩΔΙΚΕΣ - ΜΜΕ

ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΟΙ ΚΩΔΙΚΕΣ
ΤΟΥ ΣΤΕΛΙΟΥ ΠΑΠΑΝΤΩΝΙΟΥ

Στην Κύπρο δεν έχουν τόση επίδοση τα θέματα επαγγελματικής ηθικής, ενώ σε άλλες χώρες οι διάφοροι επαγγελματίες κατάλαβαν τη σημασία ενός επαγγελματικού κώδικα. Πιστεύουν δηλαδή οι περισσότεροι καλοί επαγγελματίες και επιχειρηματίες πως η τιμιότητα έχει μακροπρόθεσμα κέρδη και ότι η επιχείρησή τους είναι προτιμότερο να έχει καλό όνομα στην αγορά, βασισμένο στον κώδικα ηθικής που χρησιμοποιεί, παρά ένα κακό όνομα, με αποτέλεσμα να την υποπτεύονται οι πελάτες και να κινδυνεύει να κλείσει λόγω της κακής της φήμης.

Το ίδιο φαίνεται να συμβαίνει με πολλά επαγγέλματα, να έχουν δηλαδή ένα κώδικα ηθικής ο οποίος να διέπει τις σχέσεις μεταξύ των μελών ή των μελών με τους υπαλλήλους και τους πελάτες ή άλλους συνεργάτες τους.

Οι κώδικες επαγγελματικής δεοντολογίας έχουν διαδοθεί πολύ στο εξωτερικό, όπου και έδρες στα πανεπιστήμια διδάσκουν επαγγελματική δεοντολογία και οργανισμοί ειδικεύονται στο θέμα, για να συμβουλεύουν εταιρείες ή να τους καταρτίζουν κώδικες.

Το θέμα γενικά υπάγεται στην Πρακτική Ηθική, και ενδιαφέρει όχι μόνο τους ασχολούμενους με τη φιλοσοφία αλλά και με άλλες επιστήμες. Υπενθυμίζω την ιατρική ηθική για την οποία μιλήσαμε σε άλλη συγκέντρωση, τη βιοηθική και τα σύγχρονα προβλήματα που καλούνται να λύσουν ειδικοί ή υπεύθυνοι νομικοί και νομοθέτες, ιερείς και δάσκαλοι.

Απόψε θα ασχοληθώ λίγο με τη δημοσιογραφική ηθική, γιατί όλοι καθημερινά ερχόμαστε σε επαφή με εφημερίδες, περιοδικά, το ραδιόφωνο και προπάντων την τηλεόραση. Σήμερα μεγάλο ρόλο στη διαμόρφωση των πεποιθήσεων και στάσεων των ανθρώπων παίζουν οι δημοσιογράφοι, με τις ειδήσεις και τον τρόπο που τις ιεραρχούν και τις παρουσιάζουν, με τον τρόπο που σχολιάζουν τις ειδήσεις ή άλλες πτυχές της καθημερινής ζωής τοπικής και παγκόσμιας, αφού ζούμε πράγματι στο μικρό χωριό, την οικουμένη.

Οι δημοσιογραφικοί οργανισμοί σήμερα είναι τεράστιοι οικονομικοί οργανισμοί με εκατοντάδες υπαλλήλους. Ελάχιστοι ως κανένας δεν μπορεί εύκολα να εισέλθει στο στίβο, να ανοίξει νέα εφημερίδα, να τολμήσει να εκφράσει ένα νέο λόγο.

Οι ίδιοι οι δημοσιογράφοι με τον κώδικά τους ζητούν να αποθαρρύνουν το κράτος από του να επεμβαίνει στη δουλειά τους και προτιμούν να θεσπίσουν οι ίδιοι κανόνες υπεύθυνης επαγγελματικής λειτουργίας. Ζητούν ελευθερία της πληροφόρησης και της έκφρασης, την αυτονομία και αξιοπρέπεια του δημοσιογράφου, την ελευθεροτυπία για το καλό της δημοκρατίας και της κοινωνίας. Γι’ αυτό οι δημοσιογράφοι αυτοδεσμεύονται να εφαρμόσουν και να περιφρουρήσουν τις ακόλουθες θεμελιώδεις αρχές:

Το δικαίωμα του ανθρώπου και του πολίτη να πληροφορεί και να πληροφορείται ελεύθερα είναι αναφαίρετο. Η πληροφόρηση είναι κοινωνικό αγαθό και όχι εμπόρευμα ή μέσο προπαγάνδας. Ο δημοσιογράφος δικαιούται και οφείλει:
α. Να θεωρεί πρώτιστο καθήκον του προς την κοινωνία και τον εαυτό του τη δημοσιοποίηση όλης της αλήθειας.
β. Να θεωρεί προσβολή για την κοινωνία και πράξη μειωτική για τον εαυτό του τη διαστρέβλωση, την απόκρυψη, την αλλοίωση ή την πλαστογράφηση των πραγματικών περιστατικών.
γ. Να σέβεται και να τηρεί το διακριτό της είδησης, του σχολίου και του διαφημιστικού μηνύματος, την αναγκαία αντιστοιχία τίτλου και κειμένου και την ακριβή χρησιμοποίηση φωτογραφιών, εικόνων, γραφικών απεικονίσεων ή άλλων παραστάσεων.
δ. Να μεταδίδει την πληροφορία και την είδηση ανεπηρέαστα από τις προσωπικές πολιτικές, κοινωνικές, θρησκευτικές, φυλετικές και πολιτισμικές απόψεις ή πεποιθήσεις του.
ε. Να ερευνά προκαταβολικά, με αίσθημα ευθύνης και με επίγνωση των συνεπειών, την ακρίβεια της πληροφορίας ή της είδησης που πρόκειται να μεταδώσει.
στ. Να επανορθώνει χωρίς χρονοτριβή, με ανάλογη παρουσίαση και ενδεδειγμένο τονισμό, ανακριβείς πληροφορίες και ψευδείς ισχυρισμούς, που προσβάλλουν την τιμή και την υπόληψη του ανθρώπου και του πολίτη και να δημοσιεύει ή να μεταδίδει την αντίθετη άποψη, χωρίς, αναγκαστικά, ανταπάντηση, η οποία θα τον έθετε σε προνομιακή θέση έναντι του θιγομένου.

Η δημοσιογραφία, ως επάγγελμα, αλλά και κοινωνικό λειτούργημα, συνεπάγεται δικαιώματα, καθήκοντα και υποχρεώσεις. Ο δημοσιογράφος δικαιούται και οφείλει:
α. Να αντιμετωπίζει ισότιμα τους πολίτες, χωρίς διακρίσεις εθνικής καταγωγής, φύλου, φυλής, θρησκείας, πολιτικών φρονημάτων, οικονομικής κατάστασης και κοινωνικής θέσης.
β. Να σέβεται την προσωπικότητα, την αξιοπρέπεια και το απαραβίαστο της ιδιωτικής ζωής του ανθρώπου και του πολίτη. Μόνο όταν το επιτάσσει το δικαίωμα της πληροφόρησης μπορεί να χρησιμοποιεί, πάντοτε με τρόπο υπεύθυνο, στοιχεία από την ιδιωτική ζωή προσώπων που ασκούν δημόσιο λειτούργημα ή έχουν στην κοινωνία ιδιαίτερη θέση και ισχύ και υπόκεινται στον κοινωνικό έλεγχο.
γ. Να σέβεται το τεκμήριο της αθωότητας και να μην προεξοφλεί τις δικαστικές αποφάσεις.
δ. Να σέβεται την κατοχυρωμένη με διεθνείς συμβάσεις προστασία των ανηλίκων και των προσώπων με ειδικές ανάγκες και με σοβαρά προβλήματα υγείας.
ε. Να αντιμετωπίζει με διακριτικότητα και ευαισθησία τους πολίτες, όταν αυτοί βρίσκονται σε κατάσταση πένθους, ψυχικού κλονισμού και οδύνης, καθώς και αυτούς που έχουν εμφανές ψυχικό πρόβλημα, αποφεύγοντας να προβάλει την ιδιαιτερότητά τους.
στ. Να μην αποκαλύπτει, άμεσα ή έμμεσα, την ταυτότητα των θυμάτων βιασμού, τα οποία επέζησαν της εγκληματικής πράξης.
ζ. Να ελέγχει και να τεκμηριώνει τις πληροφορίες, που αναφέρονται στον ευαίσθητο τομέα της υγείας, όπου η παραπλανητική πληροφόρηση και η εντυπωσιακή προβολή μπορούν να προκαλέσουν αδικαιολόγητη αναστάτωση στην κοινή γνώμη.
η. Να συλλέγει και να διασταυρώνει τις πληροφορίες του και να εξασφαλίζει την τεκμηρίωσή τους (έγγραφα, φωτογραφίες, κασέτες, τηλεοπτικές εικόνες) με δημοσιογραφικά θεμιτές μεθόδους, γνωστοποιώντας πάντοτε τη δημοσιογραφική του ιδιότητα.
θ. Να τηρεί το επαγγελματικό απόρρητο ως προς την πηγή των πληροφοριών που εξασφάλισε υπό εχεμύθεια.
ι. Να σέβεται τους κανόνες της εμπιστευτικής πληροφόρησης (off the record) εφ’ όσον ανέλαβε αυτή τη δέσμευση.
Η ισηγορία και η πολυφωνία, οξυγόνο της δημοκρατίας, αναιρούνται σε συνθήκες κρατικού μονοπωλιακού ελέγχου των Μ.Μ.Ε. και υπονομεύονται με τη συγκέντρωση της ιδιοκτησίας τους σε γιγαντιαίες κερδοσκοπικές επιχειρήσεις που αντιμετωπίζουν την κοινή γνώμη σαν καταναλωτή και προσπαθούν να χειραγωγήσουν το φρόνημα, τις συνήθειες και την εν γένει συμπεριφορά της.
Γι' αυτό ο δημοσιογράφος δικαιούται και οφείλει:

α. Να υπερασπίζεται σθεναρά το δημοκρατικό πολίτευμα, που διασφαλίζει την ελευθεροτυπία και την απρόσκοπτη άσκηση του δημοσιογραφικού λειτουργήματος.
β. Να αποκρούει και να καταγγέλλει τις εκδηλώσεις κρατικού αυταρχισμού και τις αυθαιρεσίες των ιδιοκτητών των Μ.Μ.Ε. και ιδιαίτερα των ολιγοπωλίων.
γ. Να υπερασπίζεται τη δημοσιογραφική ανεξαρτησία στον εργασιακό χώρο του και να αρνείται την εκτέλεση έργου, που έρχεται σε σύγκρουση με τις αρχές της δημοσιογραφικής δεοντολογίας.
δ. Να μη δέχεται τη σύνταξη είδησης, σχολίου ή άρθρου και την παραγωγή εκπομπής κατά τις υποδείξεις των προϊσταμένων ή του εργοδότη του, αν το περιεχόμενό τους δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα και να καταγγέλλει τις εν αγνοία του παραποιήσεις και διαστρεβλώσεις του δημοσιογραφικού του προϊόντος.

Η υπερπροσφορά εργασίας στο χώρο της δημοσιογραφίας επιτείνει τις προϋποθέσεις για την εκδήλωση φαινομένων εκμετάλλευσης, όπως είναι: η άμισθη ή η συμβολικώς αμειβόμενη εργασία, η καταστρατήγηση συμβατικών υποχρεώσεων και κανόνων δεοντολογίας κ.λπ.. Γι' αυτό ο δημοσιογράφος δικαιούται και οφείλει:
α. Να στηρίζει και να ενισχύει τις δραστηριότητες της συνδικαλιστικής του οργάνωσης, που αποσκοπούν στη βελτίωση των όρων αμοιβής και απασχόλησης στα Μ.Μ.Ε..
β. Να αποκρούει στο χώρο εργασίας του κάθε απόπειρα περιστολής των εργασιακών δικαιωμάτων του ή παραβίασης των κανόνων δεοντολογίας.
γ. Να μην ασκεί και να μη δέχεται οποιαδήποτε μορφή διακρίσεων, που σχετίζονται με το φύλο ή την επαγγελματική ηλικία των συναδέλφων του.
Η διαφάνεια στις οικονομικές σχέσεις αποτελεί θεμελιώδες στοιχείο της αξιοπιστίας, του κύρους και της επαγγελματικής αξιοπρέπειας του δημοσιογράφου, ο οποίος οφείλει:
α. Να μην επιδιώκει και να μη δέχεται αμοιβή για δημοσιογραφική εργασία από απόρρητα κονδύλια κρατικών υπηρεσιών και δημόσιων ή ιδιωτικών οργανισμών.
β. Να μην επιδιώκει και να μη δέχεται αργομισθία ή έπ’ αμοιβή θέση συναφή με την ειδικότητά του σε Γραφεία Τύπου, δημόσιες υπηρεσίες ή ιδιωτικές επιχειρήσεις, που θέτει εν αμφιβόλω την επαγγελματική αυτονομία και ανεξαρτησία του.
γ. Να μην επιδιώκει και να μη δέχεται τη διαφημιστική χρήση του ονόματος, της φωνής και της εικόνας του, παρά μόνο για κοινωφελείς σκοπούς.
δ. Να μη μεταδίδει και να μην αξιοποιεί ιδιοτελώς αποκλειστικές πληροφορίες που επηρεάζουν την πορεία του Χρηματιστηρίου Αξιών και την αγορά.
ε. Να μην επιδιώκει και να μη δέχεται οποιεσδήποτε παροχές σε χρήμα και είδος, που θίγουν την αξιοπιστία και την αξιοπρέπειά του και επηρεάζουν την ανεξαρτησία και την αμεροληψία του.

Η συναδελφική αλληλεγγύη και ο αλληλοσεβασμός των δημοσιογράφων συμβάλλουν θετικά στις συλλογικές επαγγελματικές επιδιώξεις και στην κοινωνική εικόνα του δημοσιογραφικού επαγγέλματος. Γι' αυτό ο δημοσιογράφος οφείλει:
α. Να σέβεται την προσωπικότητα των συναδέλφων του. Να μην εκτοξεύει εναντίον τους ασύστατες κατηγορίες και να αποφεύγει τις προσωπικές αντεγκλήσεις, δημόσια και στους χώρους εργασίας.
β. Να θεωρεί σοβαρότατη αντιεπαγγελματική πράξη κάθε λογοκλοπή.
γ. Να μην οικειοποιείται την εργασία συναδέλφων του. Να αναφέρει πάντοτε το όνομα του συντάκτη, του οποίου χρησιμοποιεί κείμενα ή αποσπάσματα κειμένων.
Να μνημονεύει την πηγή των πληροφοριών, που έχουν ήδη δημοσιευθεί ή μεταδοθεί.

Ο γιγαντισμός των Μ.Μ.Ε. και η παγκοσμιοποίηση της επικοινωνίας αύξησαν σημαντικά τον παιδευτικό και πολιτισμικό ρόλο του ηλεκτρονικού και του γραπτού Τύπου. Με τις πρόσθετες ευθύνες του στις νέες συνθήκες, ο δημοσιογράφος οφείλει:
α. Να συμβάλλει στην αναβάθμιση του δημοσιογραφικού λόγου, αποφεύγοντας γραμματικές, συντακτικές και λεκτικές κακοποιήσεις.
β. Να αποφεύγει τη χυδαιογραφία, τη χυδαιολογία και τη γλωσσική βαρβαρότητα, τηρώντας, ακόμη και στη σάτιρα και τη γελοιογραφία, τους κανόνες της επαγγελματικής ηθικής και της κοινωνικής ευθύνης.
γ. Να προστατεύει την ελληνική γλώσσα από την κατάχρηση ξένων λέξεων και όρων.
δ. Να συμβάλλει δημιουργικά στην προστασία της εθνικής μας παράδοσης και τη διασφάλιση της πολιτισμικής μας κληρονομιάς.

Οι υποχρεώσεις των δημοσιογράφων, που απορρέουν από αυτόν τον Κώδικα, δεν συνιστούν περιορισμό της ελευθερίας της έκφρασης. Οι παραβάσεις των υποχρεώσεων αυτών ελέγχονται από τα δύο Πειθαρχικά Συμβούλια, συνερχόμενα σε κοινή συνεδρίαση, μέχρις ότου τροποποιηθεί το Καταστατικό, που θα επιλύσει θεσμικά το θέμα του Εποπτικού Οργάνου του Κώδικα.

Ο έρως της Εξουσίας και η δασκάλα Διοτίμα

Ο έρως της Εξουσίας κι η δασκάλα Διοτίμα
του Στέλιου Παπαντωνίου

Ο Έρως είναι γιος της Πενίας και του Πόρου, της φτώχιας και του πλούτου. Πήρε πολλά από τη μάνα του, ενώ θέλει να μοιάσει του πατέρα του. Αγαπά αυτά που δεν έχει, την ομορφιά, τον πλούτο, την Eξουσία -αν είναι κόμμα. Η Εξουσία είναι πλούσια, όμορφη, ηθική, στο θησαυροφυλάκιό της διαφυλάσσει ήθη και έθιμα, ιδανικά της πατρίδας. Μη έχοντας λοιπόν την Eξουσία ο εραστής την περιτριγυρίζει, βρίσκει άπειρους τρόπους να την πλησιάσει, κάποτε μόνος, κάποτε με συνέμπορο –κόμμα- που την εποφθαλμιά επίσης, «εν τη ενώσει η ισχύς».
Όταν την πολιορκήσει και την καταλάβει, τότε δεν ξεκολλάει. Μόλις την κάμει δική του, καλεί πρώτα τους συγγενείς κι ύστερα τα κομματόσκυλα, «ελάτε να χαρούμε την Εξουσία, φέρτε συγγενείς και φίλους, ψυχή μου έχεις πολλά αγαθά, φάγε, πίε, ευφραίνου.» Οι συγγενείς βέβαια, χειροκροτήματα, σύγχυση αερολογίας και ιδεολογίας, άρθρα γραμμένα κατά παραγγελίαν, αντιγραφές. Το συνέμπορο κόμμα γλείφει κανένα κοκκαλάκι, πότε πότε γαυγίζει, σώψυχα ξέρει ποιος είναι ο ρόλος του, οι άλλοι διαβλέπουν.
Η Εξουσία είναι όλη δύναμη και σθένος, χάρη κι ομορφιά, έχει όμως κι απαιτήσεις, γι’ αυτό συνεχώς βάζει σε δοκιμασίες τον εραστή, αν της αξίζει. Ο εραστής της Εξουσίας πρέπει να αποδείξει τη δύναμή του στα «δοκίμια» της αγάπης, στη διαφύλαξη του θησαυροφυλακίου, στη λύση των προβλημάτων των πολιτών, στην επίλυση ακανθωδών προβλημάτων με το δύστροπο γείτονα.
Οι αντίπαλοι εραστές την περιτριγυρίζουν, οι ξένοι ορέγονται να την εκμεταλλευτούν. Συγχυσμένος κι ανίκανος ο εραστής παραμελεί τα ύψιστα, πλησιάζει το φοβερό γείτονα πρώτα, δεν ντρέπεται και του προτείνει να τη μοιράζεται καμιά νύχτα μαζί του, «εκ περιτροπής» ως λέγεται. Εκτός των άλλων απαράδεκτων δώρων που του προσφέρει, για να τα βρουν, ενώ εκείνος του ανοίγει νυχθημερόν το λάκκο. Ο εραστής στην κοσμάρα του!
Έρχεται όμως κάποτε κι άλλη δοκιμασία, να ληφθεί μια σοβαρή απόφαση για εκρηκτικά, περί ζωής και θανάτου πάλι, κι αυτή δε λαμβάνεται με καθαρό μυαλό, η σύγχυση επικρατεί, αφού οι μεγάλοι τρομοκρατούν τους μικρούς, οι μικροί θέλουν να το παίξουν μεγάλοι. Η Εξουσία βλέπει την απρονοησία και πριν προλάβει, συγκλονίζεται από έκρηξη μεγάλη. Σκοτώνονται αθώοι άνθρωποι. Κανένας τότε δε σώζει τον εραστή της Εξουσίας, ούτε το συνέμπορο ούτε τους συγγενείς. Ο κακός γείτονας τρίβει τα χέρια περιμένοντας κι άλλη νύχτα με πολλές σημασίες.
Όλοι ζητούν την κεφαλή του εραστή της Εξουσίας επί πίνακι. Τότε αναμένεται να δείξουν κι ο εραστής κι η οικογένειά του το ήθος τους, όπως κι ο συνέμπορος. Ή θα παραιτηθούν της Εξουσίας ως ανάξιοι, ή θα βρουν δικαιολογίες να την κρατούν, αν φύγει ο συνέμπορος - έστω και μόνοι- φυλακισμένη στο σπίτι, ενώ οι αθώοι αδικημένοι της έκρηξης κραυγάζουν, πορεύονται, καταριούνται. Μαζί τους κόσμος πολύς. Ο εραστής κι η οικογένειά του επικαλούνται προικοσύμφωνα, προσπαθούν να εμπλέξουν άλλους εμπόρους στη θλιβερή μοναξιά τους, για να κρατήσουν την Εξουσία, οι άλλοι όμως αρνούνται. Ο συνέμπορος λάκισε.
Ο λαός αγανακτεί, και προπάντων η μεγάλη μάνα και δασκάλα, η Διοτίμα, θρηνεί και οδύρεται, γιατί άλλα δίδασκε τον εραστή της Εξουσίας, κι άλλα αυτός κι η οικογένειά του με το συνέμπορο έπραξαν. Η μεγάλη δασκάλα και μάνα Διοτίμα δίδαξε πως ο εραστής της Εξουσίας πρέπει να μην την εκμεταλλεύεται κομματικά, αλλά να ανεβαίνει αναβαθμούς και να επιβλέπει από ψηλά το κοινωνικό καλό, την υλική, οικονομική και πνευματική ανάπτυξη όλων των πολιτών, να διαφυλάσσει το θησαυροφυλάκιο, την ταυτότητα της χώρας, άσχετα από οικογενειακές ή άλλες σχέσεις, αγκυλώσεις του κομματικού παρελθόντος του. Η μεγάλη δασκάλα και μάνα Διοτίμα δίδαξε την άνοδο στην πραγματική ιδέα του δικαίου, της γνώσης και της ηθικής, στη δημιουργία του ωραίου, στην πράξη του καλού και προπάντων στην ανάληψη ευθύνης.
Γι’ αυτό και τώρα η μεγάλη Διοτίμα θρηνεί κι οδύρεται και τα κλάηματά της δεν έχουν τελειωμό, ενώ η Εξουσία, ρημαγμένη, ολολύζει. Πού να ξέρει ακόμα τι την περιμένει!